Kolo Toko he FATATOHI INITANETE
Kolo Toko
FATATOHI INITANETE
Faka-Niue
ā
  • ā ē ī ō ū
  • TOHI TAPU
  • TAU TOHI
  • TAU FELEVEIAAGA
  • w95 9/1 lau 3-4
  • Ko e Puhala Pulahi mo e Tote e Tokanoaaga

Nakai fai vitiō ma e fifiliaga nei.

Fakamolemole, fai lekua ke moua e vitiō.

  • Ko e Puhala Pulahi mo e Tote e Tokanoaaga
  • Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—1995
  • Tau Vala Mataulu
  • Tau Tohi Pihia Foki
  • Kua Hiki e Puhala he Moui
  • Kua Moli ko e Puhala Pulahi
  • Ko e Puhala Pulahi Kua Takitaki ke he Matematekelea
  • Ko e Puhala Pukilu ke he Tokanoaaga
    Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—1995
  • Talitonu Kia e Tau Fakamoli a Iehova ko Lautolu Ni kua Hako e Lotu?
    Tau Hūhū Mahani Mau Hagaao ke he Tau Fakamoli a Iehova
  • Talia Oti Nakai he Atua e Tau Puhala Tapuaki?
    Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—2009
Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—1995
w95 9/1 lau 3-4

Ko e Puhala Pulahi mo e Tote e Tokanoaaga

Ko e magafaoa tokotolu​—ko e matua tane, matua fifine, mo e tama fifine tote​—ne ha ha he kaina i Sydney, i Ausetalia, he magaaho ne vela e fale. Ne lali a lautolu ke hohopo kehe mai he tau pu fakamaama, ka e kua papa a lautolu. Kakano ha ko e tau papa fakaalaia kua nakai maeke e tau tagata tamate afi ke fakahao a lautolu. Ne mamate ai e matua fifine mo e matua tane ha ko e ahua mo e afi puhopuho. Ne mate e tama fifine he magaaho fakamui he fale gagao.

KUA momoko lahi ha he mamate e magafaoa nei kakano ha ko e tau papa nakai haofia ne taute ke puipui aki a lautolu! Ko e tala ni he vaha ha tautolu ne nakai ko e magafaoa nei ni ne kua puipui aki e tau kakau papa mo e tau loka e tau kaina ha lautolu. Kua loga lahi foki e tau tuuta kaina ne kua eke e tau kaina mo e tau fale ke tuga e tau taue. Ko e ha? Kakano he taute e lautolu ke nakai haofia mo e ke mafola ai e loto. Kua kelea lahi ha ma e kaufakalatahaaga “tokanoa” ne kua eke ne tau tagata ke logona ko e nakai haofia ka apitia tuga e tau pagota he tau loto kaina ha lautolu! Kua eke ai ke tupu tolomaki e numela he tau tuuta kaina, ne nakai maeke e tau fanau ke nakai haofia ka pele he paaka ne tata atu po ke fano tokotaha ke he aoga ka e nakai uta he matua po ke taha tagata lahi. Ke he tau fahi loga he moui, kua hane galo vave e tokanoaaga tuga ne hahau he magaaho pogipogi.

Kua Hiki e Puhala he Moui

Ko e mena kehe lahi e vaha he tau tupuna ha tautolu. He vaha fanau ha lautolu, fa mahani a lautolu ke maeke ke pele he ha mena ne loto a lautolu ki ai mo e nakai matakutaku. He vaha lalahi, nakai manatu lahi a lautolu ke he tau loka mo e tau mena ke puipui aki e kaina. Logona e lautolu e tokanoaaga, mo e fai vala tokanoaaga foki a lautolu. Ka e kua kitia he tau tupuna ha tautolu kua hiki e agaga he kaufakalatahaaga he vaha momoui ha lautolu. Kua eke tuai ke momokomia, loto fulukovi lahi; ti kua eke e tau matakavi loga ke hukui he lilika ke he katofia e fakaalofa ke he katofia, ne kua eke ai e mena matematekelea ne talahau i luga ke tupu. Kua fakatauo e tukumuliaga he tokanoaaga mo e kelea fakahaga he tau mena uho he mahani mitaki. Kua eke e kaufakalatahaaga ke loto lahi ke he “mahani fou,” ka ko e moli hanai, kua eke ni e tutuaga he magaaho nei ke uka lahi ke kitia e ha mahani mitaki.

Ne tohi he tagata fakaako he vaha fakamua atu ke he fahi fakaakoaga he Univesiti a Queens­land, ko Dr. Rupert Goodman: “Kua tokanoa e tau tagata fuata he magaaho nei ke he onoonoaga kehe, ko e mitaki ni ke foli ke fakafiafia mo e fiafia lahi . . . he puhala he moui ne kua ono mua ‘ki a ia ni’ ko e matapatu uho: kua to muatua ke fakafiafia a ia ni, ke iloa ne ia ni a ia, ke fakakatoatoa ne ia ni hana folia he moui, loto na ia ke mana ni.” Kua talahau foki e ia: “Ko e tau mena uho tuga e taofi ne ia ni a ia, fakatikai ne ia ni a ia, malolo he gahua, nakai moumou tupe, fakalilifu ke he pule malolo, fakaalofa mo e fakalilifu ke he tau mamatua . . . ko e tau manamanatuaga kehe lahi a ia ke he tau tagata tokologa.”

Kua Moli ko e Puhala Pulahi

Ko lautolu ne mahani lahi mo e perofetaaga he Tohi Tapu kua nakai ofo ai he tupu tolomaki e mahani fulukovi, ha kua fita he hataki a Iesu Keriso ki a lautolu ne fanogonogo ki a ia: “Ko e mena pulahi e gutuhala, ti laulahi foki e hala ke pu atu ke he malaia, kua tokologa foki a lautolu kua huhū atu ki ai. Ko e mena pukilu e gutuhala, ti lautote foki e hala ke pu atu ke he moui, kua tokogaogao foki a lautolu ke moua.” (Mataio 7:13, 14) Ko e puhala fakamua, kua ataina lahi ma e tau faoa tokologa ne o fenoga, kua “pulahi” kakano he nakai fakakaupa he fai matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu ne pule ke he mahani mitaki mo e moui he tau aho oti. Kua fiafia a lautolu ki ai ne manako ke manamanatu ke he ha mena ne fiafia a lautolu ki ai mo e taute e ha mena ne loto a lautolu ki ai​—ne nakai fai matafakatufono, nakai fai mena ke lavelave ai.

Moli, kua tokologa a lautolu ne fifili e puhala pulahi ne liga pehe kua olioli lahi ha lautolu a tokanoaaga. Ka kua laulahi mai ia lautolu kua omoi he agaga fulukovi. Kua pehe e Tohi Tapu ko e “agaga haia kua gahua ai ni ainei kia lautolu kua faliuliu” ne takitaki a lautolu. Kua omoi he agaga nei a lautolu ke eke e tau momoui ‘ke nonofo ai ke he tau manako lahi he tau tino mo e eke foki e tau mena kua loto ki ai e tino katoa,’ pete ni ko e mahani kelea, fakaaoga hehe e tau tulaki, po ke tutuliaga aga vale ke he mautu, tu tokoluga, po ke malolo.​—Efeso 2:2, 3.

Ko e Puhala Pulahi Kua Takitaki ke he Matematekelea

Kia mailoga ko lautolu ne o he puhala pulahi kua omoi ai ni ke taute “e tau mena kua loto ki ai e tino katoa.” Kua fakakite mai ai he mena nei ko e nakai tokanoa moli a lautolu​—kua fai iki takitaki a lautolu. Ko e tau tupa ke he tino katoa a lautolu. Mo e maeke ai he fekafekau ke he iki takitaki nei ke takitaki atu ke he matematekelea loga: kaputia e tau gagao ne uta fano he mahani fakatane mo e fifine, mavehevehe e tau magafaoa, gagao e tau tino mo e tau manamanatuaga he fakaaoga hehe e tulaki mo e kava, ke talahau e falu fua ne fa moua. Kua tupu mai foki e tau mahani vale, hohopo fale ke kaiha, mo e fakapilo pule noa he manamanatuaga ne manamanatu ni ki a ia ni ne feaki hake he aga tokanoa he puhala pulahi nei. Mo e he magaaho kua tumau agaia e “hala ke pu atu ke he malaia” nei, to eke ai ni hana tau fua ke mua atu e fakamamahi lahi.​—Tau Fakatai 1:22, 23; Kalatia 5:19-21; 6:7.

Kia manamanatu la ke he ua e tau fakafifitakiaga moli mai i Ausetalia. Ne kaumahala a Mary ke he kamatamata, he fakaaoga e tau tulaki ­hufia, mo e fa taute foki e mahani feuaki.a Ka ko e fiafia lahi ne kumi a ia ke moua kua tau holahola tumau. Pete ni foki he mole he ua e fanau hana, kua tuga ni ko e gatigati e moui hana. Ati hoko ni a ia ke he mena tokolalo lahi he magaaho ne iloa e ia kua pikitia tuai a ia he AIDS.

Kua kehe e puhala ne pakia ai a Tom. “Ne tupu hake au he kaina misoni he lotu he fahi tokelau a Queensland,” he tohia e ia. “He 16 e tau tau he moui, ne kamata au ke kai kava. Ko e matua tane haku mo e hana tau lafu, mo e tau kapitiga ko e tau tagata kai kava oti, ti tuga ni ko e aga tuai naia ke taute. Kua hokotia au ke inu ne au e ha mena, mai he kava ke he sipili. Ne kamata foki au ke pili nua, he falu magaaho, galo lahi e totogi haku ne uka he gahua ke moua. Nakai ko e tupe tote a nei, ha ko e mena totogi lahi haku a gahua hahala to.

“Ti mau ai au, mo e fai fanau a maua. Ka e kehe, he nakai fakafehagai ke he haku a tau matagahua, ne taute ne au e tau mena ne taute he tau kapitiga haku​—inu kava, pele tupe, mo e tau. Ti fa mahani lahi au ke tuku he fale puipui he matakavi ha mautolu. Ka e eke ni foki e mena nei ke nakai fai lauiaaga ki a au. Ko e moui haku kua hifo ki lalo. Kua loga lahi e tau lekua.”

E, he kaumahala ke he tau manako hepe, kua nakai ni fakamamahi ne Tom mo Mary a laua ni ka ko e ha laua a tau magafaoa foki. Kua momoko lahi, ha kua tokologa foki e tau tagata fuata ne hagahaga lahi ke fakataki he takitakiaga fakahanoa, he agaga tokanoaaga hepe ne foaki he puhala pulahi. Na pehe kua maeke he tau fuata ke kitia ko e ufi fakafulufuluola noa, to iloa ai ni ko e fakavaia. Na pehe kua maeke ia lautolu ke kitia e tau mena moli he hala pulahi​—tau taui kelea lahi ka moua ni e lautolu oti ne o i ai. Kua moli, ko e pulahi mo e mukamuka ke hu atu ki ai. Ka ko e hana pulahi e hana malaia. Ko e puhala pulotu ni ke toka loto e tau mena moli maaliali “ko ia kua gana e tau mena ke lata mo e hana ni a tino, to helehele mai ai e ia ke he tino e mena ke popo.”​—Kalatia 6:8.

Ka e ha ha i ai foki e fifiliaga kua mua he mitaki. Ko e puhala lautote. Ka kua pukilu mo e lautote fefe e puhala nei? Mo e takitaki atu ki fe?

[Tau Matahui Tala]

a Kua hiki e tau higoa.

    Tau Tohi Faka-Niue (1982-2025)
    Saini ki Fafo
    Saini ki Loto
    • Faka-Niue
    • Tufa
    • Tau Manako
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Tau Kupu Fakaaoga
    • Fakavēaga Fakatagata
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Saini ki Loto
    Tufa