Taute e Tau Lagomatai he Magahala he Tau Malonaaga

KUA lata lahi moli ke tuku atu e fakahekeaga ke he tau malolo he tagata ne taute e tau lagomatai he mole atu e moumouaga fakalutukia. Kua loga lahi e tau fakaholoaga taute lagomatai ne lagomatai ke liu talaga e tau fale, ke liu kitia e tau magafaoa, mo e mua atu, ke fakahao e tau momoui.

Ko e magaaho ka hoko e moumouaga fakalutukia, ne fakaaoga he Tau Fakamoli a Iehova​—mo e fakaaue lahi ke he—​ha mena lagomatai ne foaki he tau fakaholoaga taute lagomatai he lalolagi. Ka e he magaaho taha, kua lago e matagahua faka-Tohi Tapu ki a lautolu ke “mahani mitaki . . . au atu ke he faoa ne tua.” (Kalatia 6:10) E, logona hifo e Tau Fakamoli tuga ko e tau matakainaga tino a lautolu; ne manamanatu na lautolu ke he taha mo e taha ko e “magafaoa.” Ko e mena haia ne fa talahau ai e lautolu ke he taha mo e taha ko e “matakainaga tane” mo e “matakainaga fifine.”​—Fakatatai Mareko 3:31-35; Filemoni 1, 2.

Ti ko e magaaho ka lauia e tuuta kaina he moumouaga fakalutukia, ne lali fakamalolo lahi e tau motua he vahaloto he Tau Fakamoli a Iehova ke iloa moli e tau mena ne nonofo ai mo e tau mena kuku he tau faoa oti he tau fakapotopotoaga ne lauia mo e taute ai e tau fakatokatokaaga kua lata ke lagomatai. Manamanatu la ke he mena moli nai i Accra, Kana; San Angelo, F.K.A.; mo Kobe, Sapani.

I Accra—“Ko e Aho Tote a Noa”

Ne kamata e uha ke to he kavi he matahola 11 he po, mo e to lahi nakai maofuofu ke he loga e tau tula. “Kua to lahi e uha ti nakai maeke e magafaoa oti haku ke momohe,” he talahau e John Twu­masi, ko e taha he Tau Fakamoli a Iehova i Accra. Ne ui he Daily Graphic “ko e Aho Tote a Noa.” “Ne lali a mautolu ke tahake falu koloa uho ke he fata i luga,” he talahau foki e John, “ka e he hafagi e mautolu e gutuhala ke he hala papahi, ne pua lahi mai e vaitafe ki loto.”

Ne tukuogo he tau pule malolo e hatakiaga ke toka e tau kaina mo e fehola, ka e tokologa ne fakauaua, he matakutaku ka nakai fai tagata he kaina​—pete ni ko e puke lahi ke he vai—​liga ko e tokaaga ma e tau tagata ke o kaiha e tau mena. Ka kua nakai maeke e falu ke fehola pete ni foki kua manako ai a lautolu. “Ne nakai maeke a au mo e matua fifine haku ke hafagi e gutuhala,” he talahau he tama fifine ne higoa ko Paulina. “Ne puke hake fakahaga e vai, ti tutu na maua he tau paelo akau mo e gega ke he akau fakalava he aofale. Ti ko e matatepu he matahola lima he magaaho pogipogi, ne fakahao he tau tuuta kaina ha maua a maua.”

Ko e magaaho mua ni kua maeke ai, ne kamata ne Tau Fakamoli a Iehova ke gahua. Ne talahau he matakainaga fifine Kerisiano ne higoa ko Beatrice: “Ne kumi e tau motua he fakapotopotoaga ia maua, mo e moua e lautolu a maua he fale he faoa Fakamoli, ne fakamalu ai a maua. Ne tolu ne aho he mole e fakapuke, kua o mai e tau motua mo e tau tagata fuata he fakapotopotoaga ke he fahi ha maua mo e halu e pelapela mai i fale mo e i fafo he fale ha maua. Ne fakafano age he Sosaiete he Kolo Toko e tau vai fakamea fale, tau vai kelimoko gagao, tau vali, tau loi, tau kafu mamoe, tau kalaie, mo e tau mena tui ma e tau fanau. Ne fakafano age he tau matakainaga ki a mautolu e tau mena kai ke lata ai mo e falu aho. Kua amotia lahi haku a loto!”

Ko John Twu­masi, ne fita he fatiaki, ne hokotaki mai: “Ne tala age e au ke he falu tagata ne fakamalu auloa kua fakafano mai he Sosaiete ha mautolu ma mautolu e tau vai fakamea mo e tau vai kelimoko gagao​—kua lahi ai ke fakamea e fale katoa. Teitei ke 40 e tau tagata fakamalu ne lagomatai ke fakamea e kaina. Ne age e au falu vai fakamea ke he tau tuuta kaina haku, mo e tagata tane ne akoako he fale tapu he kavi ia. Kua piko e tau faoa he gahuaaga haku ko e fakakite ni he Tau Fakamoli a Iehova e fakaalofa ke he ha lautolu ni a tau tagata.”

Ne fakaaue lahi mahaki e tau matakainaga Kerisiano ke he tau lagomataiaga fakaalofa ne fakakite age ki a lautolu. Ne fakaoti ai e tala he Matakainaga ko Twu­masi: “Pete ko e mua e tau lalahi he tau mena haku ne galo he fakapuke ka fakatatai mo e tau koloa lagomatai ne foaki mai, ka e ke he logonaaga haku mo e haku a magafaoa kakano ha ko e tau mena fakaalofa nei mai he Sosaiete, kua mua atu e tau mena ne moua e mautolu mai he tau mena ne galo.”

I San Angelo​—“Kua Go Tuga Kua Fakaoti e Lalolagi”

Ko e tau tiotio ne moumou vale a San Angelo ia Me 28, 1995, ne huohuo e tau akau, pakipaki e tau pou hila, mo e fakalavalava hifo e tau kave hila moui he puhalatu. Kua havili e matagi ti hoko ke he 160 kilomita he tula, ne moumou e tau fale gahua fakatufono. Kua molea e 20,000 kaina ne mamate e tau hila. Ti mui mai e uha tuli. Ne pehe e hokotakiaga he Fahi Fuafua Matagi he Motu “ko e uha tuli lalahi tuga e fua polo kofo,” ne mui ai ko e “uha tuli lalahi tuga e fua polo sofopolo,” mo e fakamui aki, ko e “uha tuli lalahi tuga e fua moli kulepi.” Kua tuli e tau teliga he to e uha tuli. Ne pehe e taha tagata ne nofo i ai: “Kua go tuga kua fakaoti e lalolagi.”

Ne mui ai e milino mataku he afa. Ne huhu fakatekiteki mai e tau tagata ki fafo he ha lautolu a tau kaina maheveheve ke kitia e tau mena malona. Ko e tau akau ne tutu agaia kua fufu kehe oti e tau lau i ai. Ko e tau kaina ne tutu agaia kua tuga kua volu he matagi. Ne ufitia e fuga kelekele he falu matakavi he tau tumutumu uha tuli ke he taha e mita he hokulo. Ne lipilipi he afa e tau afe pu fakamaama he tau kaina mo e tau peleoafi, ti ko e magaaho nai kua kalopalopa fakalataha mai e tau valavala hio mo e uha tuli ne ufitia e kelekele. “Ko e magaaho ne hoko au ki kaina,” he talahau he taha fifine, “ne nofo ni au he loto motoka ne tu he hala motoka mo e tagi. Kua kelea lahi ni e maona kua lofia lahi ai au.”

Kua mafiti e tau fakaholoaga taute lagomatai mo e tau fale gagao ke foaki e tau lagomatai ke he tau tupe, tau koloa ta fale, levekiaga fakaekekafo, mo e tau tomatomaaga. Kua nava lahi ai, he tokologa e tau tagata pete ko e matematekelea foki ni a lautolu he afa ka e taute ne lautolu e tau mena kua maeke ai a lautolu ke lagomatai e falu.

Kua fai gahua foki ne taute he tau fakapotopotoaga he Tau Fakamoli a Iehova. Ne hokotaki mai e Aubrey Conner, ko e motua i San Angelo: “He oti ni e afa, ne tauhea telefoni a mautolu ke fakaati ko fe e taha mo e taha. Ne lagomatai ne mautolu a mautolu fakalataha mo e tau tuuta kaina ha mautolu ne nakai ko e Tau Fakamoli ke paopao e tau apa he tau pu fakamaama, tau hake e tau kala palasetiki he tuafale, mo e ke he ha mena ne maeke ke taute ke puipui fakalahi e tau kaina he matagi. Ti fakamau hifo e mautolu e tau tagata oti he fakapotopotoaga ne lauia e tau kaina. Kavi ke teau e tau kaina ne lata ke fakafou, mo e nakai lahi e tau koloa ta fale ne foaki mai he tau matakau lagomatai. Ti fakatau ai e mautolu e tau koloa ta fale ne toe mo e fakatokatoka ai ke gahua. Kavi ke 1,000 e katoa he Tau Fakamoli ne gahua noa ke lagomatai, magahala ke 250 he tau matahiku fahi tapu oti. Ne o mai a lautolu ne mamao ke hokotia ke he tau matakavi ne 740 e kilomita he mamao. Ne gahua fakamalolo a lautolu oti, mahani mau foki ke he 40 e Celsius he vela. Ne gahua foki e matakainaga fifine ne 70 e tau tau he moui, mo mautolu he tau matahiku fahi tapu oti mo e taha ne galo ai, he taute hana kaina he magaaho ia. Mo e he matahiku he fahi tapu ia, kua ha i luga he tuafale hana a ia ke lagomatai ke taute ai!

“Mahani mau a mautolu ke logona e tau talahauaga he tau tagata kitekite tuga e mena nei, ‘Nakai kia kua mitaki ka eke ai e falu lotu ke taute e mena nei ma e tau faoa ha lautolu?’ Ne nava lahi e tau tuuta kaina ha mautolu he kitia e kau gahua 10 ke he 12 he tau tagata gahua noa (fakalataha mo e tau matakainaga fifine) ne uhu o mai he pogipogi Falaile ke he kaina he faoa Fakamoli, kua mautauteute ke fakafou po ke liu foki ta e tuafale mo e nakai fai totogi. Kua laulahi ke oti e tau gahua he taha ne matahiku fahi tapu. Ko e falu magaaho, ko e tagata feua ta fale mai i tua kua fita he gahua he tuafale he magaaho ka hohoko mai e kau gahua ha mautolu ke he fale he tapa. Kua uta kehe e mautolu mo e liu ta foki ha mautolu a tuafale mo e oti mua he fakamea e lotopa ato oti ha lautolu. Ko e falu magaaho ne toka e lautolu ha lautolu a gahua mo e tutu noa ke kitekite a mautolu!”

Ne talahau fakahiku he Matakainaga Conner: “To manatu loto na mautolu oti ke he tau mena tutupu ne fiafia auloa a mautolu ke taute. Kua eke tuai a mautolu ke feiloaaki mai he fahi kehe he fakakite atu mo e fakakite mai e fakaalofa fakamatakainaga tuga ne nakaila kitia fakamua. Kua logona e mautolu ko e fakataiaga ni a nei ke he mena moli he lalolagi fou he Atua, he lagomatai he tau matakainaga tane mo e tau matakainaga fifine e taha mo e taha kakano he manako moli a lautolu ke taute pihia.”​—2 Peteru 3:13.

I Kobe​—“Peaga Akau, Timeni Pili mo e Tau Tino Tagata”

Ko e mena kua lata e tau tagata nonofo mau i Kobe ke nonofo mautauteute. Kua moli, ha ko e mena taute mau e lautolu ia Sepetema 1 e Aho Taofi Moumou Fakalutukia. Kua ako tuai he tau fanau aoga e tau gahua makaka ke lata mo e mafuike, ne ako tuai he tau kautau e tau gahua helikopota fakahao, mo e tamai he tau fahi gahua tamate afi ha lautolu a tau matini taute mafuike fakavai, ne ako tuai he tau tagata gahua noa ha lautolu a tau makaka fakahao i loto he puha lahi tuga e poko ne lulululu mo e vivivivi tuga ne mena tupu moli. Ka ko e magaaho ne tupu e mena moli ia Ianuari 17, 1995, ne tuga ko e nakai aoga e tau tauteute tuai. Totou hogofulu e tau afe tuafale ne malolo​—ko e mena ne nakai fa tutupu he tau matini taute fakavai. Ne veveli e tau tuleni ke he tau paka ha lautolu; galo noa e tau fahi he puhalatu lahi; papa e tau paipa kese mo e vai; malolo hifo e tau fale tuga ne tau gati puha pepa. Ne fakamaama he mekasini Time e matakavi ko e tuga “e peaga akau, timeni pili mo e tau tino tagata.”

Ti mui mai e tau afi vela. Ne puho kaka e tau fale ka e alaia e tau tagata tamate afi hauhaua he apitu e tau motoka he puhalatu. Mahani mau a lautolu ne hohoko atu ke he tau afi ke kitia ko e nakai maeke ke moua ha pukevai he malona e hala uta vai he maaga. “Ne fakatupetupe lahi e aho fakamua,” he talahau he taha tagata ofisa. “Kua logona laia e au he haku a moui katoa ko e nakai fai malolo, he iloa ko e tokologa e tau tagata ne tanumia he tau fale vela ia. Mo e iloa ai ko e nakai fai mena a au kua maeke ke taute ki ai.”

Kua talahau ai, ko e kavi ke 5,000 tagata ne mamate, mo e teitei ke 50,000 fale ne maona. Ko e tama fafati tolu maka noa ni e tau mena kai i Kobe mai he mena katoa ne lata. Ke moua e vala vai ne eke ni falu ke aku hake e tau pukevai kiva i lalo he tau paipa ne papa. Kua tokologa e tau tagata ne nakai tuai fai kaina ne fehola ke he tau fakamaluaga, ne eke e falu ke fafati e tau mena kai, he fuafua age ke he tau tagata oti e fuafuaaga alaiti tote he tau aho oti. Nakai leva ai kua holofa fano e nakai fiafia. “Nakai la taute he tau pule malolo e ha mena,” he gugu he taha tagata tane. “Ka leo tumau a mautolu ki a lautolu to mamatehoge na mautolu.”

Ko e tau fakapotopotoaga he Tau Fakamoli a Iehova i Kobe mo e tau fahi ne tata ki ai, eke agataha na lautolu ke fakatokatoka e tau mena. Ne pehe e tagata fakaholo helikopota ne kitia mata ha lautolu a tau gahua: “Ne fano au ke he matakavi he moumouaga fakalutukia he aho ne hoko e mafuike mo e taha e fahi tapu ne nofo i ai. Ko e magaaho ne hoko atu au ke he taha fakamaluaga, kua tafola e tau mena oti. Nakai taha e ha gahua lagomatai ne taute. Ko e Tau Fakamoli a Iehova ni ne alumaki atu ke he matakavi, ti taute e taha mena mo e taha mena.”

Kua moli, kua lahi e tau gahua kua lata ke taute. Ne hogofulu e tau Fale he Kautu ne nakai tuai lata ke fakaaoga foki, mo e molea e 430 he Tau Fakamoli ne nakai tuai fai kaina. Ne 1,206 foki e tau kaina ne nonofo a lautolu i ai kua lata ke fakafou. Nakai koenaia ka kua lata lahi mahaki foki e tau magafaoa he Tau Fakamoli 15 ne mamate he moumouaga fakalutukia ke fakamafana atu ki ai.

Ko e falu he 1,000 he Tau Fakamoli mai he motu katoa ne foaki noa ha lautolu a tau magaaho ke lagomatai e tau gahua fakafou. “Ko e magaaho ne gahua a mautolu he tau fale he tau tagata aoga Tohi Tapu ne nakaila papatiso,” he talahau he taha matakainaga tane, “ne fa huhu tumau mai ki a mautolu, ‘Fiha e totogi kua lata ia mautolu ke taute ma e tau mena oti nei?’ Ko e magaaho ne tala age e mautolu ki a lautolu ko e lagomatai he tau fakapotopotoaga e tau gahua, ne fakaaue mai a lautolu ki a mautolu, he talahau, ‘Ko e tau mena ne fakaako a mautolu ki ai kua fakamoli tuai he magaaho nei!’”

Tokologa e tau tagata ne nava he mafiti mo e maeke lahi e tau gahua mautali he Tau Fakamoli ke he moumouaga fakalutukia. “Ne nava lahi au,” he talahau he tagata fakaholo helikopota ne talahau tuai. “Ne feuiaki e mutolu e taha mo e taha ko e ‘matakainaga tane’ mo e ‘matakainaga fifine.’ Kua kitia e au e puhala ne felagomataiaki a mutolu; ko mutolu ni ko e tau tagata magafaoa moli.”

Ne ako foki ni he Tau Fakamoli e tau fakaakoaga uho mai he mafuike. Ne talahau he taha matakainaga fifine: “Ne fa pehe tumau e loto haku ka eke ke lahi fakahaga e fakatokatokaaga, to uka lahi tuai ke fakakite e manamanatuaga fakatagata.” Ka e hiki he levekiaga fakaalofa ne fakakite age ki a ia hana onoonoaga. “Kua iloa tuai e au he magaaho nai ko e fakaalofa mai a Iehova ki a tautolu nakai ni ke he fakatokatokaaga ka e ke he tau tagata takitokotaha foki.” Ka e pete ni, kua fakatalitali mai i mua e ataina tumau he tau moumouaga fakalutukia.

Vave Mai e Ataina Tumau!

Kua fakatalitali lahi e Tau Fakamoli a Iehova ke he magaaho ka nakai eke foki e moui he tagata mo e tau mena ke lata mo e moui ke fakaoti tuai he tau moumouaga fakalutukia. Ke he lalolagi fou he Atua, to fakaako e tagata ke gahua fakalataha mo e holoaga pauaki he kelekele. Ka tiaki he tau tagata e tau mahani fulukovi, to nakai tokaveli a lautolu ke he tau mena hagahaga kelea he tufugatiaaga.

To fakaholo atu e Atua ko Iehova​—ko e Tufuga he tau malolo he tufugatiaaga—​ke fakahoko tonu ke he magafaoa he hana tau tagata mo e to nakai eke foki e tau mena tufugatia he lalolagi ke fakamatakutaku he tau malolo tuai. Ko e magaaho ia to eke moli ai e lalolagi mo parataiso. (Isaia 65:17, 21, 23; Luka 23:43) Ko e perofetaaga ia Fakakiteaga 21:4 ka fakaheke ue atu e fakamoliaga: “To holoholo kehe he Atua e tau hihina mata oti mai he tau mata ha lautolu; ti nakai tuai fai mate, po ke fakatutuku, po ke tagi, ti nakai taui fai matematekelea; ha kua mole atu e tau mena fakamua.”

[Fakatino he lau 5]

Fakakite e Beatrice Jones (fahi hema) ko e kuku fefe e tau lima hana mo e falu ke taute e laini ke he taha fahi he vai puke lahi

[Fakatino he lau 6]

Gahua taute lagomatai he mole e tiotio