Kolo Toko he FATATOHI INITANETE
Kolo Toko
FATATOHI INITANETE
Faka-Niue
ā
  • ā ē ī ō ū
  • TOHI TAPU
  • TAU TOHI
  • TAU FELEVEIAAGA
  • wt ve. 9 lau 79-89
  • Malolo he Amaamanakiaga ke he Liu Tu Mai

Nakai fai vitiō ma e fifiliaga nei.

Fakamolemole, fai lekua ke moua e vitiō.

  • Malolo he Amaamanakiaga ke he Liu Tu Mai
  • Tapuaki ke he Atua Moli Tokotaha
  • Tau Vala Mataulu
  • Tau Tohi Pihia Foki
  • Ko e Matapatu Fakaakoaga he Tua Kerisiano
  • Fakaaoga e “Kei a Hate”
  • Fakamalolo he Amaamanakiaga ke he Liu Tu Mai
  • Liu Tu Mai—Ko e Fakaakoaga ne Lauia a Koe
    Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—2005
  • Amaamanakiaga he Liu Tu Mai—Ko e Heigoa e Kakano ma Hau?
    Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—2005
  • To Ha Ha i Ai e Liu Tutu Mai ma Lautolu ne Tututonu
    Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—1995
  • Fai Malolo e Amaamanakiaga he Liu Tu Mai
    Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—2000
Kitia Foki
Tapuaki ke he Atua Moli Tokotaha
wt ve. 9 lau 79-89

Veveheaga Hiva

Malolo he Amaamanakiaga ke he Liu Tu Mai

1. Ka nakai fai amaamanakiaga ke he liu tu mai, ko e heigoa e amanakiaga ha lautolu ne mamate?

KUA galo kia e tau fakahele hau ke he mate? Ka nakai fai liu tu mai, to nakai fai amaamanakiaga ke liu kitia a lautolu. To tumau a lautolu ke he tuaga ne fakamaama he Tohi Tapu pehe: “Ka ko lautolu ne mamate nakai iloa e lautolu ha mena, . . . ha kua nakai fai gahua, po ke manamanatu, po ke mena kua iloa, po ke iloilo ke he tukuaga [Seoli], kua fina atu ki ai a koe.”​—Fakamatalaaga 9:​5, 10.

2. Ko e heigoa e amanakiaga homo ue atu kua maeke he liu tu mai?

2 He fakaalofa noa, puhala he liu tu mai, ne hafagi e Iehova e magaaho mitaki lahi ma e tau tagata oti ne mamate ke liliu mai he mate mo e olioli e moui tukulagi. Kakano e mena nei to maeke ia koe ke moua e amaamanakiaga mafanatia a taha aho, ke he lalolagi fou he Atua, to liu a koe ke fakalataha mo e tau fakahele ne kua momohe ke he mate.​—Mareko 5:​35, 41, 42; Gahua 9:​36-41.

3. (a) Ko e heigoa e tau puhala kua fakamoli ko e liu tu mai kua aoga ke fakakatoatoa aki e finagalo ha Iehova? (e) Ko e magaaho tonu fe he amaamanakiaga ke he liu tu mai ka eke mo punaaga he malolo ki a tautolu?

3 Kakano he liu tu mai, kua nakai lata ia tautolu ke matakutaku hopoate he mate. Kua maeke ia Iehova, nakai fakahagahagakelea tukulagi e hana tau fekafekau tua fakamoli, ke toka a Satani ke hoko ke he otiaga he lali ke fakamoli hana hokotaki kelea ko e “tau mena oti foki ha ha he tagata, to ta age e ia ke totogi aki hana moui.” (Iopu 2:4) Ne tua fakamoli a Iesu ke he Atua mo e hokotia ke he mate, ati fakaliu tu mai he Atua a ia ke he moui he lagi. Ti, ne maeke ia Iesu ke foaki e uho he poa hana ko e tagata mitaki katoatoa ki mua he nofoaiki he hana Matua he lagi, mo e fakamouiaga ma tautolu. Puhala he liu tu mai, ko lautolu he “fuifui mamoe gahoa,” ko e tau hakega fakalataha mo Keriso, ne ha ha e amaamanakiaga ke fakalataha mo ia ke he Kautu he lagi. (Luka 12:32) Ma e falu, ha ha ai e amaamanakiaga ke he liu tu mai ke moui tukulagi he lalolagi parataiso. (Salamo 37:​11, 29) Ko e tau Kerisiano oti kua eke e amaamanakiaga ke he liu tu mai mo punaaga he malolo “lahi ue atu” ka hokotia a lautolu ke he kamatamata ne fehagaaoaki a lautolu mo e mate.​—2 Korinito 4:7.

Ko e Matapatu Fakaakoaga he Tua Kerisiano

4. (a) Ko e heigoa e maamaaga ke he liu tu mai ko e “tau kupu fakamua”? (e) Ko e heigoa e kakano he liu tu mai ke he lalolagi lahi?

4 Ko e liu tu mai, tuga ne talahau ia Heperu 6:​1, 2, ko e “tau kupu fakamua.” Ko e matapatu vala he tua, kaeke nakai fai to liga nakai eke a tautolu mo tau Kerisiano momotua. (1 Korinito 15:​16-19) Pete ia, ko e fakaakoaga he Tohi Tapu ke he liu tu mai kua kehe ke he manamanatuaga he lalolagi lahi. He nakai malolo fakaagaga, kua mua e tokologa he tau tagata kua kitia ko e moui nei ni kua moolioli. Ti, momoui a lautolu ke tutuli e fakafiafiaaga. Ti ha ha ai a lautolu ne mumuitua ke he tau lotu fakamua​—i loto mo fafo he Kerisitenitome​—ne manatu kua moua e lautolu e solu nakai maeke ke mate. Ka e nakai tatai e taofiaga ia mo e fakaakoaga he Tohi Tapu ke he liu tu mai, kakano kua nakai lata e liu tu mai kaeke ha ha he tagata e solu nakai maeke ke mate. He lali ke lafi e tau manatu ua nei kua to lahi e malokiloki ti nakai fakaohooho e amaamanakiaga. Maeke fefe ia tautolu ke lagomatai a lautolu ne loto fakamoli kua manako ke iloa e kupu moli?

5. (a) Ato maeke he tagata ke talia e liu tu mai, ko e heigoa hana kua lata ke iloa? (e) Ko e heigoa e tau kupu tohi ka fakaaoga e koe ke fakamaama e solu? e tuaga ha lautolu ne mamate? (i) Ko e heigoa ka liga taute kaeke fai tagata ne fakaaoga e fakaliliuaga he Tohi Tapu ne hihiga ke ufiufi e kupu moli?

5 Ato maeke a lautolu ia ke talia e homo ue atu he foakiaga he liu tu mai, lata ia lautolu ke moua e maamaaga hako ke he solu mo e tuaga ha lautolu ne mamate. Fa mahani, na gahoa ni e kupu tohi kua lata ke fakamaama aki e tau mena pehenei ke he tagata kua hoge ke he kupu moli he Tohi Tapu. (Kenese 2:7; Salamo 146:​3, 4; Esekielu 18:4) Pete ia, ko e falu fakaliliuaga fou mo e tau fufuta liu fatiaki he Tohi Tapu kua ufiufi e kupu moli ke he solu. Ti liga lata ke fakatutala ke he tau manatu ne fakaaoga he Tohi Tapu he tau vagahau fakamua.

6. Maeke fefe ia koe ke lagomatai e taha tagata ke maama ko e heigoa e solu?

6 Kua aoga pauaki e New World Translation he taute he mena nei kakano kua tatai tumau e fakaaogaaga he kupu Heperu ko e neʹphesh ne tatai mo e kupu Heleni ko e psy·kheʹ ko e “solu.” He appendix ko e fakaliliuaga nei ne loga e kupu tohi ne ha ha ai e tau kupu nei. Loga foki e Tohi Tapu ne nakai tatai tumau ka e liga fakaaoga e tau kupu fakamua ia ka e nakai ni ko e “solu” ka e pihia mo e “mena moui,” “tagata moui,” mo e “moui”; “haku neʹphesh” liga tohi “ko au,” mo e “hau neʹphesh,” “ko koe.” He fakatatai e falu fakaliliuaga he Tohi Tapu mo e New World Translation ka lagomatai e tagata fakaako moli ke loto fakaaue ke he puhala ne tohi he vagahau fakamua e tau kupu “solu” kua hagaao ke he tau tagata mo e tau manu. Ka e nakai fakamaama he tau kupu nei e manatu ko e solu ko e mena nakai kitia, mena maeke ke fano kehe mai he tino ka mate mo e tutaki ke moui he taha matakavi.

7. Fakamaama fefe e koe mai he Tohi Tapu e tuaga ha lautolu i Seoli? i Hate? i Kehena?

7 Ko e New World Translation foki kua tatai tumau he fakaaoga e kupu “Seoli” he fakaliliu he kupu Heperu ko e she’ohlʹ mo e fakaaoga he “Hate” ma e kupu Heleni ko e haiʹdes mo e “Kehena” ma e kupu Heleni ko e geʹen·na. Ko e kupu “Seoli” kua tatai mo e kupu “Hate.” (Salamo 16:10; Gahua 2:27) Ne fakamahino mai he Tohi Tapu ko e Seoli mo e Hate kua hagaao ke he tukuaga he tagata mo e kua lafi ke he mate, nakai ke he moui. (Salamo 89:48; Fakakiteaga 20:13) Kua tuhi foki e tau Tohiaga Tapu ke he amanakiaga he liu fakatu hake he tukuaga puhala he liu tu mai. (Iopu 14:13; Gahua 2:31) Ke fakatatai, nakai fai amaamanakiaga ne toka ma lautolu ne o ki Kehena, ti nakai talahau kua fai moui e solu ha ha i ai.​—Mataio 10:28.

8. Maeke fefe he maama mitaki e liu tu mai ke fakalagalaga e aga mo e tau mahani he tagata?

8 Ka maama e tau mena ia, maeke mogoia ke lagomatai e tagata ke maama e kakano he liu tu mai ma hana. Maeke ia ia ke kamata ke talia e fakaalofa ha Iehova he taute e foakiaga mua ue atu pihia. Kua maeke a lautolu ne logona e maanu he galo e tau fakahele ke he mate ke matagataga mai he amaamanakiaga fiafia ke liu fakalataha he lalolagi fou he Atua. Ko e maama ke he tau mena nei ko e kei foki ke maama e mate he Keriso. Ne mailoga he tau Kerisiano he senetenari fakamua ko e liu tu mai ha Iesu Keriso ko e matapatu he tua Kerisiano, ne hafagi e puhala ma e liu tu mai he falu. Ne fakamatala fakamakutu a lautolu ke he liu tu mai ha Iesu mo e amaamanakiaga ne foaki he mena ia. Ti pihia foki, ko lautolu he vaha nei ne loto fakaaue ke he liu tu mai kua makai ke folafola atu e kupu moli uho nei ke he falu.​—Gahua 5:​30-32; 10:​42, 43.

Fakaaoga e “Kei a Hate”

9. Fakaaoga fakamua fefe e Iesu e “tau kei a Hate mo e mate”?

9 Ko lautolu oti ka fakalataha mo Keriso ke he hana Kautu he lagi to fakahiku ni ke mamate. Ka e iloa mitaki e lautolu e fakamafanaaga ne age e ia he magaaho ne pehe a ia: “Ne mate foki au, ka e kitiala, kua moui au tukulagi tukumuitea; . . . ha ha ia au foki e tau kei a Hate mo e mate.” (Fakakiteaga 1:18) Ko e heigoa e kakano hana? Kua hagaao ni a ia ke he hana iloaaga. Ne mate foki a ia. Ka e nakai toka he Atua a ia i Hate. He aho ke toluaki, ne liuaki mai e Iehova a Iesu ke he moui fakaagaga mo e foaki age ki a ia e nakai maeke ke mate. (Gahua 2:​32, 33; 10:40) Ke lafi, ne age he Atua ki a ia e “tau kei a Hate mo e mate” ke fakaaoga ke fakatoka noa mai e falu he tukuaga ne lauia he agahala faka-Atamu. Ha kua moua e ia e tau kei ia, ne maeke ia Iesu ke liuaki mai hana tau tutaki tua fakamoli mai he mate. Ne fakaliu tu mai fakamua e ia a lautolu ne fakauku he agaga he fakapotopotoaga hana, ti age ki a lautolu e mena fakaalofa uho he moui nakai maeke ke mate i luga he lagi, tuga ne age he Matua hana ki a ia.​—Roma 6:5; Filipi 3:​20, 21.

10. Magaaho fe ne liliu tu mai e tau Kerisiano fakauku tua fakamoli?

10 Magaaho fe ka logona he tau Kerisiano fakauku tua fakamoli e liu tu mai ia ke he lagi? Fakakite mai he Tohi Tapu nukua fita he kamata. Ne fakamaama he aposetolo ko Paulo to liu fakatu hake a lautolu he ‘vaha he ha ha hinei ha Keriso,’ nukua kamata agataha e ha ha hinei he tau 1914. (1 Korinito 15:23, NW) Magaaho ka fakaoti e moui ha lautolu ne fakauku tua fakamoli he lalolagi mogonei he hana ha ha hinei, ne nakai tumau a lautolu ke mamate ato liu mai e Iki ha lautolu. He magaaho ni ne mamate a lautolu, ne liu fakatu hake a lautolu ko e tau agaga, he “fakaofo ni tuga e magaaho ke kemo ai e mata.” Kua fiafia lahi ha a lautolu, ha ko e tau gahua mitaki ne taute e lautolu “kua mumui atu kia lautolu”!​—1 Korinito 15:​51, 52; Fakakiteaga 14:13.

11. Ko e heigoa e liu tu mai ne ha ha i ai ma e laulahi he tau tagata, mo e to kamata a fe?

11 Ka e ne nakai taha maka ni e liu tu mai ko e liu tu mai he tau hakega he Kautu ke momoui he lagi. Ha kua fakahigoa ko e “liu tu mai fakamua” ia Fakakiteaga 20:6 ne fakakite ai kua fai foki ka mui mai. Ko lautolu ka aoga mai he liu tu mai fakamui nei to ha ha e amanakiaga fiafia ke he moui tukulagi he lalolagi parataiso. To kamata a fe e mena ia? Fakakite mai he tohi a Fakakiteaga to hoko ai ka mole e “lalolagi mo e lagi”​—ko e fakatokaaga he lalolagi matahavala nei, katoa mo e hana tau fakatufono hane pule​—to utakehe ai. Ko e fakaotiaga ia he fakatokaaga tuai kua tata lahi mai. Ka mole ia, he magaaho kotofa ni he Atua, to kamata agataha ai e liu tu mai ke he lalolagi.​—Fakakiteaga 20:​11, 12.

12. Ko hai ka putoia fakalataha mo lautolu ne tua fakamoli ka fakaliu tu mai ke he moui he lalolagi, mo e ko e ha kua fakalagalaga e amanakiaga ia?

12 Ko hai ka putoia ke he liu tu mai ke he lalolagi? Fakalataha mo lautolu ia ko e tau fekafekau tua fakamoli ha Iehova mai he tau vaha fakamua, tau tane mo e tau fifine ne ha ha e tua malolo ha lautolu ke he liu tu mai ne “nakai talia e lautolu e fakamouiaga [he ha lukutoto].” Kakano ai, to nakai fakahui e lautolu ha lautolu a mahani fakamoli ke he Atua ke hao mai he favale mo e mamate tuai. Ko e mitaki ha ia ke iloa fakatagata a lautolu mo e ke logona fakamua mai ia lautolu e tau fakamatafeiga hagaao ke he tau mena tutupu ne tohi fakakuku he Tohi Tapu! Ko lautolu foki ka liliu tu mai ke he moui he lalolagi ko Apelu, ko e tagata fakamatala tua fakamoli fakamua ha Iehova; ko Enoka mo Noa, tau tagata fakapuloa nakai matakutaku he fekau hataki he Atua ato hoko e Fakapuke; ko Aperahamo mo Sara, ne fakafiafia e tau agelu; ko Mose, ne foaki age e Fakatufono he Mouga ko Sinai; tau perofeta loto malolo tuga a Ieremia, ne ono mata e moumouaga ha Ierusalema he 607 F.V.N.; mo Ioane ko e Papatiso, ne logona e Atua he fakakite a Iesu ko e Tama Hana. Ke lafi ai, to tokologa a lautolu e tau tane mo e tau fifine mahani fakamoli ne mamate he magahala he tau aho fakamui he fakatokaaga kelea nei.​—Heperu 11:​4-38; Mataio 11:11.

13, 14. (a) Ko e heigoa ka tupu ki a Hate mo lautolu ne mamate i loto? (e) Ko hai ka putoia ke he liu tu mai, mo e ko e ha?

13 Fai magaaho, ko e falu ne nakai ko e tau fekafekau tua fakamoli he Atua to fakatutu mai he mate, ti nakai toe taha he tukuaga tagata. Ko e gatigati katoa nakai fai tagata mamate e tukuaga kua kitia to fakaaoga e Iesu e “kei a Hate” ma e tau tagata. Ne fakakite e mena nei he fakakiteaga ne foaki ke he aposetolo ko Ioane, ne kitia e ia a Hate ne ‘liti ke he loloto afi.’ (Fakakiteaga 20:14) Ko e heigoa e kakano he mena ia? Kua kakano ko Hate, ko e tukuaga tagata, to moumou katoatoa. Utakehe fakaoti ai, to gatigati katoatoa he tau tagata mamate, kakano ke lafi ke he liu tu mai he tau tagata tapuaki tua fakamoli oti ha Iehova to liuaki mai fakaalofa noa foki e Iesu a lautolu ne mahani hepehepe. Kua fakamafana mai he Kupu he Atua ki a tautolu: ‘To ha ha ai e liu tutu mai ha lautolu ne tututonu katoa mo lautolu ne hepehepe.’​—Gahua 24:15.

14 Nakai fai ia lautolu nei ne mahani hepehepe ka fakatu mai ni ke fakafili ti lata ke liu mamate foki. Ke he takatakaiaga tututonu ka ha ha he lalolagi i lalo hifo he Kautu he Atua, to lagomatai a lautolu ke fakahakohako ha lautolu a tau momoui ke lautatai mo e tau puhala ha Iehova. Ne kitia he fakakiteaga to fofola “e tohi haia he moui.” Ko e mena ia, to fai magaaho a lautolu ke tohi ha lautolu a tau higoa i loto. To “takitokotaha foki a lautolu mo e fakafili ke lata mo e ha lautolu a mahani” ne taute he mole e liu tu mai ha lautolu. (Fakakiteaga 20:​12, 13) Ti, mai he onoonoaga ke he fakahikuaga, maeke ia lautolu ke fakamoli “to tutu mai ke he moui” mo e to nakai kalo hola ke “tutu mai ke he fakahala [fakafili].”​—Ioane 5:​28, 29.

15. (a) Ko hai ka nakai liu tu mai? (e) Lata e iloilo ke he kupu moli he liu tu mai ke lauia fefe a tautolu?

15 Ka e, to nakai liliu tu mai oti a lautolu ne momoui ti kua mamate. Ko e falu ne taute e tau agahala ne nakai fai fakamagaloaga kua lata. Ko lautolu pehenei, nakai ha ha i Hate, ka e haia i Kehena, kua moua e lautolu e moumouaga tukulagi. Putoia fakalataha mo lautolu nei a lautolu ka mamate he magahala ka “lahi ai e matematekelea,” nukua tata mai. (Mataio 12:​31, 32; 23:33; 24:​21, 22; 25:​41, 46; 2 Tesalonia 1:​6-9) Ka e, ha kua kehe lahi e fakaalofa noa kua fakakite e Iehova he fakatoka mai a lautolu ne mamate i Hate, kua nakai foaki mai he amaamanakiaga ke he liu tu mai ki a tautolu ke fakakehe e puhala moui ha tautolu mogonei. Nakai maeke e liu tu mai ma lautolu ne totoko pauaki ke he pule katoatoa ha Iehova. Ko e iloilo nei kua lata ke omoomoi a tautolu ke fakakite kua hokulo e loto fakaaue ha tautolu ke he fakaalofa totonu he Atua he moui fakatatau a tautolu ke he hana finagalo.

Fakamalolo he Amaamanakiaga ke he Liu Tu Mai

16. Maeke fefe e amaamanakiaga ke he liu tu mai ke eke mo punaaga he fakamaloloaga lahi?

16 Ko tautolu ne kua taute e amaamanakiaga ke he liu tu mai ma tautolu ni kua maeke ke lahi mahaki e malolo ka moua mai ai. He mogonei, he tata ke he fakaotiaga he tau momoui ha tautolu, kua iloa e tautolu nakai maeke ia tautolu ke fakatolomaki tukulagi e mate​—pete kua fakaaoga e tau fakaholoaga fakaekekafo. (Fakamatalaaga 8:8) Kaeke kua fekafekau fakamoli a tautolu ki a Iehova mo e hana fakatokatokaaga, maeke ia tautolu ke onoono mauokafua ki anoiha. Iloa e tautolu puhala mai he liu tu mai, to liu a tautolu ke olioli foki e moui, he magaaho ni he Atua. Mo e to mitaki ha e moui! Ko e “moui [“moli,” NW],” tuga ne fakahigoa he aposetolo ko Paulo.​—1 Timoteo 6:19; Heperu 6:​10-12.

17. Ko e heigoa kua maeke ke lagomatai a tautolu ke fakatumau e mahani fakamoli ki a Iehova?

17 He iloa na fai liu tu mai mo e iloa a Ia ne puna mai ai kua maeke ia tautolu ke malolo e tua. Kua fakamalolo he mena nei a tautolu ke fakamoli ke he Atua pete kaeke fakamatakutaku ke tamate he tau lima he tau tagata favale. Kua leva tigahau e fakaaoga e Satani e matakutaku he mate fakalutukia ke lili fakatupa e tau tagata. Ka e nakai ha ha ia Iesu e matakutaku pihia. Ne fakakite moli a ia ke tua fakamoli ki a Iehova ke hoko ke he mate. Puhala mai he poa lukutoto hana, ne foaki e Iesu e puhala ke fakatoka noa falu mai he matakutaku pihia.​—Heperu 2:​14, 15.

18. Ko e heigoa ne kua lagomatai e tau fekafekau ha Iehova ke atihake e fakamauaga mitaki lahi pihia he mahani fakamoli?

18 Ko e fua he tua ha lautolu ke he poa he Keriso mo e liu tu mai, kua ati ai he tau fekafekau ha Iehova e fakamauaga mua atu ko e tau tagata taofi he mahani fakamoli. Magaaho ka pehia ai, ne fakakite moli a lautolu “kua nakai fakahelehele foki ha lautolu a [“tau solu,” NW]” ke mua hake he fakahelehele ha lautolu ki a Iehova. (Fakakiteaga 12:11) Pulotu ai, ne nakai tiaki e lautolu e tau matapatu fakaakoaga Kerisiano he lali ke fakahao e moui ha lautolu mogonei. (Luka 9:​24, 25) Iloa e lautolu pete kaeke mamate a lautolu mogonei ha ko e fakatumau ke fakatokoluga e pule katoatoa ha Iehova, to palepale e ia a lautolu puhala he liu tu mai. Kua moua nakai e koe e tua pihia? To moua e koe kaeke fakaalofa moli a koe ki a Iehova mo e kaeke talia e koe ke he loto e kakano moli he amaamanakiaga ke he liu tu mai.

Fakatutala Fakamanatu

• Ko e ha e tagata kua latatonu ke moua e maamaaga ke he solu mo e tuaga ha lautolu ne mamate ato maeke ia lautolu ke talia e liu tu mai?

• Ko hai ka liliu mai he mate, mo e lata e iloilo nei ke lauia fefe a tautolu?

• Fakamalolo fefe he amaamanakiaga ke he liu tu mai a tautolu?

[Fakatino he lau 84, 85]

Mavehe e Iehova to liu tu mai a lautolu ne tututonu mo lautolu ne hepehepe

    Tau Tohi Faka-Niue (1982-2025)
    Saini ki Fafo
    Saini ki Loto
    • Faka-Niue
    • Tufa
    • Tau Manako
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Tau Kupu Fakaaoga
    • Fakavēaga Fakatagata
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Saini ki Loto
    Tufa