Fifitaki e Tua ha Lautolu

Ko Ia ne ‘Tupu ki Mua a Iehova’

KUA onoono a Samuela ke he tau fofoga he tau tagata haana. Kua fakapotopoto e motu ke he maaga ko Kilikala, he poaki he tagata tua fakamooli nei ne fekafekau ko e perofeta mo e fakafili ke he tau tau loga. Ko Me po ko Iuni he kalena he vahā nei; kua fitā he kamata e vahā magomago. Ko e tau fonua he matakavi kua motua ti lata tuai e tau saito ke helehele. Ne nonoiki e moto tagata. Maeke fēfē ia Samuela ke hokotia ke he tau loto ha lautolu?

Nakai mailoga he tau tagata e hagahagakelea lahi mahaki he tuaga ha lautolu. Ne fakamakamaka a lautolu ke moua e patuiki ke pule ki a lautolu. Nakai mailoga e lautolu kua fakakite e lautolu e nakai fakalilifu kelea muitui ke he ha lautolu a Atua, ko Iehova, mo e ke he perofeta haana. Nukua fakaheu e lautolu a Iehova ko e Patuiki ha lautolu! Maeke fēfē ia Samuela ke omoomoi a lautolu ke fakatokihala?

Ne vagahau a Samuela. “Kua motua tuai au mo e uluhina,” he tala age e ia ke he moto tagata. Ha ko e uluhina haana ne lafi atu ke he malolō he tau kupu haana. Ati pehē a ia: “Kua faifano au ki mua ha mutolu tali mai haku a vaha fuata, kua hoko mai ke he aho nai.” (1 Samuela 11:14, 15; 12:2) Pete kua motua lahi a Samuela, ne nakai nimo e ia e vahā fuata haana. Ko e manamanatuaga haana ke he tau vahā fakamua ia kua maaliali agaia. Ko e tau fifiliaga ne taute e ia he vahā tama haana ne takitaki a ia ke moui ke he tua mo e mahani fakamooli ke he haana Atua, ko Iehova.

Ne tumau a Samuela ke atihake mo e fakatumau e tua haana, pete kua agaagai he tau tagata nakai tua mo e nakai fakamooli. He vahā nei, kua paleko agaia ke atihake e tua, ha kua nonofo a tautolu he lalolagi nakai tua mo e kolokolovao. Kikite la tautolu ke he mena ka fakaako e tautolu mai he fakafifitakiaga ha Samuela, kamata he vahā tama haana.

‘Ne Fekafekau Ai ki Mua a Iehova, ko e Tama’

Ne kehe e vahā tama tote ha Samuela. Nakai leva he tapani a ia, liga kavi ke fā e tau he moui, ne kamata a ia ke fekafekau he faituga tapu ha Iehova i Sailo, ne mamao ke 30 e kilomita mai he kaina haana i Rama. Ko e tau matua haana, ko Elekana mo Hana, ne foaki e tama ha laua ki a Iehova ke fekafekau ke he puhala uho lahi, he eke a ia mo Naseria ke he moui katoa haana. Kakano kia e mena ia kua tiaki mo e nakai fakaalofa e tau matua haana ki a ia?

Nakai pihia! Iloa e laua to leveki fakamitaki e tama taane ha laua i Sailo. Ko e Ekepoa ne Mua ko Eli ne leveki e tau matagahua ia, ha kua gahua a Samuela mo ia. Ha ha ai foki loga e fifine ne fekafekau he faituga, ke he puhala fakatokatoka mitaki.—Esoto 38:8.

Mua atu, ne nakai nimo e Hana mo Elekana e tama fakahele uluaki ha laua, ha ko e fanauaga haana ko e tali ke he liogi. Ne ole a Hana ke he Atua ke fai tama taane, ti mavehe ke foaki e tama ke he Atua he moui ke he fekafekauaga tapu. He aahi atu he tau tau takitaha, ne ta atu e Hana e tapulu tote foou ma Samuela ne taute e ia ma e gahua haana he faituga. Ne fiafia lahi e tama taane tote ke he tau ahiahi ia. Ne olioli mooli e ia e tau fakamalolōaga mo e takitakiaga fakaalofa he tau matua haana ne fakaako e laua ki a ia, ko e kotofaaga lilifu ke fekafekau ki a Iehova he matakavi homo ue atu ia.

Ko e tau matua he vahā nei kua lahi e mena ka fakaako mai ia Hana mo Elekana. Mena mahani e tau matua ke hagaaki e tau laliaga feaki tama ha laua ke he tau tutuliaga fakatino ka e tiaki e tau manako fakaagaaga. Ka kua tuku mua he tau matua ha Samuela e tau mena fakaagaaga, ti kitia lahi ai ke he mahani he tama he lahi hake a ia.—Tau Fakatai 22:6.

Maeke ia tautolu ke manamanatu ke he tama hane lahi fakahaga ti fina atu ke he tau matiketike ne takatakai i Sailo. He onoono hifo a ia ke he maaga mo e pahua he taha faahi, ne puke e loto haana he fiafia mo e matalahi he kitia e ia e faituga ha Iehova. Ko e faituga ia ko e matakavi fakatapu mooli.b Kavi ke molea e 400 tau he tā i lalo he takitakiaga ha Mose, ko e matakavi pauaki ma e tapuakiaga meā ki a Iehova he lalolagi katoa.

Ne tupu hake a Samuela ke fiafia ke he faituga. He tala ne tohi fakamui e ia, ne totou e tautolu: “Ko Samuela, ne fekafekau ai a ia ki mua a Iehova; ti tapulu ai e tama ke he efota ie lino.” (1 Samuela 2:18) Ko e tapulu ia ko e fakamailoga mooli mena lagomatai e Samuela e tau ekepoa he faituga utafano. Pete kua nakai ha ha he vahega ekepoa, ne fai matagahua a Samuela ne putoia e hafagi e tau gutuhala ke he lotopā he faituga he tau pogipogi mo e lagomatai ki a Eli ne motua lahi. Pete he olioli e ia e tau kotofaaga, fai magaaho ne tupetupe e loto meā haana. Kua fai mena kelea lahi mahaki ne tupu he fale ha Iehova.

Fakatumau e Meā he Fehagai mo e Kolokolovao

He vahā tote, ne kitia mata e Samuela e mahani kelea mo e kolokolovao mooli. Ne tokoua e tama taane ha Eli, ne higoa ko Hofeni mo Fineaso. Ne totou he tala ha Samuela: “Ko e tau tama tane a Eli, ko e tau tagata matahavala a laua, nakai iloa e laua a Iehova.” (1 Samuela 2:12) Ko e tau manatu ua he kupu nei kua tatai. Ko Hofeni mo Fineaso ko e “tau tagata matahavala”—kakano mooli, ko e “tau tama taane fakateaga”—ha kua nakai fakalilifu e laua a Iehova. Ne nakai manamanatu a laua ke he tau tutūaga mo e tau poakiaga tututonu haana. Mai he taha e kaumahala ia ne tupu mai foki e tau agahala oti ha laua.

Kua hagaao tonu e Fakatufono he Atua ke he tau matagahua he tau ekepoa mo e puhala ka poa e lautolu e tau mena foaki he faituga haana. Ha ha i ai e kakano mitaki! Ko e tau poa ia kua hukui e tau foakiaga he Atua ke fakamagalo e tau agahala ke maeke he tau tagata ke meā ki mua haana, ti lata ke moua e monuina mo e takitakiaga haana. Ka ko Hofeni mo Fineaso ne takitaki e laua e falu ekepoa ke fakakite e nakai fakalilifu lahi ke he tau mena foaki mo poa.c

Manamanatu la ke he tama ko Samuela ne ofo lahi he kitia e tau mena fakalialia ia hane tutupu ka e nakai fakahako. Tokofiha e tagata ne kitia e ia—putoia a lautolu ne nonofogati, tū tokolalo, matematekelea—ne o mai ke he faituga tapu he amaamanaki ke moua e mafanatia mo e malolō fakaagaaga, ka e liliu mo e fakaita, mamahi, po ke fuafuakelea? Ti fēfē la e logonaaga haana he iloa kua tiaki foki e Hofeni mo Fineaso e tau matafakatufono ha Iehova ke he mahani feuaki, ha kua momohe a laua mo e falu fifine ne gahua he faituga? (1 Samuela 2:22) Liga falanaki lahi a ia ki a Eli ke taute taha mena hagaao ki ai.

Ko Eli he tuaga mitaki lahi mahaki ke fakahako e matalekua hane tupu. Ko e ekepoa ne mua, ko e matagahua haana ke matakite ke he tau mena ne tutupu he faituga. Ha ko e matua taane, ko e kotofaaga haana ke fakahako e tau tama taane haana. Ti kua fakamamahi ne laua a laua, pihia mo e tau tagata tokologa he motu. Pete ia, ne kaumahala a Eli ke he tau mena ua ia, ko e matua taane mo e ekepoa ne mua. Ne foaki ni e ia e akonakiaga temotemoai ke he tau tama taane haana. (1 Samuela 2:23-25) Ka e latatonu e tau tama taane haana ke moua e akonakiaga malolō lahi. Ne taute e laua e tau agahala ne latatonu ke mamate!

Ati kelea muitui e mena ne tupu ti fakafano e Iehova e “tagata he Atua,” ko e perofeta nakai fai higoa ki a Eli mo e fekau malolō he fakafiliaga. Ne tala age a Iehova ki a Eli: “Ti mua foki hau a fakalilifu ke he hau a tau tama tane ke he hau a fakalilifu mai kia au.” Kua talahau tuai he Atua to mamate e tau tama mahani kelea ha Eli he aho ia ni mo e to hoko e matematekelea lahi ke he magafaoa ha Eli, ati utakehe foki e kotofaaga lilifu ia lautolu he vahega fakaekepoa. Kua hiki nakai he hatakiaga malolō nei e magafaoa ia? Fakakite he fakamauaga ne nakai hiki e tau loto.—1 Samuela 2:27–3:1.

Lauia fēfē e tama ko Samuela he tau kolokolovao nei? Fai magaaho he fakamauaga pouliuli nei ka moua e tautolu e maama lahi mahaki, ko e tala mitaki hagaao ke he tupuaga mo e holo ki mua ha Samuela. Manatu he 1 Samuela 2:18, kua totou e tautolu ne tua fakamooli a Samuela he ‘fekafekau ai a ia ki mua a Iehova, ko e tama.’ Pihia foki he vahā tote, ne takai e moui ha Samuela ke he fekafekauaga haana ke he Atua. He kupu 21 he veveheaga ia ni, ne totou e tautolu taha mena ne mua atu e mafanatia: “Ti tupu e tama ko Samuela ki mua a Iehova.” He lahi hake a ia, ko e haana fakafetuiaga mo e haana Matua he lagi ne tupu ki mua e malolō. Ko e fakafetuiaga tata pihia he tagata mo Iehova ko e puipuiaga moolioli mai he tau puhala kehekehe he kolokolovao.

Na mukamuka ma Samuela ke manatu kaeke ke mahala e ekepoa ne mua mo e tau tama haana ke he agahala, kua liga mitaki ke taute e ia e tau mena ne manako a ia ki ai. Ka ko e kolokolovao he falu, pihia mo lautolu he tau tutūaga pule, kua nakai lata mo piuaga ke agahala. He vahā nei, tokologa e fuata Kerisiano ne muitua ke he fakafifitakiaga ha Samuela ti matutaki ke ‘tupu ki mua a Iehova’—pete kua mahala falu ne agaagai ia lautolu ke fakakite e fakafifitakiaga mitaki.

Lauia fēfē mogoia a Samuela he tau puhala pihia? Totou e tautolu: “Ne tupu ai e tama ko Samuela, ti ofania a ia e Iehova katoa mo e tau tagata.” (1 Samuela 2:26) Ti kua fiafia lahi ki a Samuela, mua atu a lautolu ne aoga e tau manatu. Ne ofania e Iehova e tama taane nei ha ko e tua fakamooli haana. Ti iloa mooli foki e Samuela to fai mena ka taute e Iehova ke he tau mena kelea oti ne hoko i Sailo, ka e liga manatu a ia ato a fe.

‘Kia Vagahau ha kua Fanogonogo Atu Hau a Fekafekau’

He taha po, ne fai tali ke he tau hūhū ia. Kua teitei aho tuai ka e pouli agaia; ne matutaki e tau molī lalahi he fale ie ke maama. He nonoiki, ne logona e Samuela e leo ne hea e higoa haana. Manatu a ia ko Eli, kua motua lahi mogonei ti teitei pouli e tau mata. Ne matike a Samuela “ti poi” ke he tagata motua lahi. Maeke nakai a koe ke kitia he mata he loto haau e tama taane hane fina atu mafiti ka e nakai fai afialoalohui ke kitia ko e heigoa ha Eli ne manako? Kua mafanatia ke kitia e puhala ne fakakite e Samuela e fakalilifu mo e totonu ki a Eli. Pete ko e tau agahala oti ha Eli, ne eke agaia a ia mo ekepoa ne mua ha Iehova.—1 Samuela 3:2-5.

Ne fafagu e Samuela a Eli, he tala age: “Ko au hanai, ha kua ui mai a koe kia au.” Ka e tala age a Eli nakai ko ia ne hea ti fekau e tama ke liu ke mohe. Ne lagaloga e tupu he mena ia! Fakahiku, ne mailoga e Eli e mena ne tupu. Nakai mahani tumau a Iehova ke fakafano e fakakiteaga po ke fekau fakaperofeta ke he tau tagata haana, ti kua nakai uka ke kitia e kakano ne taute pihia ai. Ka e iloa e Eli kua liu a Iehova vagahau foki—mogonei ke he tama tote nei! Ne tala age a Eli ki a Samuela ke liu ke mohe mo e fakaako ki a ia e puhala ke tali fakamitaki. Ne omaoma a Samuela. Nakai leva ne logona e ia e leo ne hea: “Samuela, Samuela na e.” Ne tali e tama: “Kia vagahau ā koe, ha kua fanogonogo atu hau a fekafekau.”—1 Samuela 3:1, 5-10.

Fakahiku, ne fai fekafekau a Iehova i Sailo ne fanogonogo. Ti eke e mena ia mo puhala moui ha Samuela. Haau foki nakai? Nakai lata ia tautolu ke fakatali ke vagahau mai taha leo fakamana he pō ki a tautolu. He vahā nei, tuga kua ha ha tumau mo tautolu e leo he Atua. Kua haia he Tohi Tapu, ko e haana Kupu katoa. Ka lahi e fanogonogo mo e talia e tautolu e Atua, to tupu tolomaki e tua ha tautolu. Ne taute pihia e Samuela.

Ko e pō ia i Sailo ko e lakaaga he moui ha Samuela, ha ko e mogoia ne kamata a ia ke iloa a Iehova he puhala pauaki, he eke ai mo perofeta mo e gutuvagahau he Atua. Fakamua, ne matakutaku e tama ke tala age e fekau ha Iehova ki a Eli, ha ko e fakailoaaga fakahiku to nakai leva ti fakamooli e perofetaaga ke he magafaoa ia. Ka e fakamalolō a Samuela—ti talia fakatokolalo e Eli e fakafiliaga mai he Atua. Nakai leva, ne fakamooli e tau mena oti ne talahau e Iehova. Ne o atu a Isaraela ke tau mo e tau Filisitia, ti mamate a Hofeni mo Fineaso he aho ia ni. Ne mate foki a Eli he iloa kua uta e Puha tapu ha Iehova.—1 Samuela 3:10-18; 4:1-18.

Pete he pihia, ne tupu ki mua e talahaua ha Samuela ko e perofeta tua fakamooli. “Ti fakalataha a Iehova mo ia,” he talahau he tala, mo e lafi foki ne nakai toka e Iehova ha perofetaaga ha Samuela ke kaumahala.—1 Samuela 3:19.

“Ui Atu e Samuela kia Iehova”

Ka e kakano kia e mena ia ne muitua e tau Isaraela ke he takitakiaga ha Samuela ti eke mo tau tagata fakaagaaga mo e tua fakamooli? Nakai. Fai magaaho, ne fifili a lautolu kua nakai manako a lautolu ke fakafili ni he perofeta a lautolu. Manako a lautolu ke tuga e falu motu ke fai patuiki ke pule ki a lautolu. He takitakiaga ha Iehova, ne talia e Samuela. Ka e fakakite e ia ke he tau Isaraela e agahala makimaki ha lautolu. Kua fakaheu e lautolu a ia ko Iehova, ka e nakai ko e tagata! Ti poaki e ia e tau tagata ke ō ki Kilikala.

Kia liu matutaki a tautolu ki a ia he magaaho tupetupe na he vagahau ki a Isaraela i Kilikala. I ai, ne fakamanatu he tagata motua lahi ko Samuela ki a Isaraela e tuaga mo e mahani fakamooli haana. Totou ai e tautolu: “Ti ui atu e Samuela kia Iehova.” Ne ole a ia ki a Iehova ma e pakūlagi.—1 Samuela 12:17, 18.

Ko e pakūlagi? He vahā magomago? Nakaila logona ha mena pihia! Kaeke kua tuahā po ke fakafiufiu he vahāloto he tau tagata, ne nakai tumau ai. Ne amanaki ni ti malumalu e lagi he tau aolū. Malona e tau fonua saito he matagi. Ne fakatoka mai he pakūlagi e tomumu mo e go lahi mahaki. Ti tō foki e uha. Ko e tali atu? “Ti matakutaku lahi ai e motu oti kia Iehova mo Samuela.” Ati fakahiku a lautolu ke kitia e lahi mahaki he agahala ha lautolu.—1 Samuela 12:18, 19.

Nakai ko Samuela, ka ko e haana a Atua ko Iehova, ne hokotia ke he tau loto totoko ha lautolu. Mai he vahā fuata haana ke he vahā motua haana, ne tua a Samuela ke he Atua haana. Ti palepale e Iehova a ia. Hoko mai ke he vahā nei, nakaila hiki a Iehova. Lalago agaia e Ia a lautolu ne fifitaki e tua ha Samuela.

[Tau Matahui Tala]

[Fakatino he lau 25]

Pete he matakutaku a ia, ne fakahoko fakamooli e Samuela e fekau he fakafiliaga ha Iehova ki a Eli

[Fakatino he lau 26]

Liogi a Samuela mo e tua ati tali e Iehova ke he pakūlagi