Lagomatai e Fanau ha Mutolu ke Fehagai ke he Tau Paleko Loga ha Lautolu
KUA lauia e tau fuata ikiiki ha tautolu he peehiaga lahi mahaki. Ne fakatokanoa a lautolu ke he agaaga he lalolagi kelea a Satani, ti lata a lautolu ke totoko e “tau manako lahi he tau fuata.” (2 Timo. 2:22; 1 Ioa. 5:19) Mua atu ai, ha kua eketaha a lautolu ke ‘manatu a Ia ne eke a lautolu,’ kua fakamanavalahi a lautolu ke he vaiga—pihia foki ke he tau fakahogohogo manava—mai ia lautolu kua totoko e tau taofiaga ha lautolu. (Fakama. 12:1) He liu ono ki tua he magaaho ne lahi hake a ia, ko e matakainaga taane ne higoa ko Vincent kua pehē: “Kua fai tagata tumau ne fakahogohogo manava ki a au, kunuene ki a au, po ke fakalagalaga tau ki a au ha ko e Fakamoli au. Loga e magaaho ne kelea lahi ti ai fia fano au he aoga.”a
Lafi ke he tau peehiaga mai he lalolagi, kua lata foki he tau tama ha tautolu ke totoko ke he tau manako ni ha lautolu ke tuga e tau atu ha lautolu. “Nakai mukamuka ke kitia kua kehe,” he talahau e Cathleen, ko e matakainaga fifine he vahā fuata mui haana. Ne pehē e matakainaga taane fuata ne higoa ko Alan, “Fa uiina tumau au ke fano mo e tau kapitiga aoga haaku he tau matahiku vahā tapu, ti fia fano lahi au.” Mua atu, ko e manako he tau fuata ikiiki ke fakalataha ke he tau sipote he aoga, ne mukamuka lahi ke takitaki atu ke he feoakiaga kelea, ne malolō lahi. “Fiafia lahi au ke he tau sipote,” he talahau he matakainaga fifine fuata ne higoa ko Tanya. “Ko e tau tagata fakaako sipote he aoga ne lali tumau ke pelē au he kau. Uka lahi ke fakaheu.”
Maeke fēfē a koe ke lagomatai e tau fanau haau ke kautū ke he tau paleko loga ha lautolu? Ne poaki a Iehova ke he tau mamatua ke foaki e takitakiaga ma e tau tama ha lautolu. (Fakatai 22:6; Efeso 6:4) Ko e foliaga he tau matua matakutaku Atua ko e feaki ke he tau loto he tau tama ha lautolu e manako ke omaoma ki a Iehova. (Fakatai 6:20-23) He puhala ia, to fakalagalaga e tau fanau ke totoko e tau peehiaga he lalolagi pete he nakai fai matua ke kitia.
Ma e tau matua, ko e paleko ke gahua ke leveki e moui, feaki e magafaoa, mo e leveki e tau matagahua he fakapotopotoaga—taute oti ai he taha e magaaho. Falu ne taute pihia ko e matua tokotaha po ke fehagai mo e totokoaga he hoa nakai tua. Kua manako agaia a Iehova ke fakatoka he tau matua e magaaho ke foaki e lalagoaga ke he tau fanau ha lautolu. Ti ko e heigoa haau ka taute ke lagomatai e tau fanau haau ke puipui a lautolu mai he peehiaga atutaha, tau kamatamata, mo e fakahogohogo manava ne fehagai mo lautolu he tau aho takitaha?
Ko e Fakafetuiaga Tata mo Iehova
Fakamua ke he tau mena oti, kua lata he tau fuata ikiiki ha tautolu ke iloa a Iehova ko e Atua mooli. Kua lata a lautolu ke lagomatai ke ‘kitia a Ia nakai kitia.’ (Hepe. 11:27) Ko Vincent ne totoku fakamua, ne manatu e puhala ne lagomatai he matua haana a ia ke feaki e fakafetuiaga tata mo Iehova. Pehē a ia: “Ne fakaako e laua ki a au e aoga he liogi. Manatu e au na liogi au ki a Iehova he tau pō oti ato mohe tali mai he vahā tote. Kua mooli a Iehova ki a au.” Liogi nakai a koe mo e tau fanau haau? Ko e ha ne nakai fanogonogo ke he mena ne talahau e lautolu ki a Iehova he tau liogi ni ha lautolu? Fa fatiaki noa ni kia e lautolu e tau kupu mahani mau? Po ke talahau e lautolu e tau logonaaga mooli ha lautolu hagaao ki a Iehova he tau liogi ha lautolu? He fanogonogo ke he tau liogi ha lautolu, maeke ia mutolu ke mailoga e tupu fakaagaaga ha lautolu.
Ko e totou fakatagata ke he Kupu he Atua e taha puhala aoga kua fakatata lahi mahaki e tau fuata ikiiki ki a Iehova. Ko Cathleen, ne totoku fakamua, ne pehē: “He totou e Tohi Tapu katoa he vahā tote kua lagomatai ki a au. Ne foaki ki a au e mauokafua pete ne totoko foki e tau tagata ki a au, ha ha ia au e lalagoaga a Iehova.” Fai fakaholoaga totou Tohi Tapu nakai e tau tama takitaha haau?—Sala. 1:1-3; 77:12.
Mooli, kua kehekehe e tali atu he tau tama ke he takitakiaga fakamatua. Kua liga fakavē foki e tupuaga fakaagaaga ha lautolu ke he tau tau moui ha lautolu. Ka nakai fai takitakiaga, to uka ki a lautolu ne ikiiki ke iloa a Iehova ko e Atua mooli. Kua lata he tau matua ke fakaako ke he tau fanau ha lautolu e tau kupu he Atua ke maeke he tau tama ke logona e tau kupu a Iehova ne talahau, ke he ha mena ne ha ha ai a lautolu. (Teu. 6:6-9) Lata he tau tama ha mutolu ke talitonu ko Iehova kua leveki mooli a lautolu.
Matutakiaga—Puhala ke Taute Ai ke Fai Kakano
Ko e matutakiaga e taha puhala aoga ke lagomatai e tau fanau ha mutolu. Mooli, kua lahi atu e mena ne putoia he matutakiaga mitaki he tutala hokoia ke he tau fanau haau. Putoia ai e talahau e tau hūhū mo e fanogonogo fakatekiteki ke he tau tali ha lautolu—pete he kehe e tau tali ia mai he mena kua manako a mutolu ke logona. “Ne hūhū au ato logona hifo e au kua maama e au e tau mena ne manamanatu a laua ki ai mo e tau mena ne fehagai a laua ki ai he tau momoui ha laua,” he talahau e Anne, ko e matua fifine he tau tama taane tokoua. Kua logona hifo nakai he tau fanau ha mutolu kua fakateliga ai ki a lautolu? Ko Tanya ne totoku fakamua, ne pehē: “Na fanogonogo mooli e tau matua haaku ki a au ti manatu e tau fakatutalaaga ha mautolu. Ne iloa e laua e tau higoa he tau kapitiga haaku he vahega. Hūhū a laua hagaao ki a lautolu mo e falu tuaga foki ne fakatutala a mautolu ki ai he magaaho fakamua.” Kua aoga lahi e fanogonogo mo e manatu ke kautū e matutakiaga.
Tokologa e tau magafaoa ne moua e tau magaaho kai ko e tau magaaho mitaki ma e matutakiaga fai kakano. “Kua aoga e kai auloa ke he magafaoa ha mautolu,” he fakamaama e Vincent. “Ne amanaki ki a mautolu ke nonofo auloa he laulau mo e magafaoa ka maeke. Kua nakai fakaatā e kitekite televisoni, fanogonogo ke he letiō, po ke totou he magaaho kai. Ha kua loga e magaaho ne nakai uka e tau fakatutalaaga, kua foaki ai e magaaho totoka he tau aho takitaha ke lagomatai au ke fehagai mo e tau lekua mo e tau peehiaga ne feleveia mo au he aoga.” Lafi e ia: “Ha ko e aga mau ke tutala mo e tau matua haaku he tau magaaho kai kua lagomatai foki au ke logona e hagahaga mitaki ke tutala mo laua ka manako lagomatai au ke lata mo e tau mena lalahi.”
Hūhū ki a koe ni, ‘Lagafiha he tau faahi tapu takitaha kua kai auloa a mautolu ko e magafaoa?’ To maeke nakai he tau hikihikiaga ke he mena nei ke foaki ki a mutolu e magaaho lahi mo e mitaki e matutakiaga mo e fanau ha mutolu?
Kakano kua Aoga Lahi e Tau Magaaho Fakamahani
Ko e Tapuakiaga he Magafaoa he afiafi ke he tau faahi tapu takitaha kua fakamalolō foki e fakatutalaaga fai kakano ti lagomatai a lautolu ne ikiiki ke fehagai mo e tau lekua pauaki. Ko Alan, ne totoku fakamua, ne pehē: “Ne fakaaoga he tau matua haaku e magaaho fakaako magafaoa ke fakatala a mautolu. Ne tutala a laua ke he tau matakupu ne felauaki ke he tau mena ne fehagai mo mautolu.” Pehē e matua fifine a Alan: “Fakaaoga e maua falu magaaho fakaako ke fakamahani. Ko e tau magaaho pehēnei ne lagomatai e tau tama ha maua ke fakaako e puhala ke lalago e tua ha lautolu mo e fakakite ko e mena ne talitonu a lautolu ki ai kua moolioli. Ne foaki he mena nei ki a lautolu e mauokafua kua lata ia lautolu ke fehagai mo e tau paleko ne feleveia mo lautolu.”
Mooli, ka fehagai mo e tau peehiaga atutaha, ne fa lahi atu e mena kua lata ke taute he tau tama mai he pehē noa ni nakai ti fano kehe. Kua lata ia lautolu ke iloa e puhala ke tali e tau hūhū tuga ko e ha mo e ko e ha ne nakai pihia. Kua lata foki ia lautolu ke logona hifo e mauokafua hagaao ke he mena ke taute e lautolu ka vaiga ha ko e tua ha lautolu. Ka nakai maeke a lautolu ke lalago e tau taofiaga ha lautolu, to uka ia lautolu ke taute e tuaga mauokafua ma e tapuakiaga mooli. Ko e tau magaaho fakamahani ka lagomatai ke atihake e mauokafua ia.
Ko e puha he lau 18 ne tohi ai falu tuaga kua maeke ke fakataitai he ha mutolu a Tapuakiaga he Magafaoa he afiafi. Taute e tau magaaho fakataitai nei ko e tau mena mooli he hūhū totoko ke he tau tali he tau tama ha mutolu. Fakalataha mo e tau magaaho fakamahani ia, manamanatu ke he falu fakaakoaga aoga ne fakaako he tau fakafifitakiaga he Tohi Tapu. Ko e tau fakamahani ia he kaina ka lagomatai mooli e tau fanau ha mutolu ke kautū ke he tau paleko he aoga mo e falu matakavi.
Kaina—Ko e Huaga Haohao Mitaki Nakai?
Kua eke nakai e kaina ha mutolu mo matakavi kua amaamanaki lahi e tau fanau ha mutolu ke liliu mai ki ai ka hili e aoga he tau aho takitaha? Kaeke ko e huaga haohao mitaki, to lagomatai e tau fanau ha mutolu ke fehagai mo e tau paleko ha lautolu he tau aho takitaha. Ko e matakainaga fifine, ko ia mogonei he magafaoa Peteli ne pehē: “He lahi hake au, ko e taha he tau mena ne mua atu e aoga ki a au ko e kaina ha mautolu ko e huaga haohao mitaki. Pete ne kelea e tuaga he aoga, ne iloa e au ka hau au ki kaina, to mitaki e tau mena oti.” Ko e heigoa e tuaga he kaina ha mutolu? Ko e matakavi kia ne mahani mau ke he ‘vale, lagalagahou, mo e feveheveheaki,’ po ke talahaua he ‘fakaalofa, fiafia, mo e mafola’? (Kala. 5:19-23) Ka nakai ha ha i ai tumau e mafola, lali fakalahi nakai a koe ke kumi ko e heigoa e tau hikihikiaga kua lata ke taute e kaina haau mo huaga haohao mitaki ma e fanau haau?
Taha puhala foki ke lagomatai e tau tama ha mutolu ke kautū ke he tau paleko ko e fakailoilo ke foaki e tau feoakiaga atihake ma lautolu. Tuga anei, maeke nakai a koe ke putoia falu matakainaga motua fakaagaaga mai he fakapotopotoaga ke he tau fakafiafiaaga he magafaoa haau? Po ke fakatoka e koe e kai mukamuka he kaina haau mo e leveki faifano po ke falu ne fakalataha ke he fekafekauaga mau? Iloa nakai e koe ha misionare po ke tau matakainaga he Peteli ke maeke he tau fanau ha mutolu ke fakakapitiga ki ai he tohitohi, e-mail, po ke tala telefoni tumau? Ko e tau fakafetuiaga pihia ka lagomatai e tau fanau ha mutolu ke fakatoka e tau puhala hako ma e tau hui ha lautolu mo e feaki e tau foliaga fakaagaaga. Manamanatu ke he lauiaaga mitaki he aposetolo ko Paulo ke he fuata tote ko Timoteo. (2 Timo. 1:13; 3:10) Ko e feoakiaga tata a Paulo mo Timoteo ne lagomatai a ia ke tokaloto tumau ai e tau foliaga fakaagaaga.—1 Kori. 4:17.
Nava ke he Tau Fanau ha Mutolu
Kua fiafia a Iehova ke kitia e tau fuata ikiiki kua taofi mau ke he mena kua hako pete ne tau peehiaga mai he lalolagi a Satani. (Sala. 147:11; Fakatai 27:11) Nakai fakauaua, kua fiafia foki a mutolu he kitia e tau fuata ikiiki ha tautolu kua fifili e puhala hako. (Fakatai 10:1) Tala age ke he tau tama haau e puhala ne logona hifo a koe ki a lautolu, mo e ofaofa fakalahi he nava. Kua fakatoka e Iehova e fakafifitakiaga mitaki ma e tau matua. He magaaho ne papatiso a Iesu, ne pehē a Iehova: “Ko e haku a Tama fakahele a koe, kua fiafia au kia koe.” (Mare. 1:11) Kua fakamalolō mooli he talahauaga he Matua ha Iesu a ia ke fehagai mo e tau paleko loga kua teitei feleveia mo ia! Pihia foki, tala age ke he tau tama ha mutolu kua ofania e mutolu a lautolu, ti nava ke he tau mena kua taute e lautolu.
Mooli, kua nakai puipui katoatoa e mutolu e fanau ha mutolu mai he tau peehiaga, fakahogohogo manava, mo e vaiga. Ka e maeke agaia a mutolu ke lahi e mena ka taute ke lagomatai a lautolu. Ke he tau puhala fe? Lalago a lautolu ke feaki e fakafetuiaga tata lahi mo Iehova. Fakatoka e takatakaiaga ne fakalagalaga e tau fakatutalaaga fai kakano. Taute e Tapuakiaga he Magafaoa he afiafi ke aoga lahi, ti taute e kaina ha mutolu mo huaga haohao mitaki. Ko e taute pihia ka lagomatai mooli e tau tama ha mutolu ke kautū ke he tau paleko loga ha lautolu.
[Matahui Tala]
a Falu higoa he vala tala nei kua hiki.
[Puha/Fakatino he lau 18]
MAEKE E TAU MAGAAHO FAKAMAHANI KE LAGOMATAI
Hanai falu fakataiaga he tau tuaga kua fehagai e tau fuata ikiiki ha tautolu ki ai. Ko e ha he nakai fakamahani e falu tuaga nei he ha mutolu a Tapuakiaga he Magafaoa he afiafi?
▸ Ole e tagata fakaako sipote ke hū e tama fifine haau he kau he aoga.
▸ Kua age ke he tama taane haau e kā tapaka he fano ki kaina he hili e aoga.
▸ Fakamatakutaku e falu tama taane ke keli e tama taane haau ka liu a lautolu ke kitia a ia he fakamatala.
▸ He gahua e tama fifine haau he taha fale ke he taha fale he fonua, ne fakataupā a ia mo e kapitiga aoga.
▸ I mua he vahega, kua hūhū ke he kakano ne nakai saluti e tama fifine haau ke he matini.
▸ Ko e tama taane ne vaiga tumau e tama taane haau ha kua eke mo Fakamoli.
[Fakatino he lau 17]
Fai fakaholoaga totou Tohi Tapu nakai e tau tama takitaha haau?
[Fakatino he lau 19]
Putoia nakai e koe a lautolu ne motua fakaagaaga ke he tau fakafiafiaaga ha mutolu?