Kia Kautu e Moui Hau!
“Uhoaki e tagata kua nakai fano ke he pulega he tau tagata mahani kelea . . . To [kautu] foki a ia ke he tau mena oti kana ke eke e ia.”—SALAMO 1:1, 3.
1. (a) Fefe e kitiaaga he tau fuata he lalolagi ke he kautuaga? (e) Fakamaama fefe he Tohi Tapu e tagata ne kautu?
KAUTU—ko e heigoa e kakano he kupu ia ki a koe? “Ko e foliaga ne mua ki au ke kautu ke he feua pisinisi,” he talahau he fuata tane. Talahau he fuata fifine: “Ko e manako lahi haku ke moua e magafaoa fiafia.” Ka e talahau he taha fuata fifine: “Ko e manako lahi haku ke moua taha fale mitaki, motoka mitaki . . . Taute e au e tau mena ke fiafia ai au.” Ko e lekua hanei kua nakai fakave e tupe, magafaoa, po ke feua mahuiga ke he kautuaga moli. He Salamo 1:1-3, ne totou e tautolu: “Uhoaki e tagata kua nakai fano ke he pulega he tau tagata mahani kelea . . . Ko e fakatufono a Iehova kua fiafia ai a ia . . . To [kautu] foki a ia ke he tau mena oti kana ke eke e ia.”
2. Moua he na fe e kautuaga moli, ti ko e heigoa hokoia e puhala ka moua ai?
2 Hanei kua mavehe mai he Tohi Tapu taha mena ne nakai maeke he taha tagata ke foaki—ko e kautu moli! Ka kua nakai tala hagaao ke he muhu tupe. Kua hataki mai he Tohi Tapu: “Ko e loto lahi ke he tau tupe, ko [e] vaka haia he tau mena kelea oti kana.” (1 Timoteo 6:10) Kua kautu moli ni he fakafiafia e Atua—putoia ai e muitua ke he fakatufono a Iehova. Ko e mena nei hokoia ka ta mai e makona moli mo e fiafia moli! Liga ko e manatu ke haia i lalo he fakatufono a Iehova mo e fekau ke taute e tau mena kua nakai fiafia ke logona. Ka kua pehe a Iesu: “Fiafia a lautolu ne manamanatu ke he tau manako fakaagaga.” (Mataio 5:3, NW) Pete he iloa e koe po ke nakai, nukua tufuga a koe mo e tau manako fakaagaga—katoa mo e manako hokulo ke iloa e Atua mo e ke maama hana tau finagalo. Ko e mena ia, to iloa e koe e fiafia moli ka fakamakona e koe e tau manako ia mo e muitua ke he “fakatufono a Iehova.”
Kakano ne Manako a Tautolu ke he Tau Fakatufono he Atua
3. Ko e ha kua lata ia tautolu ke fiafia ke toka a Iehova ke ‘fakatonu e mena ke o ai a tautolu’?
3 Ne tohia he perofeta ko Ieremia: “Iehova na e, kua iloa e au, kua nakai ha i ai ke he tagata hana puhala, nakai ha ha he tagata kua fano ke fakatonu e mena ke fano a ia ki ai.” (Ieremia 10:23) Kua moli e mena nei ke he tau tagata oti kana, fuata mo e motua. Kua nakai ni temotemoai a tautolu mo e pulotu, iloaaga, mo e iloilo ke fakatonu e tau mena ke o ai; kua nakai ni ha ha ia tautolu e tonuhia ke taute pihia. He Fakakiteaga 4:11, ne talahau he Tohi Tapu: “Ko e Iki na e, kua lata ni a koe ke tuku atu ki ai e fakahekeaga, mo e lilifu, mo e malolo; ha kua eke e koe e tau mena oti, ha ko e hau a finagalo foki ne ha ha i ai a lautolu, mo e eke ai a lautolu.” Ko e ha tautolu a Tufuga, ko Iehova ko e “puna he moui.” (Salamo 36:9) Ha kua pihia, kua iloa mitaki e ia ke he ha tagata taha e puhala kua lata ia tautolu ke fakaaoga e tau momoui ha tautolu. Ati fakatoka e ia e tau fakatufono, nakai ke uta kehe aki e fiafia ha tautolu, ka ke lagomatai a tautolu ke he puhala ke aoga ai. (Isaia 48:17) Fakaheu e fakatufono he Atua, ti fakahiku na koe ke kaumahala.
4. Ko e ha ne tokologa e tau fuata ne moumou e tau momoui ha lautolu?
4 Ke fakatai ki ai, tuaha nakai a koe ko e ha ne tokologa ai pihia e tau tagata fuata ne moumou e tau momoui ha lautolu ke he puhala he tau tulaki, fio fakahanoa, mo e falu matagahua kelea? Ne fakamaama he Salamo 36:1, 2: “Koe kupu he holifono ke he tagata mahani kelea, ha ha he loto haku haia, kua nakai fakai ke matakutaku a ia ke he Atua. Ha kua fakavai e ia a ia ni, ke he hana tau hala po ke iloa ai mo e vihiatia ai.” Ha kua noa a lautolu ‘ke matakutaku ke he Atua,’ tokologa e tau fuata ne fakavai ni e lautolu a lautolu ke talitonu to nakai tupu ha mena kelea ka taute e mahani fakahanoa. Ka e to fakahiku a lautolu ke fehagaaoaki ke he matapatu fakaakoaga nakai hiki nei: “Ko e mena kua gana he tagata, ko e mena ia ni ke helehele mai ai e ia. Ha ko ia kua gana e tau mena ke lata mo e hana ni a tino, to helehele mai ai e ia ke he tino e mena ke popo; ka ko ia kua gana e tau mena ke lata mo e Agaga, to helehele mai ai e ia ke he Agaga e moui tukulagi.”—Kalatia 6:7, 8.
‘Totou e Tau Aho’
5, 6. (a) Ko e ha kua lata he tau fuata ke ‘totou ha lautolu a tau aho,’ mo e heigoa e kakano ke taute pihia? (e) Ko e heigoa e kakano ke ‘manatu a ia ne eke a tautolu’?
5 Maeke fefe ia koe ke fakakautu e moui hau mo e “moui tukulagi”? Ne tohia e Mose: “Ko e tau aho he tau tau ha mautolu ko e fitu gofulu ia he tau tau, kaeke ko e valu gofulu e tau tau ha kua malolo . . . Kua vave hana mole atu, mo e lele kehe a mautolu.” (Salamo 90:10) Liga nakai manatu tumau a koe ke he mate. Ti, kua tokologa e tau fuata ne mahani ke tuga kua nakai maeke a lautolu ke mamate. Ka kua fakafehagai e Mose a tautolu mo e moli he mouiaga mamahi nei, na ku e moui. Kua nakai ha ai ha fakamoliaga to moui a tautolu ke 70 po ke 80. Maeke he “vaha mo e tau mena ke tutupu” ke ta hifo a lautolu ne fuata mo e malolo. (Fakamatalaaga 9:11) Ti, to fakaaoga fefe mogoia e koe e moui fakahelehele ne olioli e koe he mogonei? Ne liogi a Mose: “Kia fakaako mai pihia e koe a mautolu ke totou ha mautolu a tau aho, kia moua ai he tau loto ha mautolu e iloilo.”—Salamo 90:12.
6 Ko e heigoa e kakano ke totou e tau aho hau? Nakai pehe e naia kua lata ia koe ke mua e manamanatu ke he fiha e loa ka liga moui a koe. Ne liogi a Mose ki a Iehova ke fakaako e tau tagata Hana ke fakaaoga e tau aho ne toe ha lautolu ke he puhala ka ta mai e lilifu ki a Ia. Hane totou nakai e koe e tau aho he moui hau—he fioia e tau aho takitaha ko e tau mogo uho ke fakaaoga ke ta mai e fakaheke ke he Atua? Ne foaki he Tohi Tapu ke he tau tagata fuata e fakamafanaaga nei: “Kia toka a e mamahi he hāu a loto, mo e tuku kehe atu e kelea he hāu a tino; ha ko e vaha tote mo e vaha fuata ko e mena fakateaga haia. Hanai, kia manatu a a koe ke he hāu a vaha fuata kia ia ne eke a koe.” (Fakamatalaaga 11:10–12:1) Ke manatu e Tufuga ha tautolu kua mua atu e kakano mai he nakai fakanimo na moui a ia. He magaaho ne olelalo e tagata kolokolovao ki a Iesu, “Ko e Iki na e, ki a manatu mai a a koe kia au ka haele mai a koe ke he hau a kautu,” ne manako a ia ke mua atu e mena ka taute e Iesu he manatu noa hana higoa. Ne manako a ia ki a Iesu ke gahua, ke liu fakatu hake a ia! (Luka 23:42; fakatatai Kenese 40:14, 23; Iopu 14:13.) Ke he puhala tatai ia ni, ke manatu a Iehova kua putoia e gahua, he taute e mena ne fakafiafia a ia. Maeke nakai ke talahau hane manatu e koe a Iehova?
Kalo Mai he Mahekeheke ke he Tau Tagata Hehe
7. Ko e ha ne fifili e falu fuata ke fakanimo e Tufuga ha lautolu? Talahau e fakafifitakiaga.
7 Tokologa e tau fuata ne fifili ke tiaki a Iehova kakano kua logona e lautolu e okaoka he eke mo Fakamoli. Ne talahau he matakainaga tane i Sepania e manatu hana he vaha fuata mui hana: “Ne futia au ke he lalolagi ha kua tuga e uka mo e mao lahi e kupu moli. Ko e nonofo, kumikumi, o ke he tau feleveiaaga, tau fitiua, ko e tau mena nakai loto au ke taute.” Fa manatu nakai a koe he falu mogo kua tonoa a koe he fekafekau ke he Atua? Liga ofo a koe ke iloa na taha he tau tagata tohia Tohi Tapu ne pihia tonu e manatu. Fakamolemole hafagi e Tohi Tapu hau mo e totou e Salamo 73.
8. Ko e ha a Asafo ne mahekeheke “kia lautolu ne goagoa”?
8 Kia kumikumi fakamatafeiga e tautolu e salamo nei. Talahau he Sal 73 tau kupu 2 mo e 3: “Ka ko au nai, fetamakina kua tupetupe haku tau hui; toe tote ni ti heke haku tau hui. Ha kua mahekeheke na au kia lautolu ne goagoa; ne kitekite au ke he monuina he tau tagata mahani kelea.” Hagaao ke he puhala tohi, ko e salamo nei kua tohia e Asafo. Ko e tagata Levi ta kofe a ia mo e atu he Patuiki ko Tavita. (1 Nofoaga he Tau Patuiki 25:1, 2; 2 Nofoaga he Tau Patuiki 29:30) Pete ni he moua e ia e kotofaaga mitaki he fekafekau he faituga he Atua, ne “mahekeheke” a ia ke he tau tagata ne goagoa ke he agahala ha lautolu. Kua tuga mitaki e tau gahua ha lautolu; kua kitia maali e olioli e lautolu e mafola mo e nakai haofia. Ti tuga kua kautu e “puapuā he tau manatu he tau loto ha lautolu.” (Sal 73 Tau kupu 5, 7) Kua “vagahau fakatokoluga” a lautolu hagaao ke he ha lalu tau gahua, ke he mahani fakaikaluga. (Sal 73 Kupu 8) “Kua hake e tau gutu ha lautolu ke he lagi, kua o fano foki e tau alelo ha lautolu ke he lalolagi,” he nakai fakalilifu ke he taha tagata—haia i luga he lagi po ke he lalolagi.—Sal 73 Kupu 9.
9. Puhala fe ka liga eke falu fuata Kerisiano he vaha nei ke tuga a Asafo?
9 Liga talahau pihia foki hagaao ke he atu hau he aoga. Falu mogo liga logona e koe a lautolu ne palau ke he tau gahua he mahani fakatane mo e fifine ha lautolu, tau fiafiaaga kolokolovao, mo e hufia ha lautolu ke he kava mo e tau tulaki. Ka fakatatai e koe e moui fiafia kolokolovao ha lautolu mo e puhala pukilu ka fano ai a koe ko e Kerisiano, liga he falu mogo kua ‘mahekeheke a koe ke he tau tagata goagoa.’ (Mataio 7:13, 14) Ka kua fakahiku a Asafo ke talahau: “Ko e moli ni kua fakameā teao e au haku loto; ti kua holoholo e au haku tau lima neke hala au, ka e teao ni. Kua fahi ni au ke he aho oti.” (Sal 73 Tau kupu 13, 14) E, ne kamata a ia ke huhu toko e aoga he fekafekau ke he Atua mo e he takitaki e moui tututonu.
10, 11. (a) Ko e heigoa ne maliu aki e loto ha Asafo? (e) Haia fefe a lautolu ne taute hehe he “tau mena momole”? Talahau e fakafifitakiaga.
10 Ka kua mitaki ai, he nakai nofo leva a Asafo he tuaga fakaagitau ia. Ne mafiti a ia ke mailoga ko e mena tuga e mafola he tau tagata kelea kua nakai ha ha ai ka ko e fakavaiaga—mo e ko e mafola ku! Ne talahau e ia: “Ko e moli, ne tuku e koe a lautolu ke he tau mena momole; ke fakato hifo e koe a lautolu ke he tau mena kua moumou. Oi te! ko e magaaho tote ni kua moumou ai a lautolu; kua mahaikava a lautolu, kua fakaotioti a lautolu ha ko e tau mena fakahopo ate.” (Sal 73 Tau kupu 18, 19) Tokologa e atu hau kua tuga ha ha he “tau mena momole.” To ha ha ai e magaaho ka kitia moli e nakai mahani Atua ha lautolu, ne liga fua mai e fatu noa, gagao pikitia he mahani fakatane mo e fifine, pihia foki e fakapagota po ke mate! Au atu e kelea he kua matematekelea a lautolu he mafoki kehe mai he Atua.—Iakopo 4:4.
11 Ne kitia tonu he Fakamoli fuata i Sepania e moli nei. Ko e fuata, ne takitaki e ia ua e puhala moui, he hokulo e feoaki mo e matakau fuata ne nakai mahani Atua. Nakai leva, ne manako lahi a ia ke he taha ia lautolu—tagata hufia ke he tulaki. Pete he nakai kai tulaki a ia, ne fakatau e ia e tau tulaki ma e kapitiga tane. “Ne lagomatai foki e au a ia ke huki e nila,” he talahau fakamoli e ia. Ka kua fiafia ai, ha kua lagomatai e matakainaga nei ke hako e manamanatu ati liu ke malolo fakaagaaga. Ka kua ofo ha ia ke iloa he magaaho fakamui kua mate e kapitiga tane kai tulaki hana he AIDS. E, kua tuga ni ne talahau he salamo, kua ha ha e tau tagata nakai mahani Atua he “tau mena momole.” Falu ka mamate fakalutukia ha ko e puhala moui fakahanoa ha lautolu. Ka ko lautolu ne toe, ane mai ke hikihiki e tau puhala ha lautolu, to fehagai a lautolu he vaha i mua ne tata mai ke he “fakakite mai e Iki ko Iesu mai he lagi, fakalataha mo e tau agelu he hana malolo, ke he afi puhopuho, ke taui atu kia lautolu kua nakai iloa e Atua, mo lautolu kua nakai omaoma ke he vagahau mitaki he Iki ha tautolu ko Iesu Keriso.”—2 Tesalonia 1:7, 8.
12. Hokotia fefe e fuata i Sapani ke kitia e hepe he mahekeheke ke he tau tagata taute hehe?
12 Ko e fakagoagoa ha ia, mogoia, ke mahekeheke ki a “lautolu kua nakai iloa e Atua”! Ka ko lautolu ne iloa a Iehova mo e moua e amaamanakiaga ke moui tukulagi ne kua lata ke mahekeheke ki ai. Ne mailoga he matakainaga fuata tane i Sapani e moli ia. Ko e fuata, ne “manako foki a ia ke lahi e ataina.” Ne fakamaama mai e ia: “Manatu au kua fai mena ne galo he moui haku. Ati mailoga e au to fefe la e moui haku ka nakai fai kupu moli. Kitia e au au he moui ke 70 po ke 80 e tau tau ti mate. Ka kua fofola mai e Iehova e amaamanakiaga he moui tukulagi! He mailoga e mena nei ne lagomatai au ke fakaaue e mena ne ha ha moli ia au.” Pete ni he pihia, ke fakatumau ke tua fakamoli ka e agaagai he tau tagata ne nakai muitua ke he tau fakatufono he Atua ko e mena nakai mukamuka. Ko e heigoa falu mena ne kua maeke ia koe ke taute ke totoko ke he tau peehiaga ia?
Mataala ke he Hau a Feoakiaga!
13, 14. Ko e ha kua aoga ai ke fifili fakamitaki e tau feoakiaga?
13 Kia kikite foki a tautolu ke he fakamaamaaga hagaao ke he tagata ne kautu, fakamau he Salamo 1:1-3: “Uhoaki e tagata kua nakai fano ke he pulega he tau tagata mahani kelea, kua nakai tu foki a ia ke he puhala he tau tagata hala, kua nakai nofo foki ke he nofoaga he tau tagata fa va. Ka ko e fakatufono a Iehova kua fiafia ai a ia, ti manamanatu a ia ke he tau fakatufono hana ke he aho katoa mo e po. To lata a ia mo e akau kua to ke he tapa he tau vai lele, to fua mai ke he hana tau fua ke he tau ni hana; to nakai mokulu foki hana tau lau, to monuina foki a ia ke he tau mena oti kana ke eke ai.”
14 Kia iloa fakamua kua aoga lahi e feoakiaga hau. Ne pehe e Tau Fakatai 13:20: “Ko ia ne feoaki mo e tau tagata iloilo, kua iloilo ni a ia; ka ko ia kua kapitiga mo e tau tagata goagoa, to matematekelea ai a ia.” Kua nakai pehe e mena nei ke nakai mafanafana, nakai fakakapitiga, po ke pagopagota ke he tau fuata ne nakai ko e Tau Fakamoli a Iehova. Ne fakamafana mai e Tohi Tapu ki a tautolu ke fakaalofa ke he tau katofia ha tautolu mo e ke “nonofo fakamitaki mo e tau tagata oti kana.” (Roma 12:18; Mataio 22:39) Pete ia, liga to amanaki ‘fano a koe ke he pulega’ ha lautolu ne nakai muitua ke he tau fakatufono he Tohi Tapu ka tata lahi e feoaki hau mo lautolu.
Ko e Tau Fua Aoga he Totou Tohi Tapu
15. Maeke fefe e tau fuata ke feaki e manako lahi ke totou Tohi Tapu?
15 Ne mailoga foki he salamo ko e tagata ne kautu kua fiafia ke totou e fakatufono he Atua ‘ti manamanatu ke he aho mo e po.’ (Salamo 1:1, 2) E, kua nakai mukamuka e Tohi Tapu ke totou, mo e ha i loto “falu a kupu kua uka ke logona ai.” (2 Peteru 3:16) Ka kua nakai lata ke mateafu e totou Tohi Tapu. Kua maeke ke ‘manako lahi ke he puke huhu nakai fakavai’ he Kupu he Atua. (1 Peteru 2:2) Kia fakamalolo ke fai mena ka totou he tau aho takitaha. Ka ha ha ai e tau manatu ne nakai maama ia koe, kia taute e kumikumiaga. Oti, ti manamanatu ke he mena ne totou e koe. (Salamo 77:11, 12) Kaeke nakai mitaki e loto manamanatu hau, lali ke totou fakalahi “ti manamanatu.” Fai magaaho, to tolomaki ki mua e totou Tohi Tapu hau. Taha e matakainaga fifine fuata i Parasili ne talahau: “Tuga mamao tumau a Iehova ki a au. Ka kua fai mahina he mogonei ne kua mitaki fakahaga e fakaakoaga fakatagata mo e totou Tohi Tapu haku. Mogonei kua malolo lahi e fakafetuiaga haku mo Iehova. Ti kua moli lahi a ia ki a au.”
16. Maeke fefe ia tautolu ke lahi e mena ka moua mai he tau feleveiaaga he fakapotopotoaga?
16 Ke o atu ke he tau feleveiaaga he fakapotopotoaga kua lata lahi foki ma e tolomaki fakaagaga hau. Kaeke ‘po ke fefe hau a fanogonogo,’ to moua e koe lahi e fakamaloloaga. (Luka 8:18) Fa logona kia e koe he falu magaaho kua nakai alaala e tau feleveiaaga? Ati, huhu hifo la ki a koe ni, ‘Ko e heigoa haku ne taute ke fakaalaala aki e tau feleveiaaga? Fanogonogo nakai au? Tauteute tuai nakai au? Fa tali nakai au?’ Ha ko e mena tala mai e Tohi Tapu ki a tautolu ke ‘manatu hifo ko e taha ke he taha, kia fefakamafanaaki.’ (Heperu 10:24, 25) Ke taute e mena nei kua lata ia koe ke fai vala ki ai. Moli, ke fai vala ki ai kua lata ia koe ke kumikumi fakamua. Ne talahau fakamoli he taha matakainaga fifine fuata: “Kua mukamuka moli ke fai vala ke he tau feleveiaaga ka tauteute tuai a koe.”
Muitua ke he Puhala he Atua ke Kautu
17. Puhala fe ne tatai e tagata totou fakamakutu ke he “akau kua to ke he tapa he tau vai lele”?
17 Ne fakamaama foki he salamo e tagata ne kautu ke tuga e “akau kua to ke he tapa he tau vai lele.” Ko e tapa he tau vai lele kua liga hagaao ke he tau ava vai ne fakaaoga ke fakamolu aki e tau fonua talumelie. (Isaia 44:4) Ke totou e Tohi Tapu he tau aho oti kua tuga e fakapiki ke he puhala pauaki pihia he fakamalolo mo e fakahauhau. (Ieremia 17:8) To moua e koe he tau aho oti e malolo ne lata ke lagomatai he tau mogo kamatamata mo e uka. He kua iloa e manamanatuaga a Iehova, to moua e koe e pulotu ne kua lata ke taute e tau fifiliaga pulotu.
18. Ko e heigoa ka fakamoli e kautuaga he tagata fuata he fekafekau ki a Iehova?
18 He falu mogo, ke fekafekau ki a Iehova kua tuga e mena uka. Ka kia nakai manatu kua uka lahi ke fehagai ki ai. (Teutaronome 30:11) Ne mavehe e Tohi Tapu ki a koe to tumau e ‘monuina hau ke he tau mena oti kana,’ ane mai ko e manako ne mua hau ke fakafiafia a Iehova mo e hana loto! (Tau Fakatai 27:11) Mo e manatu, kua nakai tokotaha a koe. Kua ha ha ia koe e lagomatai ha Iehova mo Iesu Keriso. (Mataio 28:20; Heperu 13:5) Iloa e laua e tau peehiaga ne fehagai mo koe, ti to nakai tiaki e laua a koe. (Salamo 55:22) Ha ha foki ia koe e lagomatai he “tau matakainaga” mo e he tau matua hau kaeke kua matakutaku Atua a laua. (1 Peteru 2:17) Mo e lagomatai pihia, katoa mo e ukufakina mo e laliaga hau, maeke ia koe ke olioli e moui kautu nakai ni he mogonei ka e tukulagi tukumuitea!
Tau Huhu ke Fakamanatu
◻ Ko e heigoa e kautu moli?
◻ Ko e ha ne manako a tautolu ke fakatonu e Iehova e tau mena ne o ai a tautolu?
◻ Maeke fefe he tau fuata ke ‘totou ha lautolu a tau aho’?
◻ Ko e ha kua goagoa ai ke mahekeheke ke he tau tagata taute hehe?
◻ Lagomatai fefe he totou Tohi Tapu ke he tau aho oti mo e o tumau ke he feleveiaaga e tau fuata ke olioli e moui kautu?
[Fakatino he lau 28]
Ha kua noa a lautolu ‘ke matakutaku ke he Atua,’ kua tokologa e fuata ne mahani fakahanoa
[Fakatino he lau 30]
Fa nimo he tau fuata to fua e tau gahua ha lautolu
[Fakatino he lau 31]
Kia feaki e manako lahi ke totou Tohi Tapu
[Fakatino he lau 31]
To olioli e koe e tau feleveiaaga ka fai vala a koe ki ai