Fakaalofa (Agape)—Ko e Heigoa ne Nakai mo e ko e Heigoa e Kakano Hana
“Lafilafi . . . ke he ha mutolu a fakaalofa hohofi fakamatakainaga e fakaalofa.”—2 PETERU 1:5, 7, NW.
1. (a) Ko e heigoa e mahani ne tuku fakamua he Tohi Tapu? (e) Ko e heigoa e tau kupu Heleni fa ne fa mahani tumau ke fakaliliu ko e “fakaalofa,” ti ko e kupu fe ne hagaao ki ai e 1 Ioane 4:8?
KAEKE kua ha ha i ai e mahani po ke mahani tonu-mitaki he Kupu he Atua, ko e Tohi Tapu, ne tuku fakatokoluga, ko e fakaalofa a ia. He faka-Heleni, ko e vagahau fakamua he tau Tohiaga Tapu Kerisiano, ne ha ha i ai fa e kupu ne fa mahani ke fakaliliu e “fakaalofa.” Ko e fakaalofa ne hagaao a tautolu ki ai mogonei nakai ko e eʹros (ko e kupu ne nakai moua ke he tau Tohiaga Tapu Kerisiano Heleni), ne matapatu aki e onoonoaga fakatane mo e fifine; ne nakai foki ko e stor·geʹ, ko e logonaaga ne matapatu ke he toto he magafaoa; ne nakai foki ko e phi·liʹa, ko e fakaalofa mafana he kapitiga, matapatu ke he fefakalilifuaki he tokoua, ne kua fita he tutala e vala tala fakamua ki ai. Ka ko e a·gaʹpe—ko e fakaalofa ne fakave aki e matapatu fakaakoaga, ne liga tatai e talahauaga mo e nakai lotokai, ko e fakaalofa ne talahau he aposetolo ko Ioane he pehe a ia: “Ko e Atua ko e fakaalofa a ia.”—1 Ioane 4:8.
2. Ko e heigoa e tau talahauaga ke he fakaalofa (a·gaʹpe)?
2 Hagaao ke he fakaalofa nei (a·gaʹpe), ne pehe e Porofesa ko William Barclay he hana a New Testament Words: “Agapē ko e hagaao ia ke he manamanatuaga: ne nakai ko e logonaaga ne tupu noa mai he ha tautolu a tau loto [ke liga tatai ia mo e phi·liʹa]; ka ko e matapatu fakaakoaga ne momoui pauaki a tautolu. Ko e agapē ko e matapatu lahi ni ke he tauteaga he manako. Ko e hagaao ni ke he pule, kautu, mo e mouaaga. Ne nakai fa mahani ha tagata ke fakaalofa ke he hana a tau fi. Ke fakaalofa ke he tau fi he taha ko e kautu haia he ha tautolu a tau fakahihiga mo e tau logonaaga. Ko e agapē nei . . . ko e malolo moli ke fakaalofa ke he mena ne nakai maeke ke fakaalofa, ke fakaalofa ke he tau tagata ne nakai fiafia a tautolu ki ai.”
3. Ko e heigoa e pehiaga ne tuku e Iesu Keriso mo Paulo ke he fakaalofa?
3 E, ne ha ha i ai ke he tau mena ne fakakehe e tapuakiaga mea he Atua ko Iehova mai he loga he falu a tapuakiaga ko e hana a pehiaga ke he vahega fakaalofa nei. Ne tonuhia e talahauaga ha Iesu Keriso ke he tau poakiaga mua ue atu ne ua: “Mua hanai ke he tau poaki oti, . . . Kia fakaalofa atu foki a koe ke he Iki hāu a Atua mo e hāu a loto katoa, mo e hāu a agaga katoa, mo e hāu a manatu katoa mo e hāu a malolo katoa. Ti pihia foki a ia ne ua aki, hanai. Kia fakaalofa atu a koe ke he tagata ne katofia a mua, kia tuga a koe kia koe ni. Nakai fakai taha poaki kua mua ke he na poaki ia.” (Mareko 12:29-31) Ko e aposetolo ko Paulo ne tuku e pehiaga nei foki ke he fakaalofa ke he veveheaga 13 he 1 Korinito. Mole atu he pehi e ia ko e fakaalofa ko e mahani mitaki ne mua he tokoluga mo e aoga, ti fakaoti e ia he pehe: “Ka ko e hanai, kua tumau e tua, mo e amaamanaki mo e fakaalofa, ko e tolu e mena ia; ka ko e mena ne mua ke he tau mena ia, ko e fakaalofa haia.” (1 Korinito 13:13) Ne tonu e talahauaga ha Iesu ne pehe ko e fakaalofa e fakamailoga ke kitia aki hana a tau tutaki.—Ioane 13:35.
Tau Mena ne Nakai ko e Fakaalofa
4. Fiha e nakai mitaki mo e fiha e mitaki he fakaalofa ne talahau e Paulo he 1 Korinito 13:4-8?
4 Kua fita he maama ko e mukamuka ke talahau ko e heigoa ne nakai ko e fakaalofa ke he talahauaga ko e heigoa e kakano. Ne fai moli e mena nei, ha ko e aposetolo ko Paulo ke he hana a veveheaga ke he fakaalofa, ia 1 Korinito 13, ke he tau 1Ko 13 kupu 4 ke he 8, ne talahau mai hiva e tau mena ne nakai ko e fakaalofa mo e fitu e tau mena ne kakano ki ai.
5. Fakamaama mai fefe e “mahekeheke,” ti fakaaoga fefe ke he mahani mitaki ke he tau Tohiaga Tapu?
5 Ko e mena fakamua ne talahau e Paulo ne nakai ko e fakaalofa ko e “nakai mahekeheke.” Ne kua lata ke fai fakamaama tote ha ko e mena ha ha i ai e mitaki mo e nakai mitaki he mahekeheke. Ne fakamaama mai he tohi fakamaama kupu e “mahekeheke” ko e “nakai talia ke he fetoko” mo e “ita tafua.” Ko e mena haia, ne talahau e Mose he Esoto 34:14: “Aua neke hufeilo a koe ke he taha atua; ha ko Iehova, ko Ita tafua hana higoa, ko e Atua [“mahekeheke,” NW] a ia.” Ke he Esoto 20:5, ne pehe a Iehova: “Ha ko au ko Iehova hau a Atua, ko e Atua ita tafua au.” Ke he vaka taha nei, ko e aposetolo ko Paulo ne tohi: “Ha ko e mena mahekeheke au kia mutolu ke lata mo e mahekeheke he mahani Atua.”—2 Korinito 11:2, NW.
6. Ko e heigoa e tau fakataiaga Tohiaga Tapu ne fakakite mai ko e ha e fakaalofa ne nakai mahekeheke?
6 Ka e taha e mena, ko e “mahekeheke” (NW) ko e mena kelea foki, ti ko e mena haia ne tohi ai fakalataha mo e tau gahua he tino he Kalatia 5:20. E, ko e mahekeheke ia he lotokai ne tupu mai ai e ita, mo e ko e ita ko e fahi kehe a ia he fakaalofa. Ko e mahekeheke ne tupu hake ia Kaino ke ita ki a Apelu ti hoko ke kelipopo a ia, ti fakatupu foki ke he tau matakainaga toko hogofulu ha Iosefa ke vihiatia a ia ke hoko atu ke he manako ke kelipopo a ia. Nakai maeke he fakaalofa ke mahekeheke mo e vihiatia atu ke he falu mo e ha lautolu a tau koloa po ke tau monuina, tuga e Patuiki ko Ahapo ne mahekeheke mo e fakavihiatia ki a Napota mo e hana a uluvine.—1 Tau Patuiki 21:1-19.
7. (a) Ko e heigoa e mena ne tupu ke fakakite aki e nakai fiafia ha Iehova ke he mahani hula? (e) Ko e ha e fakaalofa ne nakai hula pete ne nakai manamanatu fakamitaki ki ai?
7 Ne talahau foki e Paulo ki a tautolu ne “nakai hula e fakaalofa.” Ne fakakite he hula e nakai ha ha i ai ha fakaalofa, ha kua eke e taha ke tuku e ia a ia he tuaga tokoluga ke he falu. Ne nakai fiafia a Iehova mo lautolu ne hula, ti kitia ke he puhala ne fakatokolalo aki e Patuiki ko Nepukanesa ha ko e hana a hula. (Tanielu 4:30-35) Ne fa mahani ke hula ha kua nakai manamanatu fakamitaki ha kua lahi e fiafia ke he hana a tau kautu po ke tau koloa. Ko e falu ne fa fakatokoluga ke he ha lautolu a tau kautu ke he gahua fakamatala he Kerisiano. Ko e falu ne tuga e motua ne hea telefoni ke he hana a tau kapitiga ke tala age ki a lautolu kua fakatau e ia e motoka fou ne totogi $50,000. Ne nakai fai fakaalofa e tau mena oti nei ha kua tuku a ia ne hula ke tokoluga hake ki a lautolu hana a tau tagata fanogonogo.
8. (a) Ko e heigoa e aga a Iehova ki a lautolu ne fakatokoluga? (e) Ko e ha ne nakai pihia ai e mahani he fakaalofa?
8 Ne talahau mai foki ki a tautolu ne “nakai fakatokoluga” e fakaalofa. Ko ia ne fakatokoluga, po ke fakaikaluga, ne nakai fai fakaalofa ti tuku e ia a ia ke tokoluga ke he falu. Ko e tau vahega manamanatuaga pehe nei ne mua atu e goagoa ha ko e mena “totoko atu e Atua ke he tau fakatokoluga, ka e foaki e fakaalofa noa ke he tau fakatokolalo.” (Iakopo 4:6) Gahuahua e fakaalofa ke he puhala he taha fahi; ne manatu ke fakatokoluga e falu. Ne tohi e Paulo he Filipi 2:2, 3: “Kia fakakatoa e mutolu haku a fiafia, kia fakalataha e tau manatu ha mutolu, kia fakaalofa fakalataha, mo e loto fakalataha mo e manamanatu ke he mena taha; Aua neke manatu ha mena mo e fetoko mo e hula noa, ka kia igatia a mutolu mo e manatu he loto fakatokolalo kua mua e faoa oti kia ia.” Ko e tau manamanatuaga pehe nei ne fakatokotoko mitaki aki e falu, ka ko e tagata fakatokoluga ha ko e fetokoaki ne nakai hagahaga mitaki e falu.
9. Ko e ha ne nakai mahani fuafua kelea e fakaalofa?
9 Ne pehe foki a Paulo “nakai mahani fuafua kelea” e fakaalofa. Ne fakamaama mai he tohi fakamaama kupu e “fuafua kelea” ko e “mahani fakateteki nakai lata po ke fakaita ke he tau mahani.” Ko ia ne mahani fuafua kelea (nakai fai fakaalofa) ne nakai fai manamanatuaga ke he falu a logonaaga. Ne loga e tau fakaliliuaga he Tohi Tapu ne fakaliliu e kupu Heleni ia ko e “hemu.” Ko ia ne pihia ne vihiatia e tau mena ne talahaua ia ko e tonu mo e mitaki. Ko e moli, ko e manamanatu fakaalofa ke he falu kakano ke tiaki e tau mena oti ne hemu mo e fuafua kelea, tau mena ne fakaita ti liga ke hoko atu ke ofomate.
Ko e Falu Mena ne Nakai ko e Fakaalofa
10. Ha e fe e tau puhala ne nakai kumi he fakaalofa hana ni a tau mena?
10 Ko e taha mena foki ne talahau mai ki a tautolu ke he fakaalofa ko e “nakai kumi e ia hana tau mena,” ko e pehe a ia, ka fai huhu ke he ha tautolu a tau fiafia fakatagata mo e ha falu. Ne pehe e aposetolo ke he taha mena foki: “Ha kua nakai fakaai taha ke fakavihia hana a tino, ka kua fagai mo e leveki ai e ia.” (Efeso 5:29) Kaeke kua fetoko ha tautolu a fiafia mo e fiafia he falu ka e nakai fai matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu ne kua lauia ai, kua lata ia tautolu ke taute tuga ha Aperahamo ne taute ki a Lota, ne foaki fakaalofa ke he taha e fifiliaga.—Kenese 13:8-11.
11. Ko e heigoa e kakano he nakai ita vave e fakaalofa?
11 Ko e fakaalofa foki ne nakai mafiti ke ita. Ti talahau mai e Paulo ki a tautolu ne “nakai ita vave” e fakaalofa. Ne nakai kili aleale. Ne fakagahuahua e fakauka. Mua atu ki a lautolu ne fai fakamauaga ke toka he loto e fakatonuaga nei ke puipui ke nakai vagahau fakalahi mo e nakai fai fakauka po ke kalaga e taha ke he taha. Ne ha ha i ai e falu a mena ne mukamuka ke ita lahi, ti ko e mena haia ne mailoga e Paulo ke fakatonu a Timoteo: “Ha kua nakai lata ke taufetoko e fekafekau he Iki, ka kia mahani molu a ia ke he tau tagata oti, kia aga a ia ke fakaako atu, kia fakauka a ia”—e, nakai ita vave—“kia akonaki atu mo e mahani molu kia lautolu kua totoko mai.”—2 Timoteo 2:24, 25.
12. (a) Ha e fe e puhala he fakaalofa ne nakai talahaua e kelea ke he taha? (e) Ko e ha ne nakai iloilo ai ke manamanatu tumau ke he kelea ke he taha?
12 Matutaki ia mo e tau mena ne nakai ko e fakaalofa, ne fakatonu mai e Paulo: “Nakai talahaua e kelea ke he taha” e fakaalofa. Ne nakai kakano pehe e mena ia ne nakai mailoga he fakaalofa e kelea. Ne fakakite mai e Iesu e puhala ke taute aki e tau mena vihi kaeke ke mamahi lahi a tautolu. (Mataio 18:15-17) Ka e nakai maeke he fakaalofa a tautolu ke tumau e ita mo e toka loto e kelea ke he taha. Ko e kakano he nakai talahaua e kelea ke he taha ke fefakamagaloaki mo e fakanimo ka oti he taute ke he puhala he Tohiaga Tapu. E, ua fakamamahi a koe po ke fakamatematekelea a koe he manamanatu tumau ke he hepe, ko e nakai talahaua e kelea ke he taha a ia!
13. Ko e heigoa e kakano ke nakai fiafia ke he tau mahani kelea, mo e ko e ha e fakaalofa ne nakai taute e mena ia?
13 Ko e taha mena foki, kua talahau mai ki a tautolu ne “nakai fiafia ke he tau mahani kelea” e fakaalofa. Ne fiafia e lalolagi ke he mahani kelea, tuga ne maeke ke kitia he kua talahaua e tau mahani vale mo e tau tohi mahani kiva, tau kifaga mo e tau fakaholoaga tivi. Kua lotokai e tau fiafiaaga oti nei, ne nakai fai manatu ke he tau matapatu fakaako tututonu he Atua po ke ke he levekiaga he falu. Ko e tau fiafia lotokai nei ko e gana ke he tino ti helehele mai ke he tau magaaho kotofa e popo he tino.—Kalatia 6:8.
14. Ko e ha ne maeke ai ke talahau fakamalolo ko e nakai maeke e fakaalofa ke kaumahala?
14 Ko e mogonei ko e mena fakamui ne nakai taute he fakaalofa: “Kua nakai kaumahala e fakaalofa.” Ha ko e taha e mena, ne nakai kaumahala e fakaalofa po ke fakaoti, kakano ni ha ko e Atua ko e fakaalofa, mo e ko e “Patuiki tukulagi” a ia. (1 Timoteo 1:17) Ke he Roma 8:38, 39, ne mavehe ki a tautolu ko e fakaalofa a Iehova to nakai fai kaumahala: “Ha kua iloa tonuhia e au nakai maeke ke he mate, po ke moui, po ke tau agelu, po ke tau iki, po ke tau toa, po ke tau mena ha i ai nai, po ke tau mena ne tatali, Po ke tokoluga, po ke hokulo, po ke taha mena kua eke, nakai maeke ke he tau mena ia ke fakamavehe a tautolu mo e fakaalofa he Atua, ha ia Keriso Iesu ha tautolu a Iki.” Ko e taha mena foki, ne nakai toe e fakaalofa ke he ha mena taha. Ha ha he fakaalofa e malolo ke fakafeleveia mo e tau totoko oti.
Tau Mena he Fakaalofa
15. Ko e ha a Paulo ne tohi fakamua ai e fakamanavalahi ke he fahi mitaki he fakaalofa?
15 O mai mogonei ke he fahi mitaki, ko e tau mena he fakaalofa, ne kamata a Paulo: “Kua [“fakamanavalahi,” NW] e fakaalofa.” Ko e mena kua talahau pehe to nakai fai mena tuga e fakalatahaaga Kerisiano ka nakai fakamanavalahi, ko e pehe a ia, ka nakai fefakaukaaki ke he taha. Ko e kakano ne pihia ai ha kua nakai katoatoa mitaki a tautolu, ti ko e ha tautolu a tau nakai mitaki katoatoa ko e kamatamata ke he falu. Ko e mena haia ne tuku fakamua e Paulo e mena nei ke he tala ko e heigoa e fakaalofa!
16. Ha e fe e tau puhala ne maeke he tau tagata he magafaoa ke fefakakiteaki e mahani totonu?
16 Ne talahau e Paulo ko e “totonu” foki e fakaalofa. Ko e kakano, lagomatai e fakaalofa, manamanatu ke he falu. Fakakite mai e mahani totonu ke he tau mena lalahi mo e ikiiki. Ne fakakite he katofia Samaria e mahani totonu ke he tagata ne keli he tau tagata kaiha. (Luka 10:30-37) Fiafia e fakaalofa ke talahau e “fakamolemole.” Ke talahau, “Mai e falaoa” ko e poaki. Ke fakamataulu aki e “fakamolemole” ke he tala ia ti eke ia ko e ole. Totonu e tau tane ke he ha lautolu a tau hoana ka mumui tua ke he fakatonuaga ha 1 Peteru 3:7: “Kia pihia foki a mutolu ko e tau tane, kia nonofo fakalataha mo lautolu mo e iloilo, kia fakalilifu ke he hoana, ha ko e kapiniu a ia kua mua he lolelole kia koe, ha kua eke foki mo tau hakeaga fakalataha ke he moui kua foaki noa mai, neke fakalavelave ha mutolu a tau liogi.” Totonu e tau hoana ke he ha lautolu a tau tane ka fakakite e lautolu e “fakalilifu.” (Efeso 5:33) Totonu e tau mamatua tane ke he ha lautolu a tau fanau ka mumuitua a lautolu ke he fakatonuaga he Efeso 6:4: “Ko mutolu foki, ko e tau matua tane, aua neke fakahogohogomanava ke he fanau ha mutolu, ka kia leveki ai ke he tau kupu akonaki mo e tau kupu fakamafana ha Iehova.”
17. Ko e heigoa e tau puhala ne ua ne fiafia e fakaalofa mo e kupu moli?
17 Ne nakai fiafia e fakaalofa ke he tau mahani nakai tututonu “ka e fiafia ni mo e kupu moli.” Ko e fakatauo ni e fakaalofa mo e kupu moli—ko e fakaalofa e Atua, mo e magaaho taha ia, ko ia “ko e Atua fakamoli.” (Salamo 31:5) Fiafia e fakaalofa ke kitia e kautu he kupu moli mo e fakakite e pikopiko; ko e mena haia ati tupu tokologa ai foki e tau tagata ne tapuaki ki a Iehova he vaha nei. Ka e taha e mena, ha kua fakakehekehe e kupu moli mo e nakai tututonu, ko e manatu foki ko e fiafia e fakaalofa mo e tututonu. Fiafia e fakaalofa ke he kautu he tututonu, tuga ne poaki ke he tau tagata ne tapuaki ki a Iehova ke taute ke he veliaga ha Papelonia Lahi.—Fakakiteaga 18:20.
18. Ko e heigoa e kakano he fakauka ke he tau mena oti e fakaalofa?
18 Ne talahau foki e Paulo ki a tautolu ko e fakaalofa “kua fakauka ke he tau mena oti.” Tuga ne fakakite mai he Kingdom Interlinear, ko e manatu kua ufiufi he fakaalofa e tau mena oti. Ne “nakai talahau e kelea ke he taha” matakainaga, tuga ne fa mahani e tau tagata kelea ke taute. (Salamo 50:20; Fakatai 10:12; 17:19) E, ko e manatu nei ko e tatai ni mo e 1 Peteru 4:8: “Ha ko e fakaalofa ke ufiufi ai e tau hala loga.” Ko e moli, ko e mahani fakamoli ke puipui mai taha he ufiufi e tau hala lalahi ki a Iehova mo e fakapotopotoaga Kerisiano.
19. Ko e heigoa e puhala ne talitonu he fakaalofa e tau mena oti?
19 Ko e fakaalofa “kua talia e tau mena oti.” Mahani mitaki e fakaalofa, nakai mahani kelea. Nakai pehe e kakano he mena nei ko e fakaalofa ko e mukamuka ke to ke he tau lagatau. Ne nakai mafiti ke talitonu e tau talahauaga ofoofogia. Ka e ke ha ha he tagata e tua ke he Atua, kua lata ke manako ke talitonu. Ti nakai loto fakauaua e fakaalofa, mo e fakafili hepe. Ne nakai totoko ke talitonu tuga e tagata ne nakai talitonu ko e fai Atua, ne kua talahau manatu ko e nakai fai Atua, ti nakai tuga foki e tagata ne pehe ko e nakai maeke ke fai Atua, ti fakamakamaka ke talahau ko e nakai maeke ke iloa e omaiaga ha tautolu, ko e heigoa e kakano ne ha ha hinai a tautolu, mo e ko e fefe la e tau aho ne nakai la kitia. Ne foaki mai he Kupu he Atua e maveheaga ki a tautolu ke he tau mena oti nei. Ti mukamuka foki e fakaalofa ke talitonu kakano ha ko e falanakiaga, ka e nakai he tuaha hepe.
20. Matutaki fefe e fakaalofa mo e amaamanaki?
20 Ne mavehe mai foki he aposetolo ko Paulo ki a tautolu ko e “amaamanaki ke he tau mena oti” e fakaalofa. Ha ko e mahani mitaki e fakaalofa, nakai mahani kelea, ne malolo lahi e amaamanakiaga ke he tau mena oti ne mavehe mai he Kupu he Atua. Ne talahau mai ki a tautolu: “Ha kua lata kia ia kua keli e kelekele ke keli ai mo e amaamanaki, ko ia foki kua taholi e saito, kia taholi ai mo e amaamanaki, kia moua e ia e mena kua amaamanaki ki ai.” (1 Korinito 9:10) Ha kua falanaki foki e fakaalofa, ti amaamanaki foki, mo e amaamanaki tumau ke he mitaki.
21. Ko e heigoa e maveheaga he Tohiaga Tapu ko e fakauka e fakaalofa ke he tau mena oti?
21 Ko e fakahikuaga, kua mavehe mai ki a tautolu ko e fakaalofa “kua fakamanavalahi ke he tau mena oti.” Ko e maeke ke pihia, kakano ha ko e tau kupu he aposetolo ko Paulo ne talahau ki a tautolu he 1 Korinito 10:13: “Nakai moua a mutolu he kamatamata kua kehe mo e tau tagata auloa; ha kua fakamoli e Atua, he nakai tuku atu e ia a mutolu ke he kamatamata kua mua ke he mena kua fahia ai a mutolu, ka e taute foki e ia fakalataha mo e kamatamata e mena ke hao ai, kia fahia a mutolu ke fakauka ai.” Maeke he fakaalofa ke kitia e tautolu e tau fakataiaga loga he tau Tohiaga Tapu he tau fekafekau he Atua ne fakauka, ko e matapatu ko ia ko Iesu Keriso, tuga ne fakamanatu mai ki a tautolu he Heperu 12:2, 3.
22. Ha ko e tau fanau he Atua, ko e heigoa e mahani ke tuku fakamua e tautolu ke manatu tumau ke fakakite?
22 Ko e moli, ko e fakaalofa (a·gaʹpe) ko e mahani kua mua atu e aoga ti kua lata ia tautolu e tau Kerisiano, ko e Tau Fakamoli a Iehova, kua lata ke gahua ki ai, tokoua, ko e heigoa ne nakai mo e ko e heigoa a ia. Ha ko e tau fanau he Atua, kua lata ke manamanatu tumau ke fakakite e fua nei he agaga he Atua. Ke maeke ke pihia kua lata ni ke tuga e Atua, ha ko e manatu, “ko e fakaalofa e Atua.”
Manatu Nakai e Koe?
◻ Fakakite fefe e Iesu Keriso mo Paulo e aoga lahi he fakaalofa?
◻ Ko e heigoa e kakano he nakai mahekeheke e fakaalofa?
◻ ‘Fua’ fefe he fakaalofa ‘e tau mena oti’?
◻ Ko e ha ne talahau ai ko e nakai kaumahala e fakaalofa?
◻ Ko e heigoa e tau puhala ne ua ne fiafia e fakaalofa ke he kupu moli?
[Puha he lau 14]
FAKAALOFA (AGAPE)
Ko e Heigoa ne Nakai Ko e Heigoa a Ia
1. Mahekeheke 1. Fakamanavalahi
2. Nakai hula 2. Totonu
3. Nakai fakatokoluga 3. Fiafia ni mo e kupu moli
4. Nakai mahani fuafuakelea 4. Fua e tau mena oti
5. Nakai kumi e ia hana tau mena 5. Talia e tau mena oti
6. Nakai ita vave 6. Amaamanaki ke he tau mena oti
7. Nakai talahaua e kelea ke he taha 7. Fakauka ke he tau mena oti
8. Nakai fiafia ke he tau mahani kelea
9. Nakai kaumahala
[Tau Fakatino he lau 11]
Ne fakatokolalo e Iehova a Nepukanesa ha ko e fakatokoluga