Maeke e Tau Magafaoa Tutaki Mai ke Kautu

KUA KAUTU MOLI KIA E TAU MAGAFAOA TUTAKI MAI? E, MUA ATU KA MANATU E LAUTOLU OTI ne putoia i ai “Ko e tau Tohi Tapu oti kana mai he Agaga he Atua ia, kua aoga ni ke fakaako ai, ke fakatonu ai, ke akonaki ai, ke fakailoilo ai foki ke he tututonu.” (2 Timoteo 3:16) Ka fakagahuahua he tau tagata oti e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu, ti liga ke kautu moli ai.

Ko e Mahani Ne Mua

Ne gahoa ni e tau matafakatufono ne fakatoka hifo he Tohi Tapu ke takitaki aki e tau fakafetuiaga fakatagata. Ka kua laulahi ke fakamalolo mai ke feaki e tau mahani mo e tau aga mitaki ke takitaki atu a tautolu ke mahani pulotu. Ko e tau aga mo e tau mahani mitaki pihia ko e fakaveaga he moui fiafia fakamagafaoa.

Liga kua kitia maali ai, ka kua aoga ke talahau ko e mahani ne mua ne kua lata ma e ha magafaoa ni ke kautu, ko e fakaalofa. Ne pehe e aposetolo ko Paulo: “Ua fakaalofa fakatupua. . . . Kia fakafeheleaki ke he feofanaki he tau matakainaga.” (Roma 12:9, 10) Ko e kupu “fakaalofa” kua lahi e fakaaoga fakahanoa, ka ko e mahani ne hagaao a Paulo ki ai kua uho lahi. Ko e fakaalofa mahani-Atua haia, ti kua “nakai tuai oti.” (1 Korinito 13:8) Kua fakamaama ai he Tohi Tapu ke nakai fulukovi mo e mautali ke fekafekau. Kua gahua lahi ai ke moua he falu e mitaki. Kua fakauka mo e totonu ai, nakai mahekeheke, hula, po ke fakatupua. Kua nakai kumi e ia hana tau mena. Ka kua mautali tumau ke fakamafola, ke fakamoli, ke amaamanaki, ke fakauka ke he ha mena ni ka tupu.​—1 Korinito 13:4-7.

Ko e Matua Fanau Moli

Maeke he fakaalofa ke lagomatai e fehagaiaga ke he galo he fakafetuiaga he fanau mo e ha lautolu a matua fanau moli. Ne talahau he taha matua tane tutaki mai: “Manako au ke mua e ofania he fanau tutaki mai haku ki a au. Ka aahi e lautolu e matua tane fanau moli ha lautolu, ne uka lahi ia au ke nakai ekefakakelea a ia. Ka liliu mai a lautolu mo e fiafia lahi e aho ia mo ia, kua hukia e loto haku. Ka e ka nakai mitaki e aho ha lautolu, fiafia lahi au mogoia. Ko e moli hanei, ko e matakutaku au neke tiaki e lautolu au. Ko e taha mena uka lahi a ia ke mailoga mo e talia e aoga he matagahua he matua tane fanau moli ke he tau momoui he tau fanau tutaki mai haku.”

Kua lagomatai he fakaalofa moli e matua tane tutaki mai nei ke mailoga kua nakai lata ke “amanaki ni” ti moua e fakaalofa. Kua nakai lata ke logona hifo kua tiaki a ia he magaaho ne nakaila mafana e fanau ki a ia. Ati mailoga e ia to nakai hukui katoatoa e ia e matua tane fanau moli he tau loto he fanau hana. Na iloa he fanau e tagata nei mai he tau aho fakamua ha lautolu, ka ko e tagata hau fou e matua tane tutaki mai ne kua lata ke gahua fakalahi ke moua e fakaalofa he fanau. Ne fakakite mai he tagata kumikumi ko Elizabeth Einstein e mena ne tupu ke he tokologa: “Kua nakai fakaai ke hukui e matua fanau moli​—nakai fakaai. Pihia foki ke he matua ne mate po ke matua ne tiaki e fanau kua uho agaia a lautolu ke he tau momoui he fanau.”

Akonakiaga​—Ko e Mena ke Fakaeneene

Fakakite he Tohi Tapu kua lata lahi e akonakiaga ma e tau fuata ikiiki, ti putoia ai foki e fanau tutaki mai. (Tau Fakatai 8:33) Hane fa e kamata e tokologa he tau tagata pulotu ke talia e tuaga he Tohi Tapu ke he mena nei. Ne talahau e Porofesa Ceres Alves de Araújo: “Kua nakai fai tagata ne manako pauaki ke fai kaupaaga, ka ko e tau mena kua lata a ia. Ti ko e kupu puipui e ‘Nakai.’”

Pete ni ia, he magafaoa fiofio, ko e tau puhala akonaki kua maeke ke takitaki atu ke fai veha lahi. Kua feaki hake foki he taha tagata e fanau tutaki mai ne kua galo ai he mogonei. Liga ni he falu mogo, ha ha ia lautolu e tau mahani mau po ke tau aga fa mahani ka fakalagalaga ita aki e matua tutaki mai. Mo e liga nakai maama e lautolu ko e ha ne malolo ai e matua tutaki mai ke he falu a manatu. Ti maeke fefe ke fehagai tomafola atu ke he tuaga ia? Ne tomatoma a Paulo ke he tau Kerisiano: “Ka kia tutuli e . . . fakaalofa, mo e fakauka, mo e mahani molu.” (1 Timoteo 6:11) Lagomatai he fakaalofa faka-Kerisiano e tau matua tutaki mai mo e fanau ke mahani molu mo e fakauka he lali a lautolu ke fefaimaamaaki. Kaeke ke nakai fakauka e matua tutaki mai, to mafiti he ‘vale, ita, mo e kupu kelea’ ke moumou ha fakafetuiaga ne kua fita he moua.​—Efeso 4:31.

Ti ko hai mogoia kua lata ke foaki e akonakiaga? He mole e fetutalaaki ke he tuaga ia, ne fifili he falu matua, he mogo fakapa, kua lata he matua fanau moli ke foaki e akonakiaga ke fai magaaho e matua tutaki mai ke feaki e fakafetuiaga uho mo e fanau. Kia toka e fanau ke logona fakahaga e fakaalofa he matua tutaki mai ki a lautolu fakamua to akonaki atu e ia.

Ka e kua mogoia, kaeke ko e matua tane e matua tutaki mai? Nakai kia talahau he Tohi Tapu ko e matua tane ko e ulu a ia he magafaoa? E, moli. (Efeso 5:22, 23; 6:1, 2) Pete ni he pihia, liga manako e matua tane tutaki mai ke kotofa fakaku e gahua akonaki, mua atu ka fakahala ai. Liga toka e ia e fanau ke omaoma ke he ‘poaki he ha lautolu a matua fifine’ ka e fakatoka e ia e fakaveaga ma lautolu ke ‘fanogonogo ke he tau kupu ne fakaako he matua tane [fou] ha lautolu.’ (Tau Fakatai 1:8; 6:20; 31:1) Fakakite mai he tau fakamoliaga, kua nakai fakatikai he mena nei e matapatu fakaakoaga ke he ulu pule. Ke lafi ki ai, taha e matua tane tutaki mai ne talahau: “Manatu e au ne putoia ke he akonakiaga e tomatomaaga, fakahako, mo e fakatonu. Ti ka taute e mena nei ke he puhala tonuhia, loto fakaalofa, mo e fakaalofa hofihofi ti omoi foki he tau fifitakiaga he tau matua, kua mahani ni ke kautu.”

Lata e Tau Matua ke Matutaki

Ne talahau he Tau Fakatai 15:22: “Kua ulu e tau mena ne manamanatu ki ai kaeke kua nakai fai pulega.” He magafaoa tutaki mai, kua lata lahi e tau matua ke pulega fakamitaki mo e fakamoli. Ne mailoga he tagata tohi tala he nusipepa O Estado de S. Paulo: “Ko e mahani tumau a ia he fanau ke kamatamata e tau kaupaaga ne fakatoka he tau matua.” Liga kua fakalahi ua e lekua ia he tau magafaoa tutaki. Ko e mena ia, kua lata he tau matua ke fetaliaaki ke he tau manatu kehekehe ke mailoga ai he fanau e kaufakalataha ha laua. Ka e kua, mogoia, kaeke ke kehe ni e puhala he matua tutaki mai ti manatu e matua fanau moli kua nakai hako? Mogoia ka lata ia laua ke tutala hoko laua ni, nakai i mua he fanau.

Ne talahau he taha matua fifine ne liu mau: “Taha e mogo ne ole e fanau tane tokoua haku, 12 mo e 14, ma e fakaataaga ke he matua tane tutaki mai ha laua ke taute taha mena. Ne mafiti a ia ke fakaheu ti fano ki fafo ka e ai fai magaaho ke fanogonogo ko e ha ne aoga ai e ole ki a laua. Ti teitei tagi e fanau, mo e ofo au. Ne haga mai e tama lahi ki a au mo e pehe: ‘Kitia nakai e koe ma Mami e mena ne taute e ia?’ Tali age au: ‘E, kitia e au. Ka e ko e ulu agaia a ia he magafaoa, mo e tala mai e Tohi Tapu ki a tautolu ke fakalilifu e pule ia.’ Ko e fanau mitaki a laua mo e talia e mena nei, ti totonu hifo a laua. He afiafi ia ni, ne fakamaama age ai e au ke he tane haku, ti mailoga e ia kua fakahanoa lahi e pule hana. Ne fano agataha a ia ke he poko he fanau mo e fakamolemole ki a laua.

“Kua lahi ni e mena ne ako e mautolu mai he mena ne tupu. Ne mailoga he tane haku ke fanogonogo fakamua to taute e tau fifiliaga. Mailoga e au ke fakatokoluga e matapatu fakaakoaga he ulu pule, pete ni ka hukia au. Ne mailoga he fanau e aoga he omaoma. (Kolose 3:18, 19) Mo e fakaako he loto fakamolemole he tane haku a mautolu oti ke mahani fakatokolalo. (Tau Fakatai 29:23) He aho nei, ko e tau motua Kerisiano tokoua a laua.”

To taute puleheu ai e tau mena hehe. To talahau po ke taute he fanau e tau mena fakahukia. To takitaki atu he tau peehiaga he mogoia ni e tau matua tutaki mai ke taute mena fakahanoa. Ka ko e tau kupu mukamuka nei, “Palea la, fakamolemole fakamagalo mai,” kua maeke ke fakamafola e tau loto ne hukia.

Fakamalolo e Kaufakalatahaaga Fakamagafaoa

Na fai magaaho ke feaki hake e fakafetuiaga mafanatia he magafaoa tutaki. Kaeke ko e matua tutaki mai a koe, lata ia koe ke fakakite e loto matala. Kia fai maamaaga, mautali ke fai magaaho mo e fanau. Fefeua mo lautolu ne ikiiki. Amanaki ke fetutalaaki mo lautolu ne lalahi. Kumi taha magaaho ke taute mena auloa​—ke fakatai, uiina e fanau ke o mai ke lagomatai e tau gahua he fale, tuga e tauteute e kai po ke fakamea e motoka. Ui ki a lautolu ke o mai auloa ke lagomatai ka fano a koe ke fakatau kai. Ke lafi ki ai, ko e tau tama fakakiteaga fakahelehele ka liga fakakite e fakaalofa ne logona e koe. (E moli, kua lata he tau matua tane tutaki mai ke maimaina e kaupaaga mo e fanau fifine tutaki mai ha lautolu mo e nakai taute a lautolu ke logona e hagahaga kelea. Mo e lata he tau matua fifine tutaki mai ke manatu na fai kaupaaga foki e fanau tane.)

Maeke he tau magafaoa tutaki ke tomafola. Tokologa kua pihia. Ko lautolu ne tomafola lahi ko lautolu ne taute mena auloa, mua atu ke he tau matua, ke tanaki hake e tau aga hako mo e tau amaamanakiaga moli. Ne tohia he aposetolo ko Ioane: “Ko e tau tagata fakahelehele na e, kia feofanaki a tautolu, ha ko e mena mai he Atua e fakaalofa.” (1 Ioane 4:7) E, ko e fakaalofa hokulo ko e mena galo moli a ia he fiafia he magafaoa tutaki mai.

[Tau Fakatino he lau 5]

TAU MAGAFAOA TUTAKI MAI FIAFIA

fakaako auloa e Kupu he Atua . . .

taute mena auloa . . .

tutala auloa . . .

gahua auloa . . .