Ko e Fekafekau Pule kua Fakamoli mo e Kau Fakatufono i Ai
“Ko hai mooli e fekafekau pule ne tua fakamooli, ko ia haia ne lotomatala, ka kotofa ki ai he haana iki e kau fekafekau haana ke foaki tumau ki a lautolu e tau fufuta mena kai ke he magaaho tonu?”—LUKA 12:42, NW.
1, 2. Ko e heigoa e hūhū aoga ne talahau e Iesu he fakakite e fakamailoga he tau aho fakamui?
HE FAKAKITE e fakamailoga he tau aho fakamui, ne talahau e Iesu e hūhū nei: “Ko hai foki e fekafekau fakamoli mo e loto matala, kua kotofa he hana iki ke pule ke he hana tau fekafekau mo e age kia lautolu e tau mena kai ke he tau magaaho [“tonu,” NW]?” Ne matutaki atu a Iesu ke talahau ko e fekafekau nei to palepale ma e haana tua fakamooli he kotofa ki ai e tau mena oti he Iki.—Mata. 24:45-47.
2 Falu mahina fakamua atu, ne talahau e Iesu e hūhū pihia. (Luka 12:42-44) Ne fakahigoa e ia e fekafekau ko e “fekafekau pule” ti hagaao ki ai ko e “kau fekafekau haana.” Ko e fekafekau pule ko e takitaki he kaina po ke tagata leveki ke he tau fekafekau. Ko e fekafekau pule foki e fekafekau. Ko hai e fekafekau pule nei, ti foaki fēfē e ia e “tau mena kai ke he tau magaaho tonu”? Kua aoga ki a tautolu oti ke mailoga e halavaka kua fakaaoga ke puhala mai e tau mena kai fakaagaaga.
3. (a) Lali fēfē e tau tagata talahau tala he Kerisitenitome ke fakamaama e tau talahauaga a Iesu hagaao ke he “fekafekau”? (e) Ko hai e “fekafekau pule” ti ko hai e “kau fekafekau”?
3 Kua fa onoono e tau tagata talahau tala a Kerisitenitome ke he tau kupu nei a Iesu kua hagaao ki a lautolu he tau tutūaga maukotofa ne totoku ko e tau Kerisiano. Kua nakai pehē a Iesu, ko e “iki” he fakataiaga, to tokologa e tau fekafekau ka nonofo fano he tau lotu kehekehe he Kerisitenitome. Ka e talahau fakamaali e ia to taha ni e “fekafekau pule” ka kotofa ki ai e ia e tau mena oti haana. Ti kua fakamaama tumau he senolo nei, ko e fekafekau pule kua lata ke hukui e “fuifui mamoe gahoa” he tau tutaki fakauku, ko e matakau fekafekau. He tala he Evagelia a Luka, ne hagaao ni a Iesu ki a lautolu nei. (Luka 12:32) Ko e “kau fekafekau” kua hagaao ke he matakau taha nei ka e fakamaama e tau matagahua ha lautolu takitokotaha. Kua lagā mai e hūhū fakalagalaga, Igatia kia e tau tagata takitokotaha he vahega fekafekau nei ke fai vala he foaki e tau mena kai fakaagaaga he magaaho tonu? Kua kitia mitaki e tali ka kumikumi fakahokulo e tautolu e mena ne talahau he tau Tohiaga Tapu.
Ko e Fekafekau a Iehova he Vahā i Tuai
4. Talahau fēfē a Iehova hagaao ke he motu ha Isaraela i tuai, ti ko e heigoa kua aoga ke mailoga ke he motu ia?
4 Ne vagahau a Iehova hagaao ke he haana tau tagata, he motu a Isaraela i tuai, ko e matakau fekafekau. “‘Ko mutolu ko e haaku a tau fakamoli [tokologa],’ he talahau e Iehova, ‘ko e haaku foki a fekafekau [tokotaha] ne fifili e au.’” (Isaia 43:10, NW) Ko e tau tagata oti he motu ne putoia ke he taha e vahega fekafekau ia. Ka kua aoga ke mailoga ko e tau ekepoa hokoia, fakalataha mo e tau Levi ne nakai ko e tau ekepoa kua lago ki ai e matagahua ke fakaako e motu.—2 Nofo. 35:3; Mala. 2:7.
5. Hagaao ki a Iesu, ko e heigoa e hikiaga lahi ka hoko?
5 Ko e motu ha Isaraela kia e fekafekau ne tutala a Iesu hagaao ki ai? Nakai. Iloa e tautolu e mena ia ha kua pehē a Iesu ke he tau Iutaia he vahā haana: “To uta kehe ia mutolu e kautu he Atua, ka e age ke he taha motu ke ta mai ai e tau fua hana.” (Mata. 21:43) Maaliali ai, to fai hikiaga ka hoko. To fakaaoga e Iehova e motu foou. Ko e mena ia, ka foaki e fakaakoaga fakaagaaga, ko e gahua he fekafekau he fakataiaga a Iesu kua muitua ke he puhala pihia he “fekafekau” he Atua i Isaraela i tuai.
Kitia e Fekafekau Fakamoli
6. Ko e heigoa e motu foou ne kitia he Penetekoso 33 V.N., ti ko hai ne eke mo vala he motu ia?
6 Ko e motu foou, ko “Isaraela he Atua,” kua moua mai he tau Isaraela fakaagaaga. (Kala. 6:16; Roma 2:28, 29; 9:6) Ne kitia ai he liligi hifo e agaaga he Atua he Penetekoso 33 V.N. He mole e mena ia, ko e tau Kerisiano oti ne fakauku he agaaga kua eke mo vala he motu ne eke mogonei mo vahega fekafekau ne kotofa he Iki, ko Iesu Keriso. Kua foaki ke he tau tagata takitokotaha he motu ia e poakiaga ke fakamatala e tala mitaki mo e taute tutaki. (Mata. 28:19, 20) Ka kua putoia kia e tau tagata takitokotaha he matakau ia ke foaki e tau mena kai fakaagaaga he magaaho tonu? Kia kitekite la tautolu ke he puhala ne tali he tau Tohiaga Tapu e hūhū nei.
7. He kamataaga, ko e heigoa e matapatu gahua he tau aposetolo, ti fakalaulahi fēfē ai he magaaho fakamui?
7 He magaaho ne fifili e Iesu e tau aposetolo toko 12 haana, ko e matapatu gahua ha lautolu kua putoia e fakafano atu ke fakamatala e tala mitaki ke he falu. (Totou Mareko 3:13-15.) Ko e kotofaaga nei kua lagotatai mo e matapatu kakano he kupu Heleni apostolos, ne moua mai he vepi ne kakano “fakafano atu.” Ka e, he fai magaaho he mole ti kamata e fakapotopotoaga Kerisiano ke fakatū ko e matagahua he aposetolo kua eke mo ‘feua leveki.’—Gahua 1:20-26.
8, 9. (a) Ko e heigoa ne manamanatu lahi ki ai e tau aposetolo toko 12? (e) Ko hai foki ne age ki ai e falu matagahua foki ne talia he kau fakatufono?
8 Ko e heigoa ne manamanatu lahi ki ai e tau aposetolo toko 12? Maeke ke kitia e tali he tau mena tutupu he mole e aho Penetekoso. He tupu e taufetoko hagaao ke he tufatufaaga he tau mena kai he tau aho takitaha ke he tau takape, ne fakapotopoto he tau aposetolo toko 12 e tau tutaki ti tala age: “Nakai fia toka e mautolu e kupu he Atua, ka e tufatufa e tau koloa [po ke, tau mena kai].” (Totou Gahua 6:1-6.) Ti kotofa he tau aposetolo e falu matakainaga taane fakaagaaga kua latatonu ke leveki e ‘feua nai kua lata’ ke maeke he tau aposetolo ke fakamakamaka ke he “tufatufaaga he kupu.” Kua fua mai he fakatokatokaaga nei e monuina a Iehova ha kua “tupu foki e kupu he Atua; ti kua au atu ai he tokologa e tau tutaki i Ierusalema.” (Gahua 6:7) Ti ko e matapatu gahua ke he fagaiaga fakaagaaga kua lago ke he tau aposetolo.—Gahua 2:42.
9 Nakai leva, ne foaki ke he falu e tau matagahua aoga lahi. I lalo he takitakiaga he agaaga tapu, ko Paulo mo Panapa ne fakafano atu ko e tau misionare he fakapotopotoaga Anetioka. Ne iloa foki a laua ko e tau aposetolo, pete ni kua nakai putoia a laua ke he toko 12 fakamua. (Gahua 13:1-3; 14:14; Kala. 1:19) Ko e kotofaaga ha laua ne talia he kau fakatufono i Ierusalema. (Kala. 2:7-10) Nakai leva he mole e mena ia, ne fai vala a Paulo he foaki e tau mena kai fakaagaaga. Ne tohia e ia e tohi omoomoi fakamua haana.
10. He senetenari fakamua, ne putoia oti kia e tau Kerisiano fakauku he agaaga he tauteute e tau mena kai fakaagaaga? Fakamaama.
10 Ka kua putoia oti kia e tau Kerisiano fakauku he agaaga he leveki e gahua fakamatala mo e tauteute e tau mena kai fakaagaaga? Nakai. Ne pehē e aposetolo ko Paulo: “Ko e tau aposetolo oti kia? ko e tau perofeta oti kia? ko e tau akoako oti kia? ko lautolu kua eke mana oti kia?” (1 Kori. 12:29) Pete ne taute oti he tau Kerisiano fakauku he agaaga e gahua fakamatala, kua fakakaupā ni e numera ke he tokovalu e tagata taane ne fakaaoga ke tohia 27 e tohi he tau Tohiaga Tapu Heleni Kerisiano.
Ko e Fekafekau Fakamoli he Vahā Nei
11. Ko e heigoa e “tau mena oti” ne kotofa ke he fekafekau?
11 Ko e tau kupu a Iesu ne fakamau ia Mataio 24:45 kua fakakite fakamaali to ha ha agaia e vahega fekafekau fakamoli mo e loto matala ka momoui he lalolagi ke he vahā he fakaotiaga. Kua hagaao e Fakakiteaga 12:17 ki a lautolu nei ko e “tau fanau hana kua toe” he tega he fifine. Ko e matakau, ko lautolu nei ne toe kua kotofa ki ai e tau mena oti he Keriso ne ha ha he lalolagi nei. Ko e “tau mena oti” ne kotofa ke he fekafekau pule ke leveki e tau mena he Iki ne ha ha he lalolagi, ne putoia ai a lautolu he lalolagi i lalo hifo he Kautu mo e tau koloa fakatino ne fakaaoga ke fakamatala e tala mitaki.
12, 13. Iloa fēfē he Kerisiano kua moua e ia e uiaga mai he lagi?
12 Iloa fēfē he Kerisiano kua moua e ia e amaamanakiaga he lagi ti fakalataha ke he tau Isaraela fakaagaaga nei ne toe? Kua moua e tali he tau kupu he aposetolo ko Paulo ki a lautolu ne fakalataha mo ia ke he amaamanakiaga taha nei ke he lagi: “Ko lautolu oti kua takitaki he [a]gaga he Atua, ko e tau tama he Atua a lautolu. Ha kua nakai moua e mutolu e [a]gaga ke fakatupa ai ke liu foki matakutaku ai a mutolu; ka kua moua e mutolu e [a]gaga ke hiki tama, ko ia kua tauui atu ai a tautolu, Ava, ko e Matua na e. Kua fakamoli mai e [a]gaga ia ni ke he tau agaga ha tautolu, ko e fanau he Atua a tautolu. Kaeke ko e fanau a tautolu, ti ko e tau hakeaga foki, ko e tau hakeaga ni he Atua, ko e tau hakeaga fakalataha mo Keriso; kaeke kua mamahi a tautolu fakalataha mo ia kia fakamonuina foki a tautolu fakalataha mo ia.”—Roma 8:14-17.
13 Tuku fakamukamuka ai, ko lautolu nei kua fakauku he agaaga tapu he Atua mo e moua e “ui” po ke, uiina ke he lagi. (Hepe. 3:1) Ko e uiina fakatagata anei mai he Atua. Kua nakai fakauaua po ke matakutaku a lautolu ke talia fakamafiti e mena nei ke eke mo tau fanau he Atua. (Totou 1 Ioane 2:20, 21.) Ti nakai fifili e lautolu e amaamanakiaga nei ma lautolu, ka ko Iehova ne fakamau fakamailoga, po ke foaki e agaaga tapu haana ki a lautolu.—2 Kori. 1:21, 22; 1 Pete. 1:3, 4.
Ko e Onoonoaga Hako
14. Fēfē e onoonoaga ha lautolu ne fakauku ke he ha lautolu a uiaga?
14 Lata ke fēfē e onoonoaga ha lautolu nei ne fakauku ki a lautolu ni he tatali ai ke he palepale ha lautolu he lagi? He mailoga e lautolu pete he moua e lautolu e uiina homo ue atu, ka koēnaia—ko e uiina. Kua lata ia lautolu ke tua fakamooli tumau ke hoko ke he mate ke maeke ke moua e palepale nei. He mahani fakatokolalo, ne taogo e lautolu e tau kupu a Paulo: “Ko e tau matakainaga na e, nakai manatu au kua moua tuai e au; ka e taha ni e mena kua eke e au, kua fakanimonimo e au e tau mena kua mole atu, ka e oho atu au ke he tau mena ha i mua, Kua poi mau atu au ke he fakamailoga ke moua ai e palepale ne ui mai ai e Atua mai luga kia au ha ia Keriso Iesu.” (Filipi 3:13, 14) Kua lata a lautolu ne fakauku ne toe ke eketaha ke ‘mahani a lautolu ke lata mo e uiaga kua uiina ai a lautolu, ke he loto fakatokolalo katoatoa,’ he taute pihia “mo e matakutaku mo e vivivivi.”—Efeso 4:1, 2; Filipi 2:12; 1 Tesa. 2:12.
15. Lata ke fēfē e onoonoaga he tau Kerisiano ki a lautolu ne kai mo e inu ke he tau mena fakatai he Fakamanatuaga, ti fēfē e onoonoaga ha lautolu ne fakauku ki a lautolu ni?
15 He taha faahi, kua lata ke fēfē e onoonoaga he falu Kerisiano ke he tagata ne talahau kua moua e ia e fakaukuaga nei ti kamata ke kai mo e inu e tau mena fakatai he Fakamanatuaga? Kua nakai lata ke fakafili atu a ia. Ko e mena ni he tagata mo Iehova anei. (Roma 14:12) Pete ia, ko e tau Kerisiano ne talia mooli e fakaukuaga nei kua nakai lata ke poaki ke moua e lilifu pauaki. Kua nakai talitonu a lautolu ha kua fakauku ai kua foaki ki a lautolu e lotomatala pauaki ne mua hake ke he mena ne liga iloa he falu tagata motua fakaagaaga he “moto tagata tokologa.” (Fakakite. 7:9) Kua nakai talitonu a lautolu kua lahi atu e agaaga tapu ha lautolu ke he agaaga tapu ne moua he tau hoa ha lautolu ko e ‘tau mamoe kehe.’ (Ioane 10:16) Kua nakai amanaki a lautolu ke moua e tauteaga pauaki; po ke talahau a lautolu kua mua hake a lautolu ke he tau motua kotofa he fakapotopotoaga, ha kua kai mo e inu ke he tau mena fakatai.
16-18. (a) Ko lautolu ne fakauku oti kia kua putoia he foaki e tau kupu mooli fakaagaaga foou? Fakatai. (e) Ko e ha ne nakai lata e Kau Fakatufono ke fakakia ki a lautolu oti ne talahau kua fakauku?
16 Ko lautolu oti ne fakauku ke he lalolagi katoa kia ko e vala he matakau taha kua liga kauauloa ke fakakite e tau maamaaga foou he Tohi Tapu? Nakai. Pete kua lago ke he vahega fekafekau ke fagai fakaagaaga a lautolu he kaina, nakai tatai e tau matagahua po ke tau kotofaaga he tau tagata he vahega fekafekau. (Totou 1 Korinito 12:14-18.) He fitā e talahau, kua putoia a lautolu oti he senetenari fakamua ke he gahua fakamatala aoga lahi. Ka e fakakaupā ni e numera ne fakaaoga ke tohia e tau tohi he Tohi Tapu mo e leveki e fakapotopotoaga Kerisiano.
17 Ke fakatai ki ai: Kua fa tutala e tau Tohiaga Tapu hagaao “ke he ekalesia [po ke, fakapotopotoaga]” kua taute falu matagahua fakafili pauaki. (Mata. 18:17) Ka e he tau kupu mooli, ko e tau motua ni kua taute e matagahua nei he eke a lautolu mo tau hukui he fakapotopotoaga. Nakai matutaki e tau motua mo e tau tagata oti he fakapotopotoaga ke hūhū ke he tau manatu kehekehe ha lautolu to taute ai ha lautolu a fifiliaga. Kua taute ai ha lautolu a matagahua ne kotofa ki a lautolu he puhala fakateokarasi he leveki ai e fakapotopotoaga katoa.
18 Pihia foki, he vahā nei kua fakakaupā e numera he tau tagata taane fakauku ne moua e matagahua ke hukui e vahega fekafekau. Ko lautolu hanei ko e Kau Fakatufono he Tau Fakamoli a Iehova. Ko e tau tagata taane nei ne fakauku he agaaga kua leveki e gahua he Kautu mo e fakaholoaga fagai fakaagaaga. Tuga he senetenari fakamua, kua nakai fakakia atu e Kau Fakatufono ke he tau tagata takitokotaha he vahega fekafekau ato taute e tau fifiliaga. (Totou Gahua 16:4, 5.) Ka kua putoia lahi e Tau Fakamoli fakauku oti ke he gahua helehele aoga hane hoko he mogonei. Ko e “fekafekau fakamoli mo e loto matala” kua taha ni e matakau, ka e igatia a lautolu takitokotaha mo e tau kotofaaga kehekehe.—1 Kori. 12:19-26.
19, 20. Ko e heigoa e onoonoaga lagotatai he moto tagata tokologa ke he “fekafekau fakamoli mo e loto matala” mo e Kau Fakatufono i ai?
19 Ko e puhala fe kua lata he tau mena tutupu mooli i luga ke lauia ai e moto tagata tokologa hane tupu lahi, ne amaamanaki ke momoui tukulagi he lalolagi? Ha ko e vala he tau mena he Patuiki, kua fiafia a lautolu ke kaufakalataha katoatoa mo e tau fakatokatokaaga ne taute he Kau Fakatufono nukua hukui e “fekafekau fakamoli mo e loto matala.” Kua loto fakaaue e tau tagata he moto tagata tokologa ke he tau mena kai fakaagaaga ne fakatoka mai i lalo he takitakiaga he Kau Fakatufono. Ka e he magaaho taha, he fakalilifu e vahega fekafekau, ko e tau tagata he moto tagata tokologa kua fakaeneene ke nakai tuku fakatokoluga hake ha tagata ne talahau ko e vala he fekafekau ia. Nakai fai Kerisiano ne moua mooli e fakaukuaga he agaaga he Atua kua manako po ke amanaki ke he tauteaga pihia.—Gahua 10:25, 26; 14:14, 15.
20 Pete ko tautolu he “kau fekafekau,” he vala ha lautolu ne fakauku ne toe, po ke tau tagata he moto tagata tokologa, kia eketaha a tautolu ke kaufakalataha katoatoa mo e fekafekau pule mo e Kau Fakatufono i ai. Kia igatia a tautolu ‘ke mataala’ mo e tua fakamooli tumau ato hoko e fakaotiaga.—Mata. 24:13, 42.
Manatu Nakai e Koe?
• Ko hai e “fekafekau fakamoli mo e loto matala,” ti ko hai e kau fekafekau?
• Iloa fēfē he tagata kua moua e ia e uiaga mai he lagi?
• Ko hai ne ha ha i ai e matapatu matagahua ke tauteute e tau mena kai fakaagaaga foou?
• Lata ke fēfē e onoonoaga haana ne fakauku ki a ia ni?
[Fakatino he lau 23]
He vahā nei, kua hukui he Kau Fakatufono e vahega fekafekau fakamoli mo e loto matala. Kua pihia e fakatokatokaaga he senetenari fakamua