Mataala ke he ‘Puhala Fakaako Atu’ Haau
‘Kia fakamatala atu e kupu, kia fakatonu atu, kia akonaki atu, kia tomatoma atu ke he fakauka oti katoa mo e puhala fakaako atu.’—2 TIMO. 4:2.
1. Ko e heigoa e poakiaga ne foaki e Iesu ke he tau tutaki haana, ti ko e heigoa e fakafifitakiaga ne fakatoka e ia?
PETE ne tau gahua homo ue atu he fakamalolō ne taute e Iesu ke he fekafekauaga haana he lalolagi, ne nakai talahaua a ia ko e tagata fakamalolō po ke tagata taute mana, ka ko e faiaoga. (Mare. 12:19; 13:1) He fakapuloa e tala mitaki he Kautu he Atua ko e mena ne mua ki a Iesu, ti pihia foki ma e tau tutaki haana he vahā nei. Ko e poakiaga ma e tau Kerisiano ke fakatumau ke he gahua taute tutaki he fakaako e tau tagata ke omaoma e tau mena oti ne poaki e Iesu.—Mata. 28:19, 20.
2. Ko e heigoa kua lata ke taute e tautolu ke maeke ke fakamooli e kotofaaga fakamatala ha tautolu?
2 Ke maeke ke fakamooli e poakiaga ha tautolu ke taute tutaki, kua lali tumau a tautolu ke fakaholo ki mua e lotomatala ha tautolu ke fakaako. Ne peehi he aposetolo ko Paulo e aoga he lotomatala nei he tohi e ia ke he hoa fakamatala haana ko Timoteo. Ne pehē a ia: “A koe kia koe ni, katoa mo e hau a fakaako atu, kia tumau ki ai; ha ko e mena ka eke e koe e mena ia ti fakamoui ai e koe a koe, katoa mo lautolu kua fanogonogo kia koe.” (1 Timo. 4:16) Ko e vahega fakaako ne manatu a Paulo ki ai ne nakai ko e talahau noa ni he iloilo. Ko e tau fekafekau Kerisiano lauia mitaki ne hokotia ke he tau loto he tau tagata mo e fakalagalaga a lautolu ke taute e tau hikiaga he tau momoui ha lautolu. Ko e puhala haia. Ti feaki fēfē e tautolu e ‘puhala fakaako atu’ ka talahau e tautolu e tala mitaki he Kautu he Atua ke he falu?—2 Timo. 4:2.
Feaki e ‘Puhala Fakaako Atu’
3, 4. (a) Feaki fēfē e tautolu e ‘puhala he fakaako atu’? (e) Lagomatai fēfē he Aoga Fekafekau Fakateokarasi a tautolu ke eke mo tau faiaoga lauia mitaki?
3 Taha e tohi fakamaama kupu ne talahau e “puhala” ko e “makaka ne moua ha ko e fakaako, fakamahani, po ke kitekite ki ai.” Kua lata ia tautolu ke mataala ke he tolu e vala nei ke eke mo tau faiaoga lauia mitaki he tala mitaki. Maeke ke moua e tautolu e maamaaga hako ke he matakupu ha tautolu kaeke ke fakaako hokoia e tautolu ke he liogi. (Totou Salamo 119:27, 34.) He kitekite ki a lautolu ko e tau fekafekau lauia mitaki hane fakaako atu kua lagomatai ki a tautolu ke ako mai he tau puhala mo e ke fifitaki ki a lautolu. Ti lali tumau ke fakamahani ke he mena ne ako e tautolu ka lagomatai a tautolu ke fakaholo ki mua e tau lotomatala ha tautolu.—Luka 6:40; 1 Timo. 4:13-15.
4 Ko Iehova e Faiaoga Homo Ue Atu ha tautolu. Puhala he vala he fakapotopotoaga hana ne kitia, ne foaki e ia ke he tau fekafekau haana he lalolagi e takitakiaga ke he puhala kua lata ia lautolu ke fakamooli e poakiaga ha lautolu ke fakamatala. (Isaia 30:20, 21) He mena nei, kua taute he tau fakapotopotoaga takitaha e Aoga Fekafekau Fakateokarasi he tau faahi tapu oti, ne talaga ke lagomatai a lautolu oti ne hū ai ke eke mo tau tagata fakapuloa lauia mitaki he Kautu he Atua. Ko e matapatu tohi he aoga nei ko e Tohi Tapu. Kua talahau he Kupu omoomoi a Iehova ki a tautolu e mena ke fakaako. Lafi ki ai, kua fakakite ai e tau puhala fakaako kua lauia mitaki mo e latatonu. Kua fakamanatu tumau he Aoga Fekafekau Fakateokarasi ki a tautolu to makaka lahi a tautolu ko e tau faiaoga kaeke ke fakavē e fakaakoaga ha tautolu ke he Kupu he Atua, he fakaaoga e tau hūhū lauia mitaki, fakaako fakamukamuka, mo e fakakite e fiafia mooli ke he falu. Kia kumikumi la e tautolu e tau manatu takitaha nei. Ti, to fakatutala a tautolu ke he puhala ke hokotia ke he loto he tagata fakaako.
Fakavē e Fakaakoaga Haau ke he Kupu he Atua
5. Ko e heigoa e fakavēaga ma e fakaako atu, ti ko e ha?
5 Ko Iesu, ko e faiaoga mua ue atu he tau tagata oti kana, ne fakavē e tau fakaakoaga haana ke he tau Tohiaga Tapu. (Mata. 21:13; Ioane 6:45; 8:17) Ne nakai vagahau a ia ke he tau kupu ni haana ka ke he higoa he Matua haana ne fakafano mai a ia. (Ioane 7:16-18) Ko e fakafifitakiaga a ia ke muitua e tautolu. Ti ko e mena ne talahau e tautolu he taha gutuhala ke he taha gutuhala po ke tau fakaakoaga Tohi Tapu kua lata ke hagaaki ke he pule he Kupu he Atua. (2 Timo. 3:16, 17) Nakai fai fakakakanoaga iloilo a tautolu kua liga tatai e lauia mitaki mo e malolō he tau Tohiaga Tapu omoomoi. Ha ha he Tohi Tapu e pule. Ko e ha manatu ne lali a tautolu ke lagomatai e tagata fakaako ke maama, ko e puhala mitaki lahi ke fakaaoga e tautolu ko e tala age ki a ia ke totou e mena ne talahau he tau Tohiaga Tapu hagaao ki ai.—Totou Heperu 4:12.
6. Maeke fēfē he faiaoga ke iloa tonu kua maama he tagata fakaako e manatu he vala tala ne tutala ki ai?
6 Nakai pehē e mena ia, ko e faiaoga Kerisiano kua nakai lata ke tauteute ma e fakaakoaga Tohi Tapu. Nakai pihia, kua lata ke manamanatu tuai fakamitaki ke fifili e tau kupu tohi ne tū ai po ke ka totou he tagata fakaako mai he Tohi Tapu he magaaho ka fakaako. Fa mahani ai, kua mitaki ke totou e tau kupu tohi ia ne fakavē ki ai e tau taofiaga ha tautolu. Kua lata foki ke lagomatai e tagata fakaako ke maama e tau kupu tohi takitaha ne totou e ia.—1 Kori. 14:8, 9.
Fakaaoga e Tau Hūhū Lauia Mitaki
7. Ko e ha e fakaaoga he tau hūhū ko e puhala fakaako mitaki?
7 Ko e fakaaoga fakamitaki he tau hūhū kua fakalagalaga e manamanatuaga mo e lagomatai e faiaoga ke hokotia ke he loto he tagata fakaako. Ti, he nakai fakamaama e tau kupu tohi ke he tagata fakaako haau, ole ki a ia ke fakamaama atu ai ki a koe. Falu magaaho ko e hūhū lafi ki luga po ke tau fufuta hūhū kua liga lata ke lagomatai e tagata fakaako haau ke moua e maamaaga hako. Ka putoia e koe e tagata fakaako ke he puhala fakaako nei, kua lagomatai mooli e koe a ia ke nakai ni maama e tau kakano i tua he manatu fakahiku ka e taute foki e manatu fakahiku ia mo fifiliaga haana.—Mata. 17:24-26; Luka 10:36, 37.
8. Maeke fēfē ke iloa e tautolu e mena ne toka he loto he tagata fakaako?
8 Ko e puhala fakaako ne fakaaoga he tau tohi ha tautolu ko e tau hūhū mo e tau tali. Nakai fakauaua, ko e laulahi he tau tagata ne fakaako Tohi Tapu mo tautolu to maeke mafiti ke tali e tau hūhū ne tohi i loto, he fakaaoga e vala tala he tau paratafa taha ia. Ka e nakai makona e faiaoga loto manamanatu ke he hako he tau tali. Ma e fakatai, kua liga maeke he tagata fakaako ke fakamaama fakatonu e mena ne talahau he Tohi Tapu hagaao ke he mahani feuaki. (1 Kori. 6:18) Ka ko e tau hūhū fakailoilo ne fakalagalaga kua maeke ke fakakite e mena ne manamanatu mooli e tagata fakaako hagaao ke he mena ne ako e ia. Ti liga hūhū e faiaoga: “Ko e ha ne nakai fakaatā he Tohi Tapu e mahani feuaki ki fafo he fakamauaga? Ko e heigoa haau kua manamanatu hagaao ke he matafakatufono nei ne foaki he Atua? Manatu nakai a koe kua fai lagomatai he momoui fakatatau ke he tau tuaga he mahani he Atua?” Ko e tali ke he tau hūhū pihia ka fakakite e mena ne toka he loto he tagata fakaako.—Totou Mataio 16:13-17.
Kia Fakamukamuka
9. Ko e heigoa kua lata ke manatu e tautolu ka talahau e vala tala faka-Tohiaga Tapu?
9 Laulahi he tau kupu mooli ne ha ha i loto he Kupu he Atua na mukamuka. Liga ko e tau tagata ne fakaako e Tohi Tapu mo tautolu ne fakagogoa ha ko e tau fakaakoaga he lotu fakavai. Ko e matagahua ha tautolu ko e tau faiaoga ko e taute e Tohi Tapu ke mukamuka ke maama. Kua talahau fakamukamuka, fakamaaliali, mo e fakahako he tau faiaoga lauia mitaki e vala tala. Ka muitua e tautolu e takitakiaga nei, to nakai taute e tautolu e kupu mooli ke uka ke maama. Toka kehe e tau vala tala ne nakai felauaki lahi. Nakai lata ke talahau e tau vala ke he tau kupu tohi oti ne totou e tautolu. Hagaaki tumau ke he mena kua latatonu ke fakamaama e manatu ne fakatutala ki ai. To loto fakaaue e tagata fakaako ke he tau kupu mooli faka-Tohiaga Tapu hokulo he holo ki mua e maamaaga haana.—Hepe. 5:13, 14.
10. Ko e heigoa ka fifili e lahi he vala tala ka taute he magaaho fakaako Tohi Tapu?
10 Lahi fēfē e vala tala kua lata ke taute he taha e fakaakoaga? Ma e mena nei, kua lata ke fakailoilo. Ko e lotomatala mo e tau tuaga he tagata fakaako mo e faiaoga to kehekehe ai, ka kua lata ke manatu tumau ko e foliaga ha tautolu ko e tau faiaoga ke lagomatai e tagata fakaako ha tautolu ke atihake e tua malolō. Ti fakaatā e tautolu a ia ke lahi e magaaho ke totou, maama, mo e talia e kupu mooli ne talahau he Kupu he Atua. Fakaako fakalata ni ke he mena kua maeke ia ia ke maama. He magaaho taha, kia fakaholo atu e tautolu e fakaakoaga. Ka moua he tagata fakaako ha tautolu e manatu, ti holo atu ke he taha.—Kolo. 2:6, 7.
11. Ko e heigoa e fakatonuaga hagaao ke he fakaako kua iloa e tautolu mai he aposetolo ko Paulo?
11 Ne fakamukamuka he aposetolo ko Paulo e ogo he tala mitaki he magaaho ne vagahau a ia ki a lautolu ne foou. Pete ne tokoluga e fakaakoaga haana, ne hola kehe a ia he vagahau ne pulotu. (Totou 1 Korinito 2:1, 2.) Ko e mukamuka he kupu mooli faka-Tohiaga Tapu kua futiaki mo e fakamakona e tau tagata manako mooli. Nakai lata ha tagata ke iloilo lahi ke maama ai.—Mata. 11:25; Gahua 4:13; 1 Kori. 1:26, 27.
Lagomatai e Tau Tagata Fakaako ke Loto Fakaaue ke he Mena ne Ako e Lautolu
12, 13. Liga ko e heigoa ne fakalagalaga e tagata fakaako ke fakaaoga e mena ne ako e ia? Fakamaama.
12 Ke lauia mitaki, kua lata e fakaakoaga ha tautolu ke hokotia ke he loto he tagata fakaako. Kua lata he tagata fakaako ke maama e puhala ke fakagahua aki e vala tala ki a ia ni, puhala ke aoga ki a ia, mo e puhala ke fakaholo ki mua aki e moui haana kaeke ke muitua e takitakiaga faka-Tohiaga Tapu.—Isaia 48:17, 18.
13 Ma e fakatai, kua liga tutala a tautolu ke he Heperu 10:24, 25, ne fakamalolō aki e tau Kerisiano ke fakapotopoto mo e tau matakainaga talitonu ma e fefakamafanaaki faka-Tohi Tapu mo e feoakiaga fakaalofa. Ka nakai la fano e tagata fakaako ke he tau feleveiaaga he fakapotopotoaga, kua liga fakamaama fakakū e tautolu e puhala ka fakaholo aki mo e tau mena ka fakatutala i ai. Kua liga talahau e tautolu e tau feleveiaaga he fakapotopotoaga ko e vala he tapuakiaga ha tautolu mo e fakakite e tau mena ne aoga ki a tautolu takitokotaha. Ti liga uiina mogoia e tautolu e tagata fakaako ke fakalataha atu. Ko e mena ne fakalagalaga a ia ke talia e tau poakiaga faka-Tohi Tapu kua lata he manako haana ke omaoma ki a Iehova, nakai ke fakafiafia e tagata ne fakaako mo ia.—Kala. 6:4, 5.
14, 15. (a) Ko e heigoa he tagata fakaako Tohi Tapu ka ako hagaao ki a Iehova? (e) Maeke fēfē he iloa e aga he Atua ke aoga ke he tagata fakaako Tohi Tapu?
14 Ko e matapatu aoga ne moua he tau tagata fakaako mai he fakaako e Tohi Tapu mo e fakagahua ai e tau matapatu fakaakoaga kua maeke ia lautolu ke iloa mo e loto fakaaue ki a Iehova ko e peresona. (Isaia 42:8) Nakai ni ko ia ko e Matua fakaalofa, Tufuga, mo e Pule he lagi mo e lalolagi katoatoa ka kua fakakite foki e ia e aga mo e tau lotomatala haana ki a lautolu kua ofania mo e fekafekau ki a ia. (Totou Esoto 34:6, 7.) He magaaho ne amanaki a Mose ke takitaki kehe e motu ha ko Isaraela he līlīaga he tau Aikupito, ne fakakite e Iehova a ia he fakaaoga e talahauaga: “[“To fakamooli ai au ke he mena ia ti to fakamooli ni au ki ai,” NW].” (Esoto 3:13-15) Ne hagaao e mena nei to taute e Iehova e tau mena kua maeke a ia ke fakamooli aki e tau finagalo haana hagaao ke he tau tagata fifili haana. Ti ko e fua, ne iloa he tau Isaraela a Iehova he matagahua ko e Fakamoui, Toa, Foakiaga, mo e Fakamooli he tau maveheaga mo e falu puhala foki.—Esoto 15:2, 3; 16:2-5; Iosua 23:14.
15 Kua liga nakaila iloa he falu tagata fakaako ha tautolu e fakalago maiaga fakamana a Iehova ke he tau momoui ha lautolu tuga a Mose. Ka e, kua tupu e tua mo e loto fakaaue he tau tagata fakaako ha tautolu ha ko e mena ne ako e lautolu, ti ka kamata a lautolu ke fakagahua ai, kua nakai fakauaua to kitia e lautolu e lata ke falanaki ki a Iehova ma e fakamalolō, pulotu, mo e takitakiaga. He taute pihia e lautolu, to maeke foki ia lautolu ke iloa e tau matagahua a Iehova ko e Fakatonutonu, Puipui, mo e Foaki fakamokoi ne pulotu mo e fakamooli he tau manako oti ha lautolu.—Sala. 55:22; 63:7; Fakatai 3:5, 6.
Fakakite e Manamanatu Fakaalofa
16. Ko e ha e lotomatala pauaki ne nakai aoga lahi ke he lauia mitaki ha tautolu ko e faiaoga?
16 Kaeke ke logona hifo a koe kua nakai makaka a koe ke fakaako tuga he manako a koe, ua fakalolelole. Ko Iehova mo Iesu ne takitaki e fakaholoaga fakaako hane taute mogonei he lalolagi katoa. (Gahua 1:7, 8; Fakakite. 14:6) Maeke ia laua ke fakamonuina e tau laliaga ha tautolu ke malolō e lauiaaga he tau kupu ha tautolu ke he tagata loto hako. (Ioane 6:44) Ko e fakaalofa mooli he faiaoga ma e tagata fakaako haana kua mua e aoga ke he temotemoai he lotomatala pauaki. Ne fakakite he aposetolo ko Paulo kua maama e ia e aoga he fakaalofa ki a lautolu ne fakaako e ia.—Totou 1 Tesalonia 2:7, 8.
17. Maeke fēfē ia tautolu ke fakakite e fiafia mooli ke he tau tagata fakaako Tohi Tapu takitaha?
17 Pihia foki, maeke ia tautolu ke fakakite e fiafia mooli ke he tau tagata fakaako Tohi Tapu he foaki e magaaho ke iloa a ia. He fakatutala a tautolu ke he tau matapatu fakaakoaga faka-Tohiaga Tapu mo ia, kua tuga to iloa fakahaga e tautolu e tau tutūaga haana. Kua liga mailoga e tautolu kua fitā a ia he moui fakatatau ke he falu manatu ne ako e ia mai he Tohi Tapu. He falu faahi, liga lata agaia a ia ke taute e tau hikihikiaga. He lagomatai e tagata fakaako ke kitia e puhala ne foaki he vala tala he tau magaaho fakaako Tohi Tapu nukua hagaao ki a ia fakatagata, kua maeke ke lagomatai fakaalofa e tautolu a ia ke eke mo tutaki mooli he Keriso.
18. Ko e ha kua aoga ke liogi fakalataha mo e hagaao ke he tagata fakaako ha tautolu?
18 Mua atu e aoga, maeke ia tautolu ke liogi fakalataha mo e tagata fakaako ha tautolu mo e hagaao ki a ia. Kua lata ke maama e ia ko e foliaga ha tautolu ko e lagomatai a ia ke iloa lahi e Tufuga haana, fakatata lahi ki a Ia, mo e aoga mai he takitakiaga Haana. (Totou Salamo 25:4, 5.) Ka liogi a tautolu ma e fakamonuinaaga a Iehova ke he tau laliaga he tagata fakaako ke fakagahua e mena hane ako e ia, to kitia he tagata fakaako e aoga he eke mo “tagata omaoma ke he kupu.” (Iako. 1:22) He fanogonogo e tagata fakaako ke he tau liogi fakamooli ha tautolu, to ako foki e ia e puhala ke liogi. Ko e olioli ha ia ke lagomatai e tau tagata fakaako Tohi Tapu ke feaki e tau fakafetuiaga ha lautolu ni mo Iehova!
19. Ko e heigoa ka fakatutala ke he vala tala ka mui mai?
19 Kua atihake ke iloa kua molea e ono mo e hafa e miliona he Tau Fakamoli he lalolagi katoa hane lavelave he feaki e ‘puhala fakaako atu,’ mo e foliaga ke lagomatai e tau tagata loto mooli ke omaoma e tau mena oti ne poaki e Iesu. Ko e heigoa e tau fua kua moua he gahua fakamatala ha tautolu? Ko e tali ke he hūhū nei to fakatutala ki ai he vala tala ka mui mai.
Manatu Nakai e Koe?
• Ko e ha kua lata e tau Kerisiano ke feaki e ‘puhala fakaako atu’?
• Ko e heigoa e tau puhala kua taute e fakaako atu ha tautolu ke lauia mitaki lahi?
• Ko e heigoa kua mua atu e aoga ke he lotomatala pauaki ha tautolu ke fakaako atu?
[Fakatino he lau 9]
Kua hū nakai a koe he Aoga Fekafekau Fakateokarasi?
[Fakatino he lau 10]
Ko e ha kua aoga ke uiina e tagata fakaako haau ke totou mai he Tohi Tapu?
[Fakatino he lau 12]
Liogi fakalataha mo e hagaao ke he tagata fakaako haau