Fekafekau a Iehova—‘Tuina ha ko e Tau Holifono ha Tautolu’
“Kua tuina a ia ha ko e tau holifono ha tautolu, kua malipilipi a ia ha ko e tau mahani kelea ha tautolu; . . . ko e hana tau kalavalava foki kua malolo ai a tautolu.”—ISAIA 53:5.
1. Ko e heigoa kua lata ke tokaloto e tautolu ka taute e Fakamanatuaga, mo e ko e heigoa e perofetaaga ka lagomatai a tautolu ke taute pihia?
KUA taute e tautolu e Fakamanatuaga ke lata mo e mate ha Keriso mo e ke manatu e tau mena oti ne fakakatoatoa he mate mo e liu tu mai haana. Ko e Fakamanatuaga ne fakamanatu ki a tautolu e tokoluga he pule katoatoa ha Iehova, ko e fakatapuaga he higoa haana, mo e fakamooliaga he finagalo haana, putoia e fakamouiaga he tau tagata. Liga nakai fai perofetaaga he Tohi Tapu ne fakamaama fakamitaki e poa he Keriso mo e mena ne kua fakamooli ka ko e perofetaaga ne fakamau ia Isaia 53:3-12. Ne talahau tuai e Isaia e tau matematekelea he Fekafekau mo e foaki e tau tala matafeiga hagaao ke he mate he Keriso mo e hagaao ke he tau monuina ka fua mai he mate haana ma e tau matakainaga fakauku haana mo e he ‘tau mamoe kehe’ foki haana.—Ioane 10:16.
2. Ko e heigoa ne fakakite mooli he perofetaaga ha Isaia, ti lauia fēfē a tautolu he mena ia?
2 He fitu e senetenari ato fanau a Iesu ke he lalolagi, ne omoomoi e Iehova a Isaia ke perofeta ko e Fekafekau fifili Haana to tua fakamooli pete ni he lahi mahaki e kamatamata. Ko e talahauaga nei kua fakakite mooli e mauokafua katoatoa ha Iehova ke he mahani fakamooli he Tama haana. He kumikumi a tautolu ke he perofetaaga nei, to mafanatia e tau loto ha tautolu mo e to fakamalolō e tua ha tautolu.
“Vihiatia” mo e “Nakai Manatu”
3. Ko e ha kua lata he tau Iutaia ke talia a Iesu, ka e tali atu fēfē a lautolu ki a ia?
3 Totou Isaia 53:3. Manamanatu ko e liga fēfē la e logonaaga he Tama fuataha he Atua he toka hifo e olioli he fekafekau he tapa he Matua haana mo e hau ke he lalolagi ke foaki haana moui mo poa ke fakamomoui e tau tagata mai he agahala mo e mate! (Filipi 2:5-8) Ko e poa haana kua eke mo fakamagaloaga mooli he tau agahala, ne kua eke e tau poa manu he Fakatufono faka-Mose mo ata hokoia. (Hepe. 10:1-4) Ti kua lata nakai mogoia ke talia mo e fakalilifu he tau Iutaia a ia, ko lautolu ne tatali ke he Mesia ne mavehe ki ai? (Ioane 6:14) Nakai pihia, ne “vihiatia” he tau Iutaia e Keriso, ti ‘nakai manatu e lautolu a ia,’ tuga ne perofeta e Isaia. Ne tohi he aposetolo ko Ioane: “Kua haele mai a ia ke he hana tau tagata ka e nakai talia e ia he hana tau tagata.” (Ioane 1:11) Ne tala age e aposetolo ko Peteru ke he tau Iutaia: “Ko e Atua he tau tupuna ha tautolu, kua tuku atu e ia e fakahekeaga ke he hana Fekafekau ko Iesu; ko ia ne tuku atu e mutolu, mo e fakatikai atu e mutolu ki mua ha Pilato, ka kua manatu a ia ke vevete a ia ke fano. Ka ko mutolu kua fakatikai atu e mutolu a ia ne Tapu mo e Tututonu.”—Gahua 3:13, 14.
4. Puhala fe ne mahani a Iesu mo e gagao?
4 Ne perofeta foki e Isaia ko Iesu ‘kua mahani foki mo e gagao.’ He fekafekauaga haana, ne fai magaaho ne mategūgū a Iesu, ka e nakai talahau kua gagao a ia. (Ioane 4:6) Ka e, mahani lahi a ia mo e tau gagao ha lautolu ne fakamatala a ia ki ai. Ne hofihofi e fakaalofa haana ki a lautolu mo e fakamaulu e tokologa. (Mare. 1:32-34) Ne fakamooli ai e Iesu e perofetaaga ne talahau: “Ko e moli, kua uta fano e ia ha tautolu a tau [gagao], ti fua fano e ia ha tautolu a tau mamahi.”—Isaia 53:4a; Mata. 8:16, 17.
Tuga kua ‘Fahi he Atua’
5. Fēfē e onoonoaga he tau Iutaia tokologa ke he mate ha Iesu, ti ko e ha ne lafi e mena nei ke he matematekelea haana?
5 Totou Isaia 53:4e. Ne nakai maama he tau tagata tokologa he vahā ha Iesu e kakano ne matematekelea mo e mate a ia. Ne talitonu a lautolu kua fakahala he Atua a ia, ke tuga kua fakamalaia a ia aki e gagao fakalialia. (Mata. 27:38-44) Ne tukupau he tau Iutaia a Iesu kua vagahau kelea. (Mare. 14:61-64; Ioane 10:33) Ka e mooli, nakai ko e tagata agahala po ke vagahau kelea a Iesu. Ka e he mailoga e fakaalofa ne mua haana ma e Matua haana, ko e manatu kua mate a ia he tukupau ha kua vagahau kelea kua liga lafi ke he matematekelea haana ko e Fekafekau ha Iehova. Pete ia, ne makai a ia ke omaoma ke he finagalo ha Iehova.—Mata. 26:39.
6, 7. Kakano fe ne “lipilipi” e Iehova e Fekafekau tua fakamooli haana, ti ko e ha ne tamai he mena nei e “fiafia” ke he Atua?
6 Ti maama ai e kakano ne talahau he perofetaaga a Isaia ne talahau he falu kua ‘fahi he Atua’ e Keriso, ka e ofoofogia a tautolu ha kua talahau tuai mai he perofetaaga: “Kua finagalo a Iehova ke lipilipi a ia.” (Isaia 53:10) Ne talahau foki e Iehova: “Kitiala, haku a fekafekau . . . ko ia ne fifili e au kua fiafia ai haku loto,” to maeke fēfē ia Iehova ke ‘finagalo ke lipilipi a ia’? (Isaia 42:1) Ko e heigoa mogoia e kakano ne talahau ai kua tamai he mena nei e olioli ki a Iehova?
7 Ke maama e vala nei he perofetaaga, lata ia tautolu ke manatu he magaaho ne paleko e pule katoatoa ha Iehova, ne fakatupu e Satani e fakauaua ke he mahani fakamooli he tau fekafekau oti he Atua i luga he lagi mo e lalolagi. (Iopu 1:9-11; 2:3-5) He fakatumau a Iesu ke tua fakamooli ke hoko ke he mate, ne foaki e tali mitaki katoatoa ke he paleko ha Satani. Ti pete ne fakaatā e Iehova ke tamate he tau fī e Keriso, ne nakai fakauaua ai kua mamahi a Iehova he kitia haana a Fekafekau fifili kua tamate. Ti pete he fakaatā e Iehova e tau fī he Keriso ke kelipopo a ia, kua nakai fakauaua ne mamahi a Iehova he magaaho ne kitia e ia e Fekafekau fifili haana ne tamate e lautolu. Ka kua kitia e tua fakamooli katoatoa he Tama haana ati tamai ki a Iehova e fiafia lahi. (Fakatai 27:11) Lafi ki ai, he iloa e tau fua mitaki ka tamai he mate he Tama haana ke he tau tagata fakatokihala ne moua e Iehova e olioli lahi.—Luka 15:7.
‘Tuina ha ko e Tau Holifono ha Tautolu’
8, 9. (a) Puhala fe ne ‘tuina a Iesu ha ko e tau holifono ha tautolu’? (e) Fakamooli fēfē e Peteru e mena nei?
8 Totou Isaia 53:6. Tuga e tau mamoe galo, kua hehē e tau tagata agahala, he kumi laveakiaga mai he gagao mo e mate ne moua mai ia Atamu. (1 Pete. 2:25) He nakai mitaki katoatoa, ne nakai fai tagata ne tupu mai ia Atamu kua maeke ke liu fakatau e mena ne fakagalo e Atamu. (Sala. 49:7) Ka e, he fakaalofa lahi mahaki haana, ne “fakahoko e Iehova kia ia e tau mahani kelea ha tautolu oti kana,” ko e Tama fakahele mo e Fekafekau fifili haana. He talia ke ‘tuina ha ko e tau holifono ha tautolu’ mo e ‘malipilipi ha ko e tau mahani kelea ha tautolu,’ ne fua e Keriso e tau agahala ha tautolu ki luga he akau ti mate ma tautolu.
9 Ne tohi he aposetolo ko Peteru: “Ko e mena ia ni kua ui ai a mutolu; ha ko e mena ne mamahi a Keriso ni ma mutolu, ti toka ai e ia e fakafifitaki ma mutolu, kia mumui atu a mutolu ke he hana tau tuagahui. Ko ia ne fua ha tautolu a tau hala ke he hana tino ni ki luga he akau, kia nonofo kehe a tautolu mo e tau hala, ka e nonofo mo e tututonu.” Ti, fatiaki mai he perofetaaga ha Isaia, ne lafi e Peteru: “Ko e hana tau kalavalava kua malolo ai a mutolu.” (1 Pete. 2:21, 24; Isaia 53:5) Ne hafagi he mena nei e puhala ma e tau tagata agahala ke fakafeilo ke he Atua, tuga ne talahau foki e Peteru: “Ko Keriso foki, lagataha ne mamahi ai a ia ha ko e tau hala, ko e tututonu ko e hukui he tau tagata nakai tututonu, kia takitaki e ia a tautolu ke he Atua.”—1 Pete. 3:18.
“Tuga ne Punua Mamoe kua Takitaki ke Tamate”
10. (a) Fakamaama fēfē e Ioane ko e Papatiso hagaao ki a Iesu? (e) Ko e ha ne latatonu mooli e tau kupu ha Ioane?
10 Totou Isaia 53:7, 8. He kitia e Ioane ko e Papatiso a Iesu hane hau, ne fakapuloa e ia: “Kitiala, ko e Punua [M]amoe he Atua, ko ia ke uta kehe e hala he lalolagi.” (Ioane 1:29) He vagahau hagaao ki a Iesu ko e Punua Mamoe, ne liga tokaloto e Ioane e tau kupu ha Isaia: “Tuga ne punua mamoe kua takitaki ke tamate.” (Isaia 53:7) “Kua liligi e ia hana moui ke mate,” he perofeta e Isaia. (Isaia 53:12) Fuluola ai, he pō ne fakatū e Iesu e Fakamanatu he mate haana, ne age e ia e kapiniu uaina ke he tau aposetolo tua fakamooli toko 11 haana ti tala age: “Ko e haku a toto a enei, ko e toto he maveheaga fou, kua fakamaligi mo e tau tagata tokologa ke fakamagalo aki e tau hala.”—Mata. 26:28.
11, 12. (a) Ko e heigoa he fakamakai ha Isaako ke poa kua fakatai hagaao ke he poa he Keriso? (e) Ko e heigoa ka tokaloto e tautolu hagaao ki a Aperahamo ne Mua Atu, ko Iehova, ka taute e tautolu e Fakamanatuaga?
11 Ke tuga a Isaako i tuai, ne makai a Iesu ke eke mo poa he fatapoa he finagalo ha Iehova ma haana. (Kene. 22:1, 2, 9-13; Hepe. 10:5-10)Pete ne talia fakamakai a Isaako ke eke mo poa, ko Aperahamo ne lali ke foaki e poa. (Hepe. 11:17) Pihia foki, ne talia fakamakai a Iesu to mate a ia, ka ko Iehova ko e Punaaga he fakatokaaga he lukutoto. Ko e poa he Tama haana ko e fakakiteaga he fakaalofa hokulo he Atua ma e tau tagata.
12 Ne talahau e Iesu: “Nukua pihia e fakaalofa mai he Atua ke he lalolagi, kua ta mai ai hana Tama fuataha, kia nakai mate taha ne tua kia ia, ka kia moua e ia e moui tukulagi.” (Ioane 3:16) Ne tohi he aposetolo ko Paulo: “Kua fakakite mai he Atua hana fakaalofa kia tautolu he matulei a Keriso ke hukui aki a tautolu, ka ko e tau tagata hala agaia a tautolu.” (Roma 5:8) Ko e mena ia, he fakalilifu e Keriso he fakamanatu e mate haana, kia nakai nimo e tautolu a ia ne fakatokatoka e poa lukutoto ia ko Aperahamo ne Mua Atu, ko Iehova. Kua taute e tautolu e Fakamanatuaga ke fakaheke ki a ia.
Ne Tamai he Fekafekau ‘e Tututonu ke he Tokologa’
13, 14. Tamai fēfē he Fekafekau ha Iehova e ‘tututonu ke he tokologa’?
13 Totou Isaia 53:11, 12. Ke he Fekafekau fifili haana, ne talahau e Iehova: “To talahaua tututonu ai e tau tagata tokologa, he haku a fekafekau, kua tututonu.” Ke he puhala fe? He matahiku he kupu 12 kua tala mai ki a tautolu e manatu ke he tali. “To olelalo atu foki e ia [ko e Fekafekau] ha ko e tau tagata holifono.” Ko e tau hologa oti ha Atamu ne agahala he fanau mai, ko e “tau tagata holifono,” ti ko e mena ia ne moua e ‘palepale he hala,’ ko e mate haia. (Roma 5:12; 6:23) Kua aoga lahi mogoia e fakafeiloaga he vahāloto ha Iehova mo e tau tagata agahala. Ne fakamaama fakamitaki he perofetaaga ha Isaia veveheaga 53 e puhala ne “olelalo,” po ke hulalo, a Iesu ma e tau tagata agahala, he pehē: “Ne ha i luga hana e akonakiaga ke mafola ai a tautolu, ko e hana tau kalavalava foki kua malolo ai a tautolu.”—Isaia 53:5.
14 He fua e ia e tau agahala ha tautolu mo e mate ma tautolu, ne tamai e Keriso e ‘tututonu ke he tau tagata tokologa.’ Ne tohi e Paulo: “Kua finagalo e Atua ke nofo i loto ia [Keriso] e katoatoaga oti kana; kia fakafeilo foki ia ia e tau mena oti mo ia, ha kua fakatupu ai e ia e mafola ke he toto he hana satauro; ia ia ni po ke tau mena ha he lalolagi, po ke tau mena ha he lagi.”—Kolo. 1:19, 20.
15. (a) Ko hai e “tau mena ha he lagi” ne totoku e Paulo? (e) Ko hai hokoia ne kua tonuhia ke inu mo e kai e tau mena fakatai he Fakamanatuaga, ti ko e ha?
15 Ko e “tau mena ha he lagi” ne fakafeilo ki a Iehova puhala mai he fakamaligi e toto he Keriso, ko e tau Kerisiano fakauku, ne ui ke pule mo Keriso i luga he lagi. Ko e tau Kerisiano ne “igatia mo e ui mai he lagi” kua talahaua ‘tututonu ma e moui.’ (Hepe. 3:1; Roma 5:1, 18) Ne eke a lautolu mo tau tama fakaagaaga ha Iehova. Ne tala age fakatonu he agaaga tapu ki a lautolu, ko lautolu “ko e tau hakeaga fakalataha mo Keriso,” ne ui ke eke mo tau patuiki mo e tau ekepoa ke he haana Kautu he lagi. (Roma 8:15-17; Fakakite. 5:9, 10) Ne eke a lautolu mo vala he Isaraela fakaagaaga, ko e “Isaraela he Atua,” ti uta a lautolu ke he “maveheaga fou.” (Iere. 31:31-34; Kala. 6:16) Ko e tau tagata he maveheaga foou, kua tonuhia a lautolu ke inu mo e kai e tau mena fakatai he Fakamanatuaga, putoia e kapiniu uaina kula, ne talahau e Iesu: “Ko e kapiniu nai, ko e maveheaga fou ia ke he haku a toto, kua fakamaligi ma mutolu.”—Luka 22:20.
16. Ko e heigoa e “tau mena ha he lalolagi,” ti ko e puhala fe ne foaki ki a lautolu e tuaga tututonu ki mua ha Iehova?
16 Ko e “tau mena ha he lalolagi” ko e tau mamoe kehe he Keriso, ne moua e amaamanakiaga ke moui tukulagi he lalolagi. Kua tamai foki he Fekafekau fifili ha Iehova ki a lautolu nei e tuaga tututonu ki mua a Iehova. Ha kua tua a lautolu ke he poa lukutoto he Keriso ti kua “unu foki ha lautolu a tau tapulu, mo e fakahina ha lautolu a tau tapulu ke he toto he Punua mamoe,” ne talahaua tututonu e Iehova a lautolu, nakai ko e tau tama fakaagaaga, ka ko e tau kapitiga haana, he foaki ki a lautolu e amaamanakiaga homo ue atu ke hao mai he “matematekelea lahi.” (Fakakite. 7:9, 10, 14; Iako. 2:23) He nakai ha ha he mavehega foou ti nakai moua e amaamanakiaga ke momoui he lagi, kua nakai inu mo e kai e tau mamoe kehe nei ke he tau mena fakatai he Fakamanatuaga ka e fakalataha atu ko e tau tagata fakalilifu.
Tau Fakaaue Oti ki a Iehova mo e Fekafekau Haana ne Fiafia a Ia ki Ai!
17. Lagomatai fēfē a tautolu he kumikumi ke he tau perofetaaga ia Isaia ne matapatu ke he Fekafekau, ke tauteute e tau manamanatuaga ha tautolu ma e Fakamanatuaga?
17 He kumikumi ke he tau perofetaaga ia Isaia ne matapatu ke he Fekafekau ko e puhala mitaki ke tauteute e tau manamanatuaga ha tautolu ma e Fakamanatuaga he mate he Keriso. Kua taute a tautolu ke maeke ke ‘kikite atu ke he Kamataaga mo e Katoatoaaga he tua.’ (Hepe. 12:2) Kua ako e tautolu ne nakai totoko e Tama he Atua. Nakai tuga a Satani, ne fiafia a Iesu he fakaako e Iehova, he mailoga a Ia ko e Iki Pule Katoatoa. Kua kitia e tautolu ke he fekafekauaga ha Iesu he lalolagi, ne fakakite e ia e fakaalofa hofihofi noa ma e tau tagata ne fakamatala a ia ki ai, fakamaulu fakatino mo e fakaagaaga e tokologa ia lautolu. Ti fakatātā e ia e mena ka taute e ia ko e Patuiki faka-Mesia he fakatokaaga foou he magaaho ka “tuku ai e ia e fakafili [tonu] ke he lalolagi.” (Isaia 42:4) Ko e makutu ne fakakite e ia he fakamatala e Kautu, ko e “maama ke he tau motu kehe,” ko e fakamanatuaga ke he tau tutaki haana ke fakamatala fakamakutu e tala mitaki ke he lalolagi katoa.—Isaia 42:6.
18. Ko e ha e perofetaaga ha Isaia ne fakapuke e tau loto ha tautolu aki e fakaaue ki a Iehova mo e ke he haana Fekafekau tua fakamooli?
18 Kua fakaholo ki mua foki he perofetaaga ha Isaia e maamaaga ha tautolu ke he poa lahi mahaki ne taute e Iehova he magaaho ne fakafano hifo e ia e Tama fakahele haana ke he lalolagi ke matematekelea mo e mate ma tautolu. Ne nakai fiafia a Iehova he kitia e Tama haana ne matematekelea, ka e fiafia he kitia e tua fakamooli katoatoa ha Iesu ke hoko ke he mate. Kua lata ia tautolu ke fiafia fakalataha mo Iehova, he kitia e tau mena oti ne taute e Iesu ke fakamooli ko Satani ko e pikopiko ka e fakatapu e higoa ha Iehova, ati fakatokoluga e tonuhia he pule katoatoa Haana. Lafi ki ai, ne uta he Keriso e tau agahala ha tautolu ki a ia ni ti mate ma tautolu. He puhala ia, ne fakaatā e ia e hala ma e fuifui mamoe gahoa he tau matakainaga fakauku haana ti pihia mo e tau mamoe kehe ke moua e tuaga tututonu ki mua a Iehova. He fakapotopoto a tautolu ma e Fakamanatuaga, kia puke e tau loto ha tautolu he loto fakaaue ki a Iehova mo e ke he Fekafekau tua fakamooli haana.
Ko e Puhala he Fakamanatu
• Ko e puhala fe ne “finagalo” e Iehova ke “lipilipi” e Tama haana?
• Puhala fe ha Iesu ne ‘tuina ha ko e tau holifono ha tautolu’?
• Fēfē e puhala he Fekafekau ne tamai e ‘tututonu ke he tokologa’?
• Tauteute fēfē he kumikumi ke he tau perofetaaga hagaao ke he Fekafekau e manamanatuaga mo e loto haau ma e Fakamanatuaga?
[Fakatino he lau 26]
“Ne vihiatia a ia ti nakai manatu e tautolu a ia”
[Fakatino he lau 28]
“Kua liligi e ia hana moui ke mate”
[Fakatino he lau 29]
Ne o atu e ‘tau mamoe kehe’ ke he Fakamanatuaga ko e tau tagata fakalilifu