Kia Fakatapulu ke he Mahani Molu!
“Kia fakatapulu a mutolu ke he fakaalofa hofihofi noa, mo e mahani totonu, mo e loto holoilalo, mo e mahani molu, mo e fakauka, ke lata mo lautolu kua fifili he Atua, ko e tau tagata tapu mo e ofania.”—KOLOSE 3:12.
1-3. He Kolose 3:12-14, ko e heigoa ne talahau he aposetolo ko Paulo hagaao ke he mahani molu mo e falu he tau fua he mahani atua?
KUA foaki e Iehova ke he hana a tau tagata e tau mena tui fakatai kua mua atu he mitaki. Ko e mena ia, kua lata ia tautolu oti ne manako ke he hana puhala ke fakatapulu ke he tapulu he ie matolu ko e mahani molu. Ko e fua mafanatia lahi a nei ha kua maeke ke fakatote hifo e matoho he tau tutuaga tupetupe. Ko e puipuiaga foki, ha kua maeke ke uta kehe e tupuaga he latau.
2 Ne ole fakamakamaka mai e aposetolo ko Paulo ke he tau Kerisiano fakauku: “Kia fakatapulu a mutolu ke he fakaalofa hofihofi noa, mo e mahani totonu, mo e loto holoilalo, mo e mahani molu, mo e fakauka, ke lata mo lautolu kua fifili he Atua, ko e tau tagata tapu mo e ofania.” (Kolose 3:12) Ko e kakano he kupu Heleni ne moua mai ai e “fakatapulu a mutolu” kua fakakite ai e gahua ka taute mo e maamaaga ke fakamafiti. Ko lautolu kua fakauku, kua fifili, kua tapu, mo e ofania he Atua, kua nakai lata ke fakatuai ke fakatapulu a lautolu ke he tau fua pihia tuga e mahani molu.
3 Ne lafi atu e Paulo: “Ka e, i luga he tau mena oti kana nai, kia fakatapulu e mutolu a mutolu ke he fakaalofa, ha ko e pipiaga mitaki katoatoa haia he fefakalatahaaki.” (Kolose 3:13, 14, NW) Ko e fakaalofa, mahani molu, mo e falu he tau fua he mahani atua kua mukamuka ai he tau Fakamoli a Iehova “ke nonofo fakalataha.”—Salamo 133:1-3.
Tau Leveki Mamoe Loto Molu ne Lata
4. Ko e heigoa e tau fua ne lalaga aki e tapulu fakatai ne tui he tau Kerisiano moli?
4 Kua eketaha e tau Kerisiano moli ke ‘tamate e tau fahi tino ha lautolu hagaao ke he feuaki, mahani nakai mea, manako lahi ke he feuaki, loto ke fakamamahi mo e velevelemena,’ mo e gahua a lautolu ke tuku kehe e ha tapulu he ie ko e ita, ko e vale, ko e loto kelea, ko e kupu kelea, mo e tala pilo. (Kolose 3:5-11, NW) Kua aaki kehe tuai e lautolu e “aga tuai” (fakatino, “ko e tagata tuai”) mo e tui e “aga fou” (poke, “ko e tagata fou”), ko e tapulu kua lata tonu. (Efeso 4:22-24, Kingdom Interlinear) Ko e tapulu fou ha lautolu, ne lalaga ke he loto hofihofi noa, mahani totonu, loto holoilalo, mahani molu, mo e fakamanavalahi, kua lagomatai aki a lautolu ke tuku kehe e tau mena vihi ka e momoui ke he tau momoui mahani atua.—Mataio 5:9; 18:33; Luka 6:36; Filipi 4:2, 3.
5. Ko e heigoa e fakagahuahuaaga ia he fakapotopotoaga Kerisiano ne taute ke moua he tagata e loto olioli pihia ke eke mo taha vala i ai?
5 Ko e tau tagata ne manamanatu ki ai ko e monuina he lalolagi nei kua fa uka tumau, kua fa vale foki. (Fakatai 29:22) Ko e kehe ha a ia he hahau he tau tagata a Iehova! Kua nakai fakagahua e fakapotopotoaga Kerisiano tuga e fakatu gahua ne taute he falu tagata—ke he puhala nakai moumou magaaho ka e mahani vale kua liga to fakamomokoaki e tau tagata. Ka ko e fiafia ke eke mo taha vala he fakapotopotoaga. Ko e taha kakano ko e mahani molu ko e taha vala he iloilo ne fakakite he laulahi he tau Kerisiano ka e pauaki ke he tau tagata ne lata tonu ke fakaako e tau tagata tali tonu. E, kua fua mai e loto olioli he takitakiaga mo e fakatonuaga ne moua mai he tau momotua ne kotofa ke fakaako “mo e mahani molu ko e tau mena he pulotu.”—Iakopo 3:13, NW.
6. Ko e ha kua lata ai he tau momotua Kerisiano ke loto molu?
6 Ko e agaga, po ke manamanatu kua mua atu e lahi, he tau tagata he Atua kua lata e tau tagata tane ne kotofa ke he levekiaga he fakapotopotoaga ke loto molu, loto kakano mitaki mo e maama. (1 Timoteo 3:1-3) Ko e tau fekafekau ha Iehova kua tuga ni e tau mamoe totonu, nakai tuga e tau koti ulu kafilo, tau nua ulu uka, po ke tau luko lotokai. (Salamo 32:9; Luka 10:3) He tuga e tau mamoe, kua lata ia lautolu ke taute mo e mahani molu mo e mahani totonu. (Gahua 20:28, 29) E, kua amaamanaki e Atua ke he tau momotua ke molu, totonu, fakaalofa, mo e fakauka atu ke he hana tau mamoe.—Esekielu 34:17-24.
7. Maeke fefe he tau momotua ke fakaako e falu po ke lagomatai e tau tagata gagao fakaagaga?
7 Ke tuga e “tupa he Iki,” ko e motua “kua lata ke fakamolulu atu ke he tau tagata oti kana, lata ke fakaako atu, leveki e ia a ia mai he tau puhala kelea, fakatonutonu mo e mahani molu a lautolu kua nakai loto fiafia mai; tuga ke pehe to foaki he Atua ki a lautolu e fakatokihala ke takitaki atu ke he loto matala tonu he kupu moli.” (2 Timoteo 2:24, 25, NW) Ko e Tau Leveki Mamoe Kerisiano kua lata ke fakakite e manamanatuaga totonu he magaaho ka lali ai ke lagomatai a ia ne gagao fakaagaga, ha ko e mamoe he Atua. Kua lata e tau momotua ke ua leveki a lautolu tuga e tau tagata no ka kua lata ke loto molu, tuga e Leveki Mamoe Mitaki ko Iesu Keriso.—Ioane 10:11-13.
8. Ko e heigoa e mena ne tupu ke he tagata loto molu ko Mose, mo e ko e ha?
8 Kua uka lahi he motua he falu a magaaho ke tumau e agaga molu. “Ko Mose, kua totonu ue atu a ia he tau tagata oti ha he fuga kelekele.” (Numera 12:3) Ka e pete he pihia, ko e magaaho ne feleveia ai e tau Isaraela mo e ku e vai i Katesa, ne fetoko a lautolu mo Mose ti tuku e lautolu ki a ia e kelea ha kua ta mai a lautolu mai i Aikupito ke he tutakale tufua. Ka e pete ni, ha ko e tau mena oti ia ne fakauka mo e mahani holoilalo a Mose ki ai, ne vagahau fakatepetepe, mo e vagahau vale a ia ki a lautolu. Ne tutu a ia mo Arona i mua he tau tagata mo e tuhi ni a laua ki a laua, kua pehe atu a Mose: “Kia fanogonogo mai a mutolu ko mutolu kua fakafualoto; kia fakatafe mai kia e maua e vai mai he maka tumau nai ma mutolu?” Ne ta lagaua e Mose e maka tumau ke he hana tokotoko, ti fakatafe “fakalahi” mai he Atua e “vai” ma e tau tagata mo e tau manu ha lautolu. Ne nakai fiafia a Iehova ha kua nakai fakatokoluga e Mose mo Arona a Ia, ti nakai fakamonuina a Mose ke takitaki e tau Isaraela ke he Motu he Maveheaga.—Numera 20:1-13; Teutaronome 32:50-52; Salamo 106:32, 33.
9. Maeke fefe e mahani molu he motua ke kamatamata?
9 Liga to kamatamata foki e mahani molu he tau Kerisiano momotua ke he tau puhala kehekehe. Tuga a nei, ne hataki e Paulo a Timoteo ha ko e mena to fai tagata ka tu mai ne “fakatagatalahi . . . he fakatokoluga” mo e “gagao e loto manamanatu ha ko e tau huhu noa mo e fetokoaki hagaao ke he tau kupu.” Ne lafi atu a Paulo: “Mai he tau mena nei ne hohopo mai e mahekeheke, taufetoko, vagahau kelea, tuaha kelea, taulatau vale ke he tau mena noa e tau tagata loto kelea mo e fakakelea ai e kupu moli.” Kua nakai lata e leveki ko Timoteo ke taute mena vale ka kua lata ke “hola kehe mai he tau mena nei,” mo e kua lata a ia ke “tutuli atu e tututonu, mahani atua, tua, fakaalofa, fakaukaaga, mahani loto molu.”—1 Timoteo 6:4, 5, 11, NW.
10. Hagaao ke he heigoa ha Tito ka fakamanatu atu ke he tau fakapotopotoaga?
10 Pete ni he lata tonu e tau momotua ke molu, kua lata foki a lautolu ke tumau ke he tau mena hako. Kua pihia e puhala ha Tito, kua fakamanatu atu ki a lautolu ne fakalataha mo e tau fakapotopotoaga i Kereti ke “aua neke eke fakakelea ke he taha, aua neke fa taufetoko, kia totonu, mo e fakakite e mahani molu ni kehe tau tagata oti kana.” (Tito 3:1, 2) Ke fakakite ko e ha e tau Kerisiano kua lata ai ke loto molu ke he tau tagata oti, ne tuhi fakatonu mai e Tito e totonu mo e fakaalofa ha Iehova. Ne nakai fakahao he Atua e tau tagata tali tonu ha ko e tau gahua tututonu ha lautolu ne taute ka kua hagaao ni ke he hana fakaalofa hofihofi noa ha ko Iesu Keriso. Ko e kakano he mahani molu mo e fakauka a Iehova ko e fakamouiaga foki ia ma tautolu. Tuga a Tito, ko e mena ia, kua lata e tau momotua he vaha nei ke fakamanatu ke he tau fakapotopotoaga ke fakalilifu ke he Atua, kia fifitaki ki a Ia ke leveki fakamitaki e falu ke he puhala molu.—Tito 3:3-7; 2 Peteru 3:9, 15.
Takitaki he Mahani Molu e Tagata Fakatonutonu Iloilo
11. Hagaao ke he Kalatia 6:1, 2, taute fefe e fakatonu atu?
11 Ka e kua ka hehe e tau mamoe fakatai? Ne pehe a Paulo: “Tau matakainaga na e, pete ni foki kua taute he taha tagata e falu lakaaga hehe ato iloa ai e ia, ko mutolu kua lata fakaagaga lali ke liuaki mai e tagata pihia mo e agaga molu, ka kia takitokotaha a mutolu mo e mataala mau ki a mutolu ni, neke kamamamata foki a mutolu. Kia fua tumau e tau kavega mamafa he taha mo e taha, ti fakamoli ai e fakatufono he Keriso.” (Kalatia 6:1, 2, NW) Kua mua atu he mitaki e fakatonu kaeke ke taute he agaga he mahani molu. Pete ni he lali e tau momotua ke fakatonu e tagata vale, kua lata ni a lautolu ke fakatata e manako fakalatalata, ke mailoga ko e “alelo molu ni kua maeke ke papaki e hui motua.” (Fakatai 25:15, NW) Ko e taha tagata ka mao ke tuga e hui motua kua liga fakamolu he tau kupu molu, ti ko e hana mao niniva kua maeke ke papaki hifo.
12. Lagomatai fefe he agaga molu e tagata fakatonutonu?
12 Ko Iehova ko e Faiaoga loto molu, ti ko e hana puhala molu he fakaako kua lauia mitaki ke he fakapotopotoaga. Kua moli pauaki e mena nei he magaaho kua kitia he tau momotua kua lata lahi ke fakatonu a lautolu kua lata ke lagomatai fakaagaga. Ne tohia he tutaki ko Iakopo: “Ko hai kia ia mutolu kua pulotu mo e loto maama? Kia fakakite mai e ia ke he tau mahani mitaki hana e tau gahua hana mo e mahani molu ko e tau mena he pulotu.” Ko e mahani molu kua tupu mai he fakalilifu mo e loto fakaaue ma e “pulotu mai i luga,” fakapikiua mo e mailoga mitaki he tagata hana ni a tau fakakaupaaga. Kua puipui he molu mo e agaga fakatokolalo e tagata fakatonutonu mai he taute e ia e tau hokotaki mo e tau kupu hepe ne nakai aoga mo e taute hana a fakatonu atu ke mukamuka ke talia.—Iakopo 3:13, 17, NW.
13. Maeke fefe he “mahani molu ko e tau mena he pulotu” ke lauia e puhala ka taute aki e fakatonu?
13 Ko e “mahani molu ko e tau mena he pulotu” kua maeke ke uta kehe aki e vagahau tea po ke vale he tagata fakatonutonu. Ka e pete ni kua pihia, ko e tupetupe ke he puhala he fekapitigaaki po ke taliaaga mai he taha tagata kua nakai lata ke omoi aki e motua ke talahau e tau mena kua tauteute ke fakafiafia ka e nakai ko e molu ke age e fakatonuaga fakahako ne matapatu ke he Kupu He Atua. (Fakatai 24:24-26; 28:23) Ko e fakatonu ne moua e Amanono mai he hana matakainaga kua fakamakona ai hana manako, ka kua totogi aki ni hana moui. (2 Samuela 13:1-19, 28, 29) Kua lata e tau momotua he vaha nei, ko e mena ia, ke ua fakahui e tau fakatonutonuaga he Tohi Tapu ke fakatotoka hifo e manamanatuaga he tagata, ha ko e mena ka pihia to hagahaga kelea ai hana moui. Tuga a Paulo, kua nakai lata e tau momotua ke taofi ha mena taha ke talaage ke he falu “e finagalo oti he Atua.” (Gahua 20:26, 27; 2 Timoteo 4:1-4) Kua fakakite he Kerisiano fakatonutonu motua e matakutaku mahani atua mo e foaki e fakatonuaga tututonu fakalataha mo e mahani molu ne ha i ai e pulotu.
14. Ko e ha kua lata ai he motua ke fakaeneene ke ua taute e tau fifiliaga ne maeke he falu ke taute ma lautolu ni?
14 Ko e mahani molu fakapikiua mo e pulotu mai he lagi ka puipui e motua mai he taute e tau poakiaga vale. Kua lata foki ia ia ke mailoga kua nakai pulotu mo e nakai lata tonu a ia ke taute e fifiliaga he taha tagata ne kua lata ke taute ni e ia. To kavega foki e motua ke he tau fua ia kaeke ke taute e ia e tau fifiliaga ma e falu, ti putoia fakalataha a ia he hepe kaeke kua kelea e fakaotiaga. Kua lata e motua ke liu fakamanatu atu e talahauaga he Tohi Tapu, ka e, kaeke ke nakai fai fakatufono he Tohiaga Tapu ke he mena ne tupu, kua lata ni he tagata ke taute hana fifiliaga mo e manamanatu ke fifili ko e heigoa hana kua lata po ke nakai lata ke taute. Tuga he talahau e Paulo: “Ha ko e mena to igatia e tagata mo e fua hana ni a kavega.” (Kalatia 6:5; Roma 14:12) Ka e taha e mena, kua liga lagomatai atu ni ke he tagata kua fakatonu ke taute e fifiliaga tonu ha ko e tau huhu ne huhu he motua ke lagomatai aki e tagata ke maama e tau tohiaga tapu ne lagomatai ke he fifiliaga he tau puhala ne hafagi atu ki a ia.
15. Ko e heigoa e mena kua lata ke taute kaeke ke nakai iloa he motua e tali ke he huhu?
15 Kaeke ke nakai iloa he motua e tali ke he huhu, kua nakai lata ia ia ke tali ke mau e higoa lilifu. Ko e mahani molu mai he tau mena pulotu ka puipui mau a ia mai he tali manatu po ke age e tali hepe ke tupu mai ai e fakama he magaaho fakamui. Kua ha ha i ai e “vaha ke fakanono ai, mo e vaha ke vagahau ai.” (Fakamatalaaga 3:7; fakatatai Fakatai 21:23.) Kua lata e motua ke “vagahau” ni kaeke kua iloa e ia e tali ke he huhu po ke kua lahi e kumikumiaga ke moua e tali moli. Kua pulotu ni ke toka e tau huhu hokulo ua tali.—Fakatai 12:8; 17:27; 1 Timoteo 1:3-7; 2 Timoteo 2:14.
Aoga he Tokologa e Tau Tagata Fakatonutonu
16, 17. Ko e ha kua lata ai he tau momotua ke fakafetonuaki e taha ke he taha?
16 To lagomatai he liogi mo e fakaako e tau momotua ke tali e tau huhu mo e taute e tau mena vihi uka, ka kua lata ni ke manatu “ka e ka tokologa e tau tagata fakafetonutonuaki ti ha ha i ai e fakakatoatoaaga.” (Fakatai 15:22, NW) Ko e fakafetonuaki mo e falu he tau momotua ke moua ai e tau fua aoga mua ue atu he pulotu. (Fakatai 13:20) Kua nakai moua he tau momotua oti e tatai he tau mena iloa po ke lotomatala he Tohi Tapu. Ko e mena haia, ko e mahani molu mai he tau mena pulotu kua lata ke omoi aki e motua ne tote e mena iloa ke fakafetonu mo e tau momotua ne lotomatala lahi mahaki mo e loga e tau mena iloa, mua atu he magaaho ka fai mena tupu nakai fakateaga kua lata ke taute.
17 Kaeke kua fifili e tau momotua ke taute e tau mena nakai fakateaga ka tutupu, kua lata agaia ni ke kumi lagomatai fakagalogalo a lautolu. Ke lagomatai a ia ke fakafili e tau Isaraela, ne kotofa e Mose e “tau tagata malolo, kua matakutaku ke he Atua, ko e tau tagata fakamoli, kua vihiatia e velevelemena.” Pete ni ko lautolu ko e tau momotua, ka e nakai ha ha ia lautolu e lahi he lotomatala mo e tau mena iloa tuga a Mose. Ko e mena haia, “ko e tau mena uka kua uta kia Mose, ka ko e tau mena ikiiki oti, kua fakafili e lautolu ni.” (Esoto 18:13-27) Kaeke kua lata, he magahala ia, kua maeke foki he tau momotua ke taute e tau mena uka he vaha nei, ke kumi fakamitaki e tau lagomatai ke he tau leveki ne fai mena iloa, pete ni ko lautolu ka taute e fifiliaga fakahiku.
18. Kaeke ke taute e fakafiliaga ke he tau mena tutupu, ko e heigoa e tau mena kua aoga lahi moli ne fakamoliaki ke tonu e tau fifiliaga?
18 Kua pehe e Misina Iutaia, ko lautolu ne taute e tau fakafiliaga maga kua kehekehe e tau numela, ko e fano ni ke he mamafa he mena ne tupu. Ti ha i ai e aoga moli he tokologa e tau tagata fakatonutonu, pete ni he nakai ko e tau numela ni hokoia e maveheaga ke moua e tonu, ha kua maeke ke hehe e laulahi. (Esoto 23:2) Ko e tau fakakatokatokaaga moli ke fakamoli ai ko e to taute e tau fifiliaga tonu, e tau kupu Tohiaga Tapu mo e agaga he Atua. Ko e pulotu mo e mahani molu ka omoi aki e tau Kerisiano ke omaoma ke he tau mena nei.
Fakamoliaga mo e Mahani Molu
19. Maeke fefe he mahani molu ke lagomatai e tau tagata a Iehova ke fakamoli atu ke he falu?
19 Kua maeke foki he mahani molu ke lagomatai e tau fekafekau a Iehova ke fakamoli atu ke he tau tagata loto kehekehe. (1 Korinito 9:22, 23) Ha kua fakaako a Iesu mo e mahani molu, nakai matakutaku a lautolu ne fakatokolalo ki a ia, tuga he matakutaku ke he tau takitaki lotu vale. (Mataio 9:36) Moli, ko e hana tau puhala molu kua fakalalata mai aki e “mamoe,” ka e nakai ko e tau “koti” kelea. (Mataio 25:31-46; Ioane 3:16-21) Pete ni he fakaaoga e Iesu e tau kupu malolo he fakafehagai mo lautolu ne tuga e tau koti fakatupua, kua lata ni he tau Fakamoli a Iehova ke molu he tau magaaho ka fakailoa ai e tau fekau he fakafiliaga he Atua he vaha nei, kakano kua nakai moua e lautolu e maamaaga mo e pule tuga ne moua e Iesu. (Mataio 23:13-36) Kaeke ke logona e lautolu e fekau he Kautu ne fakamatala mo e mahani molu, ‘kua tali tonu a lautolu ne kotofa ma e moui tukulagi,’ tuga ni a lautolu ne tuga e tau mamoe ne logona a Iesu.—Gahua 13:48.
20. Aoga fefe ke he tagata fakaako Tohi Tapu kaeke ke fakaako ki a ia mo e mahani molu?
20 Kua moua e tau fua mitaki he taute e fakamoliaga mo e fakaako atu ke he falu mo e mahani molu mo e oleole atu ki a lautolu, he fakamatapatu mai he tau fakamaamaaga, he tau mahani Tohi Tapu, mo e kupu moli. “Ka e fakatokoluga e Keriso ko e Iki i loto he ha mutolu a tau loto,” he tohia e Peteru, “ki a tauteute tumau ke tali atu ki mua ha lautolu oti ne huhu fakalahi atu ki a mutolu ma e kakano he amaamanakiaga ia mutolu, ka e taute pihia fakalataha mo e mahani molu mo e hokulo e fakalilifu.” (1 Peteru 3:15, NW) Ko e tagata ne fakaako he puhala totonu kua maeke ke muitua ni ke he mena ne fakaako ki ai ka e nakai fakahehe po ke fakatupetupe foki he mahani vale, mo e fakafetoko. Tuga a Paulo, kua maeke he tau fekafekau ne fakaako mo e mahani molu ke pehe: “Kua nakai tuku atu e mautolu kia taha ha mena ke tupetupe ai, neke talahaua kelea e gahua.” (2 Korinito 6:3) Kua maeke foki ia lautolu ne totoko he falu a magaaho ke fiafia ke fanogonogo ki a lautolu ne fakaako mo e mahani molu.
Kua Lata e Tau Tagata Oti ke Mahani Molu
21, 22. Maeke fefe he mahani molu ke aoga ke he tau tagata oti a Iehova?
21 Ko e mahani molu kua nakai lata ke taute fakatupua tuga ke fakamitaki atu noa ki a lautolu i fafo he fakatokatokaaga a Iehova. Ko e fua nei kua aoga foki ma e tau fakafetuiaga he tau tagata he Atua. (Kolose 3:12-14; 1 Peteru 4:8) To ati hake fakaagaga e tau fakapotopotoaga kaeke ke loto molu ke gahua auloa fakalataha e tau momotua mo e tau fekafekau lagomatai. Ko e fakakiteaga he mahani molu mo e falu foki he tau fua he mahani atua, kua aoga lahi ma e tau tagata oti a Iehova ha ko e mena “taha ni e fakatufono” ma e tau tagata oti kana.—Esoto 12:49; Levitika 24:22.
22 Ko e mahani molu ke moua ai e mafola mo e fiafia he tau tagata he Atua. Ko e mena ia, kua lata, ke eke mo taha vala he ie he tau fua ne taute aki e tapulu ne tui he tau Kerisiano oti he tau kaina, he fakapotopotoaga, mo e ha mena he tau mena. E, ko e tau tagata fekafekau oti a Iehova kua lata ke fakatapulu ke he mahani molu.
Tali Fefe e Koe?
◻ Ko e ha kua lata ai he tau momotua Kerisiano ke loto molu?
◻ Maeke fefe he mahani molu ke takitaki e tagata fakatonutonu pulotu?
◻ Ko e heigoa e aoga he tokologa e tau tagata fakatonutonu?
◻ Ko e ha ne aoga lahi ai ke fakamoli atu mo e mahani molu?
[Fakatino he lau 15]
Ko e tau tagata a Iehova kua tuga ni e tau mamoe mo e kua lata ke leveki mo e mahani molu
[Credit Line]
Garo Nalbandian
[Fakatino he lau 17]
Ko e mahani molu kua maeke ai he tau tagata ha Iehova ke fakamoli atu ke he tau tagata loto kehekehe