Fakaukaaga—Aoga Lahi ke he Tau Kerisiano
“Lafilafi atu ke he ha mutolu a tua e . . . e fakaukaaga.”—2 PETERU 1:5, 6, NW.
1, 2. Ko e ha, kua lata na tautolu oti ke fakauka ato hoko atu ke he fakaotiaga?
KUA ahi atu e leveki faifano mo e hana hoana ke he taha he faoa Kerisiano ne kua 90 tuma hana tau tau he moui. Kua loga e hogofulu he tau tau ne fakamole e ia ke he fekafekauaga gahua mau. He tutala a lautolu, ne liu e matakainaga motua ke manamanatu ke he falu he tau monuina ne kua moua e ia e olioli mai he tau tau i tuai. “Ka e,” he talahau a ia mo e leo momoko he kamata e tau hihina mata ke hihina hifo he hana fofoga, “kua nakai maeke lahi au he magaaho nei ke taute e ha mena.” Ne hafagi he leveki faifano hana Tohi Tapu mo e totou mai ia Mataio 24:13, e mena ne fatiaki mai a Iesu Keriso he pehe: “Ka ko ia ke tumau ato hoko ke he fakaotiaga, to fakamoui na ia.” Ti ono atu e leveki ke he matakainaga fakahelehele mo e pehe: “Ko e kotofaaga fakahiku ka moua oti e tautolu, pete ni ko e lahi po ke tote e mena kua maeke a tautolu ke taute, kua lata ni ke fakauka ke hoko ke he fakaotiaga.”
2 E, ha ko e tau Kerisiano, kua lata na tautolu oti ke fakauka ato hoko mai e fakaotiaga he fakatokatokaaga nei po ke fakaotiaga he tau momoui ha tautolu. Kua nakai fai puhala foki ke moua e taliaaga a Iehova ke he fakamouiaga. Kua ha ha a tautolu he poitufi ma e moui, mo e kua lata na tautolu ke “tafepoi fakauka” ato mole e laini ke oti ai. (Heperu 12:1) Ne pehi he aposetolo ko Peteru e aoga mua atu he fua nai he magaaho ne ole fakamakamaka a ia ke he tau faoa Kerisiano: “Lafilafi atu ke he ha mutolu a tua e . . . fakaukaaga.” (2 Peteru 1:5, 6, NW) Ka ko e heigoa moli e fakaukaaga?
Fakaukaaga—Ko e Heigoa e Kakano
3, 4. Ko e heigoa e kakano ke fakauka?
3 Ko e heigoa e kakano ke fakauka? Ko e kupu taute he vagahau Heleni ma e “fakauka” (hy·po·meʹno) kua kakano tonu ni he moui nei ke “fakatumau po ke nofo mau i lalo.” Kua 17 e tau magaaho ne ha ha ai i loto he Tohi Tapu. Hagaao ke he tau tagata taute tohi fakakakano kupu ko W. Bauer, F. W. Gingrich, mo F. Danker, kua kakano ni “ke fakatumau ka e nakai fehola . . . , ke taofimau e tuaga, mo e fakamanavalahi.” Ko e kupu Heleni ma e “fakauka” (hy·po·mo·neʹ) kua 30 e tau magaaho ne ha ha i ai. Hagaao ke he mena ia, kua pehe e A New Testament Wordbook, ha William Barclay: “Ko e aga ia ni kua maeke ke fua e tau mena, nakai he tiaki, ka e fakalataha mo e amaamanakiaga velagia . . . Ko e onoonoaga kua taofimau e tagata ke tu mo e mamata atu ke he matagi. Ko e mahani tonu-mitaki kua maeke ke fakafaliu e ha kamatamata ne mua atu e uka ato moua ai e fakahekeaga, kakano ha kua mamata atu ti molea muatua he mamahi ke he taui he folia.”
4 Ko e fakaukaaga mogoia, kua taute ai a tautolu ke maeke ke taofimau e tuaga ha tautolu mo e nakai galo e amaamanakiaga ka fehagaaki mo e tau mena fakalavelave po ke tau mena uka. (Roma 5:3-5) Kua molea muatua atu he mamahi e onoonoaga ke he foliaga—ko e palepale, po ke mena fakaalofa, he moui tukulagi, pete ni ke ha i luga he lagi po ke ha he lalolagi.—Iakopo 1:12.
Fakaukaaga—Ko e Ha?
5. (a) Ko e ha, ‘nukua aoga ke fakauka’ e tau Kerisiano oti kana? (e) Ko e heigoa e tau veveheaga ne ua ka maeke ke vevehe ki ai e tau mena uka ha tautolu?
5 Ha ko e tau Kerisiano, ‘nukua aoga ni e fakauka’ ki a tautolu oti. (Heperu 10:36) Ko e ha? Kakano ha kua matapatu ni a tautolu ke ‘moua e tau kamatamata kehekehe.’ Kua talahau mai he vala tohi Heleni nei ia Iakopo 1:2, e mena ka hoko fakaofo po ke feleveia mo e taha mena ne nakai loto ki ai, tuga ka fehagaaki e taha tagata mo e tagata kaiha. (Fakatatai Luka 10:30.) To feleveia na tautolu mo e tau mena uka ne kua liga ua e tau vahega ka vevehe ki ai: ko e tau mena ne mahani mau e tau tagata ki ai ha ko e fua he hala ne fanau mai mo lautolu, mo e tau mena ne tupu fakahaga kakano ha ko e ha tautolu a mahani-Atua fakamoli. (1 Korinito 10:13; 2 Timoteo 3:12) Ko e heigoa e falu he tau mena uka nei?
6. Ne fakauka fefe e taha Fakamoli he magaaho ne fehagai mo e gagao ne mamahi lahi?
6 Gagao lahi. Ke tuga a Timoteo, kua lata e falu Kerisiano ke fakauka ke he “tau gagao kua tupu mau.” (1 Timoteo 5:23) Kua mua atu ka fehagai mo e gagao kelea lahi, kua liga mamahi lahi, ko e gagao ne kua eke na tautolu ke fakauka ki ai, ke taofimau e tuaga ha tautolu, fakalataha mo e lagomatai he Atua mo e nakai galo ke he tau mata e amaamanakiaga Kerisiano ha tautolu. Kia manamanatu la ke he fakataiaga he taha Fakamoli ne kua molea fakaku e 50 e tau tau he moui ne taufetului ke he vaha leva mo e tepu kakano kafo mahakava ne tupu mafiti. He ihi lagaua ne mauokafua a ia ke kuku mau hana fifiliaga ke nakai talia e fagaiaga toto. (Gahua 15:28, 29) Ka e liu ne tepu kakano kafo ke kitia i loto he manava hana mo e eke mau ke tupu he kalakala uhotua hana. He pihia ai, ne logona ai e ia e mamahi toili ne nakai fa iloa, kua nakai maeke e ha vai fakaekekafo ke fakagalogalo hifo. Ka e molea atu e onoonoaga hana mai he mamahi ia ke he palepale he moui ka ha he lalolagi fou. Ne fakatumau a ia ke talahau hana amaamanakiaga ne puho velagia ke he tau ekekafo, tau nosi, mo e tau tagata ne feleveia atu. Ne fakauka a ia ati hoko atu ke he fakaotiaga—ko e fakaotiaga he moui hana. Kua liga nakai hagahaga kelea pihia hau a tau mena he tino malolo po ke eke ke mamahi lahi pihia ke tuga e mena ne logona he matakainaga fakahelehele ia, ka e liga ha ha i ai agaia e kamatamata lahi mahaki ke he fakaukaaga.
7. Ko e faga mamahi fefe kua putoia ki ai e fakaukaaga ke he falu he tau matakainaga tane mo e fifine fakaagaga ha tautolu?
7 Logonaaga he loto mamahi. Mai he taha magaaho ke he taha magaaho, kua feleveia e falu he tau tagata a Iehova mo e “loto mamahi” ko e fua ha kua “malipilipi ai e agaga.” (Fakatai 15:13) Ko e fakaagitau lahi mahaki, ko e mena na fa mahani ke iloa he “tau aho fakamui.” (2 Timoteo 3:1) Ne hokotaki mai he Science News ia Tesema 5, 1992: “Ko e vave lahi he fakaagitau kelea lahi ne fa mahani mau ke eke ke auhia ai, ne kua tolomaki atu he tau atuhau takitaha ne fanau mai tali mai he tau 1915.” Kua laga mai he tau mena kehekehe e fakaagitau pihia, ne kua kamata mai he tau mena he manamanatuaga ke he tau mena fakamamahi ne tutupu ke he moui. Ke he falu Kerisiano, kua putoia ai e fakaukaaga ke he tafetului he tau aho takitaha ne kua lata ke taofimau e tuaga ha lautolu ka fehagai mo e logonaaga he loto mamahi. Ka e nakai fakalolelole a lautolu. Kua fakamoli tumau a lautolu ki a Iehova pete ni kua hihina e tau mata.—Fakatatai Salamo 126:5, 6.
8. Heigoa e tau mena uka he fahi tupe ka feleveia mo tautolu?
8 Kua liga fakalataha ke he tau mena uka kehekehe ne feleveia mo tautolu e tau mena uka lahi he tutuaga fakafua. He magaaho ne hoko fakaofo ke he matakainaga tane i New Jersey, F.K.A., kua nakai fai gahua a ia, kua maama ai hana a manamanatu fakaatukehe ke he heigoa ka fagai aki hana magafaoa mo e neke uta kehe hana kaina. Ka e pete ni ia, kua nakai galo e amaamanakiaga he Kautu ki a ia. He magaaho ne kumi gahua a ia, kua fakaaoga fakamitaki e ia e magaaho ia he taute e fekafekau he tagata foafoa lagomatai. Ati hoko kua moua e ia e gahua.—Mataio 6:25-34.
9. (a) Liga to ui mai fefe ma e fakaukaaga ka galo mahelehele e taha fakahele ke he mate? (e) Ko e tau tohiaga tapu fe, kua fakakite kua nakai hepe ke hihina e tau mata he momoko?
9 Kaeke kua iloa e koe e logonaaga he galo e taha fakahele ke he mate, kua lata na koe mo e fakaukaaga kua leva mau ia koe pete ni kua o a lautolu ne agagai ia koe, he liliu ke he ha lautolu a tau momoui. Liga ke he tau tau takitaha kua uka lahi ki a koe e magaaho ne mate ai hau a fakahele. Ke fakauka ke he tau mena galo pihia kua nakai kakano kua hehe ke hihina e tau mata he momoko. Ko e aga ni he moui ke tagi ka mate e taha tagata ofania ki a tautolu, mo e nakai ko e fakakiteaga a nai ko e nakai tua ke he amaamanakiaga he liu tu mai. (Kenese 23:2; fakatatai Heperu 11:19.) “Kua tagi” a Iesu he mole e mate a Lasaro, pete ni kua tala age mo e loto mauokafua a Ia ki a Mareta: “To tu mai ni hau a tugane.” Mo e matike hake tuai a Lasaro!—Ioane 11:23, 32-35, 41-44.
10. Ko e ha, kua kehe lahi e mena kua lata ai e fakaukaaga ke ha ha ke he tau tagata a Iehova?
10 Ke lafi atu ke he tau mena uka ne fa mahani e tau tagata oti ke fakauka ki ai, kua lata ke ha ha ke he tau tagata a Iehova e fakaukaaga kua kehe lahi. “To vihiatia foki a mutolu he tau motu oti ha ko e haku a higoa,” he hataki mai a Iesu. (Mataio 24:9) Ne pehe foki a ia: “Kaeke kua favale a lautolu kia au, to favale foki kia mutolu.” (Ioane 15:20) Ko e ha, ne tupu oti mai e vihiatia mo e favale? Kakano, pete ai ni kua nonofo a tautolu i fe he lalolagi nei, ha ko e tau fekafekau he Atua, kua lali a Satani ke moumou ha tautolu a mahani fakamoli ki a Iehova. (1 Peteru 5:8; fakatatai Fakakiteaga 12:17.) Ha ko e mena nei ne fa mahani mau a Satani ke uloulo e puhoafi he favale, ti kua kelea lahi e kamatamata ke he ha tautolu a fakaukaaga.
11, 12. (a) Ko e heigoa e kamatamata ke he fakaukaaga ne fehagai atu ke he Tau Fakamoli a Iehova mo e ha lautolu a tau fanau he atu tau he 1930 mo e atu tau fakamua he 1940? (e) Ko e ha, ne nakai fakaapa e Tau Fakamoli a Iehova ke he fakataiaga tui he motu?
11 Ke fakatai ki ai, he atu tau he 1930 mo e he atu tau fakamua he 1940, kua lauia e Tau Fakamoli a Iehova mo e ha lautolu a tau fanau he Tau Fahi Kaufakalataha mo Kanata he favaleaga, ha kua nakai fakaapa a lautolu ke he fakataiaga tui he motu, kakano ha ko e loto logona hifo mitaki. Kua fakalilifu e Tau Fakamoli ke he fakataiaga tui he motu ne nonofo ai a lautolu, ka e omaoma na lautolu ke he tau mahani ne fakatoka mai i loto he Matafakatufono he Atua ia Esoto 20:4, 5: “Aua neke eke e koe māu ha tupua kua ta, po ke taha fakatai he taha mena ha he lagi i luga, po ke ha he fonua i lalo, po ke ha he tahi i lalo he fonua; Aua neke hufeilo a koe ki ai, aua foki neke fekafekau ki ai; ha ko au ko Iehova hau a Atua, ko e Atua ita tafua au.” He magaaho ne tuku ki tua e falu fanau o aoga he Tau Fakamoli kakano he manako a lautolu ke tuku atu ni hokoia e tapuaki ha lautolu ke he Atua ko Iehova, kua fakatu hake he Tau Fakamoli e tau Aoga Kautu ke fakaako a lautolu. Kua liliu ni e tau fanau o aoga nei ke o ke he tau aoga noa he magaaho ne mailoga he Fale Hopo Muatua he Tau Fahi Kaufakalataha e tutuaga fakalotu ha lautolu, ke tuga ne tau motu maama he vaha nei. Ka e pete ni ia, kua eke e fakaukaaga loto toa he tau fanau ikiiki nei mo fakataiaga muatua pauaki ma e tau fuata Kerisiano ne kua liga fa e fehagai mo e fakafiufiuaga he magaaho nei, kakano ha kua lali a lautolu ke feutaaki e tau momoui mo e tau puhala he Tohi Tapu.—1 Ioane 5:21.
12 Ko e tau mena uka kehekehe ne fa feleveia mo tautolu—ko e tau mena ne fa mahani mau ke hohoko ke he tau tagata mo e tau mena kua fehagai mo tautolu kakano ha ko e ha tautolu a tua faka-Kerisiano—kua fakakite mai ai ko e ha, kua lata na tautolu mo e fakaukaaga. Ka e maeke fefe a tautolu ke fakauka?
Fakauka ke he Fakaotiaga—Fefe?
13. Kua foaki mai fefe e Iehova e fakaukaaga?
13 Kua ha ha ke he tau tagata he Atua e vala mahuiga mitaki mai ia lautolu ne nakai tapuaki ki a Iehova. Ma e tau lagomatai, kua maeke ia tautolu ke ole lalo ‘ke foaki mai he Atua hana a fakauka.’ (Roma 15:5) Kua foaki mai fefe e Iehova e fakaukaaga? Taha e puhala kua taute pihia e ia he puhala mai he tau fakataiaga ke he fakaukaaga ne fakamau i loto he hana Kupu, ko e Tohi Tapu. (Roma 15:4) He manamanatu a tautolu ke he tau mena nei, kua nakai fakamalolo mai ni hokoia ke fakauka a tautolu ka kua loga lahi foki kua ako e tautolu, ke fakauka fefe. Kia manamanatu la ke he ua he tau fakataiaga mua atu—ko e fakaukaaga lototoa ha Iopu mo e fakaukaaga mitaki katoatoa a Iesu Keriso.—Heperu 12:1-3; Iakopo 5:11.
14, 15. (a) Ko e heigoa e tau mena uka kua fakauka a Iopu ki ai? (e) Kua maeke fefe a Iopu ke fakauka ke he tau mena uka ne fehagai ki a ia?
14 Ko e heigoa e tau tutuaga kua tuku e fakaukaaga a Iopu ke he kamatamata? Ne matematekelea a ia ke he tau mena uka he holoaga fakafua he magaaho ne teitei galo oti hana tau koloa. (Iopu 1:14-17; fakatatai Iopu 1:3.) Kua logona lahi e Iopu e mamahi he galo mahelehele he magaaho ne kelipopo oti he matagi afa hana fanau hogofulu. (Iopu 1:18-21) Ne moua e ia e gagao kelea lahi ne mamahi lahi mahaki. (Iopu 2:7, 8; 7:4, 5) Ne pehi lahi ni e hoana hana ke fuluhi kehe mai he Atua. (Iopu 2:9) Kua talahau he tau kapitiga faihoani e tau mena kua fakamamahi loto lahi, nakai fakaalofa, mo e nakai moli. (Fakatatai Iopu 16:1-3 mo e Iopu 42:7.) Pete ni ia, mai he tau mena oti nei, kua nakai lutu a Iopu, he taofimau hana fakamoliaga. (Iopu 27:5) Ko e tau mena ne fakauka a ia ki ai kua tuga ne tau mena uka he vaha nei ne feleveia ai mo e tau tagata a Iehova.
15 Kua maeke fefe a Iopu ke fakauka ke he tau mena uka oti nei? Taha pauaki e mena ne fakatumau aki a Iopu, ko e amaamanakiaga. Ne talahau e ia, “Ko e mena ka hio e akau kua amaamanaki ai ke tuputupu foki, ke tuputupu hake nakai noa foki hana tau hoe.” (Iopu 14:7) Ko e heigoa e amaamanakiaga kua ha ha ia Iopu? Tuga ne kitia ke he tau kupu gaogao fakamui, ne talahau e ia: “Ka mate e tagata to liu moui mai kia a ia? . . . Kia ui mai a koe, ti tali atu au kia koe; kia finagalo fakaalofa a koe ke he gahua he hau a tau lima [po ke, manako lahi].” (Iopu 14:14, 15) E, kua kitia e Iopu ti molea muatua atu he hana mamahi he mogoia. Kua iloa e ia to nakai tumau tukulagi hana tau mena uka. Kua mua atu ke lata a ia ke fakauka ato hoko mai e mate. Ko e amaamanakiaga hana ke fakatalitali ai ki a Iehova ne manako lahi ha ko e loto fakaalofa ke liu fakatutu mai a lautolu ne mamate, ti liuaki mai ai a ia ke he moui.—Gahua 24:15.
16. (a) Ko e heigoa kua iloa e tautolu hagaao ke he fakaukaaga mai he fakataiaga a Iopu? (e) Kua lata ke moli fefe e amaamanakiaga he Kautu ki a tautolu, mo e ko e ha?
16 Ko e heigoa kua ako mai e tautolu he fakaukaaga a Iopu? Ke fakauka ke hoko ke he fakaotiaga, kua lata ia tautolu ke nakai galo mai he tau mata ha tautolu e amaamanakiaga. Kia manatu foki, ke moua moli e amaamanakiaga he Kautu kua kakano ni ko e ha mena he tau matematekelea kua feleveia mo tautolu to tote ni ti “mole vave.” (2 Korinito 4:16-18) Ne maunivaniva e fakaveaga he ha tautolu a amaamanakiaga fakahelehele ke he maveheaga a Iehova ke he magaaho tata i mua ka “holoholo kehe he Atua e tau hihina mata oti mai he tau mata ha [t]autolu; ti nakai tuai fai mate, po ke fakatutuku, po ke tagi, ti nakai tuai fai matematekelea.” (Fakakiteaga 21:3, 4) Ko e amaamanakiaga ia, ka “nakai fakama ai,” kua lata ke puipui ha tautolu a tau manamanatu. (Roma 5:4, 5; 1 Tesalonia 5:8) Kua lata ke eke ko e mena moli ki a tautolu—kua moli lahi ti kua maeke a tautolu mai he tau mata he tua, ke kitia e fakatino ha tautolu ni i loto he lalolagi fou—kua nakai taufetului mo e gagao mo e fakaagitau, ka kua ala hake he tau aho takitaha ke he tino malolo mitaki mo e loto manamanatu maagi mitaki; kua nakai tupetupe ke he tau fakapehiaaga he holoaga fakafua toto kelea lahi ka kua nakai tuai haofia e tau momoui; kua nakai tagi fakatutuku he mate e taha fakahele, ka e kua moua e fiafia lahi he kitia a lautolu kua liliu tutu mai. (Heperu 11:1) Ka nakai fai amaamanakiaga pihia, kua maeke na tautolu ke lofia he tau mena uka he magaaho nei, ti nakai fia lali a tautolu. Ka fakalataha mo e amaamanakiaga ha tautolu, kua lahi mahaki ha e fakaohoohoaga ia tautolu ke tau tumau ke taofimau e fakaukaaga ato hoko atu ke he fakaotiaga!
17. (a) Ko e heigoa e tau mena uka ne fakauka a Iesu ki ai? (e) Kua kitia e matematekelea lahi mahaki ne kua fakauka a Iesu ki ai, mai he tau mena tutupu moli fe? (Kikite ke he matahui tala.)
17 Kua fakaohooho mai e Tohi Tapu ki a tautolu ke “kitekite atu kia” Iesu mo e ‘manamanatu lahi la ki a ia.’ Ko e heigoa e tau mena uka ne fakauka a ia ki ai? Kua fua mai e falu mena ia ha ko e agahala mo e mahani nakai mitaki katoatoa he falu. Ne nakai ni fakauka a Iesu “ke he totoko mai he tau tagata hala kia ia” ka e ke he tau mena vihi foki ne laga mai he vahaloto he tau tutaki hana, kua fakalataha ki ai e taufetoko lagaloga ko hai ia lautolu ne mua. Mua atu ke he mena ia, ne feleveia a ia mo e tau kamatamata ke he tua kua nakai fai fakatataiaga foki. “Ne fakauka ke he [akau fakakikiveka, NW]” a ia. (Heperu 12:1-3; Luka 9:46; 22:24) Kua uka lahi foki ke iloa e matematekelea he manamanatuaga mo e tino ne kua putoia ai ke he mamahi he fakatautau mo e ma he tamate tuga e tagata kua tauamu e Atua.a
18. Hagaao ke he aposetolo ko Paulo, ko e heigoa e tau mena ua ne fakatumau aki a Iesu?
18 Ko e heigoa ti maeke ai a Iesu ke fakauka ti hoko ke he fakaotiaga? Kua ua e tau mena ne talahau mai he aposetolo ko Paulo ne fakatumau aki a Iesu: ‘ko e liogi mo e ole atu’ mo e “fiafia kua toka ki mua hana” foki. Kua nakai ma a Iesu, ko e Tama mitaki katoatoa he Atua, ke ole ke fai lagomatai. Ne liogi a ia “mo e tagi lahi mo e tau hihina mata.” (Heperu 5:7; 12:2) Mua atu he magaaho kua tata ke he hana kamatamata muatua ne kitia ai e ia kua lata lahi ke liogi lagaloga mo e olelalo fakalahi ke moua e malolo. (Luka 22:39-44) Ke tali atu ke he tau olelalo a Iesu, ne nakai uta kehe e Iehova e tau mena uka, ka e fakamalolo e ia a Iesu ke fakauka ki ai. Ne fakauka foki a Iesu kakano he onoono atu a ia ki mua he akau fakakikiveka ke he hana palepale—ko e olioli ka moua e ia he fai vala gahua ke he fakatapuaga he higoa a Iehova mo e lukutoto e magafaoa he tagata mai he mate.—Mataio 6:9; 20:28.
19, 20. Kua lagomatai mai fefe he fakataiaga a Iesu ke ha ha ia tautolu e onoonoaga kua lata moli ke he mena kua putoia ai e fakaukaaga?
19 Mai he fakataiaga a Iesu, kua iloa e tautolu e falu mena kua lagomatai aki a tautolu ke ha ha ia tautolu e onoonoaga kua lata moli ke he mena kua putoia ke he fakaukaaga. Ko e puhala he fakaukaaga ko e mena nakai mukamuka. Kaeke kua moua e tautolu kua uka ke fakauka ke he taha mena uka pauaki, kua ha ha i ai e fakamafanatiaaga he iloa ko e mena taha ia ni pihia ne hoko foki ki a Iesu. Ke fakauka ti hoko ke he fakaotiaga, kua lata na tautolu ke liogi lagaloga ke moua e malolo. He magaaho ka hoko e tau mena uka kua liga logona he falu magaaho kua nakai mitaki a tautolu ke liogi. Ka e kua uiina mai a Iehova ki a tautolu ke liligi atu ha tautolu a tau loto ki a ia kakano ‘ha ko e mena kua manatu e ia a tautolu.’ (1 Peteru 5:7) Mo e kakano ha ko e mena ne mavehe mai e Iehova i loto he Kupu hana, kua fakakite ne ia kua lata a ia ke foaki mai ‘fakalahi ue atu e malolo’ ki a lautolu ne ui atu ki a ia mai he tua.—2 Korinito 4:7-9.
20 He falu magaaho kua lata na tautolu ke fakauka fakalataha mo e tau hihina mata. Ki a Iesu nakai ko e mamahi he akau fakakikiveka e kakano ne loto olioli ai. Ka e kehe, ha kua ha ha he palepale kua fakatoka i mua ia ia e olioli. Ke he ha tautolu a tau mena tutupu, kua nakai ko e mena moli ke amaamanaki ke loto fiafia lahi tumau mo e kolikoli e tau loto ha tautolu ka hohoko mai e tau mena uka ki a tautolu. (Fakatatai Heperu 12:11.) He onoono atu ki mua ke he palepale, liga to maeke a tautolu ke ‘manamanatu ko e tau mena fiafia lahi oti’ ti pihia foki ka feleveia a tautolu mo e tau tutuaga kua uka lahi. (Iakopo 1:2-4; Gahua 5:41) Ko e mena kua mua atu e aoga ke taofimau e tautolu e fakatumau—ti pihia foki kaeke ke lata ni mo e tau hihina mata. Ha ko e mena nakai pehe a Iesu, ‘Ka ko ia kua tote lahi e tau hihina mata ne maligi ka fakamoui mai’ ka e, “Ko ia ke tumau ato hoko ke he fakaotiaga, to fakamoui na ia.”—Mataio 24:13.
21. (a) Ia 2 Peteru 1:5, 6, kua ole fakamakamaka mai ki a tautolu ke foaki atu e heigoa ke he fakaukaaga ha tautolu? (e) Ko e heigoa e tau huhu ka fakatutala ki ai e vala tala ne mui mai?
21 Ti kua aoga lahi e fakaukaaga ke he fakamouiaga. Ka e pete ni ia, kua ole fakamakamaka mai ki a tautolu ia 2 Peteru 1:5, 6, ke foaki atu e mahani-Atua fakamoli ke he fakaukaaga ha tautolu. Ko e heigoa e mahani-Atua fakamoli? Kua fakafetui fefe ke he fakaukaaga, mo e maeke fefe ia koe ke moua e mena ia? To fakatutala ke he tau huhu nei e vala tala ne mui mai.
[Tau Matahui Tala]
a Ko e matematekelea lahi mahaki ne fakauka a Iesu ki ai, kua liga kitia mai he mena ne tupu moli ha kua mamate hana tau vala kakano mitaki katoatoa ka e gaogao ne tau tula i luga he akau tautau, ka ko e tau tagata holifono ne tautau he hana tapa kua eke ni ke pakipaki ha laua a tau polohui ke hoko vave e mate. (Ioane 19:31-33) Kua nakai hoko ki a laua e matematekelea he manamanatuaga mo e tino ne taute atu ki a Iesu he tau magaaho fagumohe ne hoko e fakamatematekeleaaga ke he po katoa ato fakatautau he aho hake, liga kua kavi ni ke hoko ti nakai fahia a ia foki ke fua hana akau fakakikiveka.—Mareko 15:15, 21.
To Tali Fefe e Koe?
◻ Ko e heigoa e kakano ke fakauka?
◻ Ko e ha kua kehe lahi e mena kua lata ai e fakaukaaga ke ha ha he tau tagata a Iehova?
◻ Ko e heigoa ne kua maeke ai a Iopu ke fakauka?
◻ Kua lagomatai fefe he fakataiaga a Iesu ke ha ha ia tautolu e onoonoaga kua lata moli mo e fakaukaaga?
[Fakatino he lau 6]
Kua fakatutu hake e tau Aoga Kautu ke fakaako e fanau Kerisiano ne tuku ki tua he tau aoga kakano he tuku atu ni ha lautolu a tapuaki ki a Iehova ni hokoia
[Fakatino he lau 12]
He loto malolo lahi ke fakaheke hana Matua Tane ne liogi a Iesu, ma e malolo ke fakauka