“Kia Fiafia ke he Kupu Moli mo e Mafola”!
“Ne hoko mai e kupu a Iehova Sapaota, kua pehe mai, . . . ka kia fiafia ke he kupu moli mo e mafola.”—SAKARIA 8:18, 19.
1, 2. (a) Ko e heigoa e fakamauaga he tagata ke lata mo e mafola? (e) Ko e ha to nakai maeke ke kitia he lalolagi nei e mafola moli?
“NAKAI la fai mafola ia e lalolagi. Ko fe ni—mo e fa mahani ke taha ni e magaaho ka tupu ke he tau matakavi loga—kua fai felakutaki tumau.” Ti pihia he talahau e Porofesa Milton Mayer he Univesiti ha Massachusetts, F.K.A. Ko e fakamaamaaga momoko ha ia ke he mahani tagata! Moli, kua manako e tau tagata ke he mafola. Kua lali e tau tagata politika ke he tau puhala kehekehe ke fakatumau ai, mai he Pax Romana he magahala Roma ke he puhala he “Fakalatahaaga Moli he Moumouaga” he vaha he Tau Felakutaki fetului. Fakahiku ai, ko e tau laliaga oti ha lautolu kua kaumahala. He talahau ai e Isaia he tau senetenari loga i tuai, “ne tagi lahi ni e tau fekau ne o ke fakafeilo ai.” (Isaia 33:7) Ko e ha e mena nei?
2 Kakano ni ha kua puna mai e mafola tukulagi he nakai vihiatia mo e lotokai; kua lata ke fakave ai ke he kupu moli. Nakai fakave e mafola ke he tau pikopiko. Ko e mena haia he magaaho ne mavehe ai e Iehova e liuakimaiaga mo e mafola a Isaraela i tuai he pehe: “To fakahoko e au e [“mafola,” NW] kia ia ke tuga ne vailele, mo e lilifu he tau motu kehe tuga ne vailele kua puapua.” (Isaia 66:12) Ko e atua he fakatokatokaaga he tau mena nei, ko e Tiapolo ko Satani, ko e “keli tagata,” ko e kelipopo tagata, mo e “pikopiko a ia, mo e matua he pikopiko.” (Ioane 8:44; 2 Korinito 4:4) Maeke fefe e lalolagi ke mafola ka e fai atua pihia?
3. Ko e heigoa e mena fakaalofa kehe lahi ne age e Iehova ke he hana a tau tagata, pete ni e nonofo a lautolu ke he lalolagi matematekelea?
3 Kehe lahi ai, kua age e Iehova e mafola ke he hana a tau tagata pete ni kua nonofo a lautolu ke he lalolagi felakutaki a Satani. (Ioane 17:16) He senetenari ono aki F.V.N., ne fakakatoatoa e ia hana a maveheaga mai ia Ieremia mo e age ai e “mafola mo e kupu moli” ke he hana a motu pauaki he magaaho ne liuaki e ia a lautolu ke he ha lautolu a motu nonofo mau. (Ieremia 33:6) Ke he tau aho fakamui nei, kua age e ia e “mafola mo e kupu moli” ke he hana a tau tagata ke he “motu” ha lautolu, po ke matakavi fakaagaga he lalolagi, pete ni e nonofo a lautolu ke he magaaho kelea he matematekelea he lalolagi nei ne kua kitia ai foki ke he magaaho nai. (Isaia 66:8; Mataio 24:7-13; Fakakiteaga 6:1-8) He fakatumau a tautolu ke he fakatutalaaga he Sakaria veveheaga 8, to moua e tautolu e fakaaue hokulo he mafola mo e kupu moli nei ne foaki mai he Atua mo e kitia ai e mena ha tautolu ka taute ke fakahao aki ha tautolu a vala i ai.
“Kia Fakamalolo Ai e Tau Lima ha Mutolu”
4. Fakamalolo fefe e Sakaria a Isaraela ke taute ke eke kua iloa e lautolu e mafola?
4 Ke laga ono aki ia Sakaria veveheaga 8, ne logona e tautolu e fakailoaaga fuluola lahi mai ia Iehova: “Kua pehe mai e vagahau a Iehova Sapaota, Kia fakamalolo ai e tau lima ha mutolu ko mutolu kua fanogonogo ai ke he vaha nai ke he tau kupu nai mai he tau fofoga he tau perofeta, ne ha i ai ke he vaha ne fakave ai e fale a Iehova Sapaota, ko e faituga, kia ati ai a ia; Ha kua nakaila hoko ke he tau aho ia nakai fai taui e tau tagata, po ke taui e tau manu; ti nakai mafola a ia ne fina atu mo ia ne hau, ha ko ia ne fai fi mai; he fakaohooho e au e tau tagata oti ke felakutaki a lautolu.”—Sakaria 8:9, 10.
5, 6. (a) Ha ko e fakalolelole he tau Isaraela, ko e heigoa e tuaga i Isaraela? (e) Ko e heigoa e hikiaga a Iehova ne mavehe ki a Isaraela kaeke ke tuku fakamua e ia e tapuakiaga hana?
5 Ne vagahau e Sakaria e tau kupu nai he magaaho ne fa e liu talaga ai e faituga i Ierusalema. Nakai la leva, e liliu he tau Isaraela i Papelonia kua fakalolelole mo e tiaki ai e gahua he talaga e faituga. Kakano kua liu onoono a lautolu ke he ha lautolu a nonofo hagahaga mitaki, kua nakai fai monuina mo e mafola a lautolu mai ia Iehova. Pete ni e fakagahua e lautolu e tau kelekele ha lautolu mo e leveki e lautolu ke he tau ulu vine ha lautolu, kua nakai fua loga a lautolu. (Hakai 1:3-6) Kua eke ai ke tuga kua gahua a lautolu mo e nakai “fai totogi.”
6 Kua liu ai e faituga ke talaga foki, ne fakamafana e Sakaria e tau Iutaia ke “malolo,” ke fakamalolo ke tuku fakamua e tapuakiaga a Iehova. Ko e heigoa e mena ka tupu ka taute pihia e lautolu? “Ka ko ainei, nakai eke au kia lautolu ne toe he motu nai ke tuga he vaha fakamua, kua pihia mai a Iehova Sapaota. Ha ko e mena to ha i ai e tau fua he mafola; to fua mai e vine hana tau fua, to fua mai foki e kelekele hana ni a tau fua, ko e lagi foki to hifo ai hana a hahau; to age foki e au e tau mena oti ia kia lautolu ne toe he motu nai ke eke ma lautolu. Tuga he eke a mutolu mo tau tagata ke kaialu ki ai ke he tau motu kehe, ko koe ko e magafaoa a Iuta, mo koe ko e magafaoa a Isaraela, to fakamoui pihia e au a mutolu, to eke a mutolu mo tau tagata kua fakamonuina; ua matakutaku a mutolu; kia malolo ai ha mutolu a tau lima.” (Sakaria 8:11-13) Kaeke ke gahua a Isaraela mo e fifiliaga, to fua loga a ia. Fakamua atu, he magaaho ne manako e tau motu ke talahau e fakataiaga he malaia, kua tuhi a lautolu ki a Isaraela. Mogonei ko Isaraela e fakataiaga he monuina. Ko e kakano mitaki lahi ue atu ha ia ke “malolo ai ha mutolu a tau lima.”
7. Ko e heigoa e tau hikihikiaga kehe lahi kua iloa he tau tagata a Iehova, hokotia ai ke he fekafekauaga he tau 1995?
7 Ka e kua e vaha nei? Ke he tau tau fakamua ato 1919, ko e tau tagata a Iehova kua eke ai ke galo e fakamakamaka. Ne nakai tumau e tu uho katoatoa ha lautolu he felakutaki fakamua he lalolagi, mo e ha ha ia lautolu e aga ke mui ke he tagata ka e nakai ke he ha lautolu a Patuiki, ko Iesu Keriso. Ko e fua, kua fakalolelole e falu he tau totokoaga mai i loto mo fafo he fakatokatokaaga. Ti, he 1919, mo e lagomatai ha Iehova ne maeke ha lautolu a tau lima ke malolo. (Sakaria 4:6) Kua age e Iehova ki a lautolu e mafola, mo e kua fua loga lahi atu a lautolu. Kua kitia ai e mena nei ke he fakamauaga he tau tau 75 kua mole atu, hokotia ai ke he fekafekauaga he 1995. Ko e tau tagata, ko e Tau Fakamoli a Iehova kua fehola kehe mai he aga fakamotu, fakamagafaoa, onoono hifo, mo e falu punaaga he fevihiatiaaki. (1 Ioane 3:14-18) Ne fekafekau a lautolu ki a Iehova mo e fakamakamaka moli ke he hana faituga fakaagaga. (Heperu 13:15; Fakakiteaga 7:15) Ke he tau kua molea hokoia, kua fakamole e lautolu molea e piliona he tau tula he vagahau ke he falu hagaao ke he ha lautolu a Matua ha he lagi! Ke he tau mahina takitaha, kua fakaako e lautolu 4,865,060 e tau fakaakoaga Tohi Tapu. Ko e evalesi ke he 663,521 kua fakalataha ai ke he fekafekauaga paionia he tau mahina takitaha. He magaaho ne manako e tau fekafekau Kerisitenitome ke age e fakataiaga he tau tagata ne fakamakaukau moli ke he ha lautolu a tapuakiaga, ne fa tuhi a lautolu he falu magaaho ke he Tau Fakamoli a Iehova.
8. Maeke fefe he tau Kerisiano takitaha ke aoga mai he “fua he mafola”?
8 Ha ko e ha lautolu a fakamakamaka, ne age e Iehova ke he hana a tau tagata e ‘fua he mafola.’ Ke he tau tagata takitokotaha ne feaki e fua ia ka kitia e mafola ne tupu ke he hana a loto mo e hana a moui. Ko e tau Kerisiano tua oti ne tutuli e mafola mo Iehova mo e hana a tau Kerisiano kua fakalataha ke he kupu moli mo e mafola he tau tagata ha Iehova ne fakahigoa. (1 Peteru 3:11; fakatatai Iakopo 3:18.) Nakai kia homo ue atu e mena ia?
“Aua Neke Matakutaku”
9. Ko e heigoa e hikihikiaga he hana a fehagaiaga mo e hana a tau tagata ne mavehe e Iehova?
9 Mogonei totou a tautolu ke he fakailoaaga ke fitu aki mai ia Iehova. Ko e heigoa a ia? “Ha kua vagahau mai pehe a Iehova Sapaota; Tuga he manatu e au ke fakamamahi a mutolu, he fakahogohogomanava mai ha mutolu a tau matua kia au, kua pihia mai a Iehova Sapaota, mo e nakai tokihala ai au. Kua pihia he liu manatu ai e au ke he tau aho mai ke eke fakamitaki atu ki Ierusalema mo e magafaoa a Iuta; aua neke matakutaku a mutolu.”—Sakaria 8:14, 15.
10. Ko e heigoa e fakamauaga he Tau Fakamoli a Iehova ne fakakite kua nakai matakutaku a lautolu?
10 Pete ni kua nonofo fano e tau tagata a Iehova ke he manamanatuaga fakaagaga ke he felakutaki fakamua he lalolagi, ke he ha lautolu a tau loto kua manako a lautolu ke taute e mena kua hako. Ti, he mole atu e vagahau e Iehova e falu akonakiaga, kua hiki ai hana a puhala fehagai mo lautolu. (Malaki 3:2-4) Ke he vaha nai, kua liliu a tautolu haga ki tua mo e fakaaue fakamakamaka ki a ia ke he mena ne taute e ia. Moli, ko tautolu ko e “vihiatia foki he tau motu.” (Mataio 24:9) Tokologa kua tuku ai ke he fale puipui, mo e falu kua mamate foki ha ko e ha lautolu a tua. Fa mahani a tautolu ke fehagai mo e fekehekeheaki mo e taufetoko. Ka e nakai matakutaku a tautolu. Na iloa e tautolu kua mua atu e malolo a Iehova ke he ha totokoaga, ne kitia mo e nakai kitia. (Isaia 40:15; Efeso 6:10-13) Kia nakai tiaki e tautolu ke logona e tau kupu: “Kia tatali atu a kia Iehova, kia fakamalolo, to fakamalolo foki e ia hau a loto.”—Salamo 27:14.
“Kia Vagahau Ai a Mutolu mo e Tau Kupu Moli ko e Taha ke he Taha”
11, 12. Ko e heigoa ha tautolu takitokotaha ka toka loto kaeke ke manako a tautolu ke fakalataha katoa ke he tau monuina a Iehova ne foaki ke he hana a tau tagata?
11 Ke fakalataha katoatoa mo e tau monuina mai ia Iehova, kua ha ha i ai e tau mena kua lata ia tautolu ke manatu. Kua talahau e Sakaria: “Ko e mena nai ke eke e mutolu, Kia vagahau ai a mutolu mo e tau kupu moli ko e taha ke he taha, kia fakafili foki e mutolu mo e fakamoli, mo e fakafiliaga ke mafola ai ke he gutuhala ha mutolu. Aua neke manamanatu ai ke he tau loto ha mutolu ke he ha mutolu a mena kelea ke eke ko e taha ke he taha; ti ua fiafia foki a mutolu ke he omonuo pikopiko; ha ko e tau mena oti ia kua vihiatia ai au, kua pihia mai a Iehova.”—Sakaria 8:16, 17.
12 Kua fakamafana e Iehova a tautolu ke talahau e kupu moli. (Efeso 4:15, 25) Ne nakai logona e ia e tau liogi ha lautolu ne taute e tau puhala fakamatematekelea, fufu e kupu moli ma e mouaaga fakatagata, po ke talahau e tau omonuo fakavai. (Tau Fakatai 28:9) Ha kua vihiatia e ia e tau tiaki taofiaga, ne manako a ia ki a tautolu ke tapiki mau ke he kupu moli he Tohi Tapu. (Salamo 25:5; 2 Ioane 9-11) Fakatolomaki atu, ke tuga e tau patu ke he tau gutuhala he maga i Isaraela, ko lautolu e tau motua ne taute ai e tau fakafiliaga kua lata ke fakave ha lautolu a fakatonuaga mo e tau manatu he kupu moli he Tohi Tapu, nakai ke he manatu fakatagata. (Ioane 17:17) Kua manako a Iehova ki a lautolu ke kumi e “fakafiliaga he mafola,” lali, ko e tau leveki mamoe Kerisiano, ke liuaki mai e mafola he vahaloto he tau fahi ne ua mo e lagomatai e tau tagata fakatokihala ke liu moua e mafola mo e Atua. (Iakopo 5:14, 15; Iuta 23) Ke he magaaho taha, kua leveki e lautolu e mafola he fakapotopotoaga, mo e loto malolo he tuku ki tua a lautolu ne fakalavelave e mafola ia he fakatumau ke taute pauaki e mahani kelea.—1 Korinito 6:9, 10.
‘Fiafia mo e Olioli’
13. (a) Ko e heigoa e hikiaga hagaao ke he fakakanopogi ne perofeta e Sakaria? (e) Ko e heigoa e fakakanopogi ne fakamanatu i Isaraela?
13 Mogonei, logona e tautolu e fakailoaaga malolo ke valu aki: “Kua pehe mai e vagahau a Iehova Sapaota, Ko e fakakanopogi ke he mahina ne fa aki, mo e fakakanopogi ke he mahina ne lima aki, mo e fakakanopogi ke he mahina ne fitu aki, mo e fakakanopogi ke he mahina ne hogofulu aki e tau, to eke ia mo fiafia, mo olioli foki, mo aho foki he galue mitaki ke he magafaoa a Iuta; ka kia fiafia a mutolu ke he kupu he Atua.” (Sakaria 8:19) I lalo hifo he Matafakatufono faka-Mose, kua fakakanopogi e tau Isaraela he Aho he Laveakiaga ke fakakite e momoko ke he ha lautolu a tau agahala. (Levitika 16:29-31) Ko e tau fakakanopogi ne fa kua talahau e Sakaria kua fakamanatu ai ke he tau mena maanu ne fakamatutaki ai mo e kautuaga mo e moumouaga ha Ierusalema. (2 Tau Patuiki 25:1-4, 8, 9, 22-26) Mogonei, kua liu e faituga ke talaga mo e fakatupu ai foki a Ierusalema. Kua hiki e maanu ke he olioli, mo e tau fakakanopogi kua eke ai mo tau vaha galue.
14, 15. Taute fefe e Fakamanatuaga ke eke mo mena kua lahi e olioli, mo e ko e heigoa e mena kua fakamanatu aki a tautolu?
14 He vaha nei, nakai fakamanatu e tautolu e tau fakakanopogiaga ne talahau mai e Sakaria po ke fakakanopogi ne talahau tuai mai he Matafakatufono. Ha ko e mate a Iesu ne foaki hana a moui ke lata mo e ha tautolu a tau agahala, kua olioli e tautolu e tau fakamonuinaaga he Aho he Laveakiaga lahi. Ko e ha tautolu a tau agahala kua fakamagalo, nakai ke he fakamailoga, ka e katoatoa. (Heperu 9:6-14) Muitua ai ke he poakiaga he Ekepoa ne Mua ue atu he lagi, ko Iesu Keriso, kua fakamanatu e tautolu e Fakamanatuaga he hana a mate ko e fakamanatuaga ni a ia ke he kalena Kerisiano. (Luka 22:19, 20) Nakai kia iloa e tautolu e ‘fiafia mo e olioli’ he fakapotopoto auloa ke he tau tau takitaha ma e fakamanatuaga ia?
15 He tau kua mole, 13,147,201 kua o mai auloa ai ke fakamanatu e Fakamanatuaga, ko e 858,284 ne molea atu he 1994. Ko e tokologa ha ia! Manamanatu la e olioli he 78,620 he tau fakapotopotoaga he Tau Fakamoli a Iehova ha ko e numela lahi mahaki kua kehe ne tafe mai ke he tau Fale he Kautu ha lautolu ma e fakamanatuaga. Moli ai, ko lautolu i ai kua omoi ke “fakaalofa ke he kupu moli mo e mafola” he manatu e lautolu e mate Hana “ko e puhala, kupu moli, mo e moui” mo e ko ia mogonei ne pule ko e “Iki he Mafola”! (Ioane 14:6; Isaia 9:6) Ko e fakamanatuaga ia kua fai kakano pauaki ma lautolu ne fakamanatu ai ke he tau motu ne felakutaki mo e matematekelea. Ko e falu he ha tautolu a tau matakainaga kua kitia mata ai e matakutakuina nakai fai mena ke fakatatai aki he magahala he 1995. ‘Ko e mafola foki mai he Atua kua mua ue atu ke he tau mena oti kua manamanatu ki ai, to leveki ai e tau loto ha mutolu, katoa mo e tau manatu ha mutolu kia Keriso Iesu.’—Filipi 4:7.
‘Ke Oleole Atu a Tautolu ki a Iehova’
16, 17. Maeke fefe he tau tagata he tau motu ke “olelalo atu foki ki a Iehova”?
16 Ko fe, mogoia, e o maiaga ha lautolu ne miliona ke he Fakamanatuaga? Ko e fakamafanaaga ke hiva aki a Iehova ne fakamaama: “Kua pehe mai e vagahau a Iehova Sapaota, To o mai foki e tau motu mo e tau tagata he tau maga loga; To o age foki e tau tagata he taha maga ke he taha, kua pehe age, O mai a kia o atu a tautolu ke olelalo atu kia Iehova, mo e kumi a Iehova Sapaota; to fano foki au. To o mai foki e tau motu loga mo e tau motu malolo ke kumi a Iehova Sapaota i Ierusalema, ke olelalo atu foki kia Iehova.”—Sakaria 8:20-22.
17 Ko e tau tagata ne o atu ke he Fakamanatuaga kua manako ke “kumi a Iehova Sapaota.” Tokologa ia lautolu nei ko e hana a tau fekafekau tukulele, mo e papatiso. Totou miliona foki e falu ne o atu kua nakai la hokotia ke he tuaga ia. Ke he falu motu ko e fakalatahaaga ke he Fakamanatuaga kua fakalahi fa po ke lima e numela mai he tau tagata fakapuloa he Kautu. Ko lautolu nei ne loto fiafia kua lata ke lagomatai ke fakatumau ke tupu ki mua. Kia fakaako e tautolu a lautolu ke olioli ke he iloilo ne mate a Iesu ma e ha tautolu a tau agahala mo e hane pule ai he Kautu he Atua. (1 Korinito 5:7, 8; Fakakiteaga 11:15) Mo e kia fakamalolo a tautolu ki a lautolu ke tukulele a lautolu ke he Atua ko Iehova mo e omaoma ke he hana a Patuiki kua kotofa. Ke he puhala nei to “olelalo atu [a lautolu] ki a Iehova.”—Salamo 116:18, 19; Filipi 2:12, 13.
“Tau Tagata Tokohogofulu he Tau Vagahau Oti he Tau Motu Kehe”
18, 19. (a) He fakamoli a Sakaria 8:23, ko hai he vaha nai e tau “Iutaia”? (e) Ko hai he vaha nai e “tau tagata tokohogofulu” ne “toto atu ai e lautolu e kala tapulu he tagata Iuta”?
18 Ke he magaaho fakahiku he veveheaga valu ha Sakaria, ne totou e tautolu: “Kua pehe mai e vagahau a Iehova Sapaota.” Ko e heigoa e tukuogoaga fakahiku ha Iehova? “Ko e tau aho ia to toto atu ai he tau tagata tokohogofulu he tau vagahau oti he tau motu kehe; to toto atu ai e lautolu e kala tapulu he tagata Iuta mo e pehe atu, To o a tautolu mo mutolu; ha kua logona e mautolu ha ha ia mutolu e Atua.” (Sakaria 8:23) Ke he vaha a Sakaria, ko Isaraela he tino ko e motu fifili he Atua. Ke he senetenari fakamua, kua tiaki e Isaraela e Mesia a Iehova. Ati fifili ai he Atua ha tautolu e “tagata Iutaia” ko Isaraela fou—mo hana a tau tagata pauaki, ko “Isaraela he Atua” kua moua mai he tau Iutaia fakaagaga. (Kalatia 6:16; Ioane 1:11; Roma 2:28, 29) Ko e numela fakahiku ia lautolu nei ko e 144,000, fifili mai he tau tagata ke pule mo Iesu ke he hana Kautu he lagi.—Fakakiteaga 14:1, 4.
19 Laulahi ia lautolu nei e 144,000 kua fita e mamate mo e tua fakamoli mo e o atu ai ke he palepale he lagi. (1 Korinito 15:51, 52; Fakakiteaga 6:9-11) Ko lautolu gahoa ne toe he lalolagi mo e kua olioli a lautolu nei ke kitia ko e “tau tagata tokohogofulu” ne kua fifili ke o fakalataha mo e “tagata Iutaia” kua fakamoli ke eke mo “moto tagata tokologa, . . . mai he tau motu oti, mo e tau faoa, mo e tau tagata kehekehe mo e tau vagahau kehekehe.”—Fakakiteaga 7:9; Isaia 2:2, 3; 60:4-10, 22.
20, 21. Ha ko e fakaotiaga he lalolagi nei hane tata lahi mai, to nonofo fefe a tautolu ke he mafola mo Iehova?
20 Ha ne tata lahi mahaki mai e fakaotiaga he lalolagi nei, kua tatai a Kerisitenitome mo Ierusalema he vaha a Ieremia: “Ne leo a mautolu ke he mafola, ka e nakai moua ai ha mitaki, ne leo foki a mautolu ke he vaha ke fakamalolo ai, ti kitiala, ko e matakutaku.” (Ieremia 14:19) Ko e matakutakuina ia ka hokotia ke he tapunu he magaaho ka fuluhi e tau motu ke he lotu fakavai mo e tamai ai ke he fakaotiaga vale. Nakai leva e mole atu, ko e tau motu ha ko lautolu ka iloa ai e fakatulakiaga ke he felakutaki fakahiku he Atua, i Amaketo. (Mataio 24:29, 30; Fakakiteaga 16:14, 16; 17:16-18; 19:11-21) Ko e magaaho ia he fakaatukehe ha mogoia!
21 Mai he tau mena oti ia, to puipui mai e Iehova a lautolu ne fakaalofa ke he kupu moli mo e feaki ai e “fua he mafola.” (Sakaria 8:12; Sefanaia 2:3) Ti kua lata ia tautolu, ke nonofo haohao mitaki ke he motu he hana a tau tagata, fakaheke fakamakamaka ai a ia ke he tau tagata mo e lagomatai e tokologa ke “olelalo atu foki ki a Iehova.” Ka taute e tautolu pihia, to olioli tumau e tautolu e mafola a Iehova. E, “to foaki mai e Iehova e malolo ke he hana motu; to fakamonuina e Iehova hana motu ke he mafola.”—Salamo 29:11.
Maeke Nakai a Koe ke Fakamaama?
◻ Maeke fefe e tau tagata he Atua ke “fakamalolo ai e tau lima” he vaha a Sakaria? Vaha nei?
◻ Tali atu fefe a tautolu ke he favaleaga, fevihiatiaaki, fekehekeheaki?
◻ Ko e heigoa kua putoia ai he ha tautolu a ‘vagahau ai e kupu moli ko e taha ke he taha’?
◻ Maeke fefe he tagata ke “olelalo atu foki kia Iehova”?
◻ Ko e heigoa e fakatupuaga he olioli kua kitia ke he fakamoliaga ia Sakaria 8:23?
[Fakatino he lau 27]
Tau kua mole, kua fakamole he Tau Fakamoli a Iehova 1,150,353,444 he tau tula he tutala ke he tau tagata hagaao ke he Kautu he Atua