Tau Kei ke Fiafia e Magafaoa
Tauteute e Tau Fuata Mui ma e Vahā Ka Lalahi
“Na fiafia lahi au he tutala mo e tau tama taane haaku. Ne fanogonogo fakatekiteki a lautolu ke he mena ne talahau e au, ti tali mai agataha a lautolu. Ka ko e mogonei he fuata mui a lautolu, kua taufetoko a mautolu ke he tau mena oti. Kua tuahā foki a lautolu ke he fakaholoaga fakaagaaga ha mautolu. ‘Lata ni kia a tautolu ke tutala Tohi Tapu?’ he hūhū e lautolu. Ato eke e fanau taane haaku mo tau fuata mui, ne nakai manatu au to tupu e mena nei ke he magafaoa haaku—pete he kitia e au kua tupu e mena ia ke he falu.”—Reggie.a
FAI fuata mui nakai a koe hane feaki? Ka fai, kua kitia e koe e tau lakaaga fulufuluola lahi he tupuaga he tama haau. Kua eke foki mo taha mena fakatupetupe lahi. Kua feleveia nakai a koe mo e tau mena pehenā ne tutupu?
▪ He tote e tama taane haau, kua tuga e poti a ia ne līlī ke he uaafo, ko koe. Mogonei, ko e fuata mui a ia, hane toho e ia e toua he makai ke tuku fenoga, ti tuga ke logona e koe kua nakai uiina a koe ki loto.
▪ He tote e tama fifine haau, ne tala atu e ia e tau mena oti ki a koe. Mogonei, ko e fuata mui, ne fakatū e ia e ‘kalapu fakafiafia’ mo e tau kapitiga haana, ti logona e koe kua tuga ke nakai ko koe taha he matakau.
Ka fai mena pihia ne tupu ke he kaina haau, ua mafiti ke talahau kua totoko lahi mahaki e tama haau. Ka ko e heigoa ne tupu? Ke tali e hūhū ia, kia fakatutala a tautolu ke he kakano aoga lahi he vahā fuata mui he tupuaga he tama haau.
Vahā Fuata Mui—Ko e Lakaaga Aoga
Tali mai he fanau e tama, ko e magaaho haia ne taute fakamua e tau mena oti—ko e laka fakamua, kupu fakamua ne talahau, fano fakamua he aoga, ko e falu ni a mena a ia. Kua fiafia e tau mamatua ka hokotia e tama ke he taha lakaaga. Ko e fua ne moua mai kua fakamooli e mena ne manako lahi a laua ke kitia—ko e tupuaga.
Ko e vahā fuata mui foki ko e taha lakaaga—pete he liga paleko ai ke he tau mamatua. Kua maama e tupetupe ha laua ha kua uka lahi ke he tau mamatua ke kitia e tama omaoma ha laua kua amanaki ti hiki e aga. Ko e fuata mui ko e magaaho aoga lahi agaia he tupuaga. He puhala fe?
Kua talahau he Tohi Tapu to hoko e magaaho “ke toka ai he tane hana matua tane mo e hana matua fifine.” (Kenese 2:24) Ko e gahuahuaaga lahi mahaki he vahā fuata mui ke lagomatai ke tauteute e tama ha mua ke lata mo e aho ka moua e tau logonaaga fiafia mo e momoko. He magaaho ia, kua lata he tama ha mua ke talahau, tuga e aposetolo ko Paulo: “Ko e vaha tote au ne vagahau au poke tama tote, ne manamanatu au poke tama tote, ne fakafili au poke tama tote; ka kua lahi au, ti toka ai e tau mahani he tama tote.”—1 Korinito 13:11.
Uho ai, ko e mena haia ne taute he tama haau he vahā fuata mui—tiaki e tau aga he tama tote mo e fakaako ke eke mo tagata fuata kua iloa ke leveki ne ia a ia mo e motua e manamanatuaga ke toka e kaina. Ti fakamaama fakatonu he taha tohi e vahā fuata mui ko e “mavehe kua loa lahi.”
Mooli, he mogo tonu nei ko e manatu ke he tama “tote” haau ke tū tokotaha ka fakalagalaga e manatu tuahā haau. Liga hūhū a koe:
▪ “Ka nakai iloa e tama taane haaku ke fakameā e poko haana, to maeke fēfē a ia ke leveki e kaina haana?”
▪ “Ka nakai maeke he tama fifine haaku ke falanaki ki ai to hau ki kaina he magaaho kotofa, maeke fēfē a ia ke mau e gahua haana?”
Ka taufetului a koe mo e tau tupetupe pihia, manatu e mena nei: Ko e tū tokotaha ne nakai ko e gutuhala ke hū noa ni e tama haau ki ai, ka ko e puhala tū ne fenoga atu a ia i ia, ti totou tau ke hoko ke he mena ne fano ki ai. Mogonei, kua iloa e koe mai he matakite haau ki ai “kua lili ai e goagoa ke he loto he tama.”—Tau Fakatai 22:15.
Ka ko e takitakiaga mitaki, to liga tupu hake e tama haau mai he vahā fuata mui ke eke a ia mo fuata ne iloa mo e ‘mahani he ako mua ke mailoga e tau mena mitaki mo e tau mena kelea.’—Heperu 5:14.
Tau Puhala ke he Kautūaga
Ke tauteute e fuata mui haau ma e vahā ka lahi, kua lata ia mua ke lagomatai a ia ke feaki haana a [“manamanatuaga iloilo,” NW] ke maeke ia ia ke taute e tau fifiliaga tonu ma haana ni. (Roma 12:1, 2) Ko e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu i lalo ka lagomatai a mua ke taute e mena ia.
Filipi 4:5: “Kia iloa ha mutolu a mahani totonu.” Kua ole e fuata mui ha mua, liga ke hau mule ki kaina he magaaho kotofa. Kua mafiti a koe ke nakai talia. Kua gugū e fuata mui ha mua, “Taute e mua au po ke tama tote!” Ato tali atu, “Oi, he mahani pihia ka hā a koe,” manamanatu ke he mena nā: Fa mahani e tau fuata mui ke lahi mahaki atu e atāina ke moua e lautolu, ka e liga tote e atāina ne fakaatā age he tau mamatua haana. Liga mitaki nakai he falu mogo ke fakaatā age e mua e taha magaaho? He ha he manamanatu ke he talahauaga he fuata mui ha mua?
LALI PEHĒ: Tohi hifo taha po ke ua e faahi ka foaki age foki e mua e atāina ke he fuata mui ha mua. Fakamaama ki a ia kua foaki age e mua e atāina nei ke fakamahani aki. Ka iloa e ia e puhala ke taute aki, nakai leva ti maeke ke foaki fakalahi age e atāina ki a ia. Ka nakai taute pihia e ia, ko e tau atāina ne foaki ki a ia to liuaki.—Mataio 25:21.
Kolose 3:21: “Tau matua tane, aua neke fakalagalaga e tau fanau ha mutolu, neke fakalolelole e tau loto ha lautolu.” Kua lali e falu mamatua ke pule katoatoa ke he tau fuata mui ha lautolu. Ke fakahakohako a ia, ne matakaki tumau e laua a ia. Ne fifili e laua e tau kapitiga haana mo e fanogonogo fakagalogalo ke he tau tala telefoni haana. Ka e nakai fa gahua mitaki e tau puhala nei. Ko e puipui a ia kua liga taute ke manako ke hola; he tuhituhi tumau e tau kapitiga haana kua liga fakatupu ni e fiafia haana ki a lautolu; ko e fanogonogo fakagalogalo ka omoomoi a ia ke kumi puhala ke matutaki mo e tau kapitiga haana ka e nakai kitia e mua. Ko e lali fakalahi ha mua ke pule, to nakai lahi e pule ha mua ka moua he magaaho fakamui. Mooli, ka nakai maeke he fuata mui ha mua ke iloa ke taute e tau fifiliaga ma haana i kaina, to iloa fēfē e ia ke taute e tau fifiliaga ka fano kehe a ia?
LALI PEHĒ: Ka liu a mua ke tutala ke he fuata mui ha mua hagaao ke he taha matakupu, lagomatai a ia ke manamanatu ke he puhala ka lauia a ia he tau fifiliaga haana. Ma e fakatai, he nakai tuhituhi e tau kapitiga haana, pehē: “Ka e kua ka tapaki a [higoa] he moumou e matafakatufono? Lauia fēfē mogoia a koe he mena ia?” Lagomatai e fuata mui ha mua ke kitia e puhala kua fakaholo ki mua po ke moumou he tau fifiliaga haana e aga haana.—Tau Fakatai 11:17, 22; 20:11.
Efeso 6:4: “Aua neke fakahogohogomanava ke he fanau ha mutolu, ka kia leveki ai ke he tau kupu akonaki mo e tau kupu fakamafana he Iki [Iehova].” Ko e kupu “fakamafana” kua nakai ni talahau he tau mena kua mooli. Kua kakano ai ke futiaki e manamanatu he mahani mitaki he tama ke he puhala kua fakaohooho e tau gahua haana. Kua aoga lahi e mena nei ka fuata mui e tama haau. “Ka lalahi hake fakahaga e fanau haau,” he talahau he matua taane ne higoa ko Andre, “kua lata lahi foki ia koe ke hikihiki e puhala tutala haau mo e ke fakakakano mo ia.”—2 Timoteo 3:14.
LALI PEHĒ: Ka tupu taha lekua, lali ke fehikitaki e tau matagahua. Hūhū ke he fuata mui ha mua ko e heigoa e fakatonuaga ka tala atu e ia ki a mua kaeke ko e tama haana a mua. Tala age ki a ia ke kumikumi mo e moua e tau kakano ke lalago aki—po ke totoko—e manatu haana. Liu ke fakatutala e matakupu he tapu ia ni.
Kalatia 6:7: “Ha ko e mena kua gana he tagata, ko e mena ia ni ke helehele mai ai e ia.” Maeke e tama ke fakaako he puhala fakahala—liga fekau a ia ke fano ke he poko haana po ke nakai fakaatā a ia ke taute e matafeua ne fiafia a ia ki ai. Ke he fuata mui, to mitaki ke manamanatu fakalahi a mua ke he puhala he tau fua ka moua mai.—Tau Fakatai 6:27.
LALI PEHĒ: Ua fakahao a ia he totogi e tau kaitalofa haana po ke taute e tau fakamolemole ke he faiaoga haana ha kua nakai paase. Toka ke logona e ia e tau fua ka moua mai, mo e to manatu tumau ai e fakaakoaga.
Ko e matua, kua liga loto a koe ke he vahā fuata mui ke tuga e malēloa ka hiki fakatotoka atu e tama haau ke he vahā ka lahi ai. Ka kua lavea ni e hikiaga nei ke holo mitaki. Kua foaki atu agaia he vahā fuata mui he tama haau ki a koe e magaaho homo ue atu ke ‘fakaako e tama ke lata mo e hana puhala.’ (Tau Fakatai 22:6) Ko e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu ko e fakavēaga mauokafua kua maeke ia mua ke atihake e fiafia he magafaoa.
a Kua hiki e higoa.
HŪHŪ KI A KOE NI . . .
He magaaho ka toka e ia e kaina, to maeke nakai he fuata mui haaku ke taute e tau mena nei?
fakatumau e fakaholoaga fakaagaaga
taute e tau manatu mo e tau fifiliaga mitaki
matutaki fakamitaki mo e falu
leveki e malolō tino haana ni
iloa e puhala ke fatifati aki e tau tupe haana
fakameā mo e leveki e kaina po ke fale
kia fakamakaukau ne ia a ia