Kua Lata Nakai a Koe ke Papatiso?
KUA teitei ke taha e miliona tagata ne kua papatiso he Tau Fakamoli a Iehova he tolu e tau tau kua mole. Kua fakaevalesi tuai ke 824 he aho, po kua 4 e tau tagata ne papatiso ke he 7 e tau minuti oti. Ko e fifitakiaga ni kia a nei ke he manamanatuaga ne makutu lahi fakalotu he senetenari ke 15 aki mo e 16 aki?
Nakai, ha kua nakai papatiso he pule malolo fakaohooho e tau tagata nei he tuga ko e taha vala he liliuina lalahi, po ke fua ne moua he oleole mo e loto momoko e taha tagata lotu lauga talahaua. Ne papatiso a lautolu kakano ha kua poaki mai a Iesu Keriso, ko e Iki mo e Takitaki he tau Kerisiano, ke taute e mena nei. Ne mumui a lautolu ke he tau tuagahui mo e tau puhala ke taute e tau mena ne fakatoka hifo e Iesu mo e kua fakaaoga tumau he tau aposetolo ne fifili mo e fakamahani e ia.
He mole atu he fakaliu tu mai a Iesu mo e fakamua ato haele hake a ia ki luga he lagi, ne age e ia ke he hana tau tutaki e poakiaga fakamui nei: “Hanei, kia o atu a a mutolu ke eke e tau motu oti kana mo tutaki, ti papatiso atu a lautolu ke he higoa he Matua, mo e Tama, mo e Agaga Tapu; Ti fakaako atu a mutolu kia lautolu kia omaoma ke he tau mena oti ne tala atu e au kia mutolu; kitiala, to fakalataha au mo mutolu ke he tau aho oti, ato hoko ni ke he fakaotiaga he lalolagi.” (Mataio 28:19, 20) Mai he magaaho ia, ko e papatiso he vai na nei ne talia he Atua.
Ti kua talahau mai he Tohi Tapu ki a tautolu ko lautolu ia ko e tau tutaki fakamua a Keriso kua eke “mo tau talahau [a Iesu] ki Ierusalema, mo Iutaia oti ni, mo Samaria, ke hoko ni ke he fakaotiaga he lalolagi.” (Gahua 1:8) Ke tuga he talahau tuai mai e Iesu, to fua mai he gahua fakamatala mo e fakaakoaga ha lautolu e papatisoaga he tau tagata ne tali tonu ti kua eke foki mo tau tutaki a Keriso.
Ko e fifitakiaga ne fakamau fakamua ke he mena nei, ko e mena ne hoko i Ierusalema he aho Penetekoso he tau 33 V.N. He magaaho ia ko e aposetolo ko Peteru ne ‘tu ai katoa mo e tokohogofulu ma taha’ mo e vagahau atu ke he moto tagata tokologa ne fakapotopoto e tau mena kua hagaao ki a Iesu ko e Mesia. Kua tala mai he fakamauaga ki a tautolu kua ‘hukia ha lautolu a tau loto’ mai he tau kupu hana mo e huhu ai a lautolu ko e heigoa kua lata a lautolu ke taute. Ne pehe a Peteru “ati tokihala a, ti takitaha mo e papatiso a mutolu oti ke he higoa a Iesu Keriso; mo e fakamagaloaga he tau hala.” Ti ko e fua ne moua kua ‘papatiso ai a lautolu ne talia hana kupu mo e fiafia; ko e aho ia foki kua lafi ai po ke tolu e afe tagata.’ (Gahua 2:14-41) Ti ko e magaaho fakamui kua talahau fakamoli mai he fakamauaga ne taute fakamui e papatisoaga he tau tutaki he mole atu he logona e lautolu e fekau Kerisiano, ti tali tonu ke he tala mitaki, mo e fakatokihala.—Gahua 8:12, 13, 34-38; 10:34-48; 16:30-34; 18:5, 8; 19:1-5.
Ke he Puhala Fe?
Ka e to papatiso fefe e tau tutaki fou nei he vai? Kua eke kia ko e fakapala aki e vai (ganagana), fakamaligiaga he vai (he liligi e vai ke he ulu), po ke uku hifo taha (fakatomo e tino katoa he vai)? Ko e heigoa ne fakakite mai he fakamauaga i loto he Tohi Tapu? Ha kua toka hifo e Iesu e fifitakiaga ki a tautolu ke “mumui atu . . . ke he hana tau tuagahui,” ko e puhala fe ne papatiso ai a ia?—1 Peteru 2:21.
Kua fakakite mai he Tohi Tapu ne papatiso a Iesu i loto i Ioritana, ko e vailele lahi. He mole atu he papatiso, ne “haele hake a ia he vai.” (Mareko 1:10; Mataio 3:13, 16) Ti kua uku hifo taha moli a Iesu i loto he Vailele ko Ioritana. Ne papatiso e Ioane a ia, ha ko e mena kumi e ia e matatepu kua lata ke taute e tau papatisoaga, ti kua fifili ai e matatepu he Fonua Tatai i Ioritana kua tata ki Salima “ha ko e mena loga ai e tau vai.” (Ioane 3:23) Kua kitia moli ne fakatomo katoatoa i lalo he vai e puhala moli he papatisoaga ne fa taute mau he tau tutaki a Iesu, ne kitia mai he tau kupu he eunuka Aitiope. He fakaohooho he fakaakoaga a Filipi, ne talahau ai e ia: “Kitiala, ko e vai; ke lekua he ha ke nakai papatiso ai au?” Ati mailoga ai e tautolu ko e “fakatau o hifo ai a laua ke he vai” mo e he mole atu “kua o hake a laua he vai.”—Gahua 8:36-39.
Kua tuhi foki nakai e fakamauaga tuai he lalolagi ko e fa mahani mau e papatisoaga he tau Kerisiano ke fakatomo hifo taha? E moli kua pihia. Mo e fulufuluola ke mailoga kua loga e tau pa loloto vai mo papatiso kua lata ke fakatomo hifo taha ne ha ha i ai agaia ni i loto he tau motu loga. “Kua lofia lahi e tau fakamoliaga ne fakakite mai he tau kumikumiaga ke he kelekele ko e puhala ne fa mahani moli ke fakatomo hifo taha e papatisoaga he vaha he tau senetenari fakamua ke he hogofulu mo e hogofulu ma fa,” ne talahau he senolo Ministry. Kua lafi mai foki: “He tau tuaga fale tuai he tau Kerisiano fakamua, mo e pihia foki mai he tau fale tapu tuai ne fakaaoga agaia, kua maeke e fakamauaga tuai he papatisoaga Kerisiano ke liu ke kitia. Ko e tau fakatino ta i loto he tau tuagamau ana mo e tau fale tapu, tau fakamailoga fakamanaia he fuga kelekele he fale, he tau kaupa, mo e he tau alofale, he tau mena talaga fakatai, mo e tau fakatino ta i loto he tau mena tohia he Tau Veveheaga Fou mai i tuai kua lafi e tau mena fakamatafeiga ke he fakamauaga tuai nei . . . Kua lafi atu e mena nei ke he tau fakamoliaga ne moua mai he tau mena tohia he tau patu tagata he lotu mai i tuai ko e fakatomo hifo taha e puhala ne fa mahani e tau lotu ke taute e papatisoaga.”
Kua talahau fakatonu he New Catholic Encyclopedia: “Kua kitia moli ko e fakatomo hifo taha e Papatisoaga ne taute he Lotu fakamua.” Ti kua nakai fakaofo ai mogoia, he moua e tautolu e tau mataulu tala he tau tohitala ne tuga e tau mena nei: “Kua Liuaki Mai he tau Katolika e Fakatomo Hifo Taha he Papatisoaga” (The Edmonton Journal, Canada, ia Sepetema 24, tau 1983), “Kua Alafia Mai e Fakatomo Hifo Taha he Papatisoaga he tau Katolika i Hinai” (St. Louis Post-Dispatch, ia Aperila 7, tau 1985), “Tokologa e tau Katolika kua Fifili e Papatisoaga Fakatomo Hifo Taha” (The New York Times, ia Mati 25, 1989), mo e “Kua Olioli e Liu Maiaga he Papatisoaga Fakatomo Hifo Taha” (The Houston Chronicle, ia Aokuso 24, 1991).
Ko e Heigoa e Kakano?
Ko e ha kua manako a Iesu ke papatiso hana tau tutaki? Kua pehe e mena ia, ko e fakatai kua lata tonu mo e tukuleleaga ha lautolu ne kua hake mai he loto katoa ke he Atua. Kua lata e “tala mitaki” ke fakamatala ke he lalolagi katoa, mo e kua lata ai ke eke e tau tagata mo tau tutaki mai he “tau motu oti kana.” (Mataio 24:14; 28:19) Ko e kakano he mena nei kua nakai gahua ni hokoia e Atua mo e motu he tau Iutaia, ko e tau tagata ne kua tukulele ki a ia mai he magaaho ne fanau mai. Ko Konelio mo e hana magafaoa ko e tau tagata fakamua mai he tau Motu Kehe, po ke tau tagata nakai ko e tau Iutaia, ne talia e kupu moli hagaao ki a Iesu Keriso mo e papatiso ai.
He omoi hifo ki lalo he vai kua fakakite ai e lautolu ne papatiso kua mamate ke he puhala he moui kua matapatu ni ki a lautolu. He lagaki hake a lautolu mai he vai kua fakatai aki ai a lautolu he magaaho nei kua momoui ni ke taute e finagalo he Atua mo e tuku fakamua ai ke he tau momoui ha lautolu, ke tuga ne taute e Iesu. (Mataio 16:24) He papatiso “ke he higoa he Matua, mo e Tama, mo e Agaga Tapu” kua fakakite mai kua fakaako a lautolu mo e talia e kupu moli hagaao ki a laua takitokotaha mo e mailoga a laua ke he tau tuaga moli ha laua. (Mataio 28:19; fakatatai Gahua 13:48.) Ti ko e kamataaga mai he papatisoaga he lakaaga omaoma ke he Atua mo e fakatokolalo ke he hana a finagalo.
Kua nakai toko hake he tau Tohiaga Tapu e onoonoaga fakalotu ne ha ha he tau tagata tokologa ko e fakamailogaaga e papatisoaga ke moua ai e fakatapuaga, ko e mena taute fakalotu pauaki kua foaki atu e mitaki—fakamagaloaga, tuaga tapu, po ke tau lagomatai fakaagaga—ki a ia ne papatiso. Ke tuga a nai, ne fakaholo atu e Pope ko Eugenius IV ne fatiaki mai i loto he tala fakamua ke talahau hagaao ke he papatisoaga: “Kua fakaohooho he fakatapuaga nei e fakamagaloaga he tau agahala oti kana, mai he kamataaga mo e he magaaho ia; ti pihia foki e tau fakahala kua tupu ha ko e hala. Ti ko e mena ne tupu, kua nakai piki agaia e loto makona ke he tau agahala ha lautolu he vaha fakamua ne papatiso; mo e kaeke ke mamate fakamua a lautolu ato taute e lautolu e ha agahala, kua moua agataha e lautolu e kautu he lagi mo e kitia e Atua.”
Ka e pete ni ia, ne papatiso a Iesu ka e “nakai fakaai ke hala” a ia. (1 Peteru 2:22) Ka e taha foki e mena, hagaao ke he tau Tohiaga Tapu, ne moua ni hokoia e fakamagaloaga he tau agahala he puhala mai he poa lukutoto a Iesu Keriso. Ne ole fakamakamaka a Anania ki a Saulo a Taso: “Tu a, mo e papatiso a koe, mo e holoholo kehe hau a tau hala, mo e ui atu ke he higoa [a Iesu].” (Gahua 22:12-16) E, kua maeke ni e fakamouiaga kakano ha ko e toto ne fakamaligi e Iesu he ‘ui atu ke he higoa hana’ he tua.—Heperu 9:22; 1 Ioane 1:7.
Ka e kua he mogoia e tau kupu a Peteru ia 1 Peteru 3:21? Ne pehe a ia ke he mena ia: “Ko e fakatai foki he mena ia ko e papatisoaga, kua fakamoui ai ainei a tautolu, (nakai ko e fakatoka kehe e pilo he tino, ka ko e tali atu he loto manamanatu hifo mitaki ke he Atua,) ke he liu tu mai a Iesu Keriso.” Kua fakatatai e Peteru e papatiso ke he mena ne tupu ki a Noa he hao mai he tau vai he fakapuke. (1 Peteru 3 Kupu 20) kua fakakite e Noa ko e tua katoatoa ke he Atua, he talaga e vaka ke fakahao mai hana magafaoa. (Heperu 11:7) Ke tuga e mena ia, he fakagahuahua e tua ke he Atua ko Iehova mo e puhala hana ma e fakamouiaga ia Iesu Keriso, kua maeke e tau tagata he vaha nei ke hao mai he lalolagi kelea nei. Kua lata foki a lautolu ke fakagahua e tua ia. He fakatokihala mai he tau agahala, ti fuluhi kehe mai he puhala hehe, mo e taute e tukuleleaga nakai fakauaua ke he Atua ko Iehova ke he liogi, ati kua taute ai e olelalo ke he Atua mo e loto logona hifo mitaki. Ka ko e fakaveaga mai he poa a Iesu, mo e hana fakaliu tu mai kua maeke ai ke foaki atu e koloa uho he poa ke he Atua i luga he lagi, ati kua maeke ai e fakamagaloaga he tau agahala mo e fakamouiaga.—1 Peteru 3:22.
Ko e Heigoa ka Taute e Koe?
Ko koe kia e taha tagata kua leva he fa mahani ke fakalataha mo e Tau Fakamoli a Iehova? Kua liga kua fita he taute e koe e tau hikiaga kua lata ke fakatatai e moui hau mo e tau mahani he Tohi Tapu ka e nakai la taute e tau lakaaga he tukuleleaga mo e papatisoaga. Kua liga manako a koe ke taute e finagalo he Atua ka e liga kua matakutaku a koe ko e fakalago he papatisoaga e taha mena ki a koe. Ti ko e mena ka tupu, kua liga fia kalo kehe a koe mai he matagahua pihia mo e fakalagoaga ke fai tali he tuku kehe ke he taha magaaho. Kua teitei ke 11.5 e miliona he tau tagata ne fakalataha ke he fakamanatu he Kaiaga Afiafi he Iki he tau e kua mole. Ka e taha e mena, ko e numela tapunu ha lautolu ne taute auloa e gahua fakamatala he tala mitaki he tau katoa kua tote hifo he 4.5 e miliona tagata. Ko e kakano he mena nei kua hagaao ke fitu e tau miliona tagata ne fakakite e loto fakaaue ke he kupu moli he Atua, pete ni kua nakai papatiso a lautolu mo Tau Fakamoli a Iehova. Kua moli, ko e tau fanau ikiiki e falu ia lautolu nei mo e tau tagata ne talia fiafia fou. Ka ko e falu ia lautolu ne taute auloa e gahua fakamatala ne nakaila papatiso foki. Ti kua tokologa e tau tagata ne uta taha ki loto e lotomatala hako he Tohi Tapu ka e nakaila foaki katoatoa e lautolu a lautolu ke he fakamouiaga ne foaki mai he Atua he eke ke papatiso.
Ko e matakupu kua aoga lahi ke manatu ko e lotomatala hau ke he mena ne manako e Atua ke taute e koe ne tamai ai e fakalagoaga kua lata ke fai tali. Kua pehe mai a Iakopo 4:17: “Hanai, ko ia kua iloa ke eke e mena mitaki, ka e nakai eke, ko e hala haia kia ia.” Kua fakakite mai ia Esekielu 33:7-9 ko e tagata kua tala age e tau poakiaga he Atua ki ai mo e tau fakaakoaga, ti kua lago ai ki a lautolu e matagahua ke taute e tau mena ia. Ti ko e huhu ne tupu mai po kua ha ha nakai e fakaalofa fakamoli ke he Atua mo e manako moli ke fakafiafia a ia. Ko e tagata ne ha ha ia ia moli e fakaalofa pihia mo e manako ke moua e fakafetuiaga pauaki mo e Atua ko Iehova ka nakai fakatuatua mo e nakai fakauaua ke tukulele hana moui ki a ia. Ko e papatisoaga ko e fakakiteaga haia ke he tukuleleaga. Ko e lakaaga kua lata ke moua e fakamouiaga. Tau tagata tali tonu moli ne papatiso a lautolu.—Gahua 8:12.
Ko e amaamanakiaga homo ue atu ne foaki mai he Atua ke he tau tagata mahani fakamoli ne kua tukulele, ko e lalolagi fou ka hau ko e mena kua lahi mahaki mai he tau mena mitaki fakaku he fakatokaaga mahani kelea nei. Kua galo kehe e matakutaku tagata he magaaho ke manamanatu a tautolu ke he lima malolo lahi he Atua. (1 Korinito 10:22; 1 Peteru 5:6, 7) Kua moli, ko e magaaho a nei ke huhu hifo a koe ki a koe, ke tuga e eunuka Aitiope ne huhu atu ki a Filipi: “Ke lekua he ha ke nakai papatiso ai au?”
[Fakatino he lau 7]
Ke tuga e eunuka Aitiope, ne huhu nakai a koe ki a koe: “Ke lekua he ha ke nakai papatiso ai au?”