Hola ke he Haoaga Ato “Matematekelea Lahi”
“Ka kitia e mutolu kua pātakai a Ierusalema he tau kau, . . . kia fehola a lautolu i Iutaia ke he tau mouga.”—LUKA 21:20, 21.
1. Ko e ha e holaaga kua mafiti ma lautolu ne vala agaia he lalolagi?
MA LAUTOLU oti ne vala he lalolagi a Satani, ke mafiti e holaaga. Kaeke ke hao mai a lautolu he magaaho ka holoholo kehe e fakatokatokaaga he tau mena he lalolagi nei, kua lata ke fakakite e lautolu e fakamoliaga mauokafua kua uta e lautolu e tuaga mauokafua he fahi a Iehova mo e nakai fai vala he lalolagi ne pule a Satani ki ai.—Iakopo 4:4; 1 Ioane 2:17.
2, 3. Ko e heigoa e tau huhu ne tatai atu ke he tau kupu a Iesu ne fakamau ia Mataio 24:15-22 ka fakatutala ki ai a tautolu?
2 He hana a perofetaaga lahi hagaao ke he fakaotiaga he fakatokatokaaga he tau mena, kua pehi e Iesu e aoga he holaaga pihia. Fa fakatutala tumau a tautolu ke he mena ne fakamau ia Mataio 24:4-14; ka e, ko e mena ne mui mai kua nakai kehe e aoga. Fakamalolo e mautolu a koe ke hafagi e Tohi Tapu hau mogonei mo e totou e Mat 24 tau kupu 15 ke he 22.
3 Ko e heigoa e kakano he perofetaaga ia? He senetenari fakamua, ko e heigoa e “mena vihiatia ke moumou aki”? Ko e heigoa e kakano he fakakiteaga hana “kua tu ke he mena tapu”? Ko e heigoa e aoga lahi he tupuaga ia ki a tautolu?
“Ko Ia ne Totou kia Manamanatu e Ia”
4. (a) Ko e heigoa ha Tanielu 9:27 ne talahau ka mui mai ha ko e tiakiaga he tau Iutaia e Mesia? (e) He fakahagaao ke he mena nei, ko e ha, kua moli ai, ne talahau a Iesu, “Ko ia ne totou kia manamanatu e ia”?
4 Mailoga ia Mataio 24:15 ne fakahagaao ai a Iesu ke he mena ne tohi he tohi a Tanielu. He Tan veveheaga 9 he tohi ia ko e perofetaaga ne talahau tuai e hauaga he Mesia mo e fakafiliaga ka fakahoko ke he motu Iutaia he tiaki a ia. Ke he vala fakahiku he Tan 9 kupu 27 ne pehe: “To hau ai foki ki luga he tau tapakau he tau mena vihiatia e taha kua moumou.” Ko e aga fakamotu Iutaia i tuai kua fakaaoga e vala ia he perofetaaga a Tanielu ke he holimafafo he faituga a Iehova i Ierusalema ne taute e Antiochus IV ke he senetenari ke ua aki F.V.N. Ka e hataki e Iesu: “Ko ia ne totou kia manamanatu e ia.” Ko e holimafafo he faituga ne taute e Antiochus IV, pete ni ko e mena vihiatia moli, kua nakai fua he moumouaga—ha Ierusalema, he faituga, po ke he motu a Iutaia. Ti kua hataki fakamoli e Iesu hana a tau tagata fanogonogo ko e fakamoliaga he mena nei ko e nakai i tuai ka e he vaha i mua.
5. (a) Lagomatai fefe he fakatataiaga he tau talahauaga Evagelia a tautolu ke kitia e “mena vihiatia” he senetenari fakamua? (e) Ko e ha ne fakamafiti atu ai e Cestius Gallus e tau kautau Roma ki Ierusalema he 66 V.N.?
5 Ko e heigoa e “mena vihiatia” ma lautolu ke mataala ki ai? Kua lata ke mailoga ko e talahauaga a Mataio ne pehe: “Ka kitia ai e mutolu e mena vihiatia ke moumou aki . . . kua tu ke he mena tapu.” Pete ia, ko e tataiaga he talahauaga ia Luka 21:20 ne totou: “Ka kitia e mutolu kua pātakai a Ierusalema he tau kau, ti iloa ai e mutolu ke he vaha ia kua tata hana moumouaga.” He 66 V.N., ne kitia he tau Kerisiano ne nonofo i Ierusalema e mena ne talahau tuai e Iesu. Ko e tau fufuta mena tutupu ne putoia e taufetoko he vahaloto he tau Iutaia mo e tau pule Roma kua takitaki ai mo e eke a Ierusalema mo tokaaga he totokoaga ki a Roma. Ti ko e fua, kua kitia ai e favale ki Iutaia katoa, Samaria, Kalilaia, ko e Tekapoli, mo Foinike, fahi tokelau ki Suria, mo e fahi toga ki Aikupito. Ke maeke ke liuaki mai e fafatiaga he mafola ke he fahi ia he Pule Atu Motu Roma, kua fakamafiti e Cestius Gallus e malolo matakautau mai i Suria ki Ierusalema, ne kua vagahau ai e tau Iutaia ko e ha lautolu a “mena tapu.”—Nehemia 11:1; Isaia 52:1.
6. Moli fefe ko e “mena vihiatia” ka fakatupu e moumouaga kua “tu ke he mena tapu”?
6 Ko e aga motu ma e tau kautau Roma ke hahamo e tau lapa, po ke tau fakamailoga, ne kua kitekite a lautolu ko e mena tapu ka e ke he tau kitekiteaga he tau Iutaia ko e tapuaki tupua. Fuluola ai, ko e kupu Heperu ne fakaliliu “mena vihiatia” ke he tohi ha Tanielu kua fakaaoga fakamatapatu ai ke he tau tupua mo e tapuaki tupua.a (Teutaronome 29:17) Pete ni e totokoaga he tau Iutaia, ko e tau matakautau Roma kua hahamo e ha lautolu a tau fakamailoga tapuaki tupua kua hufia ki Ierusalema ia Novema he 66 V.N. mo e ti kamata ke fakatagataga e kaupa he faituga he fahi tokelau. Nakai fai fakauaua hagaao ki ai—ko e “mena vihiatia” ka fakatupu e moumouaga katoatoa ki a Ierusalema ne “tu ke he mena tapu”! Ka e hola mai fefe e ha tagata?
Mafiti e Holaaga!
7. Ko e heigoa he tau kautau Roma ne nakai mautali ki ai kua taute?
7 Fakalutukia ai mo e nakai fai fakamaamaaga mai he tuaga he tagata, he magaaho kua tuga ai ke mukamuka a Ierusalema ke uta, kua fehola kehe mai e kautau Roma. Ko e tau totokoaga Iutaia kua kumi ke liuaki mai e tau kautau Roma ka e hokotia ni a lautolu ki Anatipateri, kavi ke 50 e kilomita mai i Ierusalema. Ti liliu ni a lautolu. He hohoko atu ki Ierusalema, kua fakapotopoto a lautolu ke he faituga ke pulega ai ha lautolu a hikihikiaga he felakutaki. Kua tamai e tau fuata ke moua e tau maloloaga mo e ke gahua ke he fahi kautau. To putoia nakai e tau Kerisiano he mena nei? Pete ni foki e kalo kehe mai a lautolu, to hagahaga kelea agaia nakai a lautolu he magamotu ia ka liliu mai e tau kautau Roma?
8. Ko e heigoa e gahua mafiti ne taute he tau Kerisiano he omaoma ke he tau kupu fakaperofeta a Iesu?
8 Nakai leva ti gahuahua ai e tau Kerisiano i Ierusalema mo Iutaia oti he hatakiaga fakaperofeta ne age e Iesu Keriso mo e fehola kehe mai he magamotu hagahaga kelea. Kua mafiti e holaaga! He magaaho ia kua taute e lautolu e ha lautolu a puhala ke he tau matakavi mouga, mo e falu kua amaamanaki ai ke nonofo i Pela, ke he motu ha Perea. Ko lautolu ne logona e hatakiaga a Iesu kua nakai goagoa he liliu ke lali ke fakahao e tau koloa tino ha lautolu. (Fakatatai Luka 14:33.) Ha kua o mai kehe ai he tau tutuaga ia, ko e tau fifine fakafua tama mo e tau mamatua fifine leveki tama kua moua moli e uka he fenoga he o hui. Ko e ha lautolu a holaaga kua nakai fakalavelave ha ko e tau pehiaga mamafa he aho Sapati, mo e pete ni kua tata e vaha makalili, ka e nakai la hoko atu ia. Ko lautolu ne fanogonogo ke he hatakiaga a Iesu ke fehola fakamafiti kua nakai leva ti haohao mitaki i fafo ha Ierusalema mo Iutaia. Kua falanaki e tau momoui ha lautolu ke he mena nei.—Fakatatai Iakopo 3:17.
9. Fefe e mafiti he liliu mai he tau matakautau Roma, mo e ko e heigoa e fua?
9 Ke he tau hake ni, he 67 V.N., kua fakafou e tau tauteuteaga felakutaki he tau Roma ke he tau Iutaia. Fakamua, kua kautu ki a Kalilaia. Ke he tau hake, kua moumou ai a Iutaia. He 70 V.N., kua patakai he tau matakautau Roma a Ierusalema hokoia. (Luka 19:43) Kua kelea lahi ai e hoge. Ko lautolu ne puto ai i loto he maga kua fekeliaki. Ko e ha tagata ne lali ke hola kua kelipopo. Ko e mena ne moua e lautolu, tuga he talahau e Iesu, ko e “matematekelea lahi.”—Mataio 24:21.
10. Kaeke ke totou a tautolu mo e fai manamanatuaga, ko e heigoa foki ha tautolu ka mataala ki ai?
10 Kua fakamoli katoatoa kia he mena ia e mena ne talahau tuai e Iesu? Nakai, loga agaia ke hoko mai. Kaeke, ke tuga he tomatoma e Iesu, kia totou e tautolu e tau Tohiaga Tapu mo e fai manamanatuaga, to nakai kaumahala a tautolu ke mailoga e mena ka hoko he vaha i mua. To manamanatu fakahokulo foki a tautolu hagaao ke he hana a tau gahuahuaaga ke he ha tautolu a tau momoui ni.
“Mena Vihiatia” he Vaha Fou Nei
11. Ko e heigoa foki e tau vala kupu ua ne hagaao a Tanielu ke he “mena vihiatia,” mo e ko e heigoa e magaaho i ai ne kua fakatutala ki ai?
11 Mailoga e mena ia, he lafi atu ke he mena ne kitia e tautolu ia Tanielu 9:27, ha ha i ai ia Tanielu 11:31 mo e Tan 12:11, ko e tau fakamoliaga foki ke he “mena vihiatia ke moumou aki.” Nakai fai he tau mena tupu ua nei ne kua fakatutala e moumouaga ha Ierusalema. Moli ai, ko e mena ne talahau ia Tanielu 12:11 kua kitia ni ke he ua he tau kupu he mole atu e fakamoliaga ke he “vaha ke fakahiku ai.” (Tanielu 12:9) Kua nonofo ai a tautolu ke he magahala pihia tali mai he 1914. Ti kua lata a tautolu ke mataala ke kitia e “mena vihiatia ke moumou aki” he vaha fou nei mo e ke iloa moli ko e o mai kehe a tautolu he magamotu hagahaga kelea.
12, 13. Ko e ha kua lata ai ke fakamaama ko e Kautaha he Tau Motu ko e “mena vihiatia” he vaha fou nei?
12 Ko e heigoa e “mena vihiatia” ia he vaha fou nei? Ko e fakamoliaga kua ono atu ke he Kautaha he Tau Motu, ne kua hokotia ai ke he tauteuteaga he 1920, he nakai leva he mole atu e hoko e lalolagi ke he hana a magaaho he fakaotiaga. Ka e maeke fefe ai e “mena vihiatia ke moumou aki”?
13 Manatu, ko e kupu Heperu ma e “mena vihiatia” kua fakaaoga lahi ai he Tohi Tapu tatai atu ke he fakamoliaga ke he tau tupua mo e tau gahua tapuaki tupua. Ko e Kautaha kia ke tapuaki ki ai? Moli lahi kua pihia! Kua tuku ai he tau akoako i loto he “mena tapu,” mo e kua foaki he tau tutaki ha lautolu ki ai e logonaaga fakamoli. Kua fakapuloa he Federal Council of the Churches of Christ i Amerika ko e Kautaha ka eke mo “talahauaga fakapolitika he Kautu he Atua he lalolagi.” Kua moua he Fono Ekepule F.K. e loga he meli mai he tau matakau fakalotu ne fakaohooho ai ke fakamau e Maveheaga he Kautaha he Tau Motu. Kua fakaheke ai he matakau he tau Papatiso, tau Fakapotopotoaga, mo e tau Pelesipateria i Peritania a ia ko e “kanavaakau ni ke maeke ke moua e [mafola he lalolagi].”—Kikite Fakakiteaga 13:14, 15.
14, 15. Ko e heigoa e puhala he Kautaha mo e fakamui ke he Tau Motu Kaufakalataha kua ha ha he “mena tapu”?
14 Ko e Kautu faka-Mesia he Atua kua fakatu ai ke he lagi he 1914, ka e fakatumau ni e tau motu ke tau ma e ha lautolu ni a pule katoatoa. (Salamo 2:1-6) He magaaho ne fakatu ai e Kautaha he Tau Motu, ko e tau motu ne oti laia e felakutaki ke he felakutaki fakamua he lalolagi, ti pihia foki e tau akoako kua fakamonuina e tau kautau ha lautolu, ne kua fita e fakatata kua tiaki e lautolu e matafakatufono he Atua. Kua nakai ono a lautolu ki a Keriso ko e Patuiki. Ti kua kotofa e lautolu ke he fakatokatokaaga he tagata e matagahua he Kautu he Atua; kua tuku e lautolu e Kautaha he Tau Motu ko e “mena tapu,” ko e matakavi ne nakai lata ki ai.
15 Ha ko e hukui he Kautaha, kua tu hake ai e Tau Motu Kaufakalataha ia Oketopa 24, 1945. Nakai leva, ko e tau pope ha Roma ne fakaapa ke he Tau Motu Kaufakalataha ke eke mo “tapunuaga he amaamanakiaga ma e lagotataiaga mo e mafola” ti “ko e fonoaga mua ue atu he mafola mo e fakafiliaga tonu.” E, ko e Kautaha he Tau Motu, fakalataha mo e hana a hukui, ko e Tau Motu Kaufakalataha, kua eke moli mo tupua, ko e “mena vihiatia” ki mua he Atua mo e he hana a tau tagata.
Fehola Mai he Heigoa?
16. Mai he heigoa he tau tagata ne ofania e tututonu kua lata ke fehola mai he vaha nei?
16 He “kitia ai” e mena nei, he mailoga e kakano he fakatokatokaaga he lalolagi katoa ia mo e puhala kua tapuaki ai ki ai, ko e tau tagata fakaalofa he tututonu kua lata ke fehola ke he haoaga. Fehola mai he heigoa? Mai i ai ne ko e fakatai he vaha fou nei he Ierusalema nakai tua fakamoli, mua atu, ke he Kerisitenitome, mo e mai i Papelonia Lahi katoa, ko e fakatokatokaaga he lotu fakavai he lalolagi katoa.—Fakakiteaga 18:4.
17, 18. Ko e heigoa e moumouaga ka fakatupu mai he “mena vihiatia” he vaha fou nei?
17 Manatu, foki, ke he senetenari fakamua, he magaaho ne puhala mai e kautau Roma mo e hana a tau fakamailoga tapuaki tupua ke he maga tapu he tau Iutaia, i ai ne tamai e moumouaga ki Ierusalema mo e hana a fakatokaaga he tapuakiaga. He vaha ha tautolu nakai hau ni e moumouaga ke he taha ni e maga, po ke ko Kerisitenitome ni hokoia, ka e ke he fakatokatokaaga he lotu fakavai he lalolagi katoa.—Fakakiteaga 18:5-8.
18 Ia Fakakiteaga 17:16, kua talahau tuai ai ko e manu favale kula fakatai, ne kua fakamoli ko e Tau Motu Kaufakalataha, ka fuluhi atu ki a Papelonia Lahi kua tuga e fifine fakataka mo e favale lahi he moumou a ia. He fakaaoga ai e vagahau fakatino, kua pehe: “Ko e tau hoe foki ne hogofulu ne kitia e koe ke he manu favale, to fakavihia e lautolu e fifine fakataka mo e moumou a ia, mo e uta kehe hana tau tapulu, to kai foki e lautolu hana tino, mo e huhunu a ia ke he afi.” Ko e mena nei to kakano kua ofoofogia ke manamanatu ai. To fua ai ke he fakaotiaga he lotu fakavai he ha faga ni he tau vala oti he lalolagi. To fakakite moli e mena nei kua fita he kamata e matematekelea lahi.
19. Ko e heigoa e tau tuaga kua fai vala ai he Tau Motu Kaufakalataha tali mai he hana a fakatuaga, mo e ko e ha e mena nei kua mua ue atu?
19 Kua lata ke mailoga ai tali he kamata e fakagahuahua he Tau Motu Kaufakalataha he 1945, kua talahaua ai e tau tuaga nakai talitonu Atua, nakai o tapu hana tau tagata tufono. Ke he tau magaaho kehekehe he lalolagi katoa, ko e tau tuaga kehe lahi pihia kua gahuahua ai ke he tau gahua fakalotu ke he pehiaga malolo lahi po ke pa katoatoa ai. Ke he tau tau gahoa kua mole, pete ni, kua nakai fakamaoki ke he tau matakavi loga e malolo fakatufono ke he vahega fakalotu. Ke he falu tagata kua tuga kua galo tuai e ha hagahaga kelea ke he lotu.
20. Ko e heigoa e faga mahani ne taute he tau lotu he lalolagi ma ha lautolu ni?
20 Ko e tau lotu ha Papelonia Lahi kua fakatumau ke eke mo matakau fakalavelave kua favale ke he lalolagi. Ko e tau mataulu tala kua fakakite tumau e tau tagata ulupulega felakutaki mo e tau matakau fakamatakutaku he fakahigoa e lotu ne fakalataha a lautolu ki ai. Ko e leoleo takai mo e tau kautau kua pulenoa e ha lautolu a puhala ke he tau faituga ke taofi e favale he tau felakutaki fetokoaki fakalotu. Kua fakatupe ai he matakau fakalotu e totokoaga fakapolitika. Ko e fevihiatiaaki fakalotu kua moumou e tau laliaga he Tau Motu Kaufakalataha ke fakatumau e tau fakafetui mauokafua he vahaloto he tau vahega fakamatakau. He tutuli ai e foliaga he mafola mo e haohao mitaki, ko e taha he tau matakau i loto he Tau Motu Kaufakalataha ne manako ke kitia e utakeheaga he ha fakaohoohoaga fakalotu ne fakaapiapi aki ha lautolu a tau puhala.
21. (a) Ko hai ka fifili e magaaho ka moumou ai a Papelonia Lahi? (e) Ko e heigoa ka mafiti ke taute ato hoko ai e mogoia?
21 Ha ha i ai foki e taha mena aoga ke manamanatu ki ai. Pete ni ko e tau hoe fakamatakautau mai he Tau Motu Kaufakalataha ka fakaaoga ke moumou a Papelonia Lahi, ko e moumouaga ia to moli ai ke eke mo fakakiteaga he fakafiliaga faka-Atua. Ko e fakahokoaga he fakafiliaga ka hau ke he magaaho fafati ni he Atua. (Fakakiteaga 17:17) Ko e heigoa ha tautolu he magaaho tonu nei ka taute? “Ati o kehe ā mutolu ia ia”—o mai kehe i Papelonia Lahi—e tali he Tohi Tapu.—Fakakiteaga 18:4.
22, 23. Kua putoia e heigoa ke he holaaga pihia?
22 Ko e holaaga nei ke he haoaga nakai ko e holaaga fakatino ke he taha matakavi, tuga ne taute he tau Kerisiano Iutaia he magaaho ne toka hifo a Ierusalema. Ko e holaaga mai he tau lotu ha Kerisitenitome, e, o mai kehe he ha vala ha Papelonia Lahi. Kakano ai ke vevehe katoatoa mai ai nakai ni mai he tau fakatokatokaaga fakalotu fakavai ka e pihia foki mai he tau aga fakamotu mo e aga pauaki ne ha ha ia lautolu. Ko e holaaga ke he matakavi he haoaga ki loto he fakatokatokaaga fakateokarasi a Iehova.—Efeso 5:7-11.
23 He magaaho ne fakakite fakamua ai he tau fekafekau fakauku a Iehova e mena vihiatia he vaha fou nei, ko e Kautaha he Tau Motu, he mole e Felakutaki I he Lalolagi, fefe e tali he Tau Fakamoli? Kua fita e vevehe kehe mai a lautolu mai he fakalatahaaga mo e tau lotu he Kerisitenitome. Ka e mailoga fakahaga e lautolu kua piki atu agaia ni a lautolu ke he falu he tau aga fakamotu mo e tau gahua he Kerisitenitome, tuga e fakaaoga he satauro mo e fakamanatuaga he Kerisimasi mo e falu he tau aho okioki pouliuli. He magaaho ne ako ai e lautolu e kupu moli hagaao ke he tau mena nei, ne fakamafiti ha lautolu a gahua. Ne taute e lautolu e fakatonuaga ia Isaia 52:11: “O kehe a, kia o kehe ā mutolu, kia o atu a mutolu he mena na; aua neke pipiki atu a mutolu ke he mena kelea; kia o atu ā mutolu mai loto ia ia; kia meā a mutolu, ko mutolu kua toto e tau kapiniu a Iehova.”
24. Mua atu he tali mai he 1935, ko hai kua fakalataha ke he holaaga?
24 Mua atu ke he 1935 ki mua, ko e moto tagata he falu kua tupu, ko e tau tagata ne ofania e amaamanakiaga he moui tukulagi ke he lalolagi parataiso, kua kamata ai ke taute e gahua pihia. Kua ‘kitia ai foki e lautolu e mena vihiatia kua tu ai ke he mena tapu,’ mo e kua mailoga ai e lautolu e kakano hana. He mole atu e taute e fifiliaga ha lautolu ke fehola, ne uta kehe foki e lautolu e tau higoa ha lautolu mai he tau tohi fakalataha he tau fakatokatokaaga ne ko e tau vala ha Papelonia Lahi.—2 Korinito 6:14-17.
25. Ko e heigoa kua lata he lafi atu ke nakai matutaki ke he ha fakalatahaaga ne liga ha ha i ai he tagata mo e lotu fakavai?
25 Pete ia, ko e o mai kehe i Papelonia Lahi kua lahi atu e mena ne putoia ai nakai ni ko e tiaki e lotu fakavai. Lahi atu e mena ki ai he nakai ni o atu ke he tau feleveiaaga gahoa he Fale he Kautu po ke o ke fakamatala e tala mitaki he feua he fonua laga taha po ke laga ua he mahina. Liga kua ha ha i fafo a Papelonia Lahi e tagata, ka e kua toka moli nakai e ia ki tua? Kua vevehe kehe mai nakai e ia a ia mai he lalolagi ne kua eke a Papelonia Lahi mo vala talahaua? Pipiki atu agaia kia a ia ke he tau mena ne fakaata hana a aga—ko e aga ne fakakelea e tau tutuaga tututonu he Atua? Taute fakateaga kia e ia e mahani fakatane mo e fifine mo e tua fakamoli he fakamauaga? Kua pehi fakalahi kia e ia e tau fiafia fakatagata mo e fakatino ka e nakai ke he tau mena fakaagaga? Nakai lata ia ia ke fakaata a ia ke aga tuga e tau mena he fakatokatokaaga nei.—Mataio 6:24; 1 Peteru 4:3, 4.
Kia Nakai Fai Mena ke Fakalavelave Aki Hau a Holaaga!
26. Ko e heigoa ka lagomatai aki a tautolu he nakai ke kamata ni he holaaga ka e ke fakakatoatoa ai mo e kautuaga?
26 He ha tautolu a holaaga ke he haoaga, kua lata tonu ke nakai manako atu a tautolu ke he tau mena kua toka ki tua. (Luka 9:62) Kua lata ke toka mau ha tautolu a tau manamanatuaga mo e tau loto ha tautolu he mauokafua ke he Kautu he Atua mo e hana a tututonu. Kua fifili kia e tautolu ke fakatata e tua ha tautolu ha ko e kumi fakamua e tau mena nei, mo e mauokafua to fakamonuina e Iehova e puhala tua fakamoli pihia? (Mataio 6:31-33) Ko e tau manatu fakave ke he faka-Tohiaga Tapu ha tautolu kua lata ke fakalagalaga a tautolu ke he foliaga ia he fakatali fakamakai a tautolu ke kitia ai he hohoko e tau tupuaga mitaki lahi mahaki ke he lalolagi.
27. Ko e ha kua aoga ai ke manamanatu fakahokulo hagaao ke he tau huhu ne huhu i nei?
27 Ko e fakahokoaga he fakafiliaga faka-Atua to kamata aki e moumouaga a Papelonia Lahi. Ko e kautu tuga e fifine fakataka ia he lotu fakavai ka moumou tukulagi ai. Ko e magaaho ia kua tata lahi! Ko e heigoa e ha tautolu a tuaga takitokotaha he magaaho ka hoko mai e magaaho aoga ia? Mo e ke he tapunu he matematekelea lahi, ko e fakatokatokaaga kelea ha Satani ne toe ka moumou, ti ke he fahi fe ka moua a tautolu i ai? Kaeke ke taute e tautolu e gahua kua lata mogonei, kua moli ai ha tautolu a haoaga. Na talahau mai a Iehova ki a tautolu: “Ka ko ia kua fanogonogo mai kia au to nofo ai a ia mo e monuina.” (Tau Fakatai 1:33) Ti he fakatumau ke fekafekau ki a Iehova mo e fakamoli mo e olioli ke he magahala he fakaotiaga he fakatokatokaaga nei to liga lata ia tautolu ke fekafekau tukulagi ki a Iehova.
[Matahui Tala]
a Kikite Insight on the Scriptures, ne lomi fakailoa he Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc., Volume 1, tau lau tohi 634-5.
Manatu Nakai e Koe?
◻ Ko e heigoa e “mena vihiatia” he vaha fou nei?
◻ Ko e heigoa e kakano he “mena vihiatia . . . ke he mena tapu”?
◻ Ko e heigoa kua putoia he holaaga ke he haoaga he mogonei?
◻ Ko e ha e gahua pihia kua fakamafiti?
[Fakatino he lau 27]
Ke hao kua fehola ai e tau tutaki a Iesu mo e nakai fakamule