Kolo Toko he FATATOHI INITANETE
Kolo Toko
FATATOHI INITANETE
Faka-Niue
ā
  • ā ē ī ō ū
  • TOHI TAPU
  • TAU TOHI
  • TAU FELEVEIAAGA
  • w92 2/1 lau 4-7
  • Tau Perofeta Fakavai he Vaha Nei

Nakai fai vitiō ma e fifiliaga nei.

Fakamolemole, fai lekua ke moua e vitiō.

  • Tau Perofeta Fakavai he Vaha Nei
  • Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—1992
  • Tau Vala Mataulu
  • Tau Tohi Pihia Foki
  • Ko e Kupu Moli Hagaao ke he Kautu
  • Ko e Ha ne Aoga Lahi Ai?
  • Tau Tagata ki Lalo Hifo he Kautu he Atua
  • Mena ne Fakaako e Iesu Hagaao ke he Kautu he Atua
    Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—2010
  • Kua Pule e Kautu he Atua
    Iloilo ne Takitaki Atu ke he Moui Tukulagi
  • Ko e Heigoa e Kautu he Atua?
    Ko e Heigoa ne Fakaako Mooli he Tohi Tapu?
  • Ko e Heigoa e Kautu he Atua?
    Ko e Heigoa ka Fakaako Mai he Tohi Tapu?
Kitia Foki
Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—1992
w92 2/1 lau 4-7

Tau Perofeta Fakavai he Vaha Nei

KUA fekafekau a Ieremia ko e perofeta he Atua ke he magaaho ne puke a Ierusalema ke he tapuaki ke he tau mena talaga, feuaki, kolokolovao mo e fakamaligi toto noa. (Ieremia 7:8-11) Nakai ni ko ia e perofeta hakahakau ke he magaaho ia, ka e tokologa atu foki e falu kua fekafekau a ia ki a ia ni mo e mahani kolokolovao. He puhala fe? Ne fakapuloa e Iehova: “Mai he perofeta ti pihia foki ke he ekepoa, kua takitokotaha mo e mahani fakavai. Mo e lali a lautolu ke fakamaulu e kaumahala he haku a tau tagata ke mama lahi, he pehe, ‘Ha ha i ai e mafola! Ha ha i ai e mafola!’ he magaaho ne nakai fai mafola.”​—Ieremia 6:13, 14, NW.

Kua lali e tau perofeta fakavai ke taute e fakakiteaga he pete ne loga e kolokolovao he motu, kua mitaki agaia ni, e tau mena mo e tau tagata kua mafola mo e Atua; ka e kua nakai ha ha i ai e hako he mena ia. Kua fakamatala mo e nakai matakutaku e Ieremia, ko e fakafiliaga he Atua kua fakatalitali ai ki a lautolu. Kua kautu e perofeta moli ko Ieremia, nakai ko e tau perofeta fakavai he magaaho ne fakamea he tau kautau Papelonia a Ierusalema he tau 607 V.N.K., kua moumou e faituga, mo e tau tagata kua keli po ke toho fakapaea ai ki Papelonia mamao. Ko e gahoa loto momoko ne toe hifo he motu kua fehola ki Aikupito.​—Ieremia 39:6-9; 43:4-7.

Ko e heigoa he tau perofeta fakavai ne taute? “Kitiala, kua eke e au mo tau fi haku e tau perofeta, kua takitaha mo e kaiha mai haku tau kupu he tagata ne katofia mo ia, kua pihia mai a Iehova.” (Ieremia 23:30) Kua kaiha he tau perofeta fakavai e malolo mo e lauiaga mitaki he kupu he Atua he fakaohooho e tau tagata ke fanogonogo ke he tau pikopiko ka e nakai mai he ogo moli he Atua. Kua nakai tala age e lautolu e “tau mana he Atua,” ka ko e tau mena ne manako e tau tagata ke logona, kua mai ni he ha lautolu a tau manatu. Ko e ogo ha Ieremia kua mai moli he Atua, ti ane mai fanogonogo e tau tagata Isaraela mo e gahua ke he hana tau kupu, to momoui a lautolu. Kua ‘kaiha’ he tau perofeta e ‘tau kupu he Atua’ mo e takitaki e tau tagata ke he matematekelea lahi. Kua tuga ni e mena ne talahau e Iesu hagaao ke he tau takitaki lotu nakai fakamoli he vaha hana: “Kaeke ke takitaki he matapouli e taha matapouli, ti veveli ai a laua tokoua ke he luo.”​—Gahua 2:11; Mataio 15:14.

Ke tuga e vaha a Ieremia, kua ha ha i ai foki he vaha nei e tau perofeta fakavai kua talahau ai kua hukui e Atua he Tohi Tapu; ka e kua kaiha foki e lautolu e tau kupu he Atua he fakamatala e tau mena ne fakalavelave aki e tau tagata mai he tau mena he Atua, ne puhala mai he talahauaga moli he Tohi Tapu. He puhala fe? Kia tali e tautolu e huhu ia he fakaaoga, e lakaaga ke fakaako ke he Kautu ko e fakaveaga uho he Tohi Tapu.

Ko e Kupu Moli Hagaao ke he Kautu

Ko e Kautu he Atua ko e matapatu ulu tala he fakaako a Iesu, mo e kua molea e laga teau he talahau i loto he Tau Tohi Uta Fekau. Ke he fakamua he hana a gahua fakamatala, ne pehe a Iesu: “Ko e mena lata ke fakamatala e au e vagahau mitaki he kautu he Atua . . . ha ko e mena ia ne fakafano mai ai au.” Ne fakaako e ia hana tau tutaki ke liogi: “Ki a hoko mai hau a Kautu.”​—Luka 4:43; 11:2.

Ti, ko e heigoa mogoia e Kautu? Hagaao ke he The New Thayer’s Greek English Lexicon, ne fakaliliu e kupu Heleni “kautu” i loto he Tohi Tapu kua kakano fakamua ai, “pule fakapatuiki, tuaga patuiki, pule malolo, pule” mo e uaaki “ko e maga i lalo he pule he patuiki.” Mai he mena nei, to fakapapahi fakahiku e tautolu ko e Kautu he Atua ko e fakatufono moli kua leveki he Patuiki. Kua pihia kia e mena nei?

E, kua pihia, mo e Patuiki kua nakai fai ke fakatatai ka ko Iesu Keriso ni. Ato fanau mai a Iesu ne pehe age e agelu ko Kaperielu ki a Maria: “To homo a ia, to talahau a ia ko e Tama hana ne Mua ue atu; to foaki atu he Iki ko e Atua kia ia e nofoaiki a Tavita hana matua.” (Luka 1:32) Kua fakamoli he moua e Iesu e nofoaiki ko ia ko e Patuiki, ko e Pule ke he tuaga fakatufono. Kua fakamoli foki ko e Kautu ko e fakatufono moli he perofetaaga a Isaia: “Kua fanau mai ki a tautolu e tama, kua foaki mai ki a tautolu e tama tane: ti ko e fakatufono to ha ha i luga he hana a tukeua . . . Ha ko e tupu ki mua he hana fakatufono mo e mafola to nakai fai fakaotiaga.”​—Isaia 9:6, 7, King James Version.

Pule i fe a Iesu? I Ierusalema? Nakai. Ne kitia he perofeta ko Tanielu e fakakiteaga ki a Iesu ne moua e Kautu, mo e hana fakakiteaga kua fakamailoga a Iesu he lagi. (Tanielu 7:13, 14) Fakamoli e mena nei mo e puhala ne vagahau a Iesu ke he Kautu. Ne fa fakahigoa e ia falu magaaho ko e “kautu he lagi.” (Mataio 10:7; 11:11, 12) Kua fakamoli foki mo e tau kupu a Iesu ki a Pilato he magaaho ne kamatamata a Iesu ki mua hana: “Nakai ko e kautu he lalolagi nai haku a kautu; ane mai ko e kautu he lalolagi nai haku a kautu; po kua tau haku a tau fekafekau, neke tuku atu au ke he tau tagata Iutaia; ka ko e ainei nakai mai i hinai haku a kautu.” (Ioane 18:36) Kua fakaako nakai he fekafekau po ke akoako hau a koe, ko e Kautu ha Iesu ko e fakatufono moli, pule mai he lagi? Po ke kua fakaako ni e ia a koe ko e Kautu ko e taha mena fakateaga noa ni kua ha ha i ai he loto? Kaeke kua pihia, kua kaiha tuai e ia e tau kupu he Atua mai ia koe.

Ko e heigoa e fakafetuiaga he vahaloto he Kautu fakatufono mo e tau vahega kehekehe he fakatufono he tagata? Hagaao ke he The Encyclopedia of Religion ne tohia ai e Mircea Eliade, ko e tagata Fakafou ko Martin Luther, he magaaho ne fakatutala e omoiaga ke he Kautu ne pehe: “Ko e fakatufono fakalalolagi . . . kua lata foki ke fakahigoa ko e kautu he Atua.” Ko e falu ne fakaako ko e tau tagata, mai ni he ha lautolu a tau laliaga, kua maeke ke tamai e tau fakatufono ke tuga e Kautu he Atua. He 1983 ko e Takitaki he Tau Lotu he Lalolagi kua talahau fakamoli mai: “Ti ke ono mata ke he ha tautolu a manako moli ma e mafola mo e tau fakagahua hakotika, to fakaaoga he Agaga he Atua ha tautolu a tau laliaga mateafu ke tamai e tau Kautu he lalolagi nei ke tuga e kautu he Atua.”

Ke kitia foki, ko e i loto he Liogi he Iki (ko e “Ha Mautolu a Matua na e”), fakaako ni e Iesu hana tau tutaki ke liogi ma e Kautu he Atua ke hau ti he magaaho ia ni foki ne tala age ki a lautolu ke liogi: “Kia eke hau [Atua] a finagalo ke he lalolagi, tuga ne eke ke he lagi.” (Mataio 6:10) He falu kupu, nakai maeke he tau tagata ke tamai e Kautu he taute e finagalo he Atua. Ko e hauaga ni he Kautu ne fakatakina aki e finagalo he Atua ke eke ke he lalolagi. Fefe?

Fakanogonogo la ke he talahauaga he perofetaaga ha Tanielu veveheaga 2, kupu 44, kua pehe: “Ko e vaha he tau patuiki ia [tau tagata pule he vaha fakahiku] to fakatu ai he Atua he lagi e kautu nakai fakaoti tukulagi; . . . to tuki malipilipi mo e fakaotioti e tau kautu oti ia.” Ti nakai ofo ke he mena ne talahau e Iesu ko e hana a Kautu nakai mai ia he lalolagi nei! Ka e, to moumou he Kautu e tau kautu, tau fakatufono, he lalolagi nei mo e hukui ai e tuaga ha lautolu ke pule ke he tau tagata oti kana. Ti ko e fakatufono he tagata ne foaki mai he Atua, to moli ko e finagalo he Atua to eke ai he lalolagi nei.

Ko e kakano ma e gahuahuaga mafiti pihia he taha vala he Kautu kua fakamaaliali ai he magaaho ne manamanatu a tautolu ki a ia ne pule ke he lalolagi nei. Ne tohia he aposetolo ko Ioane: “Ka ko e lalolagi oti ha he pule hana kua mahani kelea.” (1 Ioane 5:19) ‘Ko ia kua mahani kelea’ ko e Tiapolo ko Satani, ne fakahigoa foki e Paulo “atua he lalolagi nai.” (2 Korinito 4:4) Ne nakai fai matutakiaga e atua he lalolagi ko e Tiapolo ko Satani ke fakakite aki mo e Kautu he Atua.

Ko e taha kakano nei ne nakai putoia fakalataha a Iesu he tau mena politika. He magaaho ne lali e tau tagata he motu Iutaia ke taute a ia mo patuiki, ne tiaki e ia a lautolu. (Ioane 6:15) Ne kitia e tautolu, ne vagahau fakahako a ia ki a Pilato: “Nakai ko e kautu he lalolagi nai haku a kautu.” Mo e fakalataha mo e mena nei, ne pehe a ia ke he hana a tau mumuitua: “Nakai ko e tau tagata he lalolagi a lautolu, ke tuga foki au, nakai ko e tagata he lalolagi au.” (Ioane 17:16) Ti ko e mena haia, ko e tau takitaki lotu ne fakaako ko e hauaga he Kautu he Atua kua fakatepetepe he hikihikiaga he tau mena he lalolagi nei mo e ti kua fakaohooho ai e tau mamoe ha lautolu ke gahua ke he foliaga ia, ko e tau perofeta fakavai. Ne kaiha e lautolu e malolo mo e lauiaaga mitaki he mena ne talahau he Tohi Tapu.

Ko e Ha ne Aoga Lahi Ai?

Ko e taufetoko fakailoilo noa ni kia e tau mena nei? Nakai pihia. Ko e tau fakaakoaga pikopiko hagaao ke he Kautu he Atua kua fakahehe e tokologa mo e kua lauia ai e puhala he fakamauaga tala tuai. Ma e fakatai ko e tohi Théo ko e tohi fakamaama tala Katolika Roma ne pehe: “Ko e tau tagata he Atua kua o ki mua ke he Kautu he Atua fakamatai ke he lalolagi mai he Keriso . . . Ko e tapu ko e tega he Kautu nei.” Ko e kitiaaga he Tapu Katolika mo e Kautu he Atua ne foaki e malolo lahi mahaki fakalalolagi ke he lotu he magaaho matakutaku tuaha noa he Tau Atu Vahaloto. Pihia foki he vaha nei, kua lali e tau takitaki tapu ke fakaohooho e puhala he tau mena fakalalolagi, ke gahua fiafia ai falu he fakatokaaga fakapolitika ke totoko atu ke he falu.

Taha e tagata fakahoko kupu ne fakakite taha manatu ne kua kaputia he vaha nei he magaaho ne pehe a ia: “Ko e puhala he totokoaga ko e kautu kakano ha ko e totokoaga ko e omaiaga he tau tagata haia ke he fakalatahaaga fou he tau tagata, ne fakaohooho mai he fakataiaga fakaatua ne puhala mai he tagata he kupu moli​—Iesu . . . Ghandi . . . ko e tau Berrigans.” Ko e fakaakoaga ke fakalaulahi e Kautu he Atua mai he fakaohoohoaga he malolo fakapolitika mo e kua nakai haga atu ke he tau mena moli hagaao ke he Kautu ne kua takitaki ai e tau takitaki lotu ke tutuli atu ma e ofisa fakapolitika. Kua takitaki atu e falu ke putoia he latau he tau tagata noa mo e pihia foki he fakalataha he tau ke he ataina. Nakai fai mena he mena nei ne tatai mo e kupu moli ko e Kautu kua nakai mai he lalolagi nei. Mo e ko e tau takitaki fakalotu ne kua hokulo lahi e putoia ke he tau mena politika kua mamao mai he lalolagi, tuga ne fakaako e Iesu ke he hana tau tutaki. Ko lautolu ne fakaako ko e Kautu he Atua kua moua mai he gahuahuaga fakapolitika ko e tau perofeta fakavai. Ne kaiha e lautolu e tau kupu he Atua mai he tau tagata.

Ane mai fakaako moli he tau takitaki fakalotu i Kerisitenitome e mena moli ne talahau he Tohi Tapu, to iloa he tau fuifui mamoe ha lautolu ko e Kautu he Atua to maeke moli ke fakahako e tau mena vihi tuga e nonogati, gagao, fili tagata, mo e fakamatematekelea. Ka e to mai ni he magaaho ke finagalo e Atua ki ai mo e he puhala ni he Atua. Nakai mai he liu fakatu hake he tau fakatokatokaaga fakapolitika, ha ko e mena to mole atu he magaaho ka hoko mai e Kautu. Ane mai ko e tau perofeta moli e tau fekafekau fakalotu nei, kua lata a lautolu ke fakaako e tau mamoe ha lautolu pete ni ha kua leo ke he Kautu he Atua ke fakagahua, kua maeke ia lautolu ke kumi e lagomataiga moli, ne foaki mai he Atua, ke fakahako aki e tau matematekelea kua fakatupu mai ha kua fili he lalolagi nei.

Ke fakahiku aki, kua lata a lautolu ke fakaako e tau fuifui mamoe ha lautolu ko e mena ne muitui he kelea he tuaga he lalolagi ne kua fakatupu ai loga e tau mena fakatupetupe kua perofeta mai ni he Tohi Tapu mo e tau fakamailoga ko e hauaga he Kautu kua tata lahi mai tuai. E, ko e Kautu he Atua to kautu ai mo e to hukui ai e tau fakapapahiaga fakapolitika. Ko e monuina lahi ha a ia ka pihia!​—Mataio 24:21, 22, 36-39; 2 Peteru 3:7; Fakakiteaga 19:11-21.

Tau Tagata ki Lalo Hifo he Kautu he Atua

Ko e heigoa e kakano he hauaga he Kautu he Atua ma e tau tagata? Liga, kua manamanatu nakai a koe ki a koe he matike hake he mogo pogipogi mo e lahi e malolo? Nakai fai tagata ne iloa e koe kua gagao po ke mate. Pihia foki e tau fakahelehele hau ne mamate kua liuaki mai ki a koe ke he liu tutu mai. (Isaia 35:5, 6; Ioane 5:28, 29) Kua nakai liu fakatupu ai e tupetupe ke he tau mena fakatupe ha ko e taute koloa lotokai po ke nakai lago tatai ke he tau fakatokatokaaga tupe. To ha ha ni ia koe hau a fale hagahaga mitaki mo e lahi e fonua ke to e tau mena ne manako a koe ki ai ke fagaiaki e magafaoa. (Isaia 65:21-23) To maeke a koe ke fano viko he ha magaaho he aho po ke po mo e nakai fai matakutaku ke he keli. To nakai fai felakutaki​—nakai fai mena ke fakamatakutaku e nakai haofia hau. To ha ha ai he tau tagata oti e manatu ke he hau a tuaga mitaki. To galo kehe e kelea. To pule e fakaalofa mo e tututonu. Kua manamanatu atu nakai a koe ke he magaaho pihia? E, ko e faga lalolagi pihia ka tamai he Kautu.​—Salamo 37:10, 11; 85:10-13; Mika 4:3, 4.

Ko e miti fakafiafia loto noa ni kia a nei? Nakai. Totou e tau tohiaga tapu ne fakakite mai he paratafa i luga, mo e to moua e koe e tau mena oti i ai kua fakaata mai e tau maveheaga tukulagi he Atua. Ka nakai la hoko atu a koe ke he maama tonu ia ne fakaata he Kautu he Atua mo e mena ka taute ma e tau tagata, ti kua fai tagata mogoia ne kaiha e tau kupu he Atua mai ia koe.

Fiafia lahi, ko e tau mena to nakai tumau pihia he puhala ia. Ne pehe a Iesu he vaha ha tautolu “to fakamatala atu foki e tala mitaki nai he kautu ke he lalolagi oti, ke eke mo talahau ke he tau atu motu oti; ti hoko mai ai e fakaotiaga.” (Mataio 24:14) Ko e mekasini ne fa e totou e koe ko e taha vala haia he gahua fakamatala. Ne fakaohooho e mautolu a koe ke tiaki e fakavaia mai he tau perofeta fakavai. Onoono hokulo ke he Kupu he Atua ke kumi e kupu moli hagaao ke he Kautu he Atua. Magaaho ia, fakapiki atu e moui hau ke he Kautu, ha ko e fakamonuinaaga he Leveki Mamoe Lahi Mahaki, ko e Atua ko Iehova. Ke moli, ko e amaamanakiaga moli ni a ia he tagata, ti to nakai kaumahala ai.

[Fakatino he lau 5]

Ne fakaako e Luther ko e fakatufono he tagata kua maeke ke onoono ki ai tuga e Kautu he Atua

[Credit Line]

Courtesy of the Trustees of the British Museum

[Fakatino he lau 7]

Tuga e Leveki Mamoe fakaalofa, to puhala mai e Iehova he hana Kautu e tau tutuaga ne nakai maeke he ha tagata

    Tau Tohi Faka-Niue (1982-2025)
    Saini ki Fafo
    Saini ki Loto
    • Faka-Niue
    • Tufa
    • Tau Manako
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Tau Kupu Fakaaoga
    • Fakavēaga Fakatagata
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Saini ki Loto
    Tufa