Kolo Toko he FATATOHI INITANETE
Kolo Toko
FATATOHI INITANETE
Faka-Niue
ā
  • ā ē ī ō ū
  • TOHI TAPU
  • TAU TOHI
  • TAU FELEVEIAAGA
  • w08 7/1 lau 27-31
  • Fakamafana a Lautolu ne Gagao Kelea Lahi

Nakai fai vitiō ma e fifiliaga nei.

Fakamolemole, fai lekua ke moua e vitiō.

  • Fakamafana a Lautolu ne Gagao Kelea Lahi
  • Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—2008
  • Tau Vala Mataulu
  • Tau Tohi Pihia Foki
  • Ko e Aga Pauaki
  • Mailoga e Tagata, Nakai ko e Gagao
  • Kia Mautali ke Fanogonogo
  • Mailoga e Tau Manako kua Aoga Lahi
  • Foaki e Fakamafanaaga he Tau Aho Fakahikuhiku
  • Ka Moua e Fakahele he Gagao Uka
    Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova (Fonua)—2017
Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—2008
w08 7/1 lau 27-31

Fakamafana a Lautolu ne Gagao Kelea Lahi

“He magaaho fakamua ne iloa e au kua gagao kelea lahi e matua fifine haaku, ne nakai talitonu e au. Ne nonaia au, ti uka ke talia kua mate ne fai e matua fifine fakahele haaku.”—Grace, Kanatā.

HE MAGAAHO ne moua he fakahele e gagao kelea lahi, kua fakaagitau lahi e magafaoa mo e tau kapitiga mo e liga nakai iloa ha mena ke taute. Ne manatu falu kua lata nakai ke talahau ke he tagata gagao e tuaga mooli haana. Ne fakauaua falu neke momoko lahi ka kitia e fakahele hane mamahi ti liga nakai lilifu he onoono ki ai ha ko e lauiaaga he gagao. Tokologa kua kapaletū neke nakai iloa e tau mena ke talahau po ke taute he tau tulā fakahikuhiku he tagata gagao.

Ko e heigoa kua lata ia koe ke iloa hagaao ke he puhala ka liga tali atu a koe ke he tau tala fakatupetupe pihia? Mo e maeke fēfē a koe ke eke mo ‘kapitiga mooli’ ne foaki e mafanatia mo e lagomatai he magaaho matematekelea nei?—Tau Fakatai 17:17.

Ko e Aga Pauaki

Ko e aga pauaki ke fakaatukehe ka moua he fakahele e gagao hagahaga kelea. Pihia e tau ekekafo, pete he kitia tumau e lautolu e tau tagata ne mamate, kua fa logona hifo e tupetupe—mo e lolelole foki—he magaaho ka fehagai mo e tau manako fakatino mo e he logonaaga he tagata gagao kelea lahi.

Liga kua uka foki ia koe ke tautaofi e momoko haau he kitia e koe e fakahele haau hane mamahi. Ko Hosa, ne nofo i Parasili, ne gagao kelea lahi e mahakitaga, ne pehē, “Kua uka lahi ke kitia taha tagata ne fakahele e koe hane matematekelea tumau he mamahi.” He kitia e mahakitaga haana ne moua he lepela, ko e tagata tua fakamooli ko Mose, ne tagi fakalahi: “Ko e Atua na e, kia fakamalolo e koe a ia!”—Numera 12:12, 13.

Kua tupetupe a tautolu ke he tuaga he fakahele ne gagao ha kua tufuga a tautolu ke he fakatai he ha tautolu a Atua fakaalofa hofihofi noa, ko Iehova. (Kenese 1:27; Isaia 63:9) Fēfē e logonaaga a Iehova hagaao ke he matematekelea he tagata? Mailoga e aga ha Iesu. Ne fakaata katoatoa e ia e aga peresona he Matua haana. (Ioane 14:9) He magaaho ne kitia e Iesu e tau tagata ne lauia he gagao, ne “hofihofi ai e fakaalofa” haana ma lautolu. (Mataio 20:29-34; Mareko 1:40, 41) Tuga ne fakatutala ki ai he vala tala fakamua he mekasini nei, he magaaho ne mate e kapitiga haana ko Lasalo ne kitia e Iesu e lauiaaga he mate ke he magafaoa mo e tau kapitiga, ne tupetupe lahi a ia “ti tagi.” (Ioane 11:32-35) Mooli, ne fakakite he Tohi Tapu ko e fī ko e mate ti mavehe mai foki to nakai leva ti nakai tuai fai gagao mo e mate.—1 Korinito 15:26; Fakakiteaga 21:3, 4.

Maama ai, to liga manako a koe ke tuku aki taha tagata—ha tagata ni—ma e tala fakamamahi kua gagao kelea lahi tuai e fakahele haau. Pete ia, ko e Ekekafo ko Marta Ortiz, ne tohia e vala tala kumikumi haana hagaao ke he levekiaga ha lautolu ne gagao kelea lahi, ne foaki e tomatomaaga nei: “Kia nakai tuku aki falu—ko e matakau fakaekekafo, tau nosi, po ko koe ni—ha ko e tuaga he tagata gagao. Ha kua fakatupetupe ni he mena nei e tau fakafetuiaga mo e utakehe mai he manamanatu ke he tau mena kua mua:ko e tau manako he tagata gagao kelea lahi.” Ko e heigoa e tau lakaaga kua lata ia koe ke taute ke lagomatai e fakahele haau ke fahia ke he gagao mo e magaaho ka mate a ia?

Mailoga e Tagata, Nakai ko e Gagao

Ko e lakaaga fakamua ke nakai ono hokoia ke he tau lauiaaga he gagao tuga e matulituli po ke fakaliga kehe e fofoga, ka kua lata ke mailoga e tagata. Taute pihia fēfē e koe? Ne talahau he nosi, ko Sarah: “Ne kitekite fakaeneene au ke he tau ata he tagata gagao he magaaho ne malolō katoatoa agaia a ia. Ne fanogonogo fakamitaki au he talamai e ia e tau mena ne taute e ia he vahā fakamua. Ne lagomatai he mena nei au ke manatu e tala ke he moui haana ka e nakai hagaaki hokoia ke he tuaga he tagata gagao he mogonei.”

Ko Anne-Catherine, ko e nosi foki, ne fakamaama e puhala ne kitia muatua e ia ke he tau lauiaaga he tino he tagata gagao. “Ne ono fakahako atu au ke he tau mata he tagata,” he talahau e ia, “ti manamanatu au ke he mena ka taute e au ke lagomatai e tuaga he tagata gagao.” Ko e tohi The Needs of the Dying—A Guide for Bringing Hope, Comfort, and Love to Life’s Final Chapter ne pehē: “Ko e mena fa maimainā mo e uka ke kitia e fakahele kua fakaliga kehe e fofoga he gagao po ke pakia. Ko e mena mitaki lahi ke taute he tau magaaho pihia, ke ono fakatonu ke he tau mata he fakahele ti kitia e tau mata lanu kakī po ke lanu laufuti po ke lanu moana ne nakaila hiki.”

Mooli, kua lata e puhala pihia ke moua e fakauka mo e fakamalolō. Ko Georges, ko e leveki Kerisiano ne aahi tumau a lautolu ne gagao kelea lahi, ne pehē, “Ko e fakaalofa ha tautolu ma e kapitiga kua lata ke mua e malolō ke he gagao.” Kaeke ke hagaaki a koe ke he tagata ka e nakai ke he gagao, to aoga ai ni ki a koe fakalataha mo e fakahele haau. Ko Yvonne, ne leveki e fānau ne gagao kenesā, ne pehē, “He mailoga kua maeke a koe ke lagomatai e tau tagata gagao ke fakatumau e lilifu ha lautolu, ka lagomatai a koe ke fehagai mo e tino matulituli ha lautolu.”

Kia Mautali ke Fanogonogo

Liga to fakauaua falu tagata ke aahi e tagata kua teitei mate pete kua hokulo e fakaalofa ha lautolu ki a ia. Ko e ha? Kua tupetupe a lautolu neke nakai iloa e tau mena ke talahau. Pete ia, ko Anne-Catherine, ne nakai leva e leveki e kapitiga gagao lahi, ne talahau na fai magaaho ke fakanono. Ne pehē a ia: “Kua nakai ni moua e mafanatia mai he tau kupu ha tautolu ka e mai foki he tau aga ha tautolu. He toho mai e nofoa ti nofo hifo, fakatata ki ai mo e totō atu e lima, ti nakai lali ke tautaofi e tau hihina mata he magaaho ka fakakite e lautolu e tau logonaaga ha lautolu—nukua fakakite he tau mena oti nei e fakaalofa ha tautolu.”

Liga kua manako e fakahele haau ke talahau e mena ne logona hifo e ia—ke atāina ke vagahau fakamooli. Ka e fa mahani, ne mailoga he tagata gagao kua tupetupe e fakahele ti nakai tutala ke he tau lekua lalahi he tagata. Ko e tau kapitiga mo e tau magafaoa ne fia lagomatai to liga kalo mai foki he tutala ke he tau matakupu ne hagaao ke he tagata gagao, po ke fufū e tau vala tala aoga lahi hagaao ke he malolō tino mai ia ia. Ka ko e heigoa e aoga he fufū e tau vala tala pihia? Ne fakamaama he taha ekekafo ne leveki e tau tagata gagao kelea lahi e uka he lali ke fufū e tala mooli ha kua “utakehe he mena nei e malolō mai he tau mena aoga lahi tuga e fakamaama ke he falu mo e ke fehagai ke he gagao.” Ti kaeke ko e manako he tagata gagao, kua lata ia ia ke tutala hagaao ke he tuaga haana po ke magaaho ka mate ai.

He magaaho ne fehagai mo e mate, ne nakai fakauaua e tau fekafekau he Atua he vahā fakamua ke fakakite e matakutaku ha lautolu ki a Iehova ko e Atua. Ke fakatai ki ai, he iloa kua mate ne fai a ia, ne fakakite he Patuiki ko Hesekia ne 39 e tau tau moui e tupetupe haana. (Isaia 38:9-12, 18-20) Pihia foki, kua lata ke toka e tau tagata gagao kelea lahi ke fakakite e tupetupe ha kua mole ne fai e moui ha lautolu. Liga kua hogohogo manava a lautolu ha ko e tau foliaga fakatagata, tuga e ō fenoga, fai magafaoa, kitia e tau mokopuna ne lalahi hake, po ke fekafekau fakalahi ke he Atua, nukua nakai maeke he mogonei ke mailoga. Liga kua matakutaku a lautolu neke fakamamao e tau kapitiga mo e tau tagata he magafaoa ha kua matakutaku he nakai iloa e mena ke taute. (Iopu 19:16-18) Ko e matakutaku ke he matematekelea, ke he galo e malolō he tino, po ke mate tokotaha ka liga kapaletū ai e tau manamanatuaga ha lautolu.

Ne pehē a Anne-Catherine: “Kua aoga ke fakaatā e kapitiga haau ke tutala, ka e nakai fakalavelave po ke fakafili po ke pehē kua nakai lata a ia ke matakutaku. Ko e puhala mitaki lahi a ia ke iloa mooli e tau logonaaga mo e ke maama e tau manako, tau matakutaku, mo e tau amaamanakiaga haana.”

Mailoga e Tau Manako kua Aoga Lahi

Ko e matematekelea he kapitiga haau, kua liga fakaauatu e mamahi ha ko e tau vai tului malolō mo e tau lauiaaga he mole e tau tului pihia, ati fakaatukehe ai a koe ti liga nimo e koe e manako kua aoga lahi he tagata gagao. Ko e manako nei ke taute ni e ia e tau fifiliaga haana.

He falu aga fakamotu, ne liga lali e magafaoa ke puipui e tagata gagao he fufū mai ia ia e lekua haana, ti hokotia foki ke nakai fakaatā e tagata gagao ke taute e tau fifiliaga hagaao ke he tului fakaekekafo. Ko e taha aga fakamotu foki, kua liga kehe e lekua ka tupu. Ke tuga anei, ne pehē a Jerry, ko e nosi taane, “He falu magaaho ne tutala e tau tagata ahiahi hagaao ke he tagata gagao ka e tutū he tapa mohega haana ke tuga kua nakai haia.” Ko e ha mena ni, kua fofō he mahani pihia e lilifu he tagata gagao.

Ko e amaamanakiaga e taha manako kua aoga lahi. He tau motu ne moua e tau leveki fakaekekafo mitaki lahi, kua fai amaamanakiaga a lautolu ke moua e tau tuluiaga lauia mitaki. Ko Michelle, ne lagomatai e matua fifine haana, he liu e kenesā tupu ke lagatolu aki, ne fakamaama: “Kaeke kua manako e Matua Fifine ke fakatai taha tuluiaga kehe po ke tutala ke he taha pulotu pauaki, ne lagomatai e au a ia ke taute e kumikumiaga. Ati mailoga e au kua lata au ke hako e manamanatuaga ka e he magaaho taha ia ni kua lata foki ke atihake e tau kupu haaku.”

Ka e kua ka nakai fai amaamanakiaga ke moua e tuluiaga? Manatu kua lata he tagata gagao kelea lahi ke atāina ke tutala hagaao ke he mate. Ko Georges, ko e leveki Kerisiano ne totoku fakamua, ne pehē: “Kua aoga lahi ke nakai fufū kua teitei mate. Ne fakaatā he mena nei e tagata ke taute e tau fakaholoaga kua lata mo e ke tauteute ma e mate haana.” He tauteute tuai pihia ka foaki ke he tagata gagao e logonaaga kua oti katoatoa e tau mena haana he taute, ati fakatotoka e manamanatuaga haana neke fakalavelave a ia ke he falu.

Mooli, ko e mena uka pauaki ke fakatutala ke he tau matakupu nei. Ka kua foaki he tau fakatutala fakamooli pehēnei e magaaho aoga lahi ke fakakite e tau logonaaga hokulo mai he loto haau. Liga manako e tagata kua teitei mate ke fakamafola e tau fekehekeheaki fakamua, fakakite e fakatokihala, po ke ole fakamagalo. To liga fakatata fakalahi he tau gahua nei e fakafetuiaga haau mo ia kua teitei mate.

Foaki e Fakamafanaaga he Tau Aho Fakahikuhiku

Fakamafana fēfē e koe e tagata hane fa e fakahikuhiku e moui haana? Ne pehē e Ekekafo ko Ortiz, ne totoku fakamua: “Toka e tagata gagao ke talahau e tau manako fakahiku haana. Fanogonogo fakamitaki. Ka maeke mogoia, lali ke taute e tau mena ne manako e tagata gagao. Ka nakai maeke ke taute e tau mena ne ole he tagata gagao, ti talahau fakamooli.”

Ka e mua atu, kua liga manako e tagata kua teitei mate ke fakatumau e matutakiaga mo lautolu ne uho he moui haana. Ne pehē a Georges, “Lagomatai e tagata gagao ke matutaki mo lautolu, pete he kūkū e tau fakatutalaaga ha kua temotemoai e malolō he tagata gagao.” Ti pihia ke he telefoni, kua maeke he puhala nei ke fefakamafanaaki mo e ke liogi tokoua foki. Ko Christina, ko e fifine Kanatā ne mamate putuputui e tau fakahele tokotolu haana, ne liu manatu, “He tata lahi atu a lautolu ke he fakahikuaga he tau momoui ha lautolu, ne lahi e falanaki ha lautolu ke he tau liogi he tau kapitiga Kerisiano ha lautolu.”

Kua lata kia a koe ke matakutaku neke tagi i mua he fakahele haau? Nakai. Kaeke ke tagi a koe, kua foaki e koe ke he kapitiga haau hane mate e magaaho ke fakamafana atu ki a koe. Ne pehē e tohi The Needs of the Dying: “Ko e mena aamotia lahi anei ke fakamafana mai e tagata hane mate, ti kua aoga lahi foki ki a lautolu.” He fakamafana atu ke he falu, kua fiafia a ia ne fa leveki tumau ki ai ha kua liu a ia ke eke mo kapitiga, matua taane, po ke matua fifine ne foaki e fakaalofa.

Maama foki, kua liga nakai fakaatā he tau tutūaga haau a koe ke fakalataha mo e fakahele haau he tau tulā fakahikuhiku haana. Pete ia, kaeke kua maeke a koe ke fakalataha mo e kapitiga haau ke he fale gagao po ke he kaina, lali ke totō e lima haana ke hoko atu ke he fakahikuaga he moui haana. Ti foaki he tau tulā fakahikuhiku nei e magaaho ke fakakite e fakaalofa haau ne liga lavea ke talahau. Aua neke toka e tuaga fakanonoiki he tagata gagao ke taofi a koe he mavehe mo e he fakakite e fakaalofa mo e amaamanakiaga haau ke liu kitia a ia he liu tu mai.—Iopu 14:14, 15; Gahua 24:15.

Kaeke ke fakaaoga fakamitaki e koe e tau tulā fakahikuhiku pehēnei, to liga nakai logona e koe e tokihala he magaaho fakamui. Ka e mooli, ko e tau magaaho pehēnei ne mamahi lahi e tau logonaaga kua liga eke mo punaaga he fakamafanatia he vahā i mua ka liu a koe manamanatu ki ai. To eke a koe mo kapitiga mooli he “aho matematekelea.”—Tau Fakatai 17:17.

[Blurb he lau 29]

Hagaaki ke he tagata ka e nakai ke he gagao, ka lagomatai a koe mo e fakahele haau

[Puha/Fakatino he lau 31]

Ko e Puhala Fakalilifu ke he Lilifu he Tagata Gagao

He tau motu loga, kua taute e tau laliaga ke mailoga e tonuhia he tagata gagao kelea lahi ke mate mo e mafola ke he puhala lilifu. Kua lagomatai he poakiaga tohi tuai ke maeke ke fakalilifu e tau tonuhia nei mo e fakaatā e tagata gagao ke mate i kaina po ke he fale leveki tagata gagao.

Ko e poakiaga tohi tuai to lagomatai ke he tau mena nei:

• Fakatolomaki e matutakiaga mo e tau ekekafo mo e tau magafaoa

• Nakai toka e magafaoa ke taute e tau fifiliaga

• Fakatote hifo e totogi tauuka ke he tau tuluiaga ne nakai manako ki ai, nakai lagomatai, mo e malolō lahi.

Ko e poakiaga tohi tuai ne lauia mitaki kua putoia foki he vala nei:

• Ko e higoa he tagata ne eke mo gutu vagahau he faahi fakamalolō tino haau

• Ko e tau tuluiaga ka talia po ke nakai talia e koe kaeke ke kelea lahi a koe

• Ka maeke, ko e higoa he ekekafo ne iloa lahi e tau fifiliaga haau

[Fakatino he lau 28]

Hagaaki ke he moui katoa he tagata ka e nakai ni ke he tuaga he tagata gagao he mogonei

    Tau Tohi Faka-Niue (1982-2025)
    Saini ki Fafo
    Saini ki Loto
    • Faka-Niue
    • Tufa
    • Tau Manako
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Tau Kupu Fakaaoga
    • Fakavēaga Fakatagata
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Saini ki Loto
    Tufa