Tau Fekafekau he Atua—Ko e Tau Tagata Fakatokatoka mo e Fiafia
“[“Fiafia,” NW] e motu kua eke a Iehova mo Atua ha lautolu.”—SALAMO 144:15.
1, 2. (a) Ko e ha kua tonu a Iehova ke fakatoka e tau puhala he tau mahani kua lata ma e hana tau fekafekau? (e) Ko e heigoa e tau aga ha Iehova ne ua kua lata mua atu a tautolu ke manako ke fifitaki ki ai?
KO IEHOVA ni e Pule Katoatoa he Lagi mo e Lalolagi Katoatoa, ko e Atua mua ue atu, ko e Tufuga. (Kenese 1:1; Salamo 100:3) Ha ko e mena ia, kua tonu a ia ke fakatoka e tau puhala kua lata ma e tau mahani he tau fekafekau hana, he iloa tuai ko e heigoa e mena kua mua atu e mitaki ma lautolu. (Salamo 143:8) Mo e ko ia e Iki he Fakafifitakiaga Mua Ue Atu ha lautolu ne kua lata hana tau mahani ke fifitaki a lautolu ki ai. “Kia fifitaki a mutolu ke he Atua tuga e tau fanau fakahelehele,” he tohia he aposetolo.—Efeso 5:1.
2 Ko e taha aga he Atua ne kua lata a tautolu ke fifitaki ki ai ko e mena hagaao ke he puhala taute fakatokatokaaga. ‘Nakai ko e Atua ai maopoopo’ a ia. (1 Korinito 14:33, NW) Ka onoono fakamitaki a tautolu ke he tau mena ne tufugatia he Atua, kua omoi ai a tautolu ke manamanatu ko ia e Peresona ne mua atu e iloilo fakatokatoka mena mai he lagi mo e lalolagi katoatoa. Ka e pete ni, ko e taha aga foki ne loto e Atua ke fifitaki hana tau fekafekau ki ai ko e fiafia lahi hana, ha ko ia ko e “Atua fiafia.” (1 Timoteo 1:11) Ti kua, lagotatai hana iloilo fakatokatoka mena mo e fiafia lahi. Kua nakai mao lahi mai e taha ka e matekelea e taha.
3. Kua fakakite mai fefe he tau fetu kikila he lagi e iloilo he Atua ke fakatokatoka mena?
3 Ko e tau mena oti ne taute e Iehova mai he mena kua mua atu e lahi ke he mena tote lahi kua foaki mai e fakamoliaga ko e Atua mahani fakatokatoka mena mitaki a ia. Kia manamanatu la, ke fakatai ki ai, ke he lagi mo e lalolagi ne kua maeke ke kitia. Kua toka ai e tau afe he tau piliona he tau fetu. Ka e nakai tafola fano a lautolu ti hagahaga kelea. Ko e tagata feua kumikumi ko e heigoa e tau koloa ne talaga aki e tau mena he lagi ko George Greenstein ne kua kitia ko e ha ha i ai e “fakaholoaga ke he fakatokatokaaga he tau fetu.” Kua fakatokatoka a lautolu ke he tau matakau ne ui ko e tau fuhi fetu, kua eke e falu ke ha ha i ai e tau teau he tau piliona fetu. Mo e kua fuafua fakalata ko e toka ai e tau piliona he tau fuhi fetu! Kua fakatokatoka foki e tau fuhi fetu, ne kua ha ha ai e numela ha lautolu (mai he gahoa ke hoko ke he falu afe) ne fakapotopoto fakamatakau ke he fuhifuhi he tau fuhi fetu. Mo e manamanatu foki kua eke e tau fuhifuhi he tau fuhi fetu ke fakatokatoka ai he tau vahega lalahi foki ne ui ko e tau fuhifuhi mahaki toili.—Salamo 19:1; Isaia 40:25, 26.
4, 5. Talahau la e tau fakafifitakiaga ke he fakatokatokaaga mena ne ha ha ai he tau mena momoui he lalolagi.
4 Kua mua ue atu e fakatokatokaaga he tau mena tufugatia he Atua ne kua kitia ke he tau mena oti, nakai ni hokoia ke he lagi ka e ke he lalolagi foki, mo e ha lautolu a tau mena momoui ne kua loga mahaki. Hagaao ke he tau mena oti nei, ne tohi e Paul Davies, ko e porofesa ke he tau aga gahuahua, kua eke ni a lautolu ne kitekite ke “nava lahi mahaki” ha ko e “lilifu ue atu mo e vihu lahi e fakatokatokaaga he tau koloa moli he lalolagi.”—Salamo 104:24.
5 Kia manamanatu ke he tau fakataiaga gaogao ne “vihu lahi e fakatokatokaaga” ne kua kitia ai ke he tau mena momoui. Ne pehe e neurosurgeon ko Joseph Evans hagaao ke he uhoulu mo e uho he hokotua he tagata: “Kua eke ai ni ke teitei ke matanumia he lofiaaga ha ko e maopoopo lahi mahaki moli.” Hagaao ke he tegatega kakano pokopoko moui ne mua e tote, kua talahau he tagata feua kumikumi moko gagao ko H. J. Shaughnessy: “Ko e mena vihu lahi mo e maopoopo fulufuluola lahi e lalolagi he tau mena momoui ne mua e tote, ne kua mahomo ue atu ni e talagaaga ti kua tuga ko e vala ni he fakatokaaga pauaki faka-Atua.” Mo e pehe e tagata feua kumikumi ke he tau molecule, ko Michael Denton, hagaao ke he genetic code (DNA) i loto he tegatega kakano pokopoko: “Kua gahuahua mitaki lahi ti kua maeke ai e tau fakailoaaga oti kana . . . ne kua lata ke fakakite tonu e talagaaga he tau vahega oti kana he tau mena momoui, ne kua ha ha ai he palaneta nei . . . kua maeke ai ke tuku i loto he sipunu mo e ataina agaia ni ke hao ai e tau fakailoaaga oti kana ne toka he tau tohi oti ne kua tohia.”—Kikite Salamo 139:16.
6, 7. Ko e fakatokatokaaga fefe kua kitia ai he vahaloto he tau mena momoui agaga, mo e fakailoa mai fefe e lautolu e loto fakaaue ki a Ia ne Taute a lautolu?
6 Nakai ni hokoia ko e fakatokatoka e Iehova hana tau mena tufugatia ne maeke ke kitia ka e fakatokatoka foki e ia hana tau mena momoui agaga i luga he lagi. Kua fakailoa mai ia Tanielu 7:10 ki a tautolu kua eke e numela he tau agelu ke ‘hogofulu e afe kua taki hogofulu e afe ne tutu ki mua a Iehova.’ Kua teau e miliona he tau mena agaga momoui malolo lahi ne fekafekau, kua igatia mo e kotofaaga ke he gahua pauaki hana! Kua uka muatua ke manamanatu ke he makaka kua lata ke fakatokatoka a lautolu ia ne kua tokologa lahi mahaki. Ti kua lata tonu ai, he talahau mai he Tohi Tapu: “Kia fakamonu atu kia Iehova a mutolu, ko e hana tau agelu, ko mutolu kua malolo lahi, ko mutolu kua eke hana fekau, kua fanogonogo ke he hana tau kupu. Kia fakamonu atu kia Iehova a mutolu ko e hana kau [agelu] oti kana, ko mutolu ko e hana tau fekafekau, ko mutolu kua eke hana finagalo.”—Salamo 103:20, 21; Fakakiteaga 5:11.
7 Kua mahomo ue atu e fakatokatokaaga mo e gahuahua mitaki lahi ha e tau gahua he Tufuga! Kua nakai fakaofo ai he tukuogo he tau mena agaga momoui malolo lahi he kautu i luga he lagi ke he puhala navanava lahi mo e fakatokolalo: “Ko [“Iehova,” NW] na e, kua lata ni a koe ke tuku atu ki ai e fakahekeaga, mo e lilifu, mo e malolo; ha kua eke e koe e tau mena oti, ha ko e hau a finagalo foki ne ha ha i ai a lautolu, mo e eke ai a lautolu.”—Fakakiteaga 4:11.
8. Kua fakakite mai he fakataiaga fe ko e fakatokatoka e Iehova hana tau fekafekau he lalolagi?
8 Ne fakatokatoka foki e Iehova hana tau fekafekau he lalolagi. He magaaho ne fakato lahi e ia e Uha he aho a Noa he tau 2370 F.V.N., ne hao mai he Fakapuke a Noa mo e fitu foki falu, ko e fakatokatokaaga fakamagafaoa. He o keheaga he Esoto he tau 1513 F.V.N., ne tamai e Iehova e tau miliona tagata hana he pipiaga a Aikupito mo e age fakamatafeiga ki a lautolu e tau matafakatufono fakavahega ke fakatokatoka fakamitaki aki ha lautolu a tau mena he tau aho mo e tapuakiaga. Mo e ke he magaaho fakamui, he ha he Motu he Maveheaga, kua loga e tau hogofulu he tau afe ha lautolu ne kua fakatokatoka ma e fekafekau pauaki he faituga. (1 Nofoaga he Tau Patuiki 23:4, 5) He senetenari fakamua, ne fakatokatoka ai e tau fakapotopotoaga Kerisiano mai he takitakiaga faka-Atua: “Kua tuku mai foki e ia e falu ke eke mo tau aposetolo, ko e falu foki ke eke mo tau perofeta, ko e falu foki ke fakamatala e vagahau mitaki, ko e falu foki ke eke mo tau leoleo katoa mo e tau akoako, Kia fakakatoatoa ai e mitaki he tau tagata tapu, ke eke ai e lautolu e tau gahua he tau fekafekau.”—Efeso 4:11, 12.
Tau Fekafekau he Vaha Fou Nei ne Fakatokatoka Foki
9, 10. Ne fakatokatoka fefe e Iehova hana tau fekafekau he ha tautolu a vaha?
9 Kua tuga ai, ne fakatokatoka e Iehova hana tau fekafekau he vaha fou nei ke maeke ai a lautolu ke taute hana gahua ke lauia mitaki he vaha ha tautolu—fakamatala e tala mitaki he Kautu hana ato tamai e ia e fakaotiaga ke he fakatokaaga mena nakai mahani Atua he magaaho nei. (Mataio 24:14) Kia manamanatu ke he mena ne kua putoia ai he gahua nei ke he lalolagi oti mo e aoga lahi ke fakatokatoka mena fakamitaki. Kua loga e tau miliona he tau tagata tane, tau fifine, mo e tau fanau ne fa e fakamahani ke fakaako atu e tau kupu moli he Tohi Tapu ke he falu. Ke lagomatai e fakamahaniaga nei, kua loga lahi mahaki e tau Tohi Tapu mo e tau tohi ne fakave ke he Tohi Tapu kua lomi. Hanai, kua lomi e tau fufuta oti kana he Ko e Kolo Toko he magaaho nei ti molea e 16 miliona he loga ke he 118 e tau vagahau, mo e magahala ke 13 e miliona he Awake! ke he 73 e tau vagahau. Kua teitei oti e tau fufuta ke lomi he uta taha ke maeke ai he tau fekafekau oti kana a Iehova ke tatai e tau fakailoaaga ka moua he magaaho taha.
10 Ke lafi ki ai, kua molea e 73,000 he tau fakapotopotoaga he Tau Fakamoli a Iehova he lalolagi katoa ne kua fakatokatoka ke feleveia tumau ma e tau fakaakoaga Tohi Tapu. (Heperu 10:24, 25) Kua ha ha ai foki e tau afe he tau toloaga lalahi—tau toloaga he takaiaga mo e tau fonoaga he fahi motu—he tau tau takitaha. Kua laulahi foki e gahua talaga fale fou po ke fakafou he tau Fale he Kautu, tau Fale he Toloaga, tau kaina Peteli, mo e tau mena ke lomi ai e tau tohi faka-Tohi Tapu. Kua ha ha ai e tau aoga tokoluga he fakamahaniaga he tau faiaoga Tohi Tapu, tuga e Aoga Tohi Tapu Kiliata he Kolo Toko ma e tau misionare mo e Aoga Fekafekau Paionia, ne taute he tau motu he lalolagi oti.
11. Ko e heigoa e tau mena aoga ka moua he vaha i mua he ako ke fakatokatoka mena mitaki he magaaho nei?
11 Kua fakatokatoka mitaki lahi e Iehova hana tau tagata he lalolagi ke ‘fakakatoatoa ni ha lautolu a feua,’ he lagomatai he hana tau agelu ne gahua fekafekau! (2 Timoteo 4:5; Heperu 1:13, 14; Fakakiteaga 14:6) He fakaako hana tau fekafekau ke he tau puhala fakatokatoka mitaki he magaaho nei, kua fakakatoatoa ai he Atua e falu mena foki. Kua eke ai hana tau fekafekau ke mautauteute mitaki ke maeke ai a lautolu ka hao mai he fakaotiaga he fakatokaaga mena nei, ke fita he fakatokatoka tuai a lautolu ke kamata e moui he lalolagi fou. He mogoia, ke he puhala fakatokatoka tuai i lalo he takitakiaga a Iehova, to kamata ai a lautolu ke taute e lalolagi oti mo Parataiso. To mautauteute mitaki a lautolu foki ke fakaako e tau mena fakamatafeiga ma e moui ne kua loto e Atua ki ai ke he tau piliona tagata ka fakaliu tu mai he mate.—Isaia 11:9; 54:13; Gahua 24:15; Fakakiteaga 20:12, 13.
Fakatokatoka ka e Fiafia
12, 13. Ko e ha kua maeke ia tautolu ke talahau ko e manako a Iehova ke fiafia hana tau tagata?
12 Pete ni ko e peresona gahua mana kehe muatua a Iehova mo e homo ue atu e fakatokatoka mena, kua nakai momokoina a ia, nakai maokikiha, po ke taute mena tuga e matini. Ka kua kehe, he mafanatia lahi a ia, ko e Peresona fiafia ne kua manamanatu lahi ke he ha tautolu a fiafia lahi. “Ha ko e mena kua manatu e ia a mutolu,” he tukuogo mai ia 1 Peteru 5:7. Kua maeke ia tautolu ke kitia hana loto fakaalofa mo e hana manako ke fiafia hana tau fekafekau ke he tau mena kua taute e ia ma e tau tagata. Ke fakatai ki ai, he magaaho ne tufugatia he Atua e tagata tane mo e fifine mitaki katoatoa, ne tuku e ia a laua he parataiso fakafiafia. (Kenese 1:26-31; 2:8, 9) Kua age e ia ki a laua e tau mena oti kana ne kua lata mo laua ke taute a laua ke fiafia lahi mahaki. Ka e fakagalo e laua e tau mena oti he mahani totoko. Ti ko e fua he ha laua a hala, kua fanau mai a tautolu fakalataha mo e nakai mitaki katoatoa mo e mate.—Roma 3:23; 5:12.
13 Pete ni ko e nakai mitaki katoatoa he magaaho nei, kua maeke agaia ia tautolu ko e tau tagata ke moua e fiafia lahi ke he tau mena ne taute he Atua. Kua ha ha ai e tau mena loga ne kua foaki mai ki a tautolu e olioli—ko e tau mouga homo ue atu; tau loloto vainamo fulufuluola, tau vailele, tau moana mo e tau mataafaga; tau lanu kehekehe mo e manogi he tau fiti mo e falu lakau ke he tau faga kehekehe lahi mahaki; loga ue atu he tau mena kai kamata kehekehe; tau toaga la fulufuluola ne kua nakai fiu a tautolu he onoono ki ai; ko e lagi ne kikila e tau fetu ne kua olioli e tau manamanatuaga ha tautolu ki ai he po; ko e tau tufugatiaaga he manu huifa fakalataha mo e ha lautolu a tau faga kehekehe mo e tau punua fulufuluola fakalataha mo e ha lautolu a tau fefeua; leo fakatagi fakafiafia lahi; gahua fuluola mo e aoga lahi; tau kapitiga mitaki. Kua kitia maali ai ko Ia ne fakatoka e tau mena ia ko e peresona fiafia ne kua loto olioli foki ke taute e falu ke fiafia.
14. Ko e heigoa e lagotatai ne loto a Iehova ke moua mai ia tautolu he fifitaki ki a ia?
14 Ti kua, nakai loto a Iehova ke fakatokatoka mitaki noa ni. Kua manako a ia foki ke fiafia hana tau fekafekau, ke tuga a ia ne fiafia. Ne nakai loto a ia ke kaka lahi a lautolu he fakatokatoka mena ka e fakakelea ha lautolu a fiafia. Kua lata e tau fekafekau he Atua ke lagotatai e tau makaka fakatokatokaaga mena mo e fiafia, tuga ne taute e ia, ha ko e mena ne ha ha ai hana agaga tapu malolo lahi, kua ha ha ai e olioli. Kua moli, kua fakakite mai ia Kalatia 5:22 (NW) ko e fua ke ua aki he agaga tapu he Atua ne gahuahua ki luga he tau tagata hana ko e “olioli” haia.
Fakatupu Mai he Fakaalofa e Fiafia Lahi
15. Aoga lahi he ha e fakaalofa ke he fiafia ha tautolu?
15 Kua fulufuluola lahi mahaki ke mailoga ko e talahau mai he Tohi Tapu: “Ko e Atua ko e fakaalofa a ia.” (1 Ioane 4:8, 16) Ha ko e mena nakai pehe: “Ko e Atua ko e fakatokatokaaga a ia.” Ko e fakaalofa e fua ne mua he Atua, mo e kua lata ai ke fifitaki hana tau fekafekau ki ai. Ko e mena haia ne kua tohia ai e fua fakamua he agaga he Atua ia Kalatia 5:22 (NW) ko e “fakaalofa,” mo e mui matua ki ai e “olioli.” Ko e mena fakatupu mai he fakaalofa e olioli. Ka fifitaki a tautolu ke he fakaalofa a Iehova ke he tau mena ne taute e tautolu ke he falu, to muitua mai ni e fiafia lahi, ha ko e mena fiafia e tau tagata fakaalofa.
16. Ko e fakakite mai fefe e Iesu e aoga mua atu he fakaalofa?
16 Ko e mena mua atu e aoga ke fifitaki ke he fakaalofa mahani Atua ne kua fakakite lahi mai he tau fakaakoaga a Iesu. Ne pehe a ia: “Ha ko e mena tuga ne fakaako mai he haku a Matua kia au, ko e tau mena ia ne tala atu ai e au.” (Ioane 8:28) Mua atu ko e heigoa, ne kua fakaako ki a Iesu ti kua eke ai a ia, ke taute foki, ke fakaako atu ke he falu? Koenaia ko e tau poakiaga ua ne mua ko e fakaalofa ke he Atua mo e ke fakaalofa ke he katofia. (Mataio 22:36-39) Ne mahomo ue atu e fakafifitakiaga a Iesu ke he fakaalofa pihia. Ne pehe a ia: “Kua fakaalofa au ke he Matua,” ti fakakite moli mai ai he taute e finagalo he Atua ati hoko ke he mate. Mo e fakakite mai e ia hana fakaalofa ma e tau tagata he mate ma lautolu. Ne tala age he aposetolo ko Paulo ke he tau Kerisiano i Efeso: ‘Fakaalofa a Keriso ki a mutolu, mo e foaki e ia a ia ma mutolu.’ (Ioane 14:31; Efeso 5:2) Ti kua, tala age e Iesu ke he tau tutaki hana: “Ko e haku a poaki hanai, kia feofanaki a mutolu, tuga e fakaalofa au kia mutolu.”—Ioane 15:12, 13.
17. Fakakite mai fefe e Paulo ko e mena mua atu e aoga ke fakakite e fakaalofa ke he falu?
17 Ne fakailoa mai e Paulo ko e ha ne aoga lahi e fakaalofa mahani Atua nei he talahau mai: “Kaeke kua vagahau au ke he tau vagahau he tau tagata katoa mo e tau agelu, ka e nakai fai fakaalofa, kua eke au mo apa kula kua fakapako po ke kumepalo kua fakatagi. Kaeke foki ha ha ia au ke perofeta atu, mo e iloa e au e tau mena galo oti, mo e maama katoatoa; kaeke foki ha ha ia au e tua katoatoa ke uta kehe ai e tau mouga, ka e nakai fai fakaalofa au, ko e mena noa ni au. Kaeke foki kua tufatufa e au haku a tau mena oti ke fagai aki e tau tagata nonofogati; kaeke foki ke tuku atu haku a tino ke huhunu ka e nakai fai fakaalofa au, kua nakai aoga e tau mena ia kia au. . . . Kua tumau e tua, mo e amaamanaki mo e fakaalofa, ko e tolu e mena ia; ka ko e mena ne mua ke he tau mena ia, ko e fakaalofa haia.”—1 Korinito 13:1-3, 13.
18. Maeke ia tautolu ke amaamanaki ke he heigoa mai ia Iehova ne kua lafilafi ke he fiafia ha tautolu?
18 Ka fifitaki a tautolu ke he fakaalofa a Iehova, kua maeke ia tautolu ke falanaki ke he hana fakaalofa ki a tautolu, pete ni foki ka taute e tautolu e tau mena hehe, ha ko ia “ko e Atua fakaalofa hofihofi, mo e fakaalofa noa; kua fakatuai hana ita, to lahi e fakaalofa, to fakamoli.” (Esoto 34:6) Kaeke kua loto tokihala moli a tautolu ka taute e tautolu e tau mena hehe, kua nakai tokaloto he Atua e tau mena ia ka e fakaalofa e fakamagaloaga ki a tautolu. (Salamo 103:1-3) E, “kua fakaalofa fakalahi [“a Iehova,” NW] mo e hofihofi noa.” (Iakopo 5:11) He iloa e mena nei kua lafilafi mai ai ke he ha tautolu a fiafia.
Fiafia Fakakaupa he Magaaho Nei
19, 20. (a) Nakai maeke he ha ke moua e fiafia lahi katoatoa he magaaho nei? (e) Fakakite mai fefe he Tohi Tapu ko e maeke ia tautolu ke moua e fiafia lahi fakakaupa he magaaho nei?
19 Ka e taha e mena, kua maeke nakai ke fiafia he vaha nei, ha ko e mena nonofo a tautolu he tau aho fakahikuhiku he lalolagi i lalo ia Satani ne pukeina ke he mahani holifono, vale, mahani nakai mitaki, ne kua fehagaao mai e tau gagao mo e mate ki a tautolu? Kua moli, kua nakai lata a tautolu he magaaho nei ke amaamanaki ke lahi e fiafia tuga ka ha ha he lalolagi fou he Atua, ne talahau tuai mai he Kupu hana: “Ha ko e mena kitiala, kua eke e au e lagi fou mo e lalolagi fou; nakai tuai manatu ke he tau mena fakamua, ti nakai hake ai ke he loto e tau mena ia. Ka e olioli ā mutolu mo e fiafia tukulagi ā mutolu ke he mena kua eke e au.”—Isaia 65:17, 18.
20 Ko e mena kua maeke he tau fekafekau he Atua ke moua he magaaho nei ko e fiafia lahi fakakaupa ni hokoia kakano ha kua iloa e lautolu hana finagalo mo e iloilo tonu ke he tau fakamonuinaaga ka hoko mai he magaaho ku i mua he hana lalolagi fou fakaparataiso. (Ioane 17:3; Fakakiteaga 21:4) Ko e mena haia ne kua maeke ai e Tohi Tapu ke pehe: “Iehova Sapaota na e, [fiafia] e tagata kua tua kia koe,” “[fiafia] a lautolu oti kua matakutaku kia Iehova, ko lautolu ne o ke he hana tau puhala,” “[fiafia] a lautolu ne mahani molu; ha ko e mena to eke ma lautolu e motu.” (Salamo 84:12; 128:1; Mataio 5:5; fakatatai NW.) Pete ni kua uka e tau tutuaga he magaaho nei kua lata na tautolu ke mamakona e tau loto, ati maeke ai a tautolu ke moua lahi e fiafia. Kua pihia foki ni ka hohoko e tau mena kelea ki a tautolu, kua nakai momoko a tautolu tuga a lautolu ne nakai iloa a Iehova mo e nakai ha ha ai e amaamanakiaga ke he moui tukulagi.—1 Tesalonia 4:13.
21. Maeke fefe he foaki ni e tautolu e tau mena ia tautolu ke lafi atu ke he fiafia lahi he tau fekafekau a Iehova?
21 Kua hoko foki e fiafia lahi ke he tau fekafekau a Iehova kakano he fakaaoga magaaho a lautolu, malolo, mo e tau koloa ke fakaako e kupu moli he Tohi Tapu ke he falu, mua atu ke he tau tagata ne “tauoi mo e mānu ha ko e tau mena vihiatia kua eke” he lalolagi a Satani. (Esekielu 9:4) Kua pehe mai e Tohi Tapu: “[Fiafia] e tagata kua manatu ke he tagata nofogati; to fakahao e Iehova a ia ke he aho kelea. To leveki e Iehova a ia mo e fakamoui; to [fiafia] foki a ia ke he motu.” (Salamo 41:1, 2, fakatatai NW.) Tuga he talahau mai e Iesu, “mua e [fiafia] hana ne foki atu, ke he [fiafia] hana ke talia mai.”—Gahua 20:35, fakatatai NW.
22. (a) Hagaao ke he fiafia lahi, fakatatai la e tau fekafekau he Atua mo lautolu ne nakai fekafekau ki a ia. (e) Ko e kakano pauki fe ne kua lata a tautolu ke amaamanaki ke eke ke fiafia?
22 Pete ni kua nakai maeke ai e tau fekafekau he Atua ke amaamanaki ke moua e fiafia lahi mahaki toili he magaaho nei, kua maeke na lautolu ke moua e fiafia lahi ne kua nakai maeke ia lautolu ke moua ne nakai fekafekau ke he Atua. Kua tukuogo mai a Iehova: “Kitiala, to kalaga haku a tau fekafekau ha ko e loto fiafia, ka ko mutolu to tagi ni a mutolu he mamahi e tau loto, mo e tagi fekapai a mutolu he malipilipi ai e tau loto.” (Isaia 65:14) Ko e taha mena foki, ko lautolu ne fekafekau ke he Atua kua ha ha ai e kakano pauaki ke fiafia lahi he magaaho nei—ha kua moua e lautolu hana agaga tapu ne “kua foaki atu he Atua ke he tau tagata kua omaoma kia ia.” (Gahua 5:32) Mo e manatu la, ko e mena kua ha ha ai e agaga he Atua, kua ha ha ai e fiafia lahi.—Kalatia 5:22.
23. Ko e heigoa ka onoono a tautolu ki ai he tala ha tautolu ne mui mai?
23 I loto he fakatokatokaaga he tau fekafekau he Atua he vaha nei, kua mua atu e vala ne taute he “tau patu,” ko e tau motua, ne takitaki e tau fakapotopotoaga, ti kua lafilafi atu ke he fiafia lahi he tau tagata a Iehova. (Tito 1:5) Kua lata a lautolu nei ke onoono fefe ke he ha lautolu a matagahua mo e ke he ha lautolu a fakafetuiaga mo e tau matakainaga tane mo e tau matakainaga fifine fakaagaga ha lautolu? To tutala e tala ha mautolu ne mui mai ke he mena nei.
To Tali Fefe e Koe?
◻ Kua talahau mai moli fefe he tau mena tufugatia e aga fakatokatoka mena ha Iehova?
◻ Ne fakatokatoka fefe e Iehova hana tau fekafekau he vaha ia mo e he magaaho nei?
◻ Ko e lagotatai fefe ne loto a Iehova ke fakakite e tautolu?
◻ Kua aoga lahi fefe e fakaalofa ke he fiafia lahi ha tautolu?
◻ Ko e faga fiafia lahi fefe kua maeke ia tautolu ke amaamanaki ki ai he vaha ha tautolu?
[Fakatino Credit Line he lau 21]
Luga: Fakamokoi ha ROE/Anglo-Australian Observatory, ata poki e David Malin