“Kia Fakatapulu a Mutolu ke he Loto Holoilalo”
“Nukua, totoko he Atua ke he tau tagata fakatokoluga, ka e foaki mai e fakaalofa noa kia lautolu kua holoilalo.”—1 PETERU 5:5.
1, 2. Ko e heigoa e tau fua kehekehe ua ne hokulo e lauia ke he mahani he tau tagata?
KUA fakakite mai he Kupu he Atua ki a tautolu e tau fua kehekehe ne ua. Haia ia laua e lauiaaga hokulo ke he mahani he tagata. Taha kua fakamaama ko e “loto holoilalo.” (1 Peteru 5:5) Ne fakakakano he tohi fakamaama kupu e “holoilalo” ko e “aga po ke agaga fakatokolalo: ataina mai he fakatokoluga ne ia a ia.” Kua fetataiaki e loto holoilalo mo e loto fakatokolalo, mo e ko e fua mitaki lahi ke he onoonoaga he Atua.
2 Ko e taha fahi ko e loto fakatokoluga. Kua fakakakano ko e “fakahakehake ne ia ia” mo e “kelea muitui he mahani.” Kua mahani fulukovi ai, mo e velevele koloa, loto fakaikaluga, mo e falu mena foki pete ni kua fakamatematekelea e falu. Ne fakakite mai he Tohi Tapu taha mena tupu: “Kua pule ai e taha tagata ke he taha, ke kelea ai e ia ni.” Vagahau foki ke he “mahekeheke ke he tagata mai ia ia ne katofia mo ia” ke tuga kua “kai e matagi” kakano ka mate “nakai uta foki e ia ha mena.” Ko e loto fakatokoluga pihia kua fakalialia ke he onoonoaga he Atua.—Fakamatalaaga 4:4; 5:15; 8:9.
Ko e Agaga Holopi he Lalolagi
3. Ko e heigoa e agaga holopi he lalolagi?
3 Ha e fe mogoia e fua ne fakatata e lalolagi he vaha nei? Ko e heigoa e agaga holopi he lalolagi? Ne tohi he World Military and Social Expenditures 1996: “Nakai fai senetenari foki ne talahau ke tatai ke he senetenari 20 aki he matahavala . . . mahani favale.” Ko e totokoaga fakapolitika mo e malolo fakatupe—pihia foki e tau taufetoko he motu, tau magafaoa, mo e fakamatakau—kua tamate ke molea 100 miliona he tau tagata he senetenari nei. Ko e mahani fulukovi he tau tagata takitokotaha kua tolomaki hake foki. Ne tohi he Chicago Tribune: “Ko e gagao he kaufakalatahaaga kua putoia ke he favale fakagoagoa, fakakelea e tama, tau vevehe, konahia, AIDS, taupega e tau fuata mui, kai tulaki, tau kege puhalatu, fakapilo pulenoa, fanau noa, fakatotama, tau tohi telefua, . . . fatipiko, kaiha, nakai fakamoli he fakapolitika . . . Ke manamanatu ke he hako mo e hepe kua galomoki.” Ati hataki ai e UN Chronicle: “Hane malolo hifo fakahaga e kaufakalatahaaga.”
4, 5. Kua fakamaama fefe he perofetaaga he Tohi Tapu e agaga he lalolagi he vaha ha tautolu?
4 Ko e tau tutuaga he lalolagi katoa anei. Kua tuga ni ne talahau tuai mai he perofetaaga he Tohi Tapu ma e vaha ha tautolu: “Ko e tau aho fakamui to hohoko mai ai e tau aho uka; ha ko e mena ke ofaofa he tau tagata a lautolu ni, to velevele koloa, to hula noa, to fakatokoluga, to vagahau kelea, to faliuliu ke he tau matua, to nakai fakaaue, to mahani kelea, to nakai fai fakaalofa to nakai fia loto mafola, to tauamuamu, to nakai taofi e tau manako he tino, to mahani favale, nakai loto ke he mitaki, to afo tagata, to mahani fakahanoa, to fakatokoluga.”—2 Timoteo 3:1-4.
5 Ko e fakatino moli lahi a ia he agaga ne holopi he lalolagi nei. Ko e mahani fulukovi mo e tumua. Ko e taufetoko he tau motu kua fakaata he taufetoko he tau tagata takitokotaha. He tau sipote lagalagahou, ke fakatai ki ai, kua loto ni e tagata ke mua a ia pete ni ka pakia falu ke he loto po ke fahi tino foki. Ko e agaga fulukovi nei kua feaki aki e fanau ti pihia ni ka momotua hake. Kua tupu mai ai e “feitaaki, ko e tau fetoko, ko e ita tafuā, ko e vale, ko e lagalagahou, ko e feveheveheaki.”—Kalatia 5:19-21.
6. Ko hai ne fakaohooho e fulukovi, mo e fefe e logonaaga a Iehova hagaao ke he fahi nei he loto?
6 Ne fakakite he Tohi Tapu ko e agaga fulukovi he lalolagi nei kua fakakite e mena ne “higoa ko e tiapolo, ko Satani foki ia, ko ia kua fakahehe e lalolagi oti.” Hagaao ke he fakaohoohoaga a Satani ke he tau tagata hane momoui he tau aho fakamui ne uka nei, ne talahau tuai mai e Tohi Tapu: “Oi fakaalofa kia mutolu kua nonofo ke he fonua . . . ha kua hifo kia mutolu e tiapolo kua ita lahi, ha kua iloa e ia kua tote hana vaha.” (Fakakiteaga 12:9-12) Ti ko ia mo e hana kau temoni kua fakatolomaki e malolo ha lautolu ke fakatupu e hagahaga fulukovi he manamanatuaga he magafaoa he tagata. Ka e fefe e kitiaaga ha Iehova ke he mahani pihia? Ne talahau e Kupu hana: “Kua vihiatia e Iehova a lautolu oti, takitaha ne loto fakatokoluga.”—Tau Fakatai 16:5.
Haia Iehova mo Lautolu ne Loto Holoilalo
7. Fefe e onoonoaga ha Iehova ki a lautolu ne loto holoilalo, mo e ko e heigoa ne fakaako aki e ia a lautolu?
7 Ke he taha fahi, nukua fakamonuina e Iehova a lautolu ne loto holoilalo. I loto he lologo ki a Iehova, ne talahau e Patuiki ko Tavita: “Kua fakamoui e koe e motu kua matematekelea; ka kua kitekite hifo a koe kia lautolu kua fakatokoluga, ti fakatokolalo ai e koe a lautolu.” (2 Samuela 22:1, 28) Ati, hataki mai e Kupu he Atua: “Kia kumi e mutolu a Iehova ko mutolu oti ne mahani molu ke he motu . . . kia kumi e mutolu e mahani tututonu, kia kumi e mutolu e mahani moli, po ke galo nakai a mutolu ke he aho he ita a Iehova.” (Sefanaia 2:3) Ko lautolu ne kumi ki a Iehova kua fakaako e ia ke feaki e agaga kehe katoatoa mai he lalolagi nei. “To fakaako foki e ia a lautolu ne mahani molu ke he hana tau puhala.” (Salamo 25:9; Isaia 54:13) Ko e puhala he fakaalofa haia. Kua fakave ke he mena hako ne taute hagaao ke he tau tutuaga he Atua. Hagaao ke he Tohi Tapu, ko e fakaalofa ne mua nei kua ‘nakai hula ti nakai fakatokoluga, nakai kumi e ia hana tau mena.’ (1 Korinito 13:1-8) Kua kitia ai foki e fua ia he loto holoilalo.
8, 9. (a) Ko e heigoa e kamataaga he fakaalofa ne mua? (e) Aoga fefe ke fifitaki e fakaalofa mo e loto fakatokolalo ne fakakite e Iesu?
8 Ne ako e Paulo mo e tau Kerisiano he senetenari fakamua e fakaalofa nei mai he tau fakaakoaga a Iesu. Ka e ako mai e Iesu he hana Matua, ko Iehova, ne hagaao e Tohi Tapu ki ai: “Ko e Atua ko e fakaalofa a ia.” (1 Ioane 4:8) Iloa e Iesu ko e finagalo he Atua ke moui a ia ke he matafakatufono he fakaalofa, ati taute pihia e ia. (Ioane 6:38) Ko e kakano haia ne fakaalofa hohofi a ia ki a lautolu ne matematekelea, nonofogati, mo lautolu ne agahala. (Mataio 9:36) Ne talaage e ia ki a lautolu: “Kia o mai a mutolu kia au, ko mutolu oti ne matematekelea mo e pehia he tau kavega; ko au foki ke okioki ai a mutolu. Kia hahamo e mutolu e lakau hahamo haku, mo e fifitaki mai a mutolu kia au; ha ko au ni ko e totonu mo e loto holoilalo.”—Mataio 11:28, 29.
9 Ne fakakite e Iesu ke he tau tutaki hana e aoga he fifitaki ke he fakaalofa mo e mahani fakatokolalo hana he magaaho ne talaage a ia ki a lautolu: “Ko e mena ia ke iloa ai he tau tagata oti kana, ko e haku a tau tutaki a mutolu, ka feofanaki a mutolu.” (Ioane 13:35) To vevehe kehe mai a lautolu he lalolagi fulukovi nei. Ko e mena haia ne talahau ai a Iesu hagaao ke he tau tutaki hana: “Ko e mena nakai ko e tau tagata he lalolagi a lautolu.” (Ioane 17:14) Nukua nakai fifitaki e lautolu e agaga fakatokoluga mo e lotokai he lalolagi a Satani. Ka kua fifitaki e lautolu e agaga he fakaalofa mo e fakatokolalo ne fakakite e Iesu.
10. Ko e heigoa ne fa e taute e Iehova ki a lautolu ne loto holoilalo he vaha ha tautolu?
10 Ne talahau tuai he Kupu he Atua he tau aho fakamui nei, to fakapotopoto auloa e tau tagata loto fakatokolalo ke he kaufakalatahaaga ne fakave ke he fakaalofa mo e mahani fakatokolalo. Ti he lalolagi ne hane holo ki mua e fakaikaluga, kua fakakite he tau tagata ha Iehova e aga ne kehe—ko e loto holoilalo. Kua talahau e lautolu ia: “Kia o hake a tautolu ke he mouga a Iehova [hana tapuakiaga moli ne tokoluganea], . . . to fakaako mai foki e ia a tautolu ke he hana tau puhala, ti o ai a tautolu ke he hana tau puhala.” (Isaia 2:2, 3) Ko e Tau Fakamoli a Iehova ni haia he kaufakalatahaaga he lalolagi katoa ne o he hana tau puhala. Kua putoia ki a lautolu e “moto tagata tokologa, kua nakai maeke ia taha ke totou, mai he tau motu oti, mo e tau faoa, mo e tau tagata kehekehe, mo e tau vagahau kehekehe.” (Fakakiteaga 7:9) Ko e moto tagata tokologa nei kua malikiti hake ke totou miliona e tau tagata. Ko e puhala fe ne fakaako e Iehova a lautolu ke mahani fakatokolalo?
Fakaako ke Loto Holoilalo
11, 12. Fakakite fefe he tau fekafekau he Atua e loto holoilalo?
11 Ko e gahuahuaaga he agaga he Atua ke he tau tagata fakamakai hana ne taute a lautolu ke ako ke kautu ke he agaga kelea he lalolagi ati fakatata mogoia e tau fua he agaga he Atua. Kua fakakite ai he mena nei e ‘fakaalofa, fiafia, mafola, fakauka, totonu, mahani mitaki, tua, mahani molu, mo e manako fakalatalata.’ (Kalatia 5:22, 23) Ke lagomatai a lautolu ke feaki e tau fua nei, kua fakatonu age ke he tau fekafekau he Atua ke aua neke ‘hula noa, aua neke fepalekoaki, aua neke mahekeheke ko e taha kia taha.’ (Kalatia 5:26) Kua pihia foki e mena ne talahau he aposetolo ko Paulo: “Ko e mena tala atu e au kia mutolu oti, . . . aua neke homo e manatu he taha ke he mena kua lata ke manatu ai, ka kia fakatekiteki e tau manatu.”—Roma 12:3.
12 Ne talaage e Kupu he Atua ke he tau Kerisiano ke “aua neke manatu ha mena mo e fetoko mo e hula noa, ka kia igatia a mutolu mo e manatu he loto fakatokolalo kua mua e faoa oti kia ia. Aua neke takitokotaha mo e manamanatu ke he tau mena hana, ka e takitokotaha mo e manamanatu ke he tau mena he falu.” (Filipi 2:3, 4) “Aua neke kumi e taha e mitaki hana ni, ka kia takitokotaha mo e kumi e mitaki he falu.” (1 Korinito 10:24) E, “kua fakamafana [h]e fakaalofa” falu aki e tau kupu mo e tau gahua nakai lotokai. (1 Korinito 8:1) Kua fakatolomaki e kaufakalataha, nakai taufetoko. Ko e agaga tumua, kua nakai fai vala he tau fekafekau ha Iehova.
13. Ko e ha kua lata ke fakaako e loto holoilalo, mo e kua maeke fefe he taha ke ako e naia?
13 Ka e pete ni ia ha ko e nakai mitaki katoatoa ha tautolu, kua nakai fanau a tautolu mo e loto holoilalo. (Salamo 51:5) Kua lata ke ako e mahani nei. Ti liga kua uka e mena nei ki a lautolu ne nakai fakaako e tau puhala a Iehova he vaha tama ka kua talia ai he lalahi hake. Kua fita he taute e lautolu e tau mahani ne fakave ke he tau aga he lalolagi tuai nei. Ti kua ako a lautolu ke ‘tuku kehe e tagata tuai ke he tau mena ne mahani ai a lautolu ki ai’ mo e ‘tapulu ke he tagata fou kua eke ke lata mo e Atua, ke he tututonu mo e mahani mitaki ke fakamoli ai.’ (Efeso 4:22, 24) Mo e lagomatai he Atua kua maeke ia lautolu ne fakamoli ke taute e mena ne ole e ia ki a lautolu: “Kia fakatapulu a mutolu ke he fakaalofa hohofi noa, mo e mahani totonu, mo e loto holoilalo, mo e mahani molu, mo e fakauka.”—Kolose 3:12.
14. Vagahau fefe a Iesu hagaao ke he manako ke fakatokoluga ne ia a ia?
14 Kua lata he tau tutaki ha Iesu ke ako e naia. Ko e tau tagata lalahi a lautolu he magaaho ne eke a lautolu mo tau tutaki hana ti kua ha ha ia lautolu e agaga taufetoko he lalolagi. He magaaho ne kumi tuaga e matua fifine he tokoua ia lautolu ia, ne talaage a Iesu: “Kua iloa e mutolu, ko e tau iki he tau motu kehe kua pule [ke he tau tagata], ko e tau tagata lalahi foki kua pule kia lautolu. Ka e nakai pihia a mutolu; ka fia tagata lahi e taha ia mutolu, kia eke a ia mo fekafekau ha mutolu. Ka manako foki taha ia mutolu ke mua a ia, kia eke a ia mo tupa ha mutolu. Kia tuga e Tama he tagata [Iesu] nakai hau a ia kia fekafekau mai e tau tagata kia ia, ka kia fekafekau atu a ia, kia foaki atu foki hana moui mo lukutoto ke hukui aki e tau tagata tokologa.” (Mataio 20:20-28) He magaaho ne talaage e Iesu ke he tau tutaki hana ke nakai fakaaoga e tau mataulu higoa ke lali ke fakatokoluga aki a lautolu ni, ne pehe foki a ia: “Ka ko mutolu oti, ko e matakainaga a mutolu.”—Mataio 23:8.
15. Ko e heigoa e aga kua lata ke moua e lautolu ne kumi e feua he leveki?
15 Ko e tutaki moli ha Iesu ko e fekafekau, e, ko e tupa ke he hana tau katofia Kerisiano. (Kalatia 5:13) Latatonu e mena nei mo lautolu ne manako ke moua e tuaga leveki i loto he fakapotopotoaga. Kua nakai lata a lautolu ke taufetoko ma e tuaga talahaua po ke pule; kua nakai lata ia lautolu ke ‘tuga e tau tagata kua fia iki ke he kaina he Atua, ka kia eke mo tau fakafifitaki ki a lautolu.’ (1 Peteru 5:3) Moli ni, kua fakakite he agaga kumi tuaga e nakai lata he tagata ia ke eke mo leveki. Ko e tagata pihia ka fakamatematekelea e fakapotopotoaga. Moli, kua mitaki ke ‘foli ke he feua he epikopo,’ ka kua lata ni ke hake mai he manako ke fekafekau ke he falu Kerisiano. Ko e feua nei nakai ko e tuaga ke fai talahaua po ke pule, ha ko lautolu ne leveki kua lata ke loto holoilalo lahi he fakapotopotoaga.—1 Timoteo 3:1, 6.
16. Ko e ha ne fakatikai a Tioterefe i loto he Kupu he Atua?
16 Ne fakamataala he aposetolo ko Ioane a tautolu ke he tagata ne hehe e onoonoaga, he talahau: “Ne tohi atu e au ke he ekalesia; ka ko Tioterefe, ko e tagata kua fia mua kia lautolu kua nakai talia e ia a mautolu.” Ne nakai fakalilifu e fehagaiaga he tagata nei ke he falu he lali ke fakatolomaki ni hana a tuaga. Mena ne tupu, ne omoi he agaga he Atua a Ioane ke tohi he Tohi Tapu e fakatikai ha Tioterefe ha ko e mahani tumua hana.—3 Ioane 9, 10.
Ko e Aga Hako
17. Fakakite fefe e Peteru, Paulo, mo Panapa e loto holoilalo?
17 Ha ha ai loga e tau fakafifitakiaga he Tohi Tapu ke he aga hako, mo e loto holoilalo. He hu atu a Peteru ke he fale a Konelio, ne ‘fakaveli e tagata ia ki mua ha Peteru, mo e hufeilo kia ia.’ Ka e he nakai talia e fakahekeaga, ne “fakatu e Peteru a ia, kua pehe atu, Ati tu a ki luga; ko au ni ko e tagata.” (Gahua 10:25, 26) He magaaho ne ha ha ai a Paulo mo Panapa i Luseta, ne fakamalolo e Paulo e tagata kulikuli tali mai he fanau. Ko e fua, ne talahau e moto tagata ko e tau atua e tau aposetolo nei. Ka ko Paulo mo Panapa ne “hēhē ai e tau tapulu ha laua mo e feoho atu ke he motu o tagata, kua tauhea a laua, kua pehe atu, Ma fanau na e, kua eke mo ha e mutolu e tau mena na? Ko e tau tagata ni a maua nai tuga a mutolu.” (Gahua 14:8-15) Ko e tau Kerisiano loto fakatokolalo nei kua nakai talia e fakaheke mai he tau tagata.
18. He hana fakatokolalo, ko e heigoa ne talaage he agelu malolo lahi ki a Ioane?
18 He magaaho ne moua he aposetolo ko Ioane e “fakakiteaga a Iesu Keriso,” ko e mena foaki age he agelu. (Fakakiteaga 1:1) Ha ko e malolo he agelu, kua maama ia tautolu e kakano ne ofogia ai a Ioane, ha kua fakaotioti he taha agelu 185,000 e tau Asuria he taha ni e po. (2 Tau Patuiki 19:35) Ne talahau e Ioane: “Kua fanogonogo foki mo e kitekite au, ti fakaveli fakafohifo ai au mo e hufeilo ke he na ve he agelu ne fakakite mai e tau mena na kia au. Ka e tala mai a ia kia au. A koe, aua ia; ha ko au ko e hau a matakainaga a fekafekau, mo e taha he hau a tau matakainaga . . . kia hufeilo ke he Atua.” (Fakakiteaga 22:8, 9) Ko e loto holoilalo ha ia he agelu malolo nei!
19, 20. Fakakite e fakatokoluga he tau pule matakau Roma mo e loto holoilalo ha Iesu.
19 Ko Iesu taha ne mitaki lahi e fakafifitakiaga he loto holoilalo. Ko ia ko e Tama fuataha he Atua, ko e Patuiki anoiha he Kautu he lagi he Atua. He mogo ne foaki e ia a ia ke he tau tagata, ne nakai tatai e mena ne taute e ia mo e pule matakautau he vaha he tau Roma. Kua taute ki a lautolu e tau fakafiafiaaga lalahi—tau foleni—mo e heke he tau kariota ne fakamanaia aki e auro mo e nifo elefane, toho ai he tau solofanua tea, po ke he tau elefane, tau leona, po ke tau taika foki. He foleni, ha ha i ai e tau tagata lologo ne uhu e tau lologo kautu, katoa mo e tau peleo ne puke ai he tau koloa mo e tau fata ne taute i luga e tau tala he tau latauaga. Ha ha ai foki a lautolu ne uta paea ko e tau patuiki, tau iki, mo e tau pule matakautau, fakalataha mo e lalu a magafaoa, ne kua fakatelefua ke fakama aki a lautolu. Kua fakakite maaliali he tau gahua ia e mahani fakatokoluga mo e fakahakehake.
20 Kehe lahi mai he puhala ne foaki e Iesu a ia. Kua fakamakai a ia ke omaoma ke he fakamoliaga he perofetaaga hagaao ki a ia, ne talahau tuai: “Kitia, ha ne haele mai hau a Patuiki kia koe; kua tututonu a ia; ko ia foki ko e fakamoui; kua totonu a ia, kua heke e ia e asini, ko e punua asini.” Ne heke ni a ia he punua asini, nakai he kariota ne toho he tau manu huifa malolo pauaki. (Sakaria 9:9; Mataio 21:4, 5) Kua fiafia ha e tau tagata mahani fakatokolalo ha ko Iesu ka eke mo Patuiki kotofa ha Iehova ke he lalolagi katoa he lalolagi fou, ko ia ne loto holoilalo moli, mahani fakatokolalo, fakaalofa, fakaalofa hohofi, mo e fakaalofa hohofi noa!—Isaia 9:6, 7; Filipi 2:5-8.
21. Ko e heigoa ne nakai fakakite he loto holoilalo?
21 Ha kua loto holoilalo a Iesu, Peteru, Paulo, mo e falu tagata tane mo e fifine he tau vaha Tohi Tapu kua fakaheu e manatu ko e lolelole e fakatokolalo. Ka kua fakakite he mahani fakatokolalo e malolo he tagata, ha ko lautolu nei kua fakamalolo mo e fakamoli. Mo e malolo lahi he manamanatuaga mo e agaga, ne fakauka a lautolu ke he tau kamatamata velagia. (Heperu, veveheaga 11) Mo e he vaha nei, he magaaho ne loto holoilalo e tau fekafekau ha Iehova, kua fetataiaki e malolo ha lautolu ha kua omoi he Atua a lautolu ne loto holoilalo aki e agaga tapu hana ne mua e malolo. Ati hataki mai ki a tautolu: “Kia fakatapulu a mutolu ke he loto holoilalo; nukua, totoko he Atua ke he tau tagata fakatokoluga, ka e foaki mai e fakaalofa noa kia lautolu kua holoilalo. Ko e mena ia, kia fakatokolalo ai a mutolu ki lalo he lima malolo he Atua, kia fakamatalahi ai e ia a mutolu ke he vaha ke lata ai.”—1 Peteru 5:5, 6; 2 Korinito 4:7.
22. Ko e heigoa ka tutala ki ai he vala tala ka mui mai?
22 Fai fahi foki he loto holoilalo ne kua lata he tau fekafekau he Atua ke taute mau. Ko e mena ne lagomatai lahi ke he ati hake he agaga he fakaalofa mo e kaufakalataha i loto he fakapotopotoaga. E, ko e taha vala ne mua he loto holoilalo. To fakatutala ki ai he vala ka mui mai.
He Fakamanatu
◻ Fakamaama e agaga holopi he lalolagi nei.
◻ Fiafia fefe a Iehova ki a lautolu ne loto holoilalo?
◻ Ko e ha kua lata ke fakaako e loto holoilalo?
◻ Ko e heigoa falu fakafifitakiaga ha lautolu takitokotaha he Tohi Tapu ne fakakite e loto holoilalo?
[Fakatino he lau 25]
Ne talaage e agelu ki a Ioane: “Aua ia; ha ko au ko e hau a matakainaga a fekafekau”