Kua Moui e Kupu ha Iehova
Tau Fakamaamaaga Mai he Tohi ke he Tau Tesalonia mo e ki a Timoteo
NE MOUA he fakapotopotoaga foou i Tesalonia e totokoaga tali mai he fakatū he magaaho ne ahiahi atu e aposetolo ko Paulo. Ti liga 20 tumā e tau tau moui ha Timoteo he magaaho ne liu atu a ia mo e hokotaki mitaki, ati fakalagalaga a Paulo ke tohia e tohi ke he tau Tesalonia ke nava mo e fakamalolō a lautolu. Liga tohi ai ke he matahiku he 50 V.N., ko e tohi fakamua a ia he tau tohi omoomoi ha Paulo. Nakai leva he mole, ne tohi e ia ke he tau Kerisiano i Tesalonia e tohi ke uaaki. He mogonei, ne fakahako e ia e onoonoaga hehē ne moua he falu mo e tomatoma e tau matakainaga ke tumau ke he tua.
Kavi ke he 10 e tau he mole, ko Paulo i Maketonia ka ko Timoteo i Efeso. Ne tohi a Paulo ki a Timoteo ke fakamafana a ia ke nofo i Efeso mo e lagomatai fakaagaaga e tau matakainaga ke totoko atu e tau faiaoga fakavai i loto he fakapotopotoaga. He magaaho ne lauia e tau Kerisiano ke he tau favaleaga loga he magaaho ne vela a Roma he afi he 64 V.N., ne tohia e Paulo e tohi haana ke uaaki ki a Timoteo. Ko e tohi fakahiku a ia he tau tohi omoomoi haana. Kua maeke a tautolu he vahā nei ke aoga mai he fakamalolōaga mo e fakatonuaga ne foaki he tau tohi fā nei ha Paulo.—Hepe. 4:12.
“KIA MATAALA”
Ne nava a Paulo ke he tau Tesalonia “ke he gahua ha [la]utolu ke he tua, mo e fakamalolo ke he fakaalofa, mo e fakauka.” Ne tala age a ia ki a lautolu ko lautolu ko e haana a “amaamanaki, mo e hula, mo e foufou ke olioli ai.”—1 Tesa. 1:3; 2:19.
He mole e fakamalolō ke he tau Kerisiano i Tesalonia ke fefakamafanaaki ke he amaamanakiaga he liu tu mai, ne talahau e Paulo: “Ko e aho he Iki [Iehova], to hoko mai ia ke tuga e kaiha ke he po.” Ne hataki a ia ki a lautolu “kia mataala” mo e fakatumau a lautolu ke nonofo fakalatalata.—1 Tesa. 4:16-18; 5:2, 6.
Tali he Tau Hūhū Faka-Tohiaga Tapu:
4:15-17—Ko hai ka “hamutia . . . ke he tau aolagi, ke fonofono e Iki ke he pulagi likoliko,” ti hoko fēfē e mena nei? Ko lautolu nei ko e tau Kerisiano fakauku ne momoui ke he magahala he ha ha hinei he Keriso ke he pule he Kautu. Ko lautolu mogoia kua “fonofono [po ke fakalataha] mo e Iki” ko Iesu ke he kautu fakaagaaga he lagi. Ke moua e mena nei, kua lata ni ke mamate fakamua a lautolu mo e liu fakatū mai ko e tau mena momoui fakaagaaga. (Roma 6:3-5; 1 Kori. 15:35, 44) Kua fitā e kamata e ha ha hinei he Keriso, ti ko e tau Kerisiano fakauku ne mamate he vahā nei kua nakai haia agaia ke he mate. Kua “hamutia,” po ke fakatū hake he mogoia ni a lautolu.—1 Kori. 15:51, 52.
5:23—Ko e heigoa e kakano ha Paulo he mogo ne liogi a ia ke ‘leveki ha lautolu a agaaga mo e loto katoa mo e tino’? Ne hagaao a Paulo ke he agaaga, loto katoa, mo e tino he tau tagata tokologa he fakapotopotoaga Kerisiano, ne putoia foki e tau Kerisiano i Tesalonia ne fakauku he agaaga. He nakai ni liogi ke leveki e fakapotopotoaga, ne liogi a ia ma e levekiaga he ‘agaaga,’ po ke tuaga manamanatu he fakapotopotoaga. Ne liogi foki a ia ma e ha lautolu a “loto katoa,” po ke moui, mo e haana “tino”—ko e tino he tau tagata tokologa he tau Kerisiano fakauku. (1 Kori. 12:12, 13) Kua fakamaama ai he liogi e manamanatu lahi ha Paulo ke he fakapotopotoaga.
Tau Fakaakoaga ma Tautolu:
1:3, 7; 2:13; 4:1-12; 5:15. Ko e puhala lauia mitaki ke foaki e fakatonuaga ke tupu ki mua, kua lata ke ha ha i ai e navaaga mo e fakamafanaaga.
4:1, 9, 10. Kua lata e tau tagata tapuaki ha Iehova ke fakatumau ke holo ki mua fakaagaaga.
5:1-3, 8, 20, 21. He tata mai e aho a Iehova, kua lata ke “nonofo fakalatalata a tautolu, kia tapulu ai a tautolu ke he ufikahokaho, ko e tua mo e fakaalofa haia, mo e potiki tau, ko e amaamanaki haia ke he fakamouiaga.” Mua atu, kua lata ia tautolu ke hagaaki fakamakutu ke he Kupu fakaperofeta he Atua, ko e Tohi Tapu.
“KIA TUMAU”
He fakakeukeu e mena ne talahau e Paulo he tohi fakamua haana, ne totoko he falu he fakapotopotoaga kua fitā e “[“ha ha hinei,” NW] he Iki.” Ke fakahako e onoonoaga ia, ne talahau e Paulo e mena kua lata ke “hoko fakamua mai.”—2 Tesa. 2:1-3.
Ne tomatoma e Paulo: “Kia tumau a mutolu, mo e taofi mau ke he tau kupu toka tuai ne fakaako atu ai kia mutolu.” Ne poaki e ia ki a lautolu ‘ke vevehe kehe mo e tau matakainaga oti kua mahani hemu.’—2 Tesa. 2:15; 3:6.
Tali he Tau Hūhū Faka-Tohiaga Tapu:
2:3, 8—Ko hai e “tagata he hala,” mo e to tamate fēfē a ia? Ko e “tagata” nei ko e vahega he tau takitaki lotu ha Kerisitenitome. Ko ia ne kotofa ke fakapuloa e tau fakafiliaga he Atua ki a lautolu ne mahani kelea mo e poaki ke fakahala a lautolu ko e “Loko”—ko e Gutu Vagahau ne Mua he Atua, ko Iesu Keriso. (Ioane 1:1) Ko e mena ia, kua maeke ai ke talahau ko Iesu ka tamate e tagata he hala “ke he fafagu [malolō gahuahua] mai he hana fofoga.”
2:13, 14—Maeke fēfē e tau Kerisiano fakauku ne ‘fifili mai he kamataaga ke momoui’? Ko lautolu ne fakauku he vahega ne kotofa tuai he magaaho ne finagalo e Atua ke tatuki he tega he fifine e ulu ha Satani. (Kene. 3:15, NW) Ne talahau foki e Iehova e tau poakiaga kua lata ia lautolu ke fakalautatai ki ai, ko e gahua ka taute e lautolu, mo e kamatamata ka tupu ki a lautolu. Ati ui e ia a lautolu ke he mena nei.
Tau Fakaakoaga ma Tautolu:
1:6-9. Kua fakamahao e tau fakafiliaga ha Iehova.
3:8-12. Ko e tata lahi he aho a Iehova kua nakai lata ke eke mo piuaga ke nakai gahua ke leveki aki e tau manako mo e ke lagomatai aki a tautolu he fekafekauaga. Ko e nofo teao ka taute a tautolu ke mahani teva mo e fakaohooho a tautolu ke “ahiahi teao e tau mena he falu a tagata.”—1 Pete. 4:15.
‘TAOFI KE HE MENA NE TUKU ATU KI A KOE’
Ne fakaako e Paulo a Timoteo ke ‘tau ai ke he tau mitaki; ha ha ai e tua, mo e loto manamanatu hifo mitaki.’ Ne tohi he aposetolo e tau mena kua lata ma e tau motua kua kotofa i loto he fakapotopotoaga. Ne fakaako foki e Paulo a Timoteo “ko e tau tala tuai kua kelea, . . . kia kalo kehe ai.”—1 Timo. 1:18, 19; 3:1-10, 12, 13; 4:7.
“Aua neke akonaki atu ke he patu,” he tohi e Paulo. Ne fakamalolō e ia a Timoteo: “Kia taofi e koe ke he mena ne tuku atu kia koe, kia kalo kehe mo e tau kupu kua kelea mo e nakai aoga, mo e tau taufetoko ke he tau mena kua fakahigoa pikopiko ai ko e iloilo.”—1 Timo. 5:1; 6:20.
Tali he Tau Hūhū Faka-Tohiaga Tapu:
1:18; 4:14—Ko e heigoa e ‘tau kupu talahaua tuai’ ne talahau hagaao ki a Timoteo? Ne liga ko e falu perofetaaga pauaki a ia hagaao ke he kotofaaga ha Timoteo anoiha i loto he fakapotopotoaga Kerisiano, ne talahau e Paulo he omoomoi he magaaho ne aahi a Paulo ki Luseta he fenoga misionare ke uaaki haana. (Gahua 16:1, 2) Fakavē ke he ‘tau kupu talahaua tuai’ nei, ne “fakalago atu he tau lima” he tau patu he fakapotopotoaga ki luga he tama fuata ko Timoteo, he kotofa a ia ma e fekafekauaga pauaki.
2:15—Puhala fe he fifine ne “fakamoui a ia ke he fanauaga he tau tama”? Ko e fanau tama, mo e leveki he tau tama haana, mo e leveki he magafaoa ka “fakamoui” e fifine mai he nofo teva ke ‘tala mo e vagavagahau ke he tau mena nakai lata’ he falu.—1 Timo. 5:11-15.
3:16—Ko e heigoa e kupu galo ke he fakamooli mahani Atua? He maeke e tau tagata ke omaoma fakamooli ke he pule katoatoa a Iehova po ke nakai, ko e mena kua leva e nakai iloa. Ne foaki e Iesu e tali he fakatumau e fakamooli katoatoa ke he Atua ato hoko a ia ke he mate.
6:15, 16—Hagaao kia e tau kupu nei ki a Iehova ko e Atua po ko Iesu Keriso? Ne fakamaama e lautolu e tau kupu nei ko ia ne fakakite mai ko Iesu Keriso. (1 Timo. 6:14) He fakatatai mo e tau tagata ne pule ke eke mo tau patuiki mo e tau iki, ko Iesu e “Iki tokotaha,” ti ko ia ni ne nakai maeke ke mate. (Tani. 7:14; Roma 6:9) Tali mai he hake a ia ke he lagi ne nakai fai tagata he lalolagi ne ‘kitia mata’ a ia.
Tau Fakaakoaga ma Tautolu:
4:15. Pete he nakaila leva po kua leva e eke a tautolu mo Kerisiano, kua lata ia tautolu ke eketaha ke holo ki mua mo e fakatumau ke tupu fakaagaaga.
6:2. Kaeke ke fakagahua tupe he matakainaga talitonu a tautolu, kia nakai lali ke fakaaoga a ia ke he ha puhala, ka kua lata ia tautolu ke gahua fakamalolō ke mua atu e gahua ma e taha tagata i fafo he fakapotopotoaga.
‘KIA FAKAMATALA E KUPU, KIA FAKAMALOLŌ KI AI’
Ke mautauteute a Timoteo ma e tau vahā uka i mua, ne tohi e Paulo: “Ko e mena nakai foaki mai he Atua kia tautolu e [a]gaga ke matakutaku ai, ka kia fakamalolo ai, mo e fakaalofa ai, mo e akonaki atu ai.” Ne fakatonu ki a Timoteo: “Nakai lata ke taufetoko e fekafekau he Iki, ka kia mahani molu a ia ke he tau tagata oti, kia aga a ia ke fakaako atu.”—2 Timo. 1:7; 2:24.
“Kia tumau a koe ke he tau mena kua ako ai e koe, mo e iloa tonuhia e koe,” he tomatoma e Paulo ki a Timoteo. Ne tupu lahi e tau fakaakoaga tiaki taofiaga, ti kua fakatonu he aposetolo e leveki fuata: “Kia fakamatala atu e koe e kupu, kia fakamalolo a koe . . . kia fakatonu atu, kia akonaki atu, kia tomatoma atu.”—2 Timo. 3:14; 4:2.
Tali he Tau Hūhū Faka-Tohiaga Tapu:
1:13—Ko e heigoa e ‘fakafifitakiaga he tau kupu tonu’? Ko e “tau kupu tonu” ko e “tau kupu haia he Iki ha tautolu ko Iesu Keriso”—ko e tau fakaakoaga mooli faka-Kerisiano. (1 Timo. 6:3) Ko e tau mena ne fakaako mo e taute e Iesu ne lautatai mo e Kupu he Atua, ko e mena ia ko e “tau kupu tonu” kua maeke foki ke hagaao ke he tau fakaakoaga oti he Tohi Tapu. Ko e tau fakaakoaga nei kua maeke ke lagomatai a tautolu ke kitia e tau poaki ha Iehova ma tautolu. Kua taofi mau a tautolu ke he fakafifitakiaga he tau kupu nei he fakagahua e tau mena ne ako e tautolu mai he Tohi Tapu.
4:13—Ko e heigoa e “tau kilimanu”? Ko e “tau kilimanu” kua hagaao ke he tau vakai ne taute mai he leta (leather) ne fakaaoga mo tohitohi. Liga ne ole a Paulo ke he falu vala he tau Tohiaga Tapu faka-Heperu ke maeke ia ia ke fakaako ki ai he nofo he fale puipui i Roma. Ko e falu tohi ne liga fakaaoga e tau kili akau ka ko e falu ne fakaaoga e tau kilimanu.
Tau Fakaakoaga ma Tautolu:
1:5; 3:15. Ko e matapatu kakano ne tua a Timoteo ki a Iesu Keriso, ko e tua ia ne omoomoi e tau mena oti ha Timoteo ne taute, ne mai he fakaakoaga Tohi Tapu ne moua tuai e ia i kaina. Kua aoga ha a ia ma e tau tagata he magafaoa ke manamanatu fakahokulo ke he puhala hane fakamooli e lautolu e kotofaaga nei ki mua he Atua mo e tau fanau ha lautolu!
1:16-18. Ka moua e tau matakainaga talitonu ha tautolu he tau kamatamata, fehagai mo e favaleaga, po ke tuku he fale puipui, kia liogi a tautolu ma lautolu ti taute e tau mena oti kua maeke ia tautolu ke lagomatai a lautolu.—Fakatai 3:27; 1 Tesa. 5:25.
2:22. Ko e tau Kerisiano, mua atu ke he tau fuata, kua nakai lata ke lavelave lahi ke he tau faofao tino tuga e lagaki mamafa, tau sipote, leo kofe, fakafiafiaaga, tau mena ne fiafia ke taute, o fenoga, tau tutala noa, mo e tau mena pihia, ti tote e magaaho ma e tau tutuliaga fakaagaaga.
[Fakatino he lau 31]
Ha e fe e tau tohi omoomoi he aposetolo ko Paulo ne tohi fakahiku?