Tau Huhu Mai he Tau Tagata Totou

◼ Ka mate e taha tagata, kua tonu kia e tau Kerisiano ke age e tau fiti ke he magafaoa po ke fakafano atu e tau fiti ke he fale mate?

He falu motu ko e mahani fakamotu ke taute pihia. Ka ko e fakaaoga he tau fiti ke he tau mauku he falu magaaho kua fai kakano fakalotu. Kua lata a tautolu ke kumikumi fakamatafeiga ke he falu mena mua atu ha kua ha ha i ai e falu he tau mahani fakamotu kua eke ke fai tutakiaga ke he lotu pikopiko. Kia mailoga e talahauaga he The Encyclopedia of Religion (1987):

“Ne fai tutakiaga e tau fiti ke he kautu tapu ha koe ha lautolu a fakalatahaaga mo e tau atua mo e tau atua fifine. Ko Folora, ko e atua fifine Roma he vaha tuputupu mo e tau fiti, kua tamai e fulufuluola mo e mahofigia he tau fiti lakau . . . Kua liga fakafiafia e tau atua kehekehe mo e tapuaki atu . . . he foaki mena kai mo e tau fiti.

“Ko e fakalatahaaga he tau fiti mo e tau puhala tapuaki he tau tagata mamate ne fa taute he lalolagi katoa. Ne ufiufi he tau Heleni mo e tau Roma aki e tau fiti e tau tagata mamate mo e tau tukuaga ha lautolu. Ko e tau solu mamate he tau Puta i Sapani ne tahake ki luga mai i luga he fiti lili tupu vai ko e lotusi, mo e maka he tukuaga i loto he tau tuagamau kua liga okioki i luga he tau fiti lotusi ne talai . . . ne toka he tau Tahiti e tau keu ne afi i loto he tau mohuku he tapa he tino ka mole e mate mo e liligi ki luga he gati tino e lolo manogi fiti ke lagomatai aki e hala ki loto he moui tapu ka mole atu . . . Liga kua ha ha ai foki e tau fiti he tau magaaho tapu ke he tau mena tugi fakamanogi po ke lolo manogi.”

Ha kua iloa ne fa fakaaoga e tau fiti ke he tau mena he lotu fakavai, kua logona e falu Kerisiano kua nakai lata a lautolu ke age po ke fakafano e tau fiti ke he mauku. Liga kua ataata mai he ha lautolu a tau logonaaga e manako ke kalo kehe mai he tau mahani fakamotu, he lalolagi, ha ko lautolu ne muitua ki a Iesu ne “nakai ko e tau tagata he lalolagi a mutolu.” (Ioane 15:19) Ka e pete ni, ko e tau kupu kua lata he Tohi Tapu mo e tau manamanatu he matakavi kua fakalago ai ke he mena ia.

Ko e tau vala he tau mena fakaalofa mitaki he Atua e tau fiti ma e tau tagata momoui ke moua e loto olioli. (Gahua 14:15-17; Iakopo 1:17) Ko e hana tufugatia fiti fulufuluola ne fakaaoga i loto he tapuaki moli. Ko e tuaga lamepa i loto he fale uta fano tapu ne fakamanaia mo e ‘tuga ne tau fiti sikati, mo e tau fiti’ (Esoto 25:31-34) Ko e tau hihika tohi i loto he faituga ne fakalataha ai e tau kahoa fiti mo e tau akau pama. (1 Tau Patuiki 6:18, 29, 32) Kua maali, pete ni kua fakaaoga he tau tagata pouli e tau fiti po ke tau kahoa fiti, nakai ko e kakano a ia ke kalo tumau e tau tagata tapuaki moli mai he fakaaoga a lautolu.​—Gahua 14:13.

Ko e heigoa, mogoia, hagaao ke he matakupu laulahi ke muitua ke he tau mahani fakamotu, tuga e tau mahani fakamotu ko e mauku? Ne talahau mai he Tohi Tapu e tau mahani fakamotu loga, kua nakai tonu e falu ma e tau tagata tapuaki moli, ka ko e falu ne muitua e tau tagata he Atua ki ai. Ia Patuiki fakamua 1 Tau Patuiki 18:28 ne fakakite mai i ai ko e “mahani ha lautolu” ne tapuaki ki a Paala he “tauui age a lautolu mo e leo lahi, mo e helehele e lautolu a lautolu”​—ko e mahani fakamotu kua nakai lata e tau tagata tapuaki moli ke muitua ki ai. Ke he taha mena fokifoki, ne nakai talahau mai e Ruta 4:7 pehe kua nakai fiafia ke he ‘mahani i Isaraela he aho mua ke he [puhala ne fakagahuahua] e tonu ke fakatau mai mo e fakatau atu.’

Liga to tupu foki e tau mahani fakamotu kua maeke he Atua ke talia ke he tau mena fakalotu ni. He magaaho ne fakatoka mai he Atua e tauteaga he Paseka, ne nakai talahau e ia ke fakaaoga e uaina, ka e he senetenari fakamua, koe aga fakamotu ke fakaaoga e tau kapiniu uaina. Ne nakai fakatikai e Iesu mo e hana tau aposetolo e mahani lotu fakamotu nei. Kua nakai kelea ki a lautolu, mo e muitua a lautolu ki ai.​—Esoto 12:6-18; Luka 22:15-18; 1 Korinito 11:25.

Kua pihia foki ni e falu mahani fakamotu he mauku. Ne fa mahani mau e tau Aikupito ke vakavakai e tagata mate. Ne nakai amanaki ni e tupuna fakatohi tapu fakamoli ko Iosefa ke pehe, ‘Ko e mahani fakamotu pouli a nei, ti kua lata a tautolu ko e tau Heperu ke kalo mai he mena ia.’ Ka e pehe, kua “fekau . . . hana tau fekafekau ekekafo ke vakavakai hana matua tane,” mo e kitia tonu ni kua maeke ai a Iakopo ke tanu he Motu he Maveheaga. (Kenese 49:29–50:3) He magaaho fakamui ne fakatupu he tau Iutaia e tau mahani fakamotu kua kehe he mauku, tuga a nei, ke koukou e tino mo e tanu ni he aho ne mate ai. Ne talia he tau Kerisiano fakamua e tau mahani fakamotu pihia ha Iutaia.​—Gahua 9:37.

Ka e taha e mena, fefe kaeke kua ha ha i ai e onoonoaga ko e fai kakano mahani fakamotu he mauku ne matapatu mai he hehe fakalotu, tuga e tua ke he solu nakai maeke ke mate? Kia manatu mai he tohi fakamaama mena e falu ne “toka e tau keu ne afi i loto he tau mohuku he tapa he tino ka mole e mate mo e liligi ki luga he gati tino e lolo manogi fiti ke lagomatai aki e hala ki loto he moui tapu ka mole atu.” Ha kua eke ke fai mahani fakamotu pihia nakai ko e kakano a ia kua lata e tau fekafekau he Atua ke kalo mai he tau mena ne tuga a ia. He magaaho ne nakai tali tonu e tau Iutaia ke he “hala ki loto he moui tapu ka mole atu,” kua pehe e Tohi Tapu: “Ati uta ai e laua e tino a Iesu, kua tauteute ai ke he ie ke tanu aki, mo e tau mena manogi, ke tuga e mahani a Iutaia he tauteaga he tanuaga.”​—Ioane 12:2-8; 19:40.

Kua lata e tau Kerisiano ke fehola kehe mai he tau mena taute kua fetoko mo e kupu moli he Tohi Tapu. (2 Korinito 6:14-18) Pihia foki ni, ko e tau faga mena kehekehe, tau puhala talaga, mo e tau tauteaga mena kua tuga, he falu magaaho po ke nonofoaga, kua age e fakakakanoaga fakavai po ke tutaki atu ke he tau fakaakoaga nakai mai he tohiaga tapu. Ne fa tapuaki atu ke he tau akau, ne fa onoono ke he foliga he atefua tuga e mena tapu, mo e fa fakaaoga e tau mena tugi fakamanogi he tau tapuakiaga pouli. Kua kakano kia e mena nei kua nakai lata e Kerisiano ke fakaaoga e tau mena tugi fakamanogi, ke fai akau kua ha ha i ai e fakamanaia, po ke kahoa e taha koloa uho ne taute ke he foliga he atefua?a Nakai ko e fakaveaga moli a ia.

Kua lata e Kerisiano moli ke manamanatu: Ka muitua ke he mahanai fakamotu kua fakakite kia he mena ia ke he falu kua hiki atu au ke he tau taofiaga po ke tau mena taute nakai mai he tohiaga tapu? Ko e vaha he magaaho mo e matakavi kua maeke ke futiaki mai e tali. Ko e mahani fakamotu (po ke taha faga mena talaga) kua liga fai kakano fakalotu fakavai he tau afe e tau tau i tuai po ke liga ha ha i ia foki he vaha nei he taha motu mamao. Ka e he nakai holo atu ke he taha kumikumiaga fakamole magaaho, huhu la a koe ki a koe ni: ‘Ko e heigoa e onoonoaga mau he mena ne nofo ai au?’​—Fakatatai 1 Korinito 10:25-29.

Kaeke ko e mena talahaua e taha mahani fakamotu (po ke taha faga talagaaga mena, tuga e satauro) kua fai kakano fakalotu fakavai, kia kalo kehe mai i ai. Ha kua pihia kua nakai fakafano atu he Kerisiano e tau fiti ne taute ke tuga e satauro, po ke atefua kula kaeke kua onoono ai ko e fai kakano fakalotu. Po ke liga ha ha i ai e falu puhala pauaki ne fakaaoga e tau fiti he tau mauku po ke he tokaaga he tukuaga kua fai kakano fakalotu he matakavi ia. Kua lata e Kerisiano ke kalo kehe mai he mena ia foki. Kua nakai pehe e mena ia, ko e, foakiaga he keu mae mauku poke age he tau fiti fakaalofa ke he kapitiga i loto he fale gagao kua lata ke onoono atu ki ai tuga ko e mena taute fakalotu kua lata ke kalo.b

Kua kehe ai, tokologa e tau motu ne laulahi e mahani fakamotu ko e foakiaga he tau fiti mo e ke he onoonoaga ko e totonu kua tonu lahi. Kua maeke e fiti ke foaki mai e falu mena fulufuluola mo e kua maeke ke taute e magaaho momoko ke mitaki. Kua liga ko e tauteaga he loto hofihofi foki mo e manamanatu lahi ki ai. He falu nonofoaga liga ko e mahani fakamotu ni ke fakakite e tau loto pihia he taute mena fakaloga, tuga he foaki atu e tau mena kai ma lautolu ne gagao po ko lautolu ne fakamanu. (Kia manatu e tau loto hofihofi ki a Toreta ha kua fakailoa e ia hana manamanatu fiafia mo e manamanatu kapeletu ke he falu. [Gahua 9:36-39]) Ka taute pihia ti kua maali lahi kua nakai tutaki atu mo e taha taofiaga fakavai, ne fa mahani e falu he Tau Fakamoli a Iehova ke foaki atu e tau fiti ke fakafiafia aki e loto he kapitiga ne nofo he fale gagao po ke ka mate e taha. Mo e liga to fakailoa fakatakitokotaha foki e lautolu falu manamanatu fiafia ha lautolu mo e tau logonaaga he taute mena aoga.​—Iakopo 1:27; 2:14-17.

[Tau Matahui Tala]