Uhoaki a Lautolu ne Tumau ke Mataala!
“Kitiala, kua fina atu au po ke tagata kaiha; uhoaki a ia kua mataala, mo e leveki hana tau tapulu.”—FAKAKITEAGA 16:15.
1. Ha kua tata mai e aho a Iehova, ko e heigoa kua amaamanaki a tautolu ki ai?
KUA tata mai e aho lahi a Iehova, mo e kakano ai ko e felakutaki! He fakakiteaga, ne kitia he aposetolo ko Ioane e “tau agaga ia he tau temoni kua eke e tau fakamailoga” tuga e tau rane kua feoho atu ke he “tau patuiki,” po ke tau pule oti, he lalolagi. Ke taute e heigoa? Ke “fakapotopoto a lautolu ke tau ke he aho lahi he Atua mana”! Ne lafi e Ioane: “Ne fakapotopoto foki e ia a lautolu ke he mena kua higoa ke he vagahau Heperu ko Amaketo.”—Fakakiteaga 16:13-16.
2. Ko hai a Koku a Makoku, mo e ko e heigoa ka tupu ka vale a ia ke he tau tagata a Iehova?
2 Nakai leva, to fakaohooho e Iehova e fakatokaaga fakapolitika nei ke moumou a Papelonia Lahi, ko e pule he lotu fakavai he lalolagi. (Fakakiteaga 17:1-5, 15-17) Ti ko Koku a Makoku, ko e Tiapolo ko Satani, kua liti hifo ke he matakavi he lalolagi, ka takitaki e hana a tau matakautau mo e taute oti e tau favaleaga ke he tau tagata a Iehova kua liga ke nakai totoko, mo e mafola. (Esekielu 38:1-12) Ka e to fai mena e Atua ke taute ke fakahao aki hana a tau tagata. To fakamailoga he mena ia e fakatoka maiaga he “aho a Iehova kua lahi mo e matakutakuina.”—Ioelu 2:31; Esekielu 38:18-20.
3. Fakamaama fefe e koe e tau tupuaga ne talahau tuai mai he Esekielu 38:21-23?
3 E, to fakahao e Iehova hana a tau tagata mo e moumou e tau vala ikiiki oti he fakatokaaga ha Satani he magaaho ka hokotia a tautolu ke he tuaga he lalolagi ne higoa ko Amaketo. Kia totou e tau kupu fakaperofeta ia Esekielu 38:21-23, mo e kitekite la ke he mena ia kua tupu. To fakaaoga e Iehova hana a malolo ke tamai e uha lahi, mo e uha tuli matafua, ko e afi, mo e tatalu mate. Kua kaputia e lalolagi katoa he vivivivi ha kua fakagoagoa ai mo e felatauaki e tau matakau a Koku. Ko e ha fi ni ka toe he Atua Mua Ue Atu to tamate he fakaaoga e Iehova e puhala mana ke fakahao hana a tau fekafekau. He magaaho ka fakakatoatoa ai e “matematekelea lahi” talahau tuai, to nakai toe ha fakatokatokaaga nakai mahani Atua ha Satani. (Mataio 24:21) Ti pihia foki ke he tau taufetului ha lautolu ha ko e mate, to ako ai he tau tagata mahani kelea ko e lago ki a hai ha lautolu a matematekelea. Kua talahau he ha tautolu a Atua kua kautu hagaao ki a ia ni: “To iloa ai e lautolu ko au ni ko Iehova.” Ko e tau mena tutupu kehe lahi nei to hohoko ai he vaha ha tautolu, ke he ha ha hinei a Iesu.
Fina atu Po ke Tagata Kaiha
4. He puhala fe ka hau a Iesu ke moumou e fakatokaaga kelea nei he tau mena?
4 Kua pehe e Iki ko Iesu Keriso ne fakaheke: “Kitiala, kua fina atu au po ke tagata kaiha.” Ko e tuga e tagata kaiha to hau mafiti ai ke he magaaho ne nakai amaamanaki, ka momohe e tau tagata tokologa. He magaaho ka hau a Iesu tuga e kaiha ke moumou e fakatokaaga kelea nei, to fakahao e ia a lautolu ne mataala moli. Ne tala age a ia ki a Ioane: “Uhoaki a ia kua mataala, mo e leveki hana tau tapulu, neke fai fano a ia mo e nakai felevehi, ti kitia ai e lautolu hana a mā.” (Fakakiteaga 16:15) Ko e heigoa e kakano he tau kupu ia? Mo e maeke fefe a tautolu ke tumau e mataala fakaagaga?
5. Ko e heigoa e fakatokaaga he fekafekauaga he faituga ne hoko ai ke he magaaho ne nofo a Iesu he lalolagi?
5 Fa mahani, ke nakai fakatelefua e tagata leveki kaeke ke mohe a ia he magaaho gahua. Ka e hoko e mena ia he faituga i Ierusalema he magaaho ne nofo a Iesu he lalolagi ke he tau veveheaga he tau ekepoa mo e tau Levi ne fekafekau he faituga i Ierusalema. Ke he senetenari ke 11 aki F.V.N. ne fakatokatoka he Patuiki ko Tavita e tau ekepoa tokoteau a Isaraela mo e ha lautolu a tau lagomatai faka-Levi totou afe ke he fakatokatokaaga ne fakakatoa ai ko e 24 e tau veveheaga. (1 Nofoaga he Tau Patuiki 24:1-18) Kua molea ai e afe he tau tagata gahua ne fakaako he tau veveheaga takitaha kua fakafetokaki ai he taute e tau gahua kehekehe he faituga ke liga lagaua he tau ke he taha e fahi tapu katoa. Ke he tau Galue he Fale Api, ko e tau veveheaga 24 oti kua foaki age ki ai e matagahua. Kua manako foki ke he lagomatai lafi ki luga ke he tau galue Paseka.
6. Ko e heigoa kua hagaao atu a Iesu ki ai he magaaho ne pehe a ia, “Uhoaki a ia kua mataala, mo e leveki hana tau tapulu”?
6 He magaaho ne talahau e Iesu, “Uhoaki a ia kua mataala, mo e leveki hana tau tapulu,” kua liga hagaao a ia ke he fakaholoaga ka mui atu ke he tagata gahua leveki ne putoia ki ai he faituga. Kua talahau mai he Mishnah faka-Iutaia: “Kua fakatumau e tau ekepoa ke takahao ke he tolu e tau matakavi he Faituga: ke he Poko a Abtinas, ke he Poko he Afi Puhopuho, mo e Poko he Loto Fale; mo e tau tagata levi he tau matakavi ne uafulu ma taha: tokolima ke he tau gutuhala ne lima he Faituga he Mouga, tokofa he tau matapoko fa i loto, tokolima he tau gutuhala lima he Faituga he Lotopa, tokofa he tau matapoko fa i fafo, mo e taha he Poko he tau Foakiaga, mo e taha he Poko he Ie Puipui, mo e taha i tua he tuaga Nofoa Fakaalofa Hofihofi [i fafo he kaupa ke he Tapu Mua Ue Atu]. Ko e takitaki he Faituga he Mouga ne fa mahani ke fano viko ke he tau leveki takitaha mo e tau hulu kua puho i mua hana, mo e kaeke ke kitia e ha leveki ke nakai tu hake mo e pehe ki a ia, ‘Takitaki na e he Faituga he Mouga, kia mafola ki a koe!’ ti kitia ai kua mohe a ia, to keli a ia aki e tokotoko hana, mo e ha ha ia ia e tonu ke tugi hana a tau tapulu.”—The Mishnah, Middoth (“Measurements”), 1, paratafa 1-2, fakaliliu e Herbert Danby.
7. Ko e ha kua lata ai e tau ekepoa mo e tau Levi ne leveki e faituga ke mataala tumau?
7 Ko e tokologa he tau Levi mo e tau ekepoa he veveheaga fekafekau kua tumau ke mataala he po katoa ke leveki mo e taofi e ha tagata nakai mea he hu mai ke he tau lotopa he faituga. Ha ko e “takitaki he Faituga he Mouga,” po ke ‘ko e takitaki he faituga,’ kua fano viko ai ke he tau nofoaga 24 oti he tau leveki he po, ti igatia ni e leveki ke tumau mo e mataala ke he matagahua hana kaeke ke nakai manako a ia ke moua he nakai gahua.—Gahua 4:1.
8. Ko e heigoa e tau tapulu fafo fakatai ke he Kerisiano?
8 Ko e tau Kerisiano fakauku mo e tau matakainaga fekafekau ha lautolu kua lata ke mataala fakaagaga mo e leveki ha lautolu a tau tapulu fakatai. Ko e tau fakamoliaga kua kitia anei he ha tautolu a kotofaaga ke he fekafekauaga he faituga fakaagaga ha Iehova. He mailogaaga ke he mena nei, kua ha ha ai mo tautolu e agaga tapu he Atua, po ke malolo gahuahua, ke lagomatai a tautolu ke taute e tau matagahua ha tautolu mo e taute e tau kotofaaga ko e tau tagata fakapuloa he Kautu. Ke momohe ai he tau matagahua ha tautolu ko e tau fekafekau he Atua to tuku a tautolu ke he hagahaga kelea ka moua mai e Iesu Keriso, ko e Takitaki he faituga fakaagaga lahi mahaki. Kaeke kua momohe fakaagaga a tautolu he magaaho ia, to uta kehe fakatai ai ha tautolu a tau tapulu mo e to tugi ai e tau tapulu fakatai ha tautolu. Ti maeke fefe a tautolu ke tumau ke mataala fakaagaga?
Puhala ke Maeke a Tautolu ke Mataala Tumau
9. Ko e ha e fakaako he Tohi Tapu mo e lagomatai he tau tohi Kerisiano kua aoga lahi?
9 Ko e fakamakutu he fakaako ke he tau Tohiaga Tapu mo e lagomatai he tau tohi Kerisiano ko e omoomoiaga ke he mataala mau fakaagaga. Kua taute he fakaako pihia a tautolu ke mautauteute ma e fekafekauaga, to lagomatai a tautolu ke fakafehagai mo e tau tuaga uka, mo e ke fakakite ki a tautolu e puhala ke he fiafia tukulagi. (Tau Fakatai 8:34, 35; Iakopo 1:5-8) Kua lata e fakaako ha tautolu ke matafeiga mo e tupu ki mua. (Heperu 5:14–6:3) Ko e kai tumau ke he tau mena kai mitaki kua maeke ke lagomatai a tautolu ke tumau ke mataala mo e matakite. Kua maeke ke puipui mai he fakaniniko ne tuga ko e fakakiteaga he noa mo e mena kai kakano mitaki. Nakai fai kakano a tautolu ke hoge fakaagaga mo e fia momohe, ha kua taute he Atua e foakiaga loga lahi ma e mena kai fakaagaaga he puhala mai he “fekafekau fakamoli mo e loto matala.” (Mataio 24:45-47) He tumau ai ke fakaaoga e tau kai fakaagaga he puhala fakaako fakatagata mo e fakamagafaoa ko e taha puhala ke tumau e mataala mo e ke ‘malolo ke he tua.’—Tito 1:13.
10. Maeke fefe he tau feleveiaaga Kerisiano, tau toloaga, mo e tau fonoaga ke lagomatai a tautolu ke mataala fakaagaga tumau?
10 Ko e tau feleveiaaga Kerisiano, tau toloaga, mo e tau fonoaga ka lagomatai a tautolu ke tumau ke mataala fakaagaga. Kua foaki ai e tau fakamaloloaga mo e tau magaaho ke ‘fakalagalaga ai e fakaalofa ko e taha ke he taha mo e tau gahua mitaki.’ Mua atu ka fakapotopoto auloa tumau a tautolu “ha kua kitia [e tautolu] kua tata tuai e aho.” Kua tata moli e aho ia he magaaho nei. Ko e “aho a Iehova,” he magaaho ka fakamatalahi e ia hana a pule katoatoa. Kaeke kua aoga lahi mahaki e aho ia kia tautolu—kua lata ni—he “aua neke tiaki [e tautolu] e fakapotopotoaga ha tautolu.”—Heperu 10:24, 25; 2 Peteru 3:10.
11. Ko e ha kua talahau ai ko e fekafekauaga Kerisiano kua aoga lahi ke mataala fakaagaga?
11 Ko e kaufakalataha loto katoa ke he fekafekauaga Kerisiano kua aoga lahi ke mataala mau fakaagaga. Ko e fakalataha fakamakamaka mo e fakatumau ke fakamatala e tala mitaki kua fakatumau a tautolu ke matakite. Kua fakaata mai he fekafekauaga ha tautolu e tau magaaho loga ki a tautolu ke tutala ke he tau tagata hagaao ke he Kupu he Atua, hana a Kautu, mo e hana a tau finagalo. Ko e mena fiafia ke fakamatala he taha fale ke he taha fale, taute e tau liu ahi atu, mo e taute e tau fakaakoaga Tohi Tapu he kaina ke he tau tohi tuga e Iloilo ne Takitaki Atu ke he Moui Tukulagi. Ko e tau motua i Efeso i tuai ne kua talahau kua fakaako e Paulo a lautolu “ki mua he tau tagata, katoa foki mo e taha fale mo e taha fale.” (Gahua 20:20, 21) Moli lahi, ko e falu he Tau Fakamoli a Iehova kua tua fakamoli kua ha ha ai e tau mena vihi lalahi he malolo tino ne fakalavelave aki ha lautolu a fekafekauaga, ka e kumi puhala agaia a lautolu ke tala age ke he falu hagaao ki a Iehova mo e hana a tuaga patuiki mo e moua ai e olioli lahi mahaki he taute pihia.—Salamo 145:10-14.
12, 13. Ke he tau kakano fe kua lata ia tautolu ke kalo kehe mai he molea e kai mo e inu?
12 He nakai molea atu to lagomatai a tautolu ke tumau ke mataala fakaagaga. He fakatutala ai ke he hana a ha ha hinei, kua fakamakamaka e Iesu hana a tau aposetolo: “A mutolu neke pehia ha mutolu tau loto, he fakaniniko, mo e konahia, mo e fakaatukehe he tau mena he mouiaga nai; neke fakaofo mai e aho ia kia mutolu. Ha ko e mena tuga ne matahele, ke hoko mai ai kia lautolu oti kana kua nonofo ke he lalolagi oti.” (Luka 21:7, 34, 35) Ko e kai lahi mo e konahia kua nakai lagotatai ai mo e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu. (Teutaronome 21:18-21) Kua pehe e Tau Fakatai 23:20, 21: “Ua eke a koe mo taha ia lautolu kua inu lahi ke he uaina; mo lautolu kua kai loto kai ke he maga kakano he tau manu; ha ko e tagata kua inu lahi ke he uaina, mo e tagata kai loto kai to nonofogati ai a laua; mo ia kua fia mohe mau to tapulu ai a ia ke he tau tapulu mahehe.”—Tau Fakatai 28:7.
13 Ti pete ni e nakai hokotia e kai lahi mo e inu lahi ki ai, ka kua taute he tau mena ia e tagata ke fakaniniko, ti teva foki mo e fakahanoa hagaao ke he taute e finagalo he Atua. Pauaki ai, to ha ha i ai e tau fakaatukehe ne putoia e moui fakamagafaoa, malolo tino, mo e falu atu foki. Ka e, to fiafia a tautolu kaeke ke tuku fakamua e tautolu e tau mena he Kautu he tau momoui ha tautolu mo e mauokafua ko e Matua ha tautolu he lagi ka taute e foakiaga ma tautolu. (Mataio 6:25-34) Neke, hau fakaofo mai e “aho ia” ki luga ia tautolu tuga ne “matahele,” liga ko e hele fakagalogalo ke moua a tautolu mo e nakai amaamanaki po ke ko e hele he page, tuga a lautolu kua fakataki mo e tapaki e tau manu huifa loto pouli. Nakai tupu e mena nei kaeke ke mataala tumau a tautolu, mataala katoatoa kua nonofo a tautolu ke he “vaha ke fakahiku ai.”—Tanielu 12:4.
14. Ko e ha kua lata ke fakalataha ke he liogi fakamakamaka?
14 Ko e liogi fakamakamaka ko e taha lagomatai ke mataala fakaagaga. He hana a perofetaaga lahi mahaki, ne fakamafana atu foki e Iesu: “Hanai, kia mataala a mutolu, mo e liogi nakai noa, kia talahaua a mutolu kua aoga ke hao mai ke he tau mena oti ia ka hohoko mai, ke tutu foki ki mua he Tama he tagata.” (Luka 21:36) E, kia liogi a tautolu ke nonofo mau a tautolu ke he fahi a Iehova mo e olioli e taliaaga he magaaho ka hau a Iesu, ko e Tama he tagata, ke moumou ai e fakatokaaga kelea he tau mena nei. Ma e mitaki ni ha tautolu mo e mitaki he tau fakahele talitonu ne fa e liogi a tautolu hagaao ki ai, kua lata ia tautolu ke ‘mataala ke he liogi.’—Kolose 4:2; Efeso 6:18-20.
Tote Lahi e Magaaho
15. Ko e heigoa ne fakakatoatoa ha ko e ha tautolu a fekafekauaga ko e tau fakamatala he tututonu?
15 He tatali a tautolu ke he aho lahi a Iehova, nakai fakauaua kua manako a tautolu ke taute e tau mena oti kua maeke ia tautolu he hana a fekafekauaga. Kaeke ke liogi fakamakamaka a tautolu ki a ia hagaao ke he mena nei, liga to hafagi mai ki a tautolu “e pa gutuhala kua lahi mo e aoga lahi.” (1 Korinito 16:8, 9) He magaaho kotofa he Atua, to foaki e Iesu e fakafiliaga mo e vevehe kehe e “tau mamoe” tututonu kua lata mo e moui tukulagi mai he “tau koti” nakai mahani Atua kua lata mo e moumouaga tukulagi. (Ioane 5:22) Nakai ko tautolu e faoa ka vevehe kehe e tau mamoe mai he tau koti. Ka ko e ha tautolu a fekafekauaga ko e tau tagata fakamatala he tututonu he magaaho nei kua tuku ke he tau tagata e magaaho ke fifili e moui he fekafekau ke he Atua mo e he ha ha ai e amaamanakiaga ke vevehe kehe ke he moui ka “hau [a Iesu] mo e hana a lilifu.” Ko e ku lahi mahaki he magaaho ne toe ma e fakatokaaga he tau mena nei kua fakamalolo e manako ma e gahua loto katoa he kumi e tautolu a lautolu ne “kotofa ke he moui tukulagi.”—Mataio 25:31-46; Gahua 13:48.
16. Ko e ha kua lata ia tautolu ke eke mo tau tagata fakapuloa fakamakamaka he Kautu?
16 Na mole atu e magaaho he lalolagi he vaha a Noa, mo e toe tote foki ti mole atu e fakatokatokaaga he tau mena nei. Kia eke a tautolu mo tau tagata fakapuloa fakamakamaka he Kautu. Kua monuina lahi e gahua fakamatala ha tautolu, he tau tau takitaha kua totou teau afe hane papatiso he fakamailoga ha lautolu a tukuleleaga ke he Atua. Kua eke a lautolu mo vala he fakatokatokaaga monuina ha Iehova—“ko e hana motu a tautolu, ko e fuifui mamoe ne fagai e ia.” (Salamo 100:3) Ko e olioli ha a ia ke fakalataha ke he gahua fakamatala he Kautu ke tamai e amaamanakiaga ke he tokologa ato hoko e “aho a Iehova kua lahi mo e matakutakuina”!
17, 18. (a) He fakamatala a tautolu, ko e heigoa e tali kua amanaki a tautolu mai he falu? (e) Ko e heigoa ka hoko moli ke he tau tagata va?
17 Ke tuga a Noa, ha ha ia tautolu e lagomatai mo e puipuiaga he Atua. E, kua liga feki e tau tagata, tau agelu fakafaliu tino tagata, mo e tau Nefalima ke he fekau a Noa, ka e nakai fakamotuhia he mena ia a ia. Kua feki e falu he vaha nei, ka fakakite e tautolu ke he fakamoliaga lahi kua nonofo a tautolu ke he “tau aho fakamui.” (2 Timoteo 3:1-5) Ko e va pihia kua fakamoli he perofetaaga he Tohi Tapu hagaao ke he ha ha hinei he Keriso, ha kua tohi e Peteru: “To o mai ke he tau aho fakamui e tau tagata va, kua mahani fakalata ke he tau manako lahi ha lautolu; kua pehe mai foki a lautolu, Ko fe e kupu talahaua ai ke haele mai a ia? ha ko e mena tali mai he momohe e tau matua, kua tumau agaia e tau mena oti tali mai he fakatoka eke.”—2 Peteru 1:16; 3:3, 4.
18 Ko e tau tagata va he vaha nei kua liga manamanatu: ‘Nakai la fai mena ia kua hiki tali mai he tufugatiaaga. Kua holo agaia ni e moui, mo e tau tagata kua kai, inu, fakamau, mo e feaki e tau magafaoa. Pete ni foki kaeke ke ha ha hinei a Iesu, to nakai fakahoko e ia e fakafiliaga he vaha nei haku.’ Ko e hepe ha ia ha lautolu! Kaeke ke nakai mamate a lautolu ha ko e falu mena tutupu ke he magaaho nei, to hoko mai moli e aho matakutakuina a Iehova mo e moumou, ti tuga ni e moumouaga malolo ke he Fakapukeaga ne tamai ai e fakaotiaga ke he hau kelea he vaha a Noa.—Mataio 24:34.
Kua Lata Tonu Ai, ke Mataala Mau!
19. Fefe ha tautolu a onoonoaga ke he tau gahua taute tutaki ha tautolu?
19 Kaeke ke tukulele a tautolu ki a Iehova, kia nakai fakahagahaga mitaki a tautolu ke mohe ha ko e tau kakano nakai tonu. Ko e magaaho anei ke mataala ai, ke fakagahuahua e tua he perofetaaga faka-Atua, mo e ke uta ai e matagahua ke “eke e tau motu oti kana mo tau tutaki.” (Mataio 28:19, 20) He hagaao atu e fakatokaaga nei ke he fakaotiaga he moumouaga, kua nakai fai monuina mua ue atu foki a tautolu mai he fekafekau ke he Atua ko Iehova i lalo hifo he takitakiaga a Iesu Keriso mo e fakalataha ai ke he gahua fakamatala he ‘tala mitaki he kautu’ ke he lalolagi katoa ato hoko mai e fakaotiaga.—Mataio 24:14; Mareko 13:10.
20. Ko e heigoa e fakafifitakiaga ne fakatoka e Kalepa mo Iosua, mo e ko e heigoa e puhala ha laua kua fakakite ma tautolu?
20 Ko e falu he tau tagata a Iehova kua fekafekau ai ki a ia ke he tau hogofulu tau, liga he tau momoui katoa. Mo e pete ni foki kaeke ko e eke laia a tautolu ke kuku mau e tapuaki moli, kia eke a tautolu ke tuga e Isaraela ko Kalepa, ne “mui atu fakaoti a ia ki a Iehova.” (Teutaronome 1:34-36) Ko ia mo Iosua kua mautauteute ai ke huhu atu ke he Motu he Maveheaga he nakai leva he mole e fakahaoaga a Isaraela mai he liliaga a Aikupito. Ko e laulahi he tau Isaraela katoa, kua tote e tua mo e kua ha ha i ai 40 e tau tau he tutakale, ko e matakavi ne mamate ai a lautolu. Kua fakauka a Kalepa mo Iosua ke he tau mena mamahi ne fakalataha mo lautolu ke he tau magaaho oti ia, ka e hoko ai ke he magaaho fakamui ko e tau tagata tane tokoua ia, ne huhu atu ke he motu he maveheaga. (Numera 14:30-34; Iosua 14:6-15) Ka “mui atu fakaoti ki a Iehova” a tautolu mo e fakatumau ke mataala fakaagaga, to ha ha ia tautolu e olioli ke huhu atu ke he lalolagi fou ne mavehe he Atua.
21. Ko e heigoa e ha tautolu a fua kaeke ke mataala fakaagaga a tautolu?
21 Ko e fakamoliaga kua fakakite moli kua nonofo a tautolu he magaaho he fakaotiaga mo e kua tata mai e aho lahi a Iehova. Nakai ko e magaaho anei ke matamohe ai mo e fakahanoa e taute he finagalo faka-Atua. To fakamonuina a tautolu kaeke ni ke mataala a tautolu fakaagaga mo e leveki e tau tapulu he fakakiteaga ko e tau fekafekau Kerisiano mo e tau fekafekau ha Iehova. Kia eke mo ha tautolu a fifiliaga ke ‘mataala, kia tumau ke he tua, kia eke mo tau tagata toa, kia fakamalolo.’ (1 Korinito 16:13) Ko e tau fekafekau a Iehova, kia igatia a tautolu ke mauokafua mo e fakamalolo. Ti eke a tautolu ke fakalataha mo lautolu ne kua mautali he magaaho ka hoko mai e aho lahi a Iehova, ke fekafekau fakamoli ai he matakau he tau tagata fiafia ne mataala tumau.
To Tali Fefe a Koe?
◻ Fakamaama fefe e koe e tau tapulu fafo fakatai ha tautolu, mo e leveki tumau fefe e tautolu?
◻ Ko e heigoa falu he tau puhala ke tumau ke mataala fakaagaga?
◻ Ko e ha ne amanaki a tautolu ke he tau tagata va, mo e fefe ha tautolu a onoonoaga ki a lautolu?
◻ Fefe ha tautolu a onoonoaga ke he gahua taute tutaki ha tautolu ke he tau aho fakamui nei?
[Blurb he lau 26]
Kua ha ha ai he tau Kerisiano e agaga tapu he Atua ke lagomatai a lautolu ke tumau e mataala mo e taute ha lautolu a tau matagahua
[Fakatino he lau 27]
Kua fifili kia a koe ke mataala fakaagaga tumau mo e tui tumau e tau tapulu fafo fakatai hau?