Kua Hoko Mai Tuai—E Fakafiliaga Tonu ma e Tau Tagata Oti Kana

“To lali a mautolu ke fanogonogo ke he tau puhala fou . . . ke he tau leo kafokia, tau leo fakaatukehe, tau leo ne tupetupe ke logona. . . . Ke foaki e moui ke he mena ne toe i loto he matafakatufono: ati fakatonu atu ha kua fanau oti ke fetataiaki e lilifu ki mua he Atua, kua fanau oti ai ke fetataiaki e lilifu ki mua he tagata.”​—Pelesiteni Richard Milhous Nixon ha U.S., lauga fakapa, Ianuari 20, 1969.

HE MAGAAHO ka kamata e gahua he tau patuiki, tau pelesiteni, mo e tau alavaka ne mua, kua mahani ni a lautolu ke tutala ke he fakafiliaga tonu. Kua pihia foki e pelesiteni fakamua he Tau Fahi Kaufakalataha, ko Richard Nixon. Ka kua galo e maamatika he tau kupu okafua hana he magaaho ne kitia ai e kehekeheaga he fakamauaga tuai. Pete ni he ole a ia ke ‘foaki e moui ke he matafakatufono,’ kua fakahala a Nixon he mogo fakamui he holifono ti kua fekau ke oti e gahua hana. Kua tolugofulu e tau tau he mole, hane fakatutu agaia e ‘tau leo kafokia, fakaatukehe, mo e tupetupe ke logona.’

Nakai ko e gahua mukamuka ke logona e tau leo pihia mo e laveaki ha lautolu a tau matematekelea, tuga ne kua kitia he tokologa he tau takitaki manatu mitaki. Kua kitia moli e ‘fakafiliaga tonu ma e tau tagata’ mo foliaga halahu. Ka e pete ni ia, he tau senetenari loga i tuai, kua taute ai e maveheaga ne kua lata mo tautolu​—ko e maveheaga kehe lahi hagaao ke he fakafiliaga tonu.

He puhala he perofeta hana ko Isaia, ne fakamoli age e Atua ke he Hana tau tagata to fakafano age e ia ki a lautolu e “fekafekau” ka fifili ni e ia. “Kua tuku atu e au haku Agaga ki luga hana,” he tala age e Iehova ki a lautolu. “To ta atu ai e ia e fakafiliaga ma e tau motu kehe.” (Isaia 42:1-3) To nakai mafai ha tagata pule ke taute e fakailoaaga mua ue atu pihia, ka ta mai e fakafiliaga tonu ke he tau motu oti kana. Falanaki nakai ke he maveheaga nei? To kitia moli nakai e mailoga mahaki ia?

Ko e Maveheaga ke Falanaki a Tautolu ki Ai

Kua mitaki ni e maveheaga ka pihia e tagata ne taute ai. Ke he mena nei, nakai fai taha foki ka ko e Atua Mua Ue Atu ne fakapuloa to fakatu he hana “fekafekau” e fakafiliaga tonu ke he lalolagi katoa. Kua nakai tuga e tau tagata politika, ne nakai taute teao e Iehova e tau maveheaga. ‘Kua nakai maeke ke pikopiko a ia,’ he fakamafana mai he Tohi Tapu ki a tautolu. (Heperu 6:18) “Tuga ne manatu e au kua hoko ni pihia,” he talahau fakamalolo he Atua.​—Isaia 14:24.

Kua fakamalolo foki he fakamauaga he “fekafekau” fifili he Atua, ko Iesu Keriso, ha tautolu a mauokafua ke he maveheaga ia. Ko ia ka fakatu e fakafiliaga tonu kua lata ke fiafia ke he fakafiliaga tonu mo e tututonu e moui. Ne toka hifo e Iesu e fakamauaga nakai fai ila, ko e tagata ne ‘fiafia ke he mahani tututonu ka e vihiatia e mahani hepehepe.’ (Heperu 1:9) Ko e mena ne talahau e ia, puhala moui hana, mo e puhala ne mate a ia, kua fakakite mai ko e tagata tututonu moli a ia. He matulei a Iesu, kua hoko e kautau Roma ne kitia mata e fakafiliaga mo e tamateaga a Iesu ke talahau: “Ko e moli, ko e tagata mahani tututonu a ena.”​—Luka 23:47.

Kehe mai he moui tututonu hana, ne totoko a Iesu ke he nakai fakafiliaga tonu ne kua holofa lahi he vaha hana. Kua taute pihia e ia, nakai ha ko e taute mena fakafualoto, ka e he fakaako e fakafiliaga tonu moli ke he tau tagata oti ka fanogonogo. Ko e hana Lauga he Mouga, ko e fakamaamaaga ne mua a ia ke he puhala ne kua lata ke fakahoko e fakafiliaga tonu moli mo e tututonu.​—Mataio, tau veveheaga 5-7.

Ne fakagahuahua e Iesu e tau mena ne fakamatala e ia. Kua nakai vihiatia atu ke he tau titagata kai lepela, ko e “tau tagata nakai fakatata ki ai” he kaufakalatahaaga he tau Iutaia. Ka, kua fetutalaaki a ia mo lautolu, fakapiki ki a lautolu, mo e fakamalolo foki a lautolu. (Mareko 1:40-42) Kua aoga oti e tau tagata ne feleveia mo ia, pihia foki e tau tagata nonofogati mo e matematekelea. (Mataio 9:36) “Kia o mai a mutolu kia au, ko mutolu oti ne matematekelea mo e pehia he tau kavega; ko au foki ke okioki ai a mutolu,” he tala age e ia ki a lautolu.​—Mataio 11:28.

Ke mua atu, ne nakai fakaata e Iesu e nakai fakafiliaga tonu ne viko takai ia ia ke fakakelea po ke fakaita a ia. Kua nakai mafai a ia ke taui e kelea ke he kelea. (1 Peteru 2:22, 23) Pihia foki he mogo ne tagitofu e mamahi, ne liogi a ia ke he hana Matua he lagi ma e tau kautau ne fakatautau a ia. “Ma Matua na e, kia fakamagalo atu e koe a lautolu; ha kua nakai iloa e lautolu e mena kua eke e lautolu.” (Luka 23:34) Moli ni, kua ‘fakakite e Iesu e fakafiliaga ke he tau motu kehe.’ (Mataio 12:18) Ko e heigoa foki e fakamoliaga lahi ne ha ha ia tautolu ke he manako he Atua ke fakatu e lalolagi tututonu, mai he fakafifitakiaga kitia moli he hana ni a Tama?

Maeke ke Kautu Mai he Nakai Fakafiliaga Tonu

Ko e kitiaaga moli he kua maeke ke kautu mai he nakai fakafiliaga tonu kua ha ha ai foki he lalolagi he vaha nei. Kua fakatakitokotaha mo e fakapotopoto auloa e Tau Fakamoli a Iehova ke foli ke kautu mai he fili tagata, nakai fakamailoga tagata, fili lanu tagata, mo e he mahani vale. Kikite e fakafifitakiaga ne mui mai.

Ne manatu ni a Pedro,a ko e puhala ulumoumou ni ke ta mai e fakafiliaga tonu ke he Basque Country, matakavi ne nofo a ia i Sepania. Ke he mena nei, ne eke a ia mo taha he fakatokatokaaga holifono ne fakaako ki a ia e puhala kautau i Falani. Kua katoatoa ai e fakaakoaga hana, ne poaki ki a ia ke taute taha matakau mo e moumou e tau fale nonofo leoleo. Kua fita e kau hana he tauteute e tau pomu he magaaho ne tapaki he leoleo a ia. Ne 18 e mahina ne nofo a ia he fale puipui, ka e pete ni kua ha i tua he tau lapatoa ne fakatumau agaia e gahua fakapolitika hana, he nakai mahalo ke kai mo e hehele hana tau tepulima he taha magaaho.

Ne piko ni a Pedro kua tau a ia ma e fakafiliaga tonu. Ati iloa e ia a Iehova mo e hana finagalo. He nofo ai a Pedro he fale puipui, ne fakaako Tohi Tapu e hoana hana mo e Tau Fakamoli a Iehova, ti he magaaho ne fakatoka a ia, ne uiina he hoana hana a ia ke o ke he taha he tau feleveiaaga ha lautolu. Kua fiafia lahi a ia ati ole ma e fakaakoaga Tohi Tapu, ko e fakaakoaga ne takitaki atu a ia ke taute e tau hikihiki mahaki he manamanatuaga hana mo e ke he hana puhala moui. Kua fakahiku ke papatiso tokoua ai a Pedro mo e hoana hana he 1989.

“Kua fakaaue au ki a Iehova he nakai kelipopo e au ha tagata he tau tau ne holifono ai au,” he talahau e Pedro. “Mogonei hane fakaaoga e au e pelu he agaga he Atua, ko e Tohi Tapu, ke foaki ke he tau tagata e ogo he mafola mo e fakafiliaga tonu moli​—ko e tala mitaki he Kautu he Atua.” Nakaila leva ia ne aahi atu a Pedro, ne kua fekafekau mo motua he Tau Fakamoli a Iehova he mogonei, ke he tau fale nonofo leoleo ia ni ne fakatotoloto a ia ke moumou. Mogonei kua finatu a ia ha ko e fakamatalaaga he ogo he mafola ke he tau magafaoa ne nonofo ai.

Ne taute he Tau Fakamoli a Iehova e tau hikihiki nei kakano kua manako a lautolu ke he lalolagi tututonu. (2 Peteru 3:13) Pete ni he falanaki katoatoa a lautolu ke he maveheaga he Atua ke ta mai e mena nei, ne mailoga e lautolu ko e matagahua foki ha lautolu ke nonofo hagaao ke he fakafiliaga tonu. Kua amanaki mai e Atua ki a tautolu ke taute ha tautolu a vala tuga ne fakamaaliali mai he Tohi Tapu.

Gana e Tau Tega he Tututonu

Moli, ka fehagai mo e nakai fakafiliaga tonu, liga hagahaga a tautolu ke tagi: “Ko fe kia e Atua, ko e fakafili?” Ko e talahauaga a ia he tau Iutaia he vaha a Malaki. (Malaki 2:17) Manatu kia e Atua kua aoga e gugu ha lautolu? Nakai pihia, ka kua “fakamamahi” a ia ha kua, mai he falu lekua foki, fakavai ni e lautolu e tau hoana ne kua momotua ha lautolu, kua tiaki a lautolu ha ko e tama lekua teao. Ne fakakite e Iehova e fakaalofa ke he ‘tau hoana he ha lautolu a vaha fuata, ko ia ne fakavai e lautolu; ka e nonofo a mutolu mo lautolu, ko e hoana foki a ia he maveheaga.’​—Malaki 2:14.

Kua tonu kia a tautolu ke gugu hagaao ke he nakai fakafiliaga tonu kaeke ke nakai fakafili tonu a tautolu hoko tautolu ni? Ke he taha fahi, ka lali a tautolu ke fifitaki ki a Iesu he huo kehe e aga fili tagata mo e fili lanu tagata mai he tau loto ha tautolu, he nakai fakamailoga tagata mo e totonu ke he tau tagata oti, mo e he nakai taui e kelea ke he kelea, kua fakakite e tautolu e fiafia lahi ha tautolu ke he fakafiliaga tonu.

Kaeke ke helehele e tautolu e fakafiliaga tonu, ne fakamafana mai e Tohi Tapu ki a tautolu ke ‘gana saito mo e mahani tututonu.’ (Hosea 10:12) Pete he tuga ni e mena tote, kua aoga oti e tau kautuaga fakatagata ke he nakai fakafiliaga tonu. He tohia e Martin Luther King, Jr., i loto he hana tohi Letter From Birmingham Jail, “ko e nakai fakafiliaga tonu he ha matakavi ni ka fakakelea aki e fakafiliaga tonu he tau matakavi oti.” Ko lautolu ne ‘kumi e mahani tututonu’ ko e tau tagata ne fifili he Atua a ia ke fai tufaaga he hana lalolagi tututonu fou ka hoko mai.​—Sefanaia 2:3.

Kua nakai ati hake he fakaveaga maueue he tau maveheaga he tagata e amaamanakiaga ha tautolu ke he fakafiliaga tonu, ka kua maeke ia tautolu ke falanaki ke he kupu he ha tautolu a Tufuga fakaalofa. Ko e kakano anei ne tala age a Iesu ke he hana tau tutaki ke fakatumau ke liogi ke hoko mai e Kautu he Atua. (Mataio 6:9, 10) Ko Iesu, ko e patuiki kotofa he Kautu ia, ka “laveaki . . . a ia ne nofogati he hana kalaga mai; katoa mo ia kua matematekelea, mo ia kua nakai fai lagomatai. To fakaalofa a ia kia ia kua lolelole, mo ia kua nofogati; to fakamoui e ia a lautolu kua nonofogati.”​—Salamo 72:12, 13.

Nakai taumaleku ai na moui ku e nakai fakafiliaga tonu. To kautu tukulagi e pule a Iesu ki luga he lalolagi katoa ke he nakai fakafiliaga tonu, tuga ne fakamoli mai e Atua ki a tautolu he puhala he hana perofeta ko Ieremia: “To hoko mai e tau aho, ke fakahoko ai e au e kupu mitaki ne vagahau atu e au . . . Mo e vaha ia ni, to fakatupu ai e au kia Tavita e La akau tututonu; to eke foki e ia e fakafiliaga mo e tututonu ke he motu.”​—Ieremia 33:14, 15.

[Matahui Tala]