Ko e Fiafia ha ia ha Lautolu ne Loto Molu!
“Fiafia a lautolu kua loto molu, ha ko e mena to moua e lautolu e tufaaga ke he lalolagi.”—MATAIO 5:5, NW.
1. Ko e heigoa e mahani molu he loto ne vagahau ki ai a Iesu he hana Lauga he Mouga?
HE HANA a Lauga i luga he Mouga, ne pehe mai a Iesu Keriso: “Fiafia a lautolu kua loto molu, ha ko e mena moua e lautolu e tufaaga ke he lalolagi.” (Mataio 5:5, NW) Ko e mahani molu he loto nei, po ke holoilalo, nakai ko e uufi fakamitaki he totonu fakatupua, po ke taha mena tuga e aga tuai fakatagata. Ka ko e, mahani molu mo e loto mafola he fatuaki loto moli ne fakagahuahua pauaki ke omaoma ke he finagalo mo e takitakiaga he Atua ko Iehova. Ti moli ha ko e tau tagata loto molu kua ha ha i ai e tau loto makutu he falanaki atu ke he Atua mo e kua kitia ai ha ko e mahani molu atu ke he tau tagata.—Roma 12:17-19; Tito 3:1, 2.
2. Ko e ha ne talahau ai e Iesu ko e fiafia a lautolu ne loto molu?
2 Ne talahau e Iesu kua fiafia a lautolu ne loto molu ha ko e mena to moua e lautolu e tufaaga ke he lalolagi. Tuga e Tama loto molu mitaki katoatoa he Atua, ko Iesu ne Mua atu e Tufaaga he lalolagi. (Salamo 2:8; Mataio 11:29; Heperu 1:1, 2; 2:5-9) Ka e ke he tuaga faka-Mesia “Tama he tagata,” kua lata a ia ke ha ha i ai e tau pule fakalataha he hana Kautu he lagi. (Tanielu 7:13, 14, 22, 27) Ha kua eke mo tau “hakeaga fakalataha,” ha Keriso, to moua fakalataha he tau tagata loto molu kua fakauku nei e tufaaga ke he lalolagi. (Roma 8:17) Ko e falu ne loto molu, ko e tau tagata ne tuga e tau mamoe to fiafia ke he moui tukulagi he Parataiso he Kautu ke he nonofoaga he lalolagi. (Mataio 25:33, 34, 46; Luka 23:43) Ko e amaamanakiaga ia kua fakafiafiaaki moli a lautolu.
3. Ko e heigoa e fakafifitakiaga ne fakatoka he Atua mo Iesu ke he mahani molu?
3 Ko ia ne loto molu ne Mua atu e Tufaaga kua moua e lalolagi mai he hana Matua, ko Iehova, ko e takitaki he fakafifitakiaga he mahani molu he loto. Lagafiha e talahau he tau Tohiaga Tapu ko e Atua “fakatuai ke ita mo e lahi e fakaalofa totonu”! (Esoto 34:6, NW; Nehemia 9:17; Salamo 86:15) Ne ha ha ia ia e malolo lahi ka e fakakite e mahani molu pihia ke maeke he hana tau tagata tapuaki ke o atu ki a ia mo e nakai matakutaku. (Heperu 4:16; 10:19-22) Ko e Tama he Atua, ko ia ne “loto molu mo e loto holoilalo,” ne fakaako foki hana tau tutaki ke mahani molu. (Mataio 11:29, NW; Luka 6:27-29) Ko e taui mitaki, kua fifitaki mo e tohia he tau tupa loto molu nei he Atua mo e hana Tama hagaao ke he “mahani molu mo e totonu a Keriso.”—2 Korinito 10:1; Roma 1:1; Iakopo 1:1, 2; 2 Peteru 1:1.
4. (a) Hagaao ke he Kolose 3:12, ko e heigoa ne taute e lautolu ne loto molu moli? (e) Ko e heigoa e tau huhu kua lata tonu mo e fifiliaga ha tautolu?
4 Ko e vaha nei, ko e tau Kerisiano ua mo e tau kapitiga ha lautolu he lalolagi kua lata ke loto molu. Ha kua tuku kehe e kelea, fakavai, fakatupua, mahekeheke, mo e loma ha kua lagomatai tuai he agaga tapu he Atua a lautolu ke fakafou ‘ke he manako he tau loto.’ (Efeso 4:22-24; 1 Peteru 2:1, 2) Kua fakaohooho atu ki a lautolu ke tapulu a lautolu ke he “fakaalofa hofihofi noa, mo e mahani totonu, mo e loto holoilalo, mo e mahani molu, mo e fakauka.” (Kolose 3:12) Ka ko e heigoa moli ne moua mai he mahani molu? Ko e ha ne aoga lahi ai ke loto molu? Mo e maeke fefe e fua nei ke lagomatai ke he ha tautolu a fiafia?
Ko e Ono Tata Lahi ke he Mahani Molu
5. Fakakite fefe e kakano he mahani molu?
5 Ko e tagata loto molu ne totonu e aga he loto mo e mahani. Ha ha i ai he falu a liliuaga he Tohi Tapu, ko e kupu fakamaamaaga he pra·ysʹ kua fakaliliu ai ke he “loto holoilalo,” “molu,” “loto molu,” mo e “fakaeneene.” He fakavahegaaga he vagahau Heleni, ko e kupu fakamaamaaga he pra·ysʹ kua maeke foki ke fakaaoga ke he havilivili po ke leo molu. Kua maeke foki ke fakamailogaaki e tagata ne mahani fakaalofa. Kua pehe e tagata fakaako ko W. E. Vine: “Ko e tau fakagahuahuaaga he [kupu fakahigoa ko e pra·yʹtes] kua fakamua mo e mua atu lahi ke hagaao ni ke he Atua. Ko e agaga he loto ia ne maeke ke talia ai e tautolu Hana a tau fakafehagaiaga mo tautolu kua mitaki, mo e ko e mena ia, nakai ko e taufetoko po ke totoko atu; ka ko e matutaki tata lahi ke he kupu tapeinophrosunē [ko e mahani fakatokolalo].”
6. Ko e ha ne pehe ai ko e mahani molu nakai ko e fakalolelole?
6 Ko e mahani molu nakai ko e fakalolelole. “Kua ha ha i ai e mahani fakaeneene he praus,” he tohia he tagata fakaako ko William Barclay, “ka e i tua he mahani fakaeneene kua ha ha i ai e malolo he lapatoa.” Kua lata ke malolo ke maeke ke loto molu. Ke fakamaamaaki, kua lata ke malolo ke mahani molu kaeke ke fakahogohogomanava mai po ke favale mai ki a tautolu. Ko e Tama loto molu he Atua ko Iesu Keriso, ko ia ne fakatoka e fakafifitakiaga mitaki lahi ke he mena nei. “Ko ia ne amuamu ki ai, ka e nakai amuamu atu ke taui atu, ne fakamamahi a ia ka e nakai fakamatakutaku atu, ka e tuku atu a lautolu kia ia [ko e Atua ko Iehova] kua fakafili tonu.” (1 Peteru 2:23) Tuga a Iesu ne loto molu, kia mafanatia foki a tautolu ha ko e mena to fakafehagai e Atua mo e tau tagata ne amuamu mo e favale mai ki a tautolu. (1 Korinito 4:12, 13) Kua maeke ia tautolu ke loto mafola lahi, tuga a Setefano ne moua he favale, mo e mailoga foki kaeke ke fakamoli a tautolu, to lagomatai e Iehova a tautolu mo e nakai fakaata ha mena ke fakamatematekelea tumau aki a tautolu.—Salamo 145:14; Gahua 6:15; Filipi 4:6, 7, 13.
7. Ko e heigoa ne fakakite he Fakatai 25:28 hagaao ke he tagata ne nakai loto molu?
7 Ne loto molu a Iesu, ka e fakakite agaia ni e ia e malolo ke tu mauokafua ma e tau mena kua tonu. (Mataio 21:5; 23:13-39) Ko e ha tagata ne “moua e finagalo a Keriso” to tuga ni a ia ke he tau mena oti he tuaga nei. (1 Korinito 2:16) Kaeke ke nakai molu e tagata, kua nakai tuga a Keriso a ia. Ka kua, lata tonu a ia mo e tau kupu nei: “Ko e tagata kua nakai pule ke he hana loto, kua lata a ia mo e maaga kua maona, kua nakai fai kaupa.” (Fakatai 25:28) Ka nakai mahani molu e tau tagata takitokotaha pihia kua mukamuka lahi e tau manatu hehe ke fakatupu a ia ke taute e tau puhala ne nakai tonu. Ha kua nakai lolelole e Kerisiano loto molu, ka e iloa agaia ni e ia “ko e tali totonu ke liliu kehe ai e ita; ka ko e kupu fakahukia kua tupu ai e ita.”—Fakatai 15:1.
8. Ko e ha ne nakai mukamuka ai ke loto molu?
8 Kua nakai mukamuka ke loto molu, ha kua moua a tautolu he tufaaga ko e nakai mitaki katoatoa mo e hala. (Roma 5:12) Kaeke ko e tau fekafekau a Iehova a tautolu, to tau atu foki a tautolu ke he tau totoko mai he agaga kelea kua liga to kamatamata ha tautolu a mahani molu he favale mai. (Efeso 6:12) Ti ko e tokologa ia tautolu kua gahua ai mo lautolu ne ha ha i ai e agaga vale he lalolagi ne nonofo i lalo he pule malolo he Tiapolo. (1 Ioane 5:19) Ti maeke fefe ia tautolu ke fakatupu e mahani molu?
Fakatupu Fefe e Mahani Molu
9. Ko e heigoa e manatu ka lagomataiaki a tautolu ke fakalaulahi e mahani molu?
9 Ko e taofiaga he tua mauokafua ne fakave moli ke he Tohi Tapu kua lata ia tautolu ke fakakite e mahani molu to lagomatai aki a tautolu ke fakatupu e fua nei. Ko e tau aho takitaha kua lata a tautolu ke gahua mau ke taute e mahani molu. Neke, tuga e tau tagata a tautolu ne onoono ko e lolelole e mahani molu mo e manatu pehe to moua mai ni e tau fua mitaki he mahani fakatokoluga, kafilo, mo e vale foki. Ka e taha e mena, na vihiatia he Kupu he Atua e loto fakatokoluga, ti pehe mai e fakatai pulotu: “Ko e tagata he fakaalofa totonu kua gahua a ia mo e loto fakalotomatala ke he hana solu ni, ka ko e tagata mahani vale kua tamai e ia e vevehe kehe ke he hana ni a kakano.” (Fakatai 11:17, NW; Fakatai 16:18) Na fa mahani e tau tagata ke nonofo kehe mai he tau tagata favale, mo e nakai totonu, pete ni he taute pauaki e lautolu ke ua hukia mai he hana favale mo e nakai mahani molu.
10. Kaeke ke mahani molu a tautolu ko e heigoa ha tautolu kua lata ke fakatokolalo ki ai?
10 Ke moua e loto molu, kua lata a tautolu ke tapiki mau ke he puhala he agaga tapu he Atua, po ke hana gahuahuaaga malolo. Ha kua taute e Iehova ke hagahaga mitaki ma e lalolagi ke moua mai e tau fua he fonua, ti fakamukamuka foki e ia hana tau fekafekau ke tamai e tau fua he hana agaga, fakalataha mo e mahani molu. Ne tohia e Paulo: “Ka ko e fua he Agaga ko e fakaalofa, ko e fiafia, ko e mafola, ko e fakauka, ko e totonu, ko e mahani mitaki, ko e tua, ko e mahani molu, mo e manako fakalatalata; kua nakai fai fakatufono ke he tau mena pihia.” (Kalatia 5:22, 23) E, ko e mahani molu ko e taha he tau fua he agaga he Atua ne fakakite e lautolu ne fakafiafia a ia. (Salamo 51:9, 10) Mo e ko e heigoa e tau hikiaga ne fua mai he mahani molu! Ke fakatai: Ne ha ha i ai e tagata mahani kelea ne higoa ko Tony ko ia ne mahani fa latau, kaiha e tau mena he tau tagata, holataki fufu e tau vailakau fakaligo, takitaki he matakau kelea heke pasikala afi, mo e fai magaaho ne nofo ai he fale puipui. Ka e, ha ko e maamaaga he lotomatala he Tohi Tapu mo e fakalataha mo e lagomataiaga he agaga he Atua, kua maeke ni ia ia ke hiki ke eke mo fekafekau mahani molu ha Iehova. Ko e tala ha Tony ko e tala fakatai nakai fou. Ko e heigoa mogoia, ka taute he tagata kaeke kua nakai eke e mahani molu mo takitakiaga fakamua he hana a mahani fakatagata?
11. Ke fakalaulahi e mahani molu, ko e heigoa e gahua ne taute he liogi?
11 To lagomatai he liogi mai he loto ma e agaga he Atua mo e ma e hana fua he mahani molu a tautolu ke taute e fua nei. Kua lata a tautolu ke “ole atu,” tuga he talahau e Iesu, to talia mai he Atua ko Iehova ha tautolu a ole atu. Mole atu e fakamaamaaga ke he tau mamatua tane ne age e tau mena mitaki ke he tau fanau ha lautolu, ne pehe a Iesu: “Ko mutolu ne [agahala mo e tatai ai ke he] mahani kelea, kaeke kua iloa e mutolu ke uta e tau mena mitaki mo e tau fanau ha mutolu; ka e nakai kia mua ha mutolu a Matua ha ha he lagi ke foaki mai e agaga tapu kia lautolu kua ole atu kia ia?” (Luka 11:9-13) Kua maeke he liogi ke lagomatai ke taute e mahani molu mo hagaaoaga tumau he ha tautolu a tau aga he loto—ko e fua kua tuku ke he ha tautolu a fiafia mo e pihia foki ki a lautolu ne fa fakalataha mo tautolu.
12. Ko e ha ne maeke ai he toka ke he loto, ko e nakai mitaki katoatoa he tau tagata kua lagomataiaki a tautolu ke loto molu?
12 Kia toka ke he loto kua maeke he nakai mitaki katoatoa he tau tagata ke lagomatai a tautolu ke loto molu. (Salamo 51:5) Kua nakai maeke ia tautolu ke manamanatu po ke gahua mitaki katoatoa, ke molea atu ke he tau mena kua fahia e falu a tagata ki ai, ti lata tonu ni a tautolu ke maama mo e taute atu ki a lautolu tuga he manako a tautolu ke taute mai pihia ki a tautolu. (Mataio 7:12) Ha kua maama mitaki ko e taute mena hehe ha tautolu oti kua fakatupu ki a tautolu ke fakamagalo mo e loto molu e fakafehagaiaga mo e falu. (Mataio 6:12-15; 18:21, 22) Ka mole ia, nakai kia fakaaue a tautolu ha kua fakakite mai he Atua e fakaalofa mo e mahani molu ki a tautolu?—Salamo 103:10-14.
13. To lagomatai mai fefe a tautolu ke fakagahuahua e mahani molu kaeke ke mailoga e tautolu kua taute he Atua e tau tagata ke ataina ke pule ke fifili e tau mena ne loto ki ai?
13 Kia mailoga kua taute he Atua e tau tagata ke ataina ke pule ke fifili e tau mena ne loto ki ai ti lagomatai ai foki a tautolu ke taute e mahani molu. Kua nakai fakaata he mena nei ha tagata ke fakatikai e tau fakatufono ha Iehova ti hao noa mai he fakahala, ka kua fakaata ma e tau mena kehekehe tuga e kamataaki e alelo, tau manako, mo e nakai manako he hana tau tagata. Ti o mai a tautolu ke mailoga kua nakai fai tagata ne kotofa pauaki ke lata tonu mo e talagaaga kua mau maopoopo ne manatu a tautolu kua mua he mitaki. To lagomatai he agaga nei a tautolu ke loto molu.
14. Ke he tauteaga he mahani molu, ko e heigoa ha tautolu a fifiliaga?
14 To lagomatai he fifiliaga ke nakai tiaki e mahani molu a tautolu ke fakatumau e tauteaga he fua nei. Ko e omaoma ke he puhala he agaga ha Iehova ke moua ai e hikiaga he tau manamanatuaga ha tautolu. (Roma 12:2) Ko e agaga molu tuga a Keriso ka lagomatai a tautolu mogonei ke taofi mai he taute e tau mahani matahavala, mo e tau manako lahi, mo e inu lahi ke he uaina, mo e tau tafeauhi, mo e tau inuaga he kava, mo e hufeilo kehe tau tupua ke holifono ai.” Kua nakai lata a tautolu ke tuku kehe e mahani molu ha ko e tau tupe, tau mena fakafiafia, po ke falu a kakano foki, po ke, ha kua taute he tau tagata e tau talahauaga fakahehe ke he ha tautolu a mahani fakaatua. (1 Peteru 4:3-5) Aua neke fakaata e tautolu ha mena ke futiaki a tautolu ke taute e “tau gahua he tino,” ti galo kehe ha tautolu a mahani molu mo e kaumahala ke eke mo hakega he Kautu he Atua po ke fiafia ke he hana tau monuina. (Kalatia 5:19-21) O mai a tautolu ke fakahelehele tumau e monuina ha kua eke a tautolu mo tau tagata loto molu he Atua, ko e fakauku ke he moui he lagi po ke moua e amaamanakiaga ke he lalolagi. Ke hoko atu ke he fakaotiaga ia, o mai a tautolu ke manamanatu ke he falu he tau aoga he mahani molu.
Tau Aoga he Mahani Molu
15. Hagaao ke he Fakatai 14:30, ko e ha ne pulotu ai ke mahani molu?
15 Ko e tagata molu kua ha ha i ai e fakanono mitaki he loto, he loto manamanatu, mo e tino. Kua moli e mena nei ha kua nakai fakalataha a ia ke he mahani vale, ita lahi ke he tau gahua he falu, po ke fakakikiveka ni e ia a ia ke he manako nakai aoga. Kua lagomatai he mahani molu a ia ke kikite tumau hana tau manamanatuaga, ti aoga lahi e mena nei ke he manamanatuaga mo e tino. Kua pehe mai e fakatai: “ko e loto mitaki, ko e moui he tino haia.” (Fakatai 14:30) Ko e fakateaga ke he mahani molu ke takitaki atu ke he vale ti tupu mai ai e tokoluga e toto po ke fakalekua e taviliaga mena kai, iniini, mamahi e tau mata, mo e falu foki he tau mena vihi. Ko e Kerisiano loto molu kua fiafia ke he tau mena aoga kehekehe, lafi ki ai mo e “mafola he Atua” ka puipui hana a loto, mo e loto manamanatu. (Filipi 4:6, 7) Ko e iloilo ha ia ke moua e loto molu!
16-18. Ko e heigoa e fua ne moua mai he mahani molu he fakafetuiaga ha tautolu mo e falu?
16 Ko e fua he mahani molu kua fakatolomaki ki mua aki ha tautolu a fakafetuiaga mo e falu. Neke liga fa mahani pihia a tautolu ke fakamakamaka ke he tau mena ka fakatutala ke toka ni ke he ha tautolu a puhala. Na liga fa ita e tau tagata ki a tautolu ha kua nakai mahani fakatokolalo mo e mahani molu a tautolu. Ko e tau tutuaga pihia, ne nakai fa fakaofoaki a tautolu kaeke ke putoia a tautolu he tau taufetoko fatua loga. Ka e taha e mena, kua pehe mai e fakatai: “Ka nakai fai gaafi ti mate ai e afi, ti mole atu foki e taufetoko ka nakai ha ha i ai e tagata feutaaki tala. Tuga e tau malala ke he tau malala kaka, tuga foki e gaafi ke he afi, kua pihia e tagata fa taufetoko ke fakatupu ai e taufetoko.” (Fakatai 26:20, 21) Kaeke ke loto molu a tautolu, ti kehe mai he ‘hokoti e gaafi ke he afi’ mo e fakalagalaga atu ke he falu, to moua e tautolu e fakafetuiaga mitaki mo lautolu.
17 Ko e tagata loto molu kua to liga ke moua e ia e tau kapitiga mitaki. Kua fiafia e tau tagata ke fakalataha mo ia kakano ha kua mahani mitaki a ia, mo e ko e hana tau kupu kua fulufuluola mo e humelie tuga e meli. (Fakatai 16:24) Ti moli e mena ia ki a Iesu ha kua pehe a ia: “Kia hahamo e mutolu e lakau hahamo haku mo e fakaako mai a mutolu ia au, ha kua loto molu mo e loto holoilalo au, ti moua ai e mutolu e fakahauhauaga ma e tau solu ha mutolu. Ha ko e mena totonu haku a lakau hahamo, mo e haku a kavega kua mama ia.” (Mataio 11:29, 30, NW) Ne nakai vale lahi a Iesu, mo e ko e hana lakau hahamo kua nakai mamafa lahi. Ko lautolu ne o mai ki a ia kua leveki fakamitaki e ia mo e fakahauhau fakaagaga. Ko e tuaga taha ia ni kaeke ke fakalataha a tautolu mo e kapitiga Kerisiano loto molu.
18 Kua fakakapitiga he mahani molu a tautolu ke he tau tagata tali tonu. Ne nakai fai fakauaua, ko e laulahi he tau Kerisiano i Korinito ne pipiki ki a Paulo ha kua ole fakatokolalo a ia ki a lautolu “ke he mahani molu mo e totonu a Keriso.” (2 Korinito 10:1) Na liga fanogonogo moli e tau tagata Tesalonia ke he aposetolo, ha ko ia ni ko e faiaoga mahani molu mo e fakaeneene. (1 Tesalonia 2:5-8) Kua nakai fai huhu ko e tau momotua i Efeso ne iloa lahi mai a lautolu ia Paulo mo e fakaalofa hofihofi a lautolu ki a ia. (Gahua 20:20, 21, 37, 38) Kua fakakite nakai e koe e mahani molu ne maeke ke fakakapitigaaki a koe ke he falu?
19. Lagomatai fefe he mahani molu e tau tagata a Iehova ke taofi ha lautolu a tuaga i loto he hana a fakatokatokaaga?
19 Kua lagomatai he loto molu e tau tagata ha Iehova ke mahani fakatokolalo mo e taofi ha lautolu a tau tutuaga he hana fakatokatokaaga. (Filipi 2:5-8, 12-14; Heperu 13:17) Kua taofi he mahani molu a tautolu mai he kumiaga lilifu ne matapatu ke he mahani fakatokoluga mo e vihiatia ke he Atua. (Fakatai 16:5) Ko e tagata molu kua nakai manatu a ia kua mua atu a ia ke he tau tagata tali tonu taha, mo e nakai lali a ia ke mahomo atu ki mua mai he ha lautolu a tau mena moua. (Mataio 23:11, 12) He kehe mai he mailoga e ia hana tuaga agahala mo e hana manako ke he fakatokaaga he lukutoto he Atua.
Fakatupu he Mahani Totonu e Fiafia
20. Ko e heigoa e fua ne moua mai he mahani molu ke he moui magafaoa?
20 Ko e tau fekafekau oti he Atua kua lata ke manatu ko e mahani molu ko e taha fua he hana agaga ne fakatupuaki e fiafia. Tuga a nei, ha kua fakakite he tau tagata a Iehova e tau fua pihia ko e fakaalofa mo e mahani molu, to loga e tau kaina mo e tau magafaoa fiafia ka ha ha i ai mo lautolu. Kaeke ke fakafetonuaki e tane mo e hoana e taha ke he taha he puhala molu, to feaki hake ha laua a fanau ke he tau nonofoaga fakanono mitaki, nakai ko e magafaoa vagahau vale mo e ekefakakelea ki ai. Kaeke ke akonaki he matua tane hana fanau ke he mahani molu, ko e fua mitaki a nei ke he ha lautolu a tau loto mui, ti ko e agaga molu kua mahani tumau ke eke mo taha vala he ha lautolu a tau aga. (Efeso 6:1-4) Kua lagomatai he loto molu e tau tane ke tumau e fakaalofa ke he tau hoana ha lautolu. Kua lagomatai e tau hoana ke omaoma ke he tau tane ha lautolu mo e toho e fanau ke omaoma ke he tau mamatua ha lautolu. Kua fakatupu foki he mahani molu e tau tagata he magafaoa ke moua e agaga fakamagalo ke moua mai e fiafia.—Kolose 3:13, 18-21.
21. Ke tuga a ia, ko e heigoa e fakatonuaga ne tuku mai he aposetolo ko Paulo he Efeso 4:1-3?
21 Ko e tau magafaoa mo e tau tagata takitokotaha ne loto molu kua fakatupu e fiafia ke he tau fakapotopotoaga ne fakalataha a lautolu ki ai. Ko e mena ia, kua lata he tau tagata ha Iehova ke fakamalolo fakalahi ke loto molu. Kua taute pihia nakai e koe? Ne ole fakamakamaka a Paulo ke he tau Kerisiano fakauku ke o ke he puhala kua lata mo e uiaga mai he lagi, kia taute pihia “fakalataha mo e loto manamanatu tokolalo katoa mo e mahani molu, fakalataha mo e fakamanavalahi, he fefakaukaaki e taha ke he taha mai he fakaalofa, he lali fakalahi moli ke toto mau e agaga he loto fakalataha i loto he pipiaga he fefakalatahaaki he mafola.” (Efeso 4:1-3, NW) Ko e tau Kerisiano ne ha ha i ai e amaamanakiaga ke he lalolagi, kua lata foki ke fakakite e mahani molu mo e falu a fua foki he mahani atua. Ko e fakaakoaga hanei ke moua mai ai e fiafia moli. Kua fiafia moli a lautolu ne loto molu!
To Tali Fefe e Koe?
◻ Ko e ha ne fiafia ai e tau tagata loto molu?
◻ Ko e heigoa e kakano ke loto molu?
◻ Maeke fefe e mahani molu ke fakalaulahi?
◻ Ko e heigoa e falu mena aoga he mahani molu?