“Mua ke he tau Mea Ia, Ko e Fakaalofa”

“Ka ko e hanai, kua tumau e tua, mo e amaamanaki mo e fakaalofa, ko e tolu e mena ia; ka ko e mena ne mua ke he tau mena ia, ko e fakaalofa haia.”​—1 KORINITO 13:13.

1. Ko e heigoa ne talahau he tagata kumikumi ke he moui fakatagata hagaao ke he fakaalofa?

TAHA mai he tau tagata kumikumi fakamua ke he moui fakatagata he lalolagi ne pehe: “Ne maama fakamua laia e mautolu tali mai he moui e tagata e mena ne mua he aoga ke he tau manamanatuaga oti he tagata ko e fakaalofa. Ne tu uho a ia ke he tau manako he tagata tuga ne la, ne tu uho ke he ha tautolu a lalolagi mo e viko takai ai he tau palaneta. . . . Ko e tama ne nakai fakakite ki ai e fakaalofa, ne kehe hana a mahani, tupu he tino, mo e manamanatuaga, ki a ia ne fakakite ki ai e fakaalofa. Kehe lahi foki e tupu hana fakamua, ki a ia ne fakamui. Ko e mena ha mautolu ne iloa he magaaho nei ko e fanau mai e tagata ke moui, tuga ko e moui mo e fakaalofa ko e mena taha. Ko e mena nakai fou e mena nei. Ko e fakaveaga he fakamoliaga a nei ke he Lauga he Mouga.”

2. (a) Fakakite fefe e Paulo e aoga he fakaalofa? (e) Ko e heigoa e tau huhu kua lata ke manamanatu ki ai?

² E, ko e mena nei ne fakakite mai he tagata lotomatala he lalolagi, ko e mena moli ke he aoga he fakaalofa ma e mitaki he tagata, nakai ko e mena fou. Ko e mailoga laia he tau tagata fakaako he lalolagi, ka ko e mena tohia ke he Kupu he Atua molea e 19 e tau senetenari kua mole. Ko e mena haia ne tohi ai he aposetolo ko Paulo pehe: “Ka ko e hanai, kua tumau e tua, mo e amaamanaki mo e fakaalofa, ko e tolu e mena ia; ka ko e mena ne mua ke he tau mena ia, ko e fakaalofa haia.” (1 Korinito 13:13) Iloa nakai e koe ko e ha ne mua ai e fakaalofa ke he tua mo e amaamanaki? Ko e ha ne pehe ai ko e mua atu e fakaalofa he tau mahani he Atua, mo e tau fua he hana agaga?

Fa e tau Vahega Fakaalofa

3. Ko e heigoa e tau fakataiaga Tohi Tapu ke he fakaalofa fulufuluola he mahani fakatane mo e fifine?

³ Ko e lahi he fakaalofa ke fakakite he tagata ko e puhala he pulotu mo e fakaalofa hofihofi he Atua a ia ma e tau tagata. Ko e mena fulufuluola, ko e tau Heleni i tuai ne fa e kupu ma e “fakaalofa.” Taha ko e eʹros, kakano ko e fakaalofa fulufuluola ne feoaki ke futiaki ke he mahani fakatane mo e fifine. Ko lautolu ne tohi e Tohi Tapu Heleni ne nakai fai magaaho ke fakaaoga e eʹros, ka e fakaaoga he Septuagint e tau vahega hana he Fakatai 7:18 mo e 30:16, mo e ha ha i ai e falu tohi ke he fakaalofa fulufuluola ia ke he tau tohi Heperu. Tuga a nei, ne totou e tautolu a Isaako ne “fakaalofa foki a ia kia ia,” ko Repeka. (Kenese 24:67) Ka e mailoga lahi e vahega fakaalofa nei ke he mena ne tupu ki a Iakopo, ne tupu e hana a fakaalofa ke he fulufuluola ko Rahela ke he magaaho fakamua ne kitia e ia. “Ti fekafekau ai a Iakopo ke moua a Rahela fitu e tau; ka e tuga ni e falu a aho gahoa kia ia, he loto lahi a ia kia Rahela.” (Kenese 29:9-11, 17, 20) Ko e Lologo a Solomona foki ne tohi e fakaalofa fulufuluola nei ke he vahaloto he leveki mamoe mo e tama fifine tote. Ka e nakai maeke ke pehi fakamalolo ke he vahega fakaalofa nei, ko e mena ke moua e mamakona mo e fiafia, kua lata ke fakakite ni fakalataha mo e tututonu he Atua. Ne talahau he Tohi Tapu ki a tautolu ko e fakaalofa ni he tane ke he hana a hoana fakamau ka “fiafia mau a koe ke he hāu a fakaalofa kia ia.”​—Fakatai 5:15-20.

4. Fakakite fefe he Tohi Tapu e fakaalofa fakamagafaoa?

⁴ Ne ha ha i ai foki e fakaalofa malolo he magafaoa, po ke fakaalofa hofihofi ha ko e toto fakamagafaoa, ne ha ha he tau Heleni e kupu stor·geʹ. Ko e mena nei ne tupu mai ai e talahauaga, “Mua atu e matolu he toto ke he vala vai.” Ha ha ia tautolu e fakataiaga he fakaalofa nei ke he tau mahakitaga ko Maria mo Mareta ke he ha laua a tugane ko Lasaro. Ko e mena lahi a ia ki a laua ne kitia he fakaatukehe lahi a laua ke he hana a mate fakaofo. Ne lahi foki e fiafia ha laua he fakaliu tumai e Iesu ha laua a fakahelehele ko Lasaro! (Ioane 11:1-44) Ko e fakaalofa he matua fifine ke he hana a tama e taha fakatai he vahega fakaalofa nei. (Fakatatai mo e 1 Tesalonia 2:7.) Ti ko e mena ia ke fakakite fakamitaki aki hana a fakaalofa lahi kia Siona, ne pehe a Iehova ko e mua ue atu ia ke he fakaalofa he matua fifine ke he hana tama.​—Isaia 49:15.

5. Kitia fefe e nakai fai fakaalofa he vaha nei?

⁵ Ko e taha fakakiteaga ko e momoui a tautolu ke he “tau aho fakamui” mo e ha lautolu a “tau aho uka” kua “nakai fai fakaalofa.” (2 Timoteo 3:1, 3) Ha kua nakai ha ha i ai ha fakaalofa fakamagafaoa, ne ha ha i ai e falu a fuata ne fehola mai he tau kaina, mo e falu a fanau kua lalahi ne tiaki ha lautolu a tau mamatua momotua. (Fakatatai mo e Fakatai 23:22.) Ko e nakai fai fakaalofa kua kitia ke he tupu lahi he eke fakakelea e tau fanau, ko e falu a mamatua ne fahi kelea ha lautolu a tau fanau ti uta ke he tau fale gagao. Kitia maali foki e nakai fai fakaalofa he tau mamatua, he kaumahala e tokologa he tau mamatua ke akonaki ha lautolu a tau fanau. Ko e tokanoa e tau fanau ke he ha lautolu a tau manako ko e fakakiteaga nakai fai fakaalofa e mena nei ti ko e mumuitua ni ke he laini ne tote e totoko atu. Ko e matua tane ne fakaalofa fakamoli ke he hana a tau fanau ne fai akonaki a lautolu ke he tau magaaho kua lata.​—Fakatai 13:24; Heperu 12:5-11.

6. Fakakite mai e tau fakataiaga Tohi Tapu ke he ofania he tau kapitiga.

⁶ Ne ha ha i ai foki e kupu Heleni phi·liʹa, fakakite e fakaalofa (nakai ko e kakano fakatane mo e fifine) ke he vahaloto he tau kapitiga, ke tuga he vahaloto he tokoua e tane momotua po ke tau fifine. Ha ha ia tautolu e fakataiaga he fakaalofa nei ha Tavita mo Ionatana ki a laua ni. Ke he magaaho ne mate a Ionatana ke he tauaga, ne ku a momoko a Tavita ki a ia mo e pehe: “Kua mamahi au ha ko koe haku matakainaga na e, ma Ionatana; ne fiafia lahi au kia koe, ko e fakaalofa hau kia au ko e mena ke ofo ai haia, ne mua ni ke he fakaalofa he tau fifine.” (2 Samuela 1:26) Ne iloa foki e tautolu a Iesu ne ha ha ia ia e ofania pauaki ma e aposetolo ko Ioane, ne fa mahani ke iloa ko e tutaki “ne ofania e Iesu.”​—Ioane 20:2.

7. Ko e heigoa e mahani he a·gaʹpe, mo e kua fakakite fefe e fakaalofa nei?

⁷ Ko e heigoa e kupu Heleni ne fakaaoga e Paulo he 1 Korinito 13:13, ke he magaaho ne tokutoku e ia e tua, amaamanaki mo e fakaalofa mo e pehe “ko e mena ne mua ke he tau mena ia, ko e fakaalofa haia”? Ke he mena nei ko e kupu ko e a·gaʹpe, ko e kupu taha ia ni ne fakaaoga he aposetolo ko Ioane ke he magaaho ne pehe a ia: “Ko e Atua ko e fakaalofa a ia.” (1 Ioane 4:8, 16) Ko e fakaalofa nei ne takitaki po ke pule he tau fakaakoaga fakatufono. Liga ko e fai po ke nakai fai ofania mo e fiafia, ka ko e manamanatu nakai fulukovi poke logona hifo mo e manatu ke taute e mitaki ma e falu pete ne nakai fai mitaki mai ia ia ne talia po ke tau mena ke aoga ki a ia ne foaki. Ko e vahega fakaalofa pehe nei ne tupu ke he Atua ke foaki hana a mena uho ne toka loto ki ai, ko e hana Tama fuataha, ko Iesu Keriso, “kia nakai mate taha ne tua kia ia, ka kia moua e ia e moui tukulagi.” (Ioane 3:16) Tuga he fakamanatu fakamitaki mai e Paulo kia tautolu: “Ha kua nakai ligaliga maeke ia taha ke mate ke hukui aki e tagata tututonu; ka ko e tagata mahani mitaki, na kua fakamalolo taha ke mate ke hukui aki a ia heute he pihia; Ka kua fakakite mai he Atua hana fakaalofa kia tautolu he matulei a Keriso ke hukui aki a tautolu, ka ko e tau tagata hala agaia a tautolu.” (Roma 5:7, 8) E, taute he a·gaʹpe e mitaki ma e falu mo e nakai fai talahauaga ke he ha lautolu a tau tutuaga he tau momoui po ke totogi mana ne fakakite e fakaalofa.

Ko e Ha ne Mua Atu ai he Tua mo e Amaamanaki?

8. Ko e ha ne mua atu e a·gaʹpe ke he tua?

⁸ Ka ko e ha ne pehe ai a Paulo kua mua atu ne vahega fakaalofa nei (a·gaʹpe) ke he tua? Ne tohia e ia he 1 Korinito 13:2: “Kaeke foki ke ha ha ia au ke perofeta atu, mo e iloa e au e tau mena galo oti, mo e maama katoatoa; kaeke foki ha ha ia au e e tua katoatoa ke uta kehe ai e tau mouga, ka e nakai fai fakaalofa au, ko e mena noa ni au.” (Fakatatai mo e Mataio 17:20.) E, kaeke ko e tau gahua ha tautolu ke moua e lotomatala mo e tupu e tua ka ko e taute mo e tau manatu fulukovi, to nakai tamai he mena nei ha aoga ma tautolu mai he Atua. Ko e mena taha nei ni, ne fakakite e Iesu ke he falu ka ‘perofeta ke he hana a higoa, vega e tau temoni ke he hana a higoa, mo e taute e tau mana loga ke he hana a higoa’ ka e nakai talia e ia.​—Mataio 7:22, 23.

9. Ko e ha ne mua atu e fakaalofa ke he amaamanaki?

⁹ Ko e ha e fakaalofa he vahega a·gaʹpe ne mua atu ai ke he amaamanaki? Kakano ha ko e amaamanaki to liga manamanatu ne tagata ki a ia ni, ko e matapatu ne manatu he tagata ke he tau aoga mana ni, ka ko e fakaalofa “nakai kumi ne ia hana tau mena.” (1 Korinito 13:4, 5) Ko e taha mena foki, ko e amaamanaki​—tuga ke moui ke he “lahi e matematekelea” ti hokotia atu ke he lalolagi fou—​ti fakaoti he magaaho ka moua e mena ne amaamanaki ki ai. (Mataio 24:21) Tuga he talahau e Paulo: “Ha ko e mena fakamomoui a tautolu ke he amaamanaki; ka ko e amaamanaki kua kitia, nakai ko e amaamanaki haia; ha kua amaamanaki agaia fefe e taha ke he mena kua kitia tuai? Kaeke kua amaamanaki a tautolu ke he mena kua nakai kitia, kua fakatalitali a tautolu ki ai mo e fakauka.” (Roma 8:24, 25) Ne fakauka e fakaalofa ke he tau mena oti, mo e nakai fai kaumahala. (1 Korinito 13:7, 8) Ti ko e mena ia, ko e fakaalofa (a·gaʹpe) ne mua atu ke he tua poke amaamanaki.

Mua Atu ke he Pulotu, Fakafili Tonu, mo e Malolo?

10. Ko e ha ne maeke ke pehe ko e fakaalofa ne mua ue atu ke he tau matapatu mahani ne fa he Atua?

¹⁰ O mai la a tautolu ke he magaaho nei ke manamanatu ke he tau mahani ne fa he Atua ko Iehova: pulotu, fakafili tonu, malolo, mo e fakaalofa. Maeke nakai ke talahau pehe foki kua mua atu e fakaalofa ke he tau mena oti nei? Ko e moli to maeke ia ia. Ko e ha? Kakano ha ko e fakaalofa e malolo fakagahuahua ne mui atu ke he tau mena oti ne taute he Atua. Ko e mena haia ne tohia ai he aposetolo ko Ioane: “Ko e Atua ko e fakaalofa a ia.” E, ko Iehova ko e fakatino maiaga he fakaalofa. (1 Ioane 4:8, 16) Ne nakai ha ha he tau Tohiaga Tapu ke totou e tautolu ne pehe ko e Atua e pulotu, fakafiliaga tonu, po ke malolo. Ka kua talahau ki a tautolu ko Iehova ne ha ha ia ia e tau mahani nei. (Iopu 12:13; Salamo 147:5; Tanielu 4:37) Ki loto ia ia, ko e tau mena fa nei ne katoatoa e lagotatai. Ko e fakaalofa ne omoi aki a Iehova ti kautu hana a finagalo ha ko e fakagahuahua mo e mailoga e tau mahani ne tolu.

11. Ko e heigoa ne omoi a Iehova ke tufugatia e lagi mo e lalolagi katoatoa mo e tau mena momoui fakaagaga mo e tau tagata?

¹¹ Ti ko e heigoa ne omoi aki a Iehova ke tufuga e lagi mo e lalolagi likoliko katoatoa mo e tau mena lotomatala fakaagaga mo e tau tagata momoui? Ko e pulotu kia po ke malolo? Nakai, ha ko e fakagahua noa ni he Atua hana a iloilo mo e malolo ke he tufugatiaaga. Tuga a nei, ne totou e tautolu: “Ko e iloilo ne fakave ai e Iehova e lalolagi.” (Fakatai 3:19) Ko e taha mena foki, nakai ko e taha mena he hana mahani fakafili tonu, ke tufugatia e ia e tau tagata ke ata noa, katoa mo e hana a tau fifiliaga. Ne fakaohooho he fakaalofa he Atua a ia ke tufatufa e fiafia he moui iloilo mo e falu. Ko e fakaalofa ne moua aki e puhala ke utakehe aki e fakahala ne tuku mai he fakafiliaga tonu ke he tau tagata ha ko e holifono ha Atamu. (Ioane 3:16) E, ko e fakaalofa foki ne fakagahuahua ai a Iehova, ke finagalo e tau tagata mahani omaoma ke momoui ke he lalolagi Parataiso ne tatali.​—Luka 23:43.

12. Kua lata ke fefe ha tautolu a gahuahuaga ke he malolo, fakafiliaga tonu, mo e fakaalofa he Atua?

¹² Ha ko e malolo mua ue atu he Atua, kua nakai lata a tautolu ke fakalagalaga hana a ita tafua. Ne huhu a Paulo: “To faka­hogo­hogo­manava kia a tautolu ke he Iki? Kua homo kia ha tautolu a malolo ke he hana ni?” (1 Korinito 10:22) Ko e moli, ko Iehova ko e “Atua ita tafua,” nakai ke kelea ai, “ka ko e hufeilo ni kia ia tokotaha.” (Esoto 20:5; King James Version) Ha ko e tau Kerisiano, kua ofoofogia a tautolu ke he tau fakakiteaga he iloilo hokulo he Atua. (Roma 11:33-35) Ko e ha tautolu a fakalilifu lahi ke he hana a fakafiliaga tonu kua lata ke tupu hake ia tautolu e loto ke fakamamao mo e hala pauaki. (Heperu 10:26-31) Ha ko e fakaalofa, ko e nakai maeke ke huhu, ko e mena ne mua atu mai he tau matapatu mahani ne fa he Atua. Ko e fakaalofa nakai fulukovi ha Iehova ne toho a tautolu ki a ia mo e taute a tautolu ke fakafiafia a ia, ke tapuaki ki a ia, mo e gahua fakalataha ke he fakahekeaga he hana a higoa tapu.​—Fakatai 27:11.

Tau Fua he Agaga ne Mua ue Atu

13. Tokoluga fefe e fakaalofa mai he tau fua he agaga he Atua?

¹³ Ko e fefe e tokoluga he fakaalofa ke he tau fua he agaga he Atua ne hiva, ne talahau mai he Kalatia 5:22, 23? Ko e “fakaalofa, ko e fiafia, ko e mafola, ko e fakauka, ko e totonu, ko e mahani mitaki, ko e tua, Ko e mahani molu, mo e manako fakalatalata,” e tau mena ia. Ko e fai kakano mitaki ati tuku fakamua ai e Paulo e fakaalofa. Mua atu nakai e fakaalofa ke he fiafia, ko e mahani ne tokutoku e ia he oti e fakaalofa? E, mua atu a ia, ha ko e mena nakai fai fiafia fakauka ne noa mo e fakaalofa. Ko e moli, ne nakai ha ha he lalolagi e fiafia, kakano ha ko e mahani fulukovi, ko e nakai fai fakaalofa. Ka e ha ha he tau Fakamoli a Iehova e fakaalofa ia lautolu, mo e ha ha ia lautolu e fakaalofa ke he ha lautolu a Matua he lagi. Ti amanaki a tautolu ke fiafia a lautolu, ha ko e mena talahau mai tuai “to kalaga haku a tau fekafekau ha ko e loto fiafia.”​—Isaia 65:14.

14. Ko e ha ne pehe ai ko e mua e fakaalofa ke he mafola, e taha fua he agaga?

¹⁴ Mua atu foki e fakaalofa ke he mafola ko e taha mai he tau fua he agaga. Ha kua nakai ha ha i ai e fakaalofa, ati puke ai e lalolagi ke he felatauaki mo e taufetoko. Ka ko e tau tagata ha Iehova nonofo mafola a lautolu ke he lalolagi katoa. Ko e moli e tuaga ha lautolu ke lata mo e tau kupu he salamo: “To fakamonuina e Iehova hana motu ke he mafola.” (Salamo 29:11) Ne ha ha ia lautolu e mafola nei ha kua ha ha ia lautolu e fakamailoga he tau Kerisiano moli, ko e fakaalofa. (Ioane 13:35) Ko e fakaalofa ni hokoia ke moua e tonu ke he tau mena ne tupu mai e feveheveheaki, tuga e tau lanu kehekehe, tau motu, po ke tau aga fakamotu. “Ko e pipi haia ke fakamaopoopo ai.”​—Kolose 3:14.

15. Kitia fefe e mata gahua ne mua atu he fakaalofa ka fakatatai mo e taha fua he agaga ko e fakauka?

¹⁵ Kua kitia foki e gahua ne mua atu he fakaalofa ka fakatatai foki mo e fakauka, ko e fakauka fakatekiteki ke he hepe poke ita. Ko e fakauka e fakatali fakatekiteki mo e fakatuai ke ita. Ko e heigoa ne fa tupu ai e mahani fakatepetepe mo e mafiti ke ita vave? Nakai kia ko e ai fai fakaalofa? Ka e taha e mena, ko e ha tautolu a Matua he lagi ne fakauka mo e “fakatuai hana a ita.” (Esoto 34:6; Luka 18:7) Ko e ha? Kakano ni ha ko e hana a fakaalofa ki a tautolu mo e “nakai finagalo a ia ke malaia taha.”​—2 Peteru 3:9.

16. Fefe e fakaalofa ka fakatatai atu ke he mahani totonu, mahani mitaki, mahani molu, mo e mahani fakalatalata?

¹⁶ Kua fita he kitia e tautolu e kakano ne mua atu ai e fakaalofa ke he tua, mo e tau kakano ne tuku mai ke lata foki mo e tau fua he agaga ne toe, ko e totonu, ko e mahani mitaki, ko e mahani molu, mo e manako fakalatalata. Kua lata ke ha ha i ai e tau mahani oti nei, ka e nakai aoga ki a tautolu ka nakai fai fakaalofa, tuga ne mailoga e Paulo he 1 Korinito 13:3, ne tohia e ia pehe: “Kaeke kua tufatufa e au hoku a tau mena oti ke fagai aki e tau tagata nonofogati; kaeke foki ke tuku atu haku a tino ke huhunu ka e nakai fai fakaalofa au, kua nakai aoga e tau mena ia kia au.” Ka ko e taha fahi, ko e fakaalofa ne moua mai e tau mahani totonu, mahani mitaki, tua, mahani molu, mo e mahani fakalatalata. Ti ko e mena ia, ne matutaki e vagahau ha Paulo ke pehe ko e totonu e fakaalofa mo e “fakauka ke he tau mena oti, kua talia e tau mena oti, kua amaamanaki ke he tau mena oti, kua fakamanavalahi ke he tau mena oti.” E, mo e “nakai tuai oti e fakaalofa.” (1 Korinito 13:4, 7, 8) Ti kua kitia nakai ko e tau fua he agaga ko e tau fakakiteaga, po ke tau vala kehekehe he fakaalofa, ne tokutoku fakamua. Ko e moli, mai he tau fua he agaga ne hiva, ko e mua atu ni e fakaalofa.

17. Ko e heigoa e talahauaga mai he Tohiaga tapu ke lagomatai aki e fakaotiaga ko e mua ue atu e fakaalofa he tau fua he agaga?

¹⁷ Ke lagomatai aki e fakaotiaga he talahau-aga ko e mua ue atu e fakaalofa he tau fua he agaga he Atua ne pehe e tau kupu ha Paulo: “Aua neke toka ia mutolu ha mena taha he taha tagata, ka ko e feofanaki hokoia; ha ko ia kua fakaalofa atu kia taha, kua katoatoa kia ia e omaoma ke he fakatufono. Ha ko e tau kupu nai . . . kua fakamaopoopo ia ke he kupu nai, Kia fakaalofa atu a koe kia ia ne katofia a mua, kia tuga foki na koe kia koe. Kua nakai mahani kelea e fakaalofa kia ia ne katofia mo ia; hanai, ko e fakaalofa ko e katoatoa he omaoma ia ke he fakatufono.” (Roma 13:8-10) Ti lata tonu he fakahigoa he tutaki ko Iakopo e fakatufono nei, ke fakaalofa atu a koe ke he tagata kua katofia mo koe, tuga hau a fakaalofa kia koe ni ko e “fakatufono kua mua ue atu.”​—Iakopo 2:8.

18. Ko e heigoa foki e falu a fakamoliaga ke kitia aki ko e mua atu e mahani fakaalofa?

¹⁸ Ha ha i ai nakai foki ha fakamoliaga ko e mua ue atu e mahani fakaalofa? E, ha ha i ai. Manamanatu la ke he mena ne tupu ke he magaaho ne huhu ai e tohikupu ki a Iesu: “Ko e poaki fe kua mua ke he tau poaki oti?” Ko e liga manatu a ia ke fatiaki mai e Iesu e taha mai he tau Fakatufono ne Hogofulu. Ka e liu a Iesu fatiaki mai e Teutaronome 6:4, 5 mo e pehe: “Mua hanai ke he tau poaki oti; Kia fanogonogo a koe ma Isaraela na e; ko e Iki ha tautolu a Atua, ko e Iki tokotaha a ia. Kia fakaalofa atu a koe ke he Iki hāu a Atua mo e hāu a loto katoa, mo e hāu a agaga katoa, mo e hāu a manatu katoa, ko e hāu a malolo katoa.” Ne lafi atu foki e Iesu: “Ti pihia foki a ia ne ua aki, hanai, Kia fakaalofa atu a koe ke he tagata ne katofia a mua, kia tuga a koe kia koe ni, Nakai fakai taha poaki kua mua ke he na poaki ia.”​—Mareko 12:28-31.

19. Ko e heigoa e falu a fua ne mua atu e mitaki he a·gaʹpe?

¹⁹ Ko e moli ni, ne nakai fakaholomuia a Paulo he talahau e ia e tua, amaamanaki, mo e fakaalofa mo e pehe: “Ka ko e mena ne mua ke he tau mena ia, ko e fakaalofa haia.” Ko e fakakiteaga he fakaalofa ke moua mai e fakafetuiaga mitaki mo e ha tautolu a Matua he lagi mo e falu, fakalataha mo lautolu he fakapotopotoaga mo lautolu i loto he tau magafaoa ha tautolu. Ha ha he fakaalofa e puhala ati hake ia tautolu. Mo e ko e vala tala ka mui mai ka fakakite e taui he fakaalofa moli.

To Taute Fefe a Koe?

◻ Mua ue atu fefe e fakaalofa ke he tua mo e amaamanaki?

◻ Ko e heigoa e a·gaʹpe, mo e fakakite fefe e fakaalofa ia?

◻ Ko e ha e fakaalofa ne mua atu he tau matapatu mahani ne fa he Atua?

◻ Ko e heigoa e tau puhala ne mua ue atu e fakaalofa ke he falu a fua he agaga?

[Fakatino he lau 11]

Ko e fakaalofa ne omoi e Atua ke tufugatia e tau tagata ke momoui ke he lalolagi parataiso. Amaamanaki nakai a koe ke hoko atu ki ai?