Toka e Manamanatu ke Leoleo a Koe
“To leveki a koe he loto manamanatu; to leoleo a koe he pulotu.”—TAU FAKATAI 2:11.
1. Kua maeke he manamanatu ke leoleo mai a tautolu he heigoa?
MANAKO a Iehova ki a koe ke fakagahuahua e manamanatu. Ko e ha? Kakano na iloa e ia to leoleo he naia a koe mai he tau hagahaga kelea kehekehe. Ne hafagi e Tau Fakatai 2:10-19 he talahau: “Ha ko e mena hoko atu e iloilo ke he loto hāu; ti mitaki foki kia koe e pulotu; to leveki a koe he loto manamanatu; to leoleo a koe he pulotu.” Leoleo a koe mai he heigoa? Mai he tau mena tuga e “puhala he tagata mahani kelea,” ko lautolu ne tiaki e tau puhala hakohako, mo e tau tagata ne lagatau kelea he ha lautolu a puhala.
2. Ko e heigoa e manamanatu, mo e ko e faga fe ne mua atu e manako he tau Kerisiano ki ai?
2 Liga to manatu e koe ko e manamanatu ko e iloilo he loto manamanatuaga ne kua kitia e kehe he taha mena mai he taha. Ko e tagata manamanatu kua mailoga ai e kehe he tau talahauaga po ke tau mena mo e kua ha ha ai e fifiliaga mitaki. Ko e tau Kerisiano, kua mua atu e manako ha tautolu ke he manamanatu fakaagaga ne fakave ke he iloilo tonu he Kupu he Atua. He magaaho ne fakaako e tautolu e tau Tohiaga Tapu, kua tuga e aku hake e tau poloka ta fale he manamanatu fakaagaga. Ko e mena ne ako e tautolu ka lagomatai a tautolu ke taute e tau fifiliaga ne fakafiafia a Iehova.
3. Maeke fefe a tautolu ke moua e manamanatu fakaagaga?
3 He magaaho ne ole e Atua ke he patuiki ha Isaraela ko Solomona ko e heigoa e fakamonuinaaga ne manako a ia ki ai, ne tala age e pule fuata: “Ko e mena ia kia foaki mai ai e koe e loto matala ke he hau a fekafekau ke fakafili ai e ia hau a motu, mo e fifili ai e ia e mitaki mo e kelea.” Ne ole a Solomona ma e manamanatu, ati age ai e Iehova ki a ia ke he puhala kehe lahi. (1 Tau Patuiki 3:9; 4:30) Ke moua e manamanatu, kua lata ia tautolu ke liogi, mo e lata ke fakaako e Kupu he Atua fakalataha mo e lagomatai he tau tohi fakailoilo ne foaki mai he puhala he “fekafekau fakamoli mo e loto matala.” (Mataio 24:45-47) To lagomatai he mena nei a tautolu ke feaki e manamanatu fakaagaga ke hokotia atu ke eke “mo tau tagata lalahi ke he manamanatu,” kua maeke ke “mailoga [po ke, fifili ke he vahaloto he] tau mena mitaki mo e tau mena kelea.”—1 Korinito 14:20; Heperu 5:14.
Manako Pauaki ma e Manamanatu
4. Ko e heigoa e kakano ke ha ha ai e mata “mitaki,” mo e maeke fefe ke lagomatai a tautolu?
4 Mo e manamanatu tonu, kua maeke ia tautolu ke fakalautatai atu mo e tau kupu ha Iesu: “Ka kia kumikumi fakamua a mutolu ke he kautu he Atua mo e hana tututonu, ati lafi atu ai e tau mena [koloa] oti ia kia mutolu.” (Mataio 6:33) Ne talahau foki e Iesu: “Ko e hulu he tino ko e tau mata haia; hanai, ka mitaki hau a tau mata, ti maama oti ai hau a tino.” (Luka 11:34) Ko e mata ko e hulu fakatai. Ko e mata “mitaki” na fakamoli mo e ono hako. Mo e mata pihia, kua maeke ia tautolu ke fakakite e manamanatu mo e o fano mo e nakai veveli fakaagaga.
5. He hagaao atu ke he tau gahua fakapisinisi, ko e heigoa kua lata ia tautolu ke tokaloto hagaao ke he kakano he fakapotopotoaga Kerisiano?
5 Ha kua nakai fakamukamuka e tau mata ha lautolu, kua tokologa ne fakatupetupe e tau momoui ha lautolu mo e tau momoui he falu he kamatamata aki e tau tauteaga fakapisinisi. Ka e kua lata ia tautolu ke manatu ko e fakapotopotoaga Kerisiano ko e “pou foki ia mo e fakaveaga he kupu moli.” (1 Timoteo 3:15) Ke tuga e tau pou he fale, ne toto ki luga he fakapotopotoaga e kupu moli he Atua, nakai ke he fakatokaaga pisinisi he taha tagata. Ko e tau fakapotopotoaga he Tau Fakamoli a Iehova kua nakai fakatu mo tau matakavi ke omoi aki e tau mena fakapisinisi, tau fakafuakoloa, po ke tau matagahua. Kua lata ia tautolu ke kalo mai he taute e tau pisinisi fakatagata i loto he Fale he Kautu. Kua lagomatai he manamanatu a tautolu ke kitia ko e tau Fale he Kautu, tau Fakaakoaga Tohi he Fakapotopotoaga, tau toloaga, mo e tau fonoaga he Tau Fakamoli a Iehova ko e tau matakavi ma e fakalatahaaga mo e tau tutalaaga fakaagaga he tau Kerisiano. Ane ke fakaaoga e tautolu e tau fakafetuiaga fakaagaga ke omoi aki ha mena fakapisinisi, nakai kia fakakite he mena nei e noa mo e loto fakaaue ma e tau mena fakaagaga uho? Ko e tau matutakiaga he fakapotopotoaga kua nakai lata ke fakaaoga ma e mouaaga fakatupe.
6. Ko e ha e tau mena mo e tau puhala fakafuakoloa kua nakai lata ke fakafua po ke taute he tau feleveiaaga he fakapotopotoaga?
6 Kua fakaaoga he falu e tau matutaki fakateokarasi ke fakafua e tau lagomataiaga malolo tino po ke ke fakafuluola e tino, tau vitamini, tau fematutakiaki tivi po ke telefoni, tau koloa ta fale, tau fakatokaaga o fenoga, tau polokalama mo e tau kanavaakau he komopiuta, mo e falu foki. Ke he ha mena ni, ko e tau feleveiaaga he fakapotopotoaga nakai ko e matakavi a ia ke fakafua po ke fakaholo ki mua e tau mena po ke puhala fakafuakoloa. Kua lata ia tautolu ke manamanatu ke he matapatu fakaakoaga kaeke ke manatu e tautolu na “vega atu ai [e Iesu] a lautolu oti kana ki fafo he faituga, ko e tau mamoe katoa mo e tau povi; kua liligi hifo foki e tau tupe he tau tagata fakafua, mo e fuluhi atu e tau laulau. Ti pehe age a ia kia lautolu ne fakafua e tau lupe, Uta kehe a e tau mena nei; ua eke e fale he haku a matua mo fale fakafua koloa.”—Ioane 2:15, 16.
Ka e kua e Tau Fakaputu Tupe?
7. Ko e ha kua lata lahi ai ke he manamanatu mo e mataala ka hagaao atu ke he tau fakaputu tupe?
7 Ko e manamanatu mo e mataala kua lata ke moua he magaaho ka hagaao atu ke fakaputu tupe he taha feua pisinisi. Liga manako taha tagata ke ole tupe mo e taute e tau maveheaga pehenei: “Tala atu fakamoli au to moua e koe e tau tupe.” “Nakai fakaai a koe ke kaumahala. Ko e mena moli anei.” Kia fakaeneene mai he magaaho ka talahau he taha tagata e tau fakamoliaga pihia. Liga kua nakai onoono fakamoli a ia po ke lagatau kelea a ia, ha ko e fakaputu tupe ko e mena nakai ke moli tumau. Kua moli ni, ko e falu tagata gutu makutu mo e fakahanoa kua fakavaia e falu he fakapotopotoaga. Kua fakamanatu mai he mena nei e “tau tagata matahavala” ne huhu fufu ki loto he fakapotopotoaga he senetenari fakamua mo e “kua liu e lautolu e fakaalofa noa he Atua ha tautolu ke he mata kakana.” Kua tatai a lautolu mo e tau maka fetofeto i kelekele he vai ka pakia mo e tamate ai e tau tagata kakau. (Iuta 4, 12) Moli, ko e tau manatu he tau tagata fakavaia na kehe, ka e kua faiola foki a lautolu ki a lautolu he fakapotopotoaga.
8. Ko e heigoa kua tupu hagaao ke he falu he tau fakatokaaga feua pisinisi ne tuga ke kautu?
8 Kua tutala foki ni e tau Kerisiano manatu mitaki hagaao ke he tau fakatokaaga feua ne tuga ke kautu, ka e kua tomo ni e tupe fakaputu ha lautolu mo e he falu ne mumuitua ke he fakafifitakiaga ha lautolu. Ti ko e fua, kua tokologa e tau Kerisiano ne uta kehe e tau kotofaaga he fakapotopotoaga. He magaaho ka kitia moli e tau feua mautu mafiti ke eke mo tau pulega fakavaia, ko ia ni ka moua e aoga ko e tagata fakavaia, ne fa amanaki ni ti galo. Maeke fefe he manamanatu ke lagomatai e taha ke kalo mai he tau tutuaga pihia?
9. Ko e ha kua lata ai mo e manamanatu ke fuafua e maveheaga hagaao ke he tau fakaputu tupe?
9 Kua ha ha he manamanatu e kakano ke maama e tau mena halahu. Kua lata lahi e iloilo nei ke fuafua e maveheaga hagaao ke he tau fakaputu tupe. Kua tua e tau Kerisiano ke he taha mo e taha, mo e liga manatu e falu ko e ha lautolu a tau matakainaga tane mo e tau matakainaga fifine fakaagaga to nakai putoia ke he tau feua ka fakahagahaga kelea ke he tau levekiaga he tau matakainaga tua fakalataha. Ka e, ha ko e tagata pisinisi ko e Kerisiano kua nakai pehe e mena ia kua mua atu a ia ke he tau puhala fakapisinisi po ke to kautu hana fakatokaaga.
10. Ko e ha e falu he tau Kerisiano ne ole tupe ma e pisinisi mai he tau matakainaga tua fakalataha, mo e ko e heigoa ka tupu ke he tau fakaputu tupe pihia?
10 Ko e falu he tau Kerisiano kua ole tupe ma e pisinisi mai he tau matakainaga tua fakalataha, kakano to nakai mahalo e tau fakatuaga foaki tupe ke age e tupe ma e ha lautolu a tau fakatokaaga hagahaga kelea. Ko e falu kua fakavaia ke talitonu ka fakaputu ha lautolu a tupe, to mafiti e maukoloa ha lautolu ka e nakai lahi e gahua po ke nakai gahua. Ko e falu kua fakataki ke he fakaputu tupe ha kua ha ha i ai e moui fulufuluola, ka e fakahiku ni ke galo oti e tau tupe ha lautolu! Taha e Kerisiano ne fakaputu e ia e tupe lahi, he amanaki a ia ke moua 25 e pasene he muka he tupe he ua ni e fahi tapu. Ne galo oti ia ia e tau tupe ia he magaaho ne fakailoa e tomo. He taha mena foki, ko e tagata feua vala kelekele ne kaitalofa e tau tupe loga mai he falu he fakapotopotoaga. Ne taute e ia e maveheaga fakagoagoa to lahi mahaki e tau muka ka moua ka e kua tomo ai mo e galo ia ia e tau tupe kaitalofa.
Magaaho Ka Kaumahala e Tau Feua Pisinisi
11. Ko e heigoa e fakatonuaga ne foaki e Paulo hagaao ke he lotokai mo e loto lahi ke he tupe?
11 Ko e tau kaumahala fakapisinisi kua takitaki atu ke he momoko mo e pihia foki ke galo e tuaga fakaagaga he falu he tau Kerisiano ne huhu atu ke he tau feua nakai tonu. Kua fua mai e loto mamahi mo e fakaita he kaumahala ke fakaaoga e manamanatu ke eke mo leoleoaga. Nukua tokologa ne hele he mahani velevelemena. “Ko e . . . velevelemena, aua neke talahau e tau mena ia ki mua ha mutolu, tuga e mena kua lata mo e tau tagata tapu,” he tohia e Paulo. (Efeso 5:3) Mo e hataki e ia: “Ko lautolu kua manako ke maukoloa, kua moua a lautolu he kamatamata, mo e hele, mo e tau manako lahi ne loga kua goagoa ai mo e kelea ai, ko e tau mena ia kua fakatomo ai e tau tagata ke he mahaikava mo e malaia. Ha ko e loto lahi ke he tau tupe, ko e vaka haia he tau mena kelea oti kana; ko e falu foki kua manako lahi ki ai, ti hehe ai a lautolu mai he tua, kua hoka e lautolu a lautolu ti ati ni ke he tau mena matematekelea loga.”—1 Timoteo 6:9, 10.
12. Kaeke ke fetaute pisinisi e tau Kerisiano mo e taha, ko e heigoa kua lata lahi ia lautolu ke manatu?
12 Kaeke ke feaki he Kerisiano e loto lahi ke he tupe, to tamai e ia ki a ia ni e hagahaga kelea fakaagaga. Ko e tau Farasaio ko e tau tagata velevelemena, mo e ko e puhala anei he tokologa he tau aho fakahiku nei. (Luka 16:14; 2 Timoteo 3:1, 2) Ke he taha fahi, ko e puhala he moui he Kerisiano kua lata ke ‘noa mo e velevelekoloa.’ (Heperu 13:5) Kua moli, na maeke e tau Kerisiano ke taute pisinisi tokoua po ke kamata tokoua e pisinisi. Ka e, ane kua taute pihia e laua, ko e tau tutalaaga mo e tau fakaholoaga kua lata ke toka kehe mai he tau mena he fakapotopotoaga. Mo e manatu: Pihia ni ke he tau matakainaga fakaagaga, kia taute mau ke tohi hifo e tau maveheaga fakapisinisi. Ko e mena lagomatai lahi ke he puhala nei ko e tala “Kia Tohi Hifo!,” ne fakailoa i loto he Awake! ia Fepuari 8, 1983, tau lau tohi 13 ke he 15.
13. To fakaaoga fefe e koe e Tau Fakatai 22:7 ke he tau feua pisinisi?
13 Ne tala mai he Tau Fakatai 22:7 ki a tautolu: “Ko ia foki ne ogo mena kua eke a ia mo e fekafekau kia ia ne ta age hana tau mena kia ia.” Ko e mena nakai pulotu a ia ke tuku e tautolu a tautolu po ke tau matakainaga ha tautolu he tuaga he fekafekau pihia. He magaaho ka ole mai taha ki a tautolu ke age taha tupe ma e feua pisinisi, kua tonu ke mailoga to maeke nakai ke liu totogi age e tupe. Kua talahaua kia a ia ke tua mo e ke falanaki ki ai? Kua moli, kua lata ia tautolu ke iloa ka age e tupe pihia to hoko ni ke galo kakano kua kaumahala e loga he tau feua pisinisi. Ko e tohi fakamoliaga foki kua nakai fakamoli e kautu he feua. Mo e nakai ko e mena lotomatala ma e ha tagata ke lahi e tupe ke tuku he fakatokaaga mai he mena ne fahia a ia ki ai.
14. Ko e ha kua lata ia tautolu ke fakakite e manamanatu kaeke ke kaumahala e pisinisi he Kerisiano ne age e tautolu e tupe ki ai?
14 Kua lata ia tautolu ke fakakite e manamanatu kaeke ke age e tautolu e tupe ke he Kerisiano ma e tau mena fakapisinisi ati kua galo e tupe, ka e kua nakai putoia ke he tau gahua nakai fakamoli. Kaeke ka kaumahala e pisinisi ti nakai ko e hepe he ha tautolu a matakainaga tua fakalataha ne kaitalofa e tupe, maeke nakai a tautolu ke talahau kua fakahehe a tautolu? Nakai, kakano kua age noa e tautolu e tupe, ti liga lafilafi e tautolu e muka ki ai, mo e nakai fai mahani nakai fakamoli ne taute. Ha kua nakai fai mahani nakai fakamoli, kua nakai fai fakaveaga a tautolu ke fakahala fakamatafakatufono a ia ne kaitalofa. Ko e heigoa e mitaki ka hokotaki e matakainaga Kerisiano mahani fakamoli ne kua fakailoa e tomo kakano kua kaumahala e feua pisinisi loto mitaki?—1 Korinito 6:1.
15. Ko e heigoa e tau mena kua lata ke fioia ki ai kaeke ke fakailoa ai e tomo?
15 Ko lautolu ne iloa e tau kaumahalaaga he tau pisinisi kua kumi e totokaaga he fakailoa e tomo. Ha kua nakai fakahanoa e tau Kerisiano hagaao ke he tuaga kaitalofa, pete ni he uta kehe fakamatafakatufono e falu he tau kaitalofa, kua logona he falu e lata ke lali ke totogi e kaitalofa ne auhia kaeke ke talia e lautolu he fakamauaga tupe e totogi. Ka e kua ka galo he tagata kaitalofa e tupe he hana matakainaga ka e he mogonei nofo ke he puhala muhumena? Po ke, ka e kua ka moua he tagata kaitalofa e tau tupe loga ke totogi aki e tau mena ne kaitalofa e ia ka e tiaki e maveheaga ke he tupe ne liga ha ha ia ia ke he hana matakainaga? Mogo ia ka fakauaua ai hagaao ke he tonu he tagata kaitalofa ke lagomatai he matagahua i loto he fakapotopotoaga.—1 Timoteo 3:3, 8; kikite The Watchtower, Sepetema 15, 1994, tau lau tohi 30-1.
Ka e kua ka Ha Ha Ai e Fakavaia?
16. Ko e heigoa e tau lakaaga kua lata ke taute kaeke kua tuga ko e tau tagata matematekelea a tautolu he pisinisi fakavaia?
16 Kua lagomatai he manamanatu a tautolu ke iloa kua nakai fua mai e tau muka he tau fakaputuaga tupe oti. Ka e, kua ka putoia ki ai e fakavaia? Ko e fakavaia ko e “fakaaogaaga pauaki he pikopiko, lagatau kelea, po ke ekefakakelea he kupu moli ke fakaohooho aki e taha ke toka hifo e falu he tau mena uho hana po ke tiaki e tonu fakamatafakatufono.” Ne tohi hifo e Iesu Keriso e tau lakaaga ke taute he magaaho ka manatu hifo e tagata kua fakavaia he matakainaga tapuaki fakalataha a ia. Hagaao atu ke he Mataio 18:15-17, ne talahau a Iesu: “Kaeke ke mahani kelea mai hau a matakainaga kia koe, kia fano a koe, ti akonaki a ia hoko mua ni. Kaeke ke fanogonogo mai a ia kia koe, kua moua tuai e koe hau a matakainaga. Kaeke ke nakai fanogonogo mai a ia, ti o ai a mua mo taha, po ke tokoua, kia fakamoli ai e tau kupu oti he talahau he tokoua, po ke tokotolu. Ka nakai fanogonogo a ia ki a laua, ti talahau atu e koe ke he ekalesia; ka nakai fanogonogo a ia ke he ekalesia, kia eke a ia kia koe ke tuga e tagata kehe po ke telona.” Kua fakakite mai he fakataiaga ne tala mai fakahaga e Iesu kua manatu a ia ke he tau agahala tuga e tau mena ia ne putoia ai e tau lekua fahitupe, fakalataha mo e fakavaia.—Mataio 18:23-35.
17, 18. Kaeke ke fakavaia he Kerisiano a tautolu, maeke fefe he manamanatu ke leoleo a tautolu?
17 Moli ni, to nakai fai fakaveaga faka-Tohiaga Tapu ke fakagahuahua e tau lakaaga ne tohi ia Mataio 18:15-17 kaeke kua noa mo e fakamoliaga po ke talahau noa ni e fakavaia. Ka e kua hane fai ka fakavaia moli taha he Kerisiano a tautolu? Kua maeke he manamanatu ke leoleo a tautolu mai he taute taha mena ka liga ke talahaua kelea e fakapotopotoaga. Ne tomatoma a Paulo ke he tau matakainaga Kerisiano ke toka ni hoko lautolu ke hepe mo e fakavaia foki ka e nakai uta hana a matakainaga ke he hopo.—1 Korinito 6:7.
18 Ko e ha tautolu a tau matakainaga tane mo e fifine loto fakamoli kua nakai ‘puke ke he pikopiko mo e tau mahani kelea,’ ke tuga e makoi ko Paiesu. (Gahua 13:6-12) Ti, kia o mai a a tautolu ke fakaaoga e manamanatu he magaaho ka galo e tupe he tau feua pisinisi ne putoia ai e tau matakainaga tua fakalataha. Ti kaeke kua manamanatu atu a tautolu ke taute e fakahala fakamatafakatufono, kua lata ia tautolu ke fioia e tau lauiaaga ka moua e tautolu fakatagata, ke he taha tagata po ke tau tagata, ke he fakapotopotoaga, mo e ki a lautolu i fafo. Ke tutuli e tautui he tupe ka liga ke fakamole lahi ha tautolu a magaaho, malolo, mo e falu a mena foki. Liga to eke ni ke fakamuhu koloa aki e tau loea mo e falu he tau tagata pulotu. Kua momoko, ha kua fakafua he falu he tau Kerisiano e tau kotofaaga fakateokarasi kakano kua makutu lahi ke he tau mena nei. Ko e ha tautolu a hikitakina ke he puhala nei kua liga fakafiafia a Satani, ka e kua manako a tautolu ke fakafiafia e loto ha Iehova. (Tau Fakatai 27:11) Ke he taha fahi, ke talia e kaumahala ka liga lagomatai a tautolu mai he tau loto mamahi mo e moua e magaaho lahi ma tautolu mo e ma e tau motua. To lagomatai ai ke leoleo e mafola he fakapotopotoaga mo e to taute a tautolu ke fakatumau ke kumikumi fakamua e Kautu.
Manamanatu mo e Taute Fifiliaga
19. Ko e heigoa ka taute he manamanatu fakaagaga mo e liogi ma tautolu he magaaho ka taute e tautolu e tau fifiliaga fakatupetupe?
19 Ke taute e tau fifiliaga hagaao ke he fahitupe po ke tau lekua fakapisinisi kua fakatupetupe lahi. Ka e kua maeke he manamanatu fakaagaga ke lagomatai a tautolu ke fuafua e tau tauteaga mo e taute e tau fifiliaga pulotu. Ka e mua atu, ko e liogi mo e falanaki ki a Iehova ka tamai ki a tautolu e ‘monuina mai he Atua.’ (Filipi 4:6, 7) Ko e mena ia ko e milino mo e totokaaga ne fua mai he fakafetuiaga tata hau ni mo Iehova. Moli, ko e mafola pihia ka lagomatai a tautolu ke taofimau ha tautolu a lagotatai he magaaho ka fehagai a tautolu mo e tau fifiliaga uka.
20. Ko e heigoa kua lata ia tautolu ke fakamakamaka ke taute hagaao ke he tau lekua fakapisinisi mo e he fakapotopotoaga?
20 Kia o mai a a tautolu ke fakamalolo ke nakai taute e tau tautotoko ke faguna aki ha tautolu a mafola po ke he fakapotopotoaga. Kua lata ia tautolu ke manatu kua gahuahua e fakapotopotoaga Kerisiano ke lagomatai fakaagaga a tautolu, nakai ke eke mo matakavi he tau mena fakafuakoloa. Ko e tau lekua fakapisinisi kua lata tumau ke toka kehe mai he tau gahua he fakapotopotoaga. Kua lata ia tautolu ke fakaaoga e manamanatu mo e mataala he magaaho ka taute ai e tau feua pisinisi. Mo e o mai a a tautolu ke taofi mau e kitiaaga lagotatai he tau mena ia, he kumikumi fakamua e tau mena he Kautu. Kaeke ke kaumahala e feua pisinisi ne putoia e tau matakainaga tapuaki fakalataha ki ai, kia lata ia tautolu ke kumi e mena kua mua atu e mitaki ma lautolu oti i ai.
21. Kua maeke fefe a tautolu ke fakaaoga e manamanatu mo e lautatai atu ke he Filipi 1:9-11?
21 He nakai molea e tupetupe ke he tau lekua he fahitupe mo e falu he tau mena aoga tote, kia o mai a a tautolu ke fakaohooho atu ha tautolu a tau loto ke he manamanatu, liogi ma e takitakiaga he Atua, mo e fakatumau ke fakamua e tau mena he Kautu. Ke lautatai mo e liogi ha Paulo, ‘kia fakatupu lahi ue atu ha tautolu a fakaalofa, mo e maama, katoa mo e loto manamanatu oti kana ati mailoga ai e tautolu e tau mena kehekehe mo e nakai totoku fakakelea e taha’ po ko tautolu ni. Ha kua ha ha he mogonei e Keriso ko e Patuiki he nofoaiki he lagi, ki a o mai a a tautolu ke fakakite e manamanatu fakaagaga he tau puhala oti he moui. Mo e ‘kia puke a tautolu ke he tau fua he mahani tututonu mai ia Iesu Keriso, ke he fakaheke mo e fakaaue he ha tautolu a Atua,’ ko e Iki Pule Katoatoa ko Iehova.—Filipi 1:9-11.
To Tali Fefe a Koe?
◻ Ko e heigoa e manamanatu?
◻ Ko e ha kua ha ha ai e lata lahi ke fakakite e manamanatu hagaao ke he tau tauteaga fakapisinisi he vahaloto he tau Kerisiano?
◻ Maeke fefe he manamanatu ke lagomatai a tautolu kaeke ke logona hifo e tautolu kua fakavaia he matakainaga tua fakalataha a tautolu?
◻ Ko e heigoa e matagahua kua lata ke ha ha he manamanatu ka taute fifiliaga?
[Fakatino he lau 15]
To lagomatai he manamanatu a tautolu ke fakagahuahua e fakatonuaga ha Iesu ke tumau ke kumikumi fakamua e Kautu
[Tau Fakatino he lau 17]
Kia tumau ke tohi hifo e tau maveheaga fakapisinisi