Kolo Toko he FATATOHI INITANETE
Kolo Toko
FATATOHI INITANETE
Faka-Niue
ā
  • ā ē ī ō ū
  • TOHI TAPU
  • TAU TOHI
  • TAU FELEVEIAAGA
  • w97 5/1 lau 17-21
  • Kitia Mitaki e Uta Fekau Hako

Nakai fai vitiō ma e fifiliaga nei.

Fakamolemole, fai lekua ke moua e vitiō.

  • Kitia Mitaki e Uta Fekau Hako
  • Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—1997
  • Tau Vala Mataulu
  • Tau Tohi Pihia Foki
  • Kua Fakatapakupaku e Iehova e Tau Perofeta Fakavai
  • Tau Fekau Fakamatakutaku Hagaao ki a Papelonia mo Ierusalema
  • Fakamoli he Atua e Tau Kupu he Hana a Tau Uta Fekau
  • Ko e Tala Mitaki he Uta Fekau ma Siona!
  • Ko e Tau Uta Fekau he Mafola Mahani Atua kua Fakailoa ke Fiafia
    Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—1997
  • Toka he Tau Tagata he Atua a Papelonia
    Tohi Haaku he Tau Tala Tohi Tapu
Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—1997
w97 5/1 lau 17-21

Kitia Mitaki e Uta Fekau Hako

‘Ko au kua fakamau ai e au e kupu he hana fekafekau, ti fakahoko e ia e pule he hana tau fekau.’​—ISAIA 44:25, 26.

1. Kua mailoga mitaki fefe e Iehova e tau uta fekau hako, mo e fakatapakupaku fefe e ia a lautolu ne fakavai?

KO E Atua ko Iehova ko e Kitia Lilifu Lahi he hana a tau uta fekau moli. Ne kitia mitaki e ia a lautolu he taute e tau fekau kua foaki e ia he puhala ia lautolu ke hoko moli. Ko e Fakatapakupaku Lahi Mahaki foki a Iehova he tau uta fekau fakavai. Fakatapakupaku fefe e ia a lautolu? Ne fakakaumahala e ia e tau fakamailoga mo e tau amaamanakiaga ha lautolu. He puhala nei kua fakakite e ia ko e tau tagata talahau tuai ne fifili ni e lautolu a lautolu, ko e tau fekau kua tupu mai ni he ha lautolu a manamanatuaga fakavai​—e, ko e ha lautolu a manamanatuaga goagoa, mo e fakatino!

2. Ko e heigoa e totokoaga he tau uta fekau ne tupu he vaha he tau Isaraela?

2 Kua talahau tokoua a Isaia mo Esekielu ke eke mo tau uta fekau he Atua ko Iehova. Pihia nakai a laua? Kia kikite la tautolu ki ai. Ne perofeta ai a Isaia i Ierusalema mai he kavi 778 F.V.N. ke he falu magaaho he mole e 732 F.V.N. Kua fakapaea a Esekielu ki Papelonia he 617 F.V.N. Ne perofeta a ia ke he hana a tau matakainaga Iutaia i ai. Ko e tau perofeta tokoua kua talahau ai fakamalolo to moumou a Ierusalema. Kua talahau he falu perofeta to nakai fakaata he Atua e mena nei ke tupu. Ko hai moli ke eke mo tau uta fekau kua hako?

Kua Fakatapakupaku e Iehova e Tau Perofeta Fakavai

3, 4. (a) Ko e heigoa he tau fekau totoko ua ne talahau ke he tau Isaraela i Papelonia, mo e fakatapakupaku fefe e Iehova e uta fekau fakavai? (e) Ko e heigoa ne talahau e Iehova ka hoko ke he tau perofeta fakavai?

3 He ha ha ai a Esekielu i Papelonia, kua foaki age e fakakiteaga he mena kua hoko ke he faituga i Ierusalema. Kua ha ha i ai toko 25 e tagata tane ke he mena ne hu atu ai ke he gutuhala he fahi uta. He fakalataha mo lautolu tokoua e tau tama tane patuiki, ko Iaasenia mo Pelataia. Fefe e onoonoaga a Iehova ki a laua? Kua tali he Esekielu 11:2, 3: “Ko e tama he tagata na e, ko e tau tagata na kua manamanatu ai ke he tau mena kelea, mo e pulega ai a lautolu ke he tau pulega kelea ke he maga nai; ko lautolu ne pehe atu, Nakai tata mai e vaha ke ta ai e tau fale.” Ko e tau uta fekau tali noa nei he mafola ne pehe, ‘Nakai fai hagahaga kelea ki a Ierusalema. Ko e ta tuai he ha e tautolu e tau fale loga i ai!’ Ti tala age e Atua ki a Esekielu ke totoko ke he tau perofeta pikopiko nei. He kupu 13 he veveheaga 11, kua tala mai e Esekielu ki a tautolu e mena ne tupu ke he taha ia lautolu: “Ne perofeta atu au ti mate a Peletaia ko e tama a Penina.” Kua liga tupu e mena nei ha ko e tama patuiki talahaua mo e fakaohooho lahi a Peletaia mo e tagata hufeilo tupua mua atu. Ko e mate fakaofo hana kua fakamoli ai ko ia ko e perofeta fakavai!

4 Ko e tamateaga ha Iehova ki a Peletaia kua nakai fakaoti e pikopiko he falu perofeta fakavai ke he higoa he Atua. Ko e tau eke fakavai nei kua fakatumau ke he puhala goagoa he talahau tuai e tau mena kua totoko ke he finagalo he Atua. Ti tala age e Atua ko Iehova ki a Esekielu: “Oi te fakaalofa ke he tau perofeta goagoa ne omaoma ke he tau loto ha lautolu, ti nakai kitia e lautolu ha mena.” Tuga a Peletaia, to nakai “ha i ai foki” ia lautolu ha fakakiteaga malolo ma Ierusalema mo e “fakakiteaga ke monuina ai a ia, ka e nakai fai monuina.”​—Esekielu 13:3, 15, 16.

5, 6. Pete ni e tau uta fekau fakavai oti, ne fakamoli fefe a Isaia ko e perofeta moli?

5 Ma Isaia, ko e tau fekau faka-Atua oti hana hagaao ki a Ierusalema kua moli. He vaha mafana he 607 F.V.N., ne moumou he tau Papelonia e motu mo e liuaki e fuifui tote Iutaia ki Papelonia ne uta fakapaea. (2 Nofoaga he Tau Patuiki 36:15-21; Esekielu 22:28; Tanielu 9:2) Kua taofi kia he tau mena matematekelea nei e tau perofeta fakavai mai he moumou e tau tagata he Atua aki e tau tala teao? Nakai, kua fakatumau ni e tau uta fekau pikopiko ia ki ai!

6 He lafi ke he mena nei, ko e tau tagata fakapaea ha Isaraela kua fakatapakupaku foki ke he tau tagata talahau tuai, tau talahau tuai fakataulatua, mo e tau makoi. Pete ia, kua fakamoli e Iehova ko e tau tagata uta fekau fakavai oti nei ko e tau goagoa kaumahala, he talahau hehe e tau tala. Ke he magaaho tonu ne fakakite e ia a Esekielu ko e uta fekau moli hana, tuga ni a Isaia. Kua fakamoli e Iehova e tau kupu oti ne vagahau e ia he puhala ia laua, tuga ni ne mavehe e ia: “Ko ia ne moumou ai e tau fakamailoga he tau tagata pikopiko; ti fakagoagoa ai e ia e tau taulaatua; kua fakaliliu ki tua e ia e tau tagata pulotu, ti eke e ia ha lautolu a iloilo mo mena goagoa; kua fakamau ai e ia e kupu he hana fekafekau, ti fakahoko e ia e pule he hana tau fekau.”​—Isaia 44:25, 26.

Tau Fekau Fakamatakutaku Hagaao ki a Papelonia mo Ierusalema

7, 8. Ko e heigoa e fekau omoomoi ne ha ha ia Isaia ma Papelonia, mo e ko e heigoa e kakano he hana a tau kupu?

7 To moumou oti a Iuta mo Ierusalema, mo e nakai fai tagata ka nonofo ai, ke 70 e tau tau. Pete ia, ne fakapuloa e Iehova mai ia Isaia mo Esekielu ko e maga to liu ati hake mo e to nonofo ai e tau tagata i ai ke he magaaho ku ne kua talahau tuai e ia! Ko e talahauaga tuai nei kua ofoofogia. Ko e ha? Ha kua talahaua ai a Papelonia ke nakai fakatoka hana a tau tagata fakahala. (Isaia 14:4, 15-17) Ti ko hai ka maeke ke fakahao e tau tagata fakapaea nei? Ti ko hai ka fakakaumahala a Papelonia malolo lahi, mo e hana a tau kaupa malolo lahi mo e tau fakatokaaga vai totoko? Maeke ia Iehova Mua Ue Atu! Mo e talahau e ia ko e to pihia: “Ko ia . . . kua pehe atu a ia ke he tau mena hokulo [ko e tau fakatokaaga vai a ia he maga], Kia pakupaku ā; to fakamaha foki e au hau a tau vailele. Kua pehe atu a ia kia Kuresa, ko e haku a leveki mamoe a ia; to fakahoko ai e ia e tau mena oti kua loto au ki ai; kua pehe atu foki a ia ki Ierusalema, to ati ai ni a koe; kua pehe atu foki a ia ke he faituga, To eke ai ni hau a tau fakaveaga.”​—Isaia 44:25, 27, 28.

8 Manamanatu la ke he mena ia! Ko e Vai Eufirate, ko e fakakaupaaga matakutakuina ke he tau tagata, ka e ki a Iehova ko e tama vala vai he fuga maka vela. Mafiti ai, to mamiti e kaupaaga! To veli a Papelonia. Pete ni e kavi ke he 150 e tau tau to fanau a Kuresa ko e Peresia, kua talahau tuai mai e Iehova ia Isaia e tapakiaga he patuiki nei ha Papelonia mo e fakahao he tau tagata fakapaea Iutaia ha ko e hana pule he liliu atu ke ati hake a Ierusalema mo e faituga i ai.

9. Ko hai ne fakahigoa e Iehova ko e hana a hukui ma e moumouaga ha Papelonia?

9 Moua e tautolu e perofetaaga nei he Isaia 45:1-3: “Kua vagahau mai pehe a Iehova kia ia ne fakauku ai e ia, ko Kuresa, ne taofi ai e au hana lima matau, kia fakatokolalo ai e tau motu oti ki mua hana, . . . ke hafagi ki mua hana e tau pahala lau ua; to nakai pa foki e tau gutuhala. Ko au ni, to fina atu au ki mua hau, ti fakamolemole ai e au e tau mena nakai tatai; ti lipilipi e au e tau gutuhala apa kula; to hehele motu foki e au e tau fakamau lapatoa. To foaki atu foki e au kia koe e tau koloa ha ha he pouli, mo e tau koloa ne fufu ai ke he tau mena galo; kia iloa e koe ko au ko Iehova, ko au ne ui ai a koe ke he hau a higoa.”

10. Ke he puhala fe kua “fakauku” a Kuresa, mo e maeke fefe a Iehova ke vagahau ki a ia ke he molea e tau teau tau ato fanau a ia?

10 Mailoga la kua vagahau a Iehova ki a Kuresa tuga ni kua fita e moui a ia. Kua lagotatai e mena nei mo e talahauaga a Paulo kua “ui foki [e Iehova] ke he tau mena nakai ha i ai, tuga he ha ha i ai.” (Roma 4:17) Ti pihia foki, kua kitia mitaki he Atua a Kuresa ko “ia ne fakauku ai e ia.” Ko e ha ne taute e ia e mena ia? Ati, kua nakai liligi he ekepoa ne mua ha Iehova e lolo tapu fakauku ke he ulu a Kuresa. Moli, ka e ko e fakauku fakaperofeta a nei. Kua fakakite e hu atu ke he gahua pauaki. Ti kua maeke ke vagahau e Atua ke he hana a kotofaaga foaki tuai ko Kuresa kua fakauku.​—Fakatatai 1 Tau Patuiki 19:15-17; 2 Tau Patuiki 8:13.

Fakamoli he Atua e Tau Kupu he Hana a Tau Uta Fekau

11. Ko e ha e tau tagata ne nonofo i Papelonia kua logona e haohao mitaki?

11 Ke he magaaho ia ne totoko a Kuresa ki a Papelonia, ti ko e tau tagata kua nonofo ai kua logona e malu mo e haohao mitaki. Kua puipui viko e motu ha lautolu aki e kaupa lahi mo e hokulo, ne taute ai he Vaitafe Eufirate. Ko e mena ne tafe e vailele ke he maga, kua ha ha ai e fuga momo ke he tau vai pa oti he fahi uta he vailele. He vevehe kehe mai he maga, ne ta e Nepukanesa e mena ne fakahigoa e ia ko e “tau kaupa tokoluga, ne tuga e mouga ne nakai maeke ke omoi . . . Ko e hana a ulu ne fakatokoluga e [ia] e mouga.”a Kua ha ha ai e tau gutuhala he kaupa nei mo e tau gutuhala lapatoa lalahi. Ke huhu atu ki loto, fai tagata ke toli hake ke he tau kaukau he vailele nei. Ko e mena ia ni ne nakai fai amaamanakiaga e tau pagota ke fehola!

12, 13. Maeke fefe e tau kupu a Iehova kua puhala mai he uta fekau hana ko Isaia ke fakamoli he magaaho ne to a Papelonia ki a Kuresa?

12 Ka e nakai ko e tau Iutaia fakapaea ia ne tua ki a Iehova! Ha ha ia lautolu e amaamanakiaga kikila. Puhala he hana tau perofeta, ne mavehe he Atua ke fakahao a lautolu. Fakamoli fefe he Atua e maveheaga hana? Ne poaki e Kuresa hana tau kautau ke fakatoka e Vailele Eufirate ke he tau kilomita gahoa he matapotu he fahi tokelau ha Papelonia. Ti, ko e lagoaga ne mua he maga kua fuluhi ai ke he toka he vailele kua mamiti. Ke he po matematekelea, ko e tau tagata inu kava i Papelonia kua hafagi fakahanoa e tau pahala lau ua ke he tau vai Eufirate. Nakai papaki ua moli e Iehova e tau gutuhala lapatoa fakavalavala; ti pihia foki ne nakai papa e ia e tau pa lapatoa ke pa aki a lautolu, ka e ko e utauta mua atu hana ke taofi a lautolu ke mahafagi mo e nakai fai taofiaga. Kua nakai fai aoga e tau kaupa a Papelonia. Nakai toli hake e tau kautau a Kuresa ki luga ha lautolu ke hohoko ki loto. Kua fano mua a Iehova ia Kuresa, mo e fakamolemole “e tau mena ne nakai tatai,” e, ko e tau mena fakalavelave oti. Kua fakamoli ai ko e uta fekau moli he Atua a Isaia.

13 He pule katoa a Kuresa ke he maga, kua mokulu oti e tau koloa ke he hana a tau lima, fakalataha mo e tau poko galo. Ko e ha ne taute ai he Atua ko Iehova e mena nei ma Kuresa? Ke maeke ai ia ia ke iloa ko Iehova ‘kua ui ai a ia ke he hana a higoa,’ ko e Atua he perofetaaga moli mo e Iki Pule Katoatoa he lagi mo e lalolagi katoa. To iloa e ia ko e mena fakatoka he Atua ma hana ke moua e malolo ke fakahao Hana tau tagata, Isaraela.

14, 15. Iloa fefe e tautolu kua lata tuai ke foaki e Kuresa ki a Iehova hana a kautuaga ki Papelonia?

14 Fanogonogo la ke he tau kupu a Iehova ki a Kuresa: “Ha ko e haku a fekafekau ko Iakopo, mo Isaraela ne fifili e au, ko e mena ia kua ui ai e au a koe ke he hāu a higoa, kua talahau e au hau a higoa, ka e nakai iloa e koe au. Ko au ko Iehova, ka e nakai ha i ai taha; nakai fai atua ka ko au ni; kua pipi e au a koe, ka e nakai iloa e koe au; kia iloa ai e lautolu ke kamata mai he mena ne hake ai e la ke hoko ke he mena ne hifo ai a ia, nakai ha i ai taha ka ko au ni; ko au ni ko Iehova, ka e nakai ha ha i ai taha; ko au ne eke ai e maama, mo e fakatupu ai e pouli; ko au ne eke ai e monuina [ma e hana a tau tagata fakapaea] mo e fakatupu e malaia [ma Papelonia]; ko au ko Iehova, ne eke ai e tau mena oti ia.”​—Isaia 45:4-7.

15 Kua lata ke tuku age e Kuresa ki a Iehova hana a kautuaga ki a Papelonia, ha ko Ia ne fakamalolo a ia ke taute Hana a olioli ke he maga mahani kelea mo e fakatoka e tau tagata fakapaea Hana. He taute e mena nei, ne ui he Atua hana a lagi ke liligi hifo e tau fakaohoohoaga po ke tau malolo tututonu. Ne ui a ia ke he lalolagi hana ke mahafagi mo e taute e tau mena tututonu mo e fakamouiaga ma e hana a tau tagata pagota. Mo e hana a lagi mo e lalolagi fakatai kua fakateliga ke he poakiaga nei. (Isaia 45:8) Molea e tau tau teau he mole atu hana a mate, ne fakakite a Isaia ko e uta fekau moli a Iehova!

Ko e Tala Mitaki he Uta Fekau ma Siona!

16. Ko e heigoa e tala mitaki ka fakapuloa ke he maga malona ha Ierusalema he magaaho ne kaumahala a Papelonia?

16 Ka e lahi atu foki. Kua tala mai he Isaia 52:7 hagaao ke he tala mitaki ma Ierusalema: “Kua fulufuluola lahi ni ki luga he tau mouga e tau hui hana kua talahau mai e tala mitaki, ko ia kua ogo mai e monuina, kua talahau mai e tala mitaki; kua fakailoa mai e fakamouiaga; kua pehe mai kia Siona, Kua pule hau a Atua.” Manamanatu la ko e fiafia ha ia ka kitia e uta fekau hane hau ai ki Ierusalema he tau mouga! Liga fai tala a ia. Ko e heigoa? Ko e tala fiafia lahi ma Siona. Ko e tala he mafola, e, tala ke he loto mitaki he Atua. Ko Ierusalema mo e hana a faituga kua taute ai ke liu ati hake! Mo e kua fakapuloa he uta fekau mo e kautu mo e fakamakamaka: “Kua pule hau a Atua.”

17, 18. Lauia fefe e higoa ni a Iehova he kaumahala a Papelonia ia Kuresa?

17 He magaaho ne fakaata e Iehova e tau Papelonia ke moumou e nofoaiki hana ne kua tupu mai e tau patuiki he laini a Tavita, ne tuga ke nakai liu a Ia ke eke mo Patuiki. Kua eke a Matuka, ko e atua lahi a Papelonia mo patuiki. Pete ia, he magaaho ne liti he Atua ha Siona a Papelonia ki lalo, ne fakatata e ia hana pule katoatoa he lagi mo e lalolagi katoa​—ko ia ko e Patuiki lahi mahaki. He pehi ai e mena moli nei, ko Ierusalema, “ko e māga haia he Patuiki to atu,” kua liu ai fakatu hake, fakalataha mo e faituga i ai. (Mataio 5:35) Ke lata mo e uta fekau ne ta mai e tala mitaki pihia, pete ni kua efu, kiva mo e unoko hana tau hui, ka e ke he tau mata he tau tagata fakaalofa ha Siona mo e hana a Atua, kua onoono atu a lautolu, oi, ko e fulufuluola lahi!

18 He manatu fakaperofeta, ko e veli ha Papelonia ne kakano ko e kautu he Atua kua fakatu mo e ko ia ne fua e tala mitaki kua fakapuloa e fakamoliaga ia. Lafi atu ai, ko e lau fekau tuai nei, kua fita he talahau mai ia Isaia, kua fakatino e uta fekau he tala mitaki mua ue atu​—mua ue atu kakano ha ko e hana a mataulu tokoluga lahi mo e hana a matapatu he Kautu, mo e tau fakagahuahuaaga homo ue atu ma e tau tagata oti he tua.

19. Ko e heigoa e fekau hagaao ke he motu a Isaraela ne foaki e Iehova ia Esekielu?

19 Kua age foki ki a Esekielu e tau perofetaaga he liuakiaga. Ne perofeta e ia: “Kua pehe mai e Iki ko Iehova, . . . To eke e au ke kakai ai e tau maga ha mutolu, ke ati hake foki e tau mena ne maona. Ti pehe age ai a lautolu, Ko e kelekele hanai ne eke mo tau mena kua moumou, kua eke tuai ke tuga e kaina ko Etena.”​—Esekielu 36:33, 35.

20. Ko e heigoa e fakamafanaaga fiafia ne taute fakaperofeta e Isaia ki a Ierusalema?

20 He fakapaeaaga i Papelonia, kua tagi ai e tau tagata he Atua ha ko Siona. (Salamo 137:1) Mogonei, kua maeke ke olioli a lautolu. Ne fakamafana e Isaia: “Kia kalaga fiafia fakalataha a mutolu ko e tau mena malolo i Ierusalema; ha kua fakamafana e Iehova hana motu, kua laveaki e ia a Ierusalema. Kua toka kehe e Iehova e tapulu he hana lima tapu ki mua he tau motu oti; ti kitia he tau kala oti he lalolagi e fakamouiaga he Atua ha tautolu.”​—Isaia 52:9, 10.

21. Fakamoli fefe e tau kupu ia Isaia 52:9, 10 he mole atu e kaumahala a Papelonia?

21 E, ko e tau tagata fifili a Iehova kua fai kakano lahi ke olioli. Kua o a lautolu mogonei ke liu fakapuke e tau matakavi tokanoa fakamua, ti taute ai ke eke ke tuga e katene ha Etena. Kua “toka kehe e Iehova e tapulu he hana lima tapu” ma lautolu. Kua fakamalolo a ia ke gahua he ta mai a lautolu ke he kaina-motu fakahele ha lautolu. Nakai ko e mena tupu tote, mo e galo anei he fakamauaga tala tuai. Nakai, ko e tau tagata oti ne nonofo mogoia kua kitia e ‘toka kehe e lima tapu’ he Atua he fakamakamaka ke he malolo he tau mena fakatagata ke maeke ke ta mai e fakamouiaga ofoofogia he motu. Kua foaki ki a lautolu e fakamoliaga mauokafua ko Isaia mo Esekielu ko e tau uta fekau moli a Iehova. Nakai fai kua maeke ke fakauaua ko e Atua a Siona ko e Atua moui mo e moli tokotaha maka he lalolagi katoatoa. Ia Isaia 35:2, kua totou e tautolu: “To kitekite atu a lautolu ke he lilifu a Iehova, ko e fulufuluola he Atua ha tautolu.” Ko lautolu ne talia e fakamoliaga nei he tuaga Atua ha Iehova kua liliu ke tapuaki ki a ia.

22. (a) Ko e heigoa ha tautolu he vaha nei ke fakaaue ki ai? (e) Ko e ha kua mua atu e fakaaue ha tautolu kua fakatapakupaku e Iehova e tau uta fekau fakavai?

22 Ko e fakaaue ha ia ha tautolu ke he mailoga mitaki a Iehova ke he hana a tau uta fekau moli! Ko ia moli kua “fakamau ai e ia e kupu he hana fekafekau, ti fakahoko e ia e pule he hana tau fekau.” (Isaia 44:26) Ko e tau perofetaaga liuaki maiaga ne foaki e ia ki a Isaia mo Esekielu kua fakakite ai hana a fakaalofa lahi mahaki, fakaalofa totonu, mo e fakaalofa hofihofi ke he hana a tau fekafekau. Moli ni, kua lata moli a Iehova mo e ha tautolu a tau fakahekeaga ma e mena nei! Mo e ko tautolu he vaha nei kua lata ke mua atu e fakaaue kua fakatapakupaku e ia e tau uta fekau fakavai. Kua pihia ai ha kua tokologa a lautolu he mogonei ke he kitiaaga he lalolagi. Ko e tau fekau mahomo atu ha lautolu kua fakaheu e fakailoaaga he tau finagalo a Iehova. Ko e vala tala ka hau ka lagomatai a tautolu ke mailoga mitaki a lautolu e tau uta fekau fakavai.

[Matahui Tala]

a The Monuments and the Old Testament, mai ia Ira Maurice Price, 1925.

Maeke Nakai a Koe ke Fakamaama?

◻ Kitia mitaki fefe e Iehova hana a tau uta fekau moli?

◻ Puhala ia Isaia, ko hai ne fakahigoa e Iehova ko e hana a hukui ma e fakakaumahala a Papelonia?

◻ Fakamaama fefe he tau perofetaaga a Isaia e kaumahalaaga ha Papelonia?

◻ Ko e heigoa e fua mitaki he kaumahala ha Papelonia kua ha ha ai ke he higoa a Iehova?

[Fakatino he lau 19]

Kua tuga ke nakai maeke a Papelonia ke kaumahala ke he tau motu he vaha a Esekielu

    Tau Tohi Faka-Niue (1982-2025)
    Saini ki Fafo
    Saini ki Loto
    • Faka-Niue
    • Tufa
    • Tau Manako
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Tau Kupu Fakaaoga
    • Fakavēaga Fakatagata
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Saini ki Loto
    Tufa