‘Ko e Fanogonogo kua Mua e Mitaki ke he Poa’
KO E patuiki fakamua ha Isaraela i tuai ko Saulo. Pete ne fifili he Atua mooli, ne nakai omaoma a Saulo he magaaho fakahiku.
Ko e heigoa e tau mena hepe ne taute e Saulo? Maeke nakai a ia ke kalo kehe mai ai? Puhala fe ka maeke ia tautolu ke aoga mai he fakatutala ke he fakafifitakiaga haana?
Fakailoa e Iehova e Patuiki Haana ne Fifili
Ato eke a Saulo mo patuiki, ko e perofeta ko Samuela hane fekafekau ko e hukui he Atua i Isaraela. Mogonei kua motua tuai a Samuela, ti mahani hepehepe e tau tama taane haana. He magaaho ia foki, ne fakamatakutaku he tau fī i ai e motu. He magaaho ne ole e tau patu ha Isaraela ki a Samuela ke kotofa e patuiki ma lautolu, ke fakafili a lautolu mo e takitaki a lautolu ke he tauaga, ne poaki e Iehova e perofeta ke fakauku a Saulo mo takitaki mo e talahau: “To fakamoui foki e ia haku motu mai he tau lima he tau tagata Filisitia.”—1 Samu. 8:4-7, 20; 9:16.
Ko Saulo ne ‘fuata mo e mua e mitaki.’ Nakai ni mata mitaki hokoia a ia. Kua loto fakatokolalo foki a ia. Ma e fakatai, ne ole a Saulo ki a Samuela: “Nakai kia ko e tagata he magafaoa a Peniamina au, ko e magafaoa ne tote ue atu ia Isaraela, ko e haku a magafaoa foki ne muikau kiliiku he tau magafaoa oti a Peniamina? ko e heigoa e mena ne vagahau mai ai e koe e kupu na kia au?” Ne fakatokolalo e tau manatu ha Saulo hagaao ki a ia mo e magafaoa haana, pete ko e matua taane haana ko Kiso kua “muhu koloa loga.”—1 Samu. 9:1, 2, 21.
Kikite foki ke he tali ha Saulo he magaaho ne fakailoa e Samuela e patuiki ha Isaraela ne fifili e Iehova. Ne fakauku fakamua e Samuela a Saulo hoko laua ni ti tala age ki a ia: “Ti eke e koe e tau mena ne loto a koe ki ai kua manatu e koe kua lata, ha kua ha ha ia koe e Atua.” Mole ia, ne hea atu e perofeta ke he tau tagata ke fakapotopoto mai ke iloa e fifiliaga ha Iehova. Magaaho ne fakakite ai ko Saulo, ne nakai ha ha i ai a ia. Ha kua mā a Saulo ti fakamumuli. Ne fakakite e Iehova e mena ne fakamumuli ai a Saulo, ti fakailoa ai ko ia e patuiki.—1 Samu. 10:7, 20-24.
He Malētau
Nakai leva ti fakakite e Saulo kua hepe ha tagata ne fakauaua ke he tuaga haana mo pule. He magaaho ne fakamatakutaku he tau tagata Amoni e maaga ha Isaraela, ne “hoko ai e [a]gaga he Atua kia Saulo.” Ne poaki e ia e tau kau he motu, fakatokatoka fakamitaki a lautolu, ti takitaki a lautolu ke kautū he tau. Ka e tuku atu e Saulo e kautūaga nei ke he Atua, he pehē: “Kua eke ai e Iehova ke he aho nai e fakamouiaga ma Isaraela.”—1 Samu. 11:1-13.
Ha ha ia Saulo e tau mahani mitaki mo e fakamonuinaaga he Atua. Ne talahau foki e ia e malolō ha Iehova. Pete ia, ke fakatumau e kautū he tau Isaraela mo e patuiki ha lautolu kua falanaki ke he taha puhala aoga lahi mahaki. Ne pehē a Samuela ke he tau tagata ha Isaraela: “Kaeke ke matakutaku a mutolu kia Iehova, mo e fekafekau ai a mutolu kia ia, mo e fanogonogo a mutolu ke he hana leo, ka e nakai totoko atu a mutolu ke he finagalo a Iehova; ti mumui atu a mutolu kia Iehova ha mutolu a Atua, ko mutolu, katoa mo e ha mutolu a patuiki kua pule kia mutolu.” Ko e heigoa ka iloa mooli he tau Isaraela kaeke kua tua fakamooli a lautolu ke he Atua? “Ko e mena nakai tiaki e Iehova hana motu ha ko e hana higoa lilifu,” he talahau e Samuela, “ha kua finagalo a Iehova ke eke a mutolu mo motu hana.”—1 Samu. 12:14, 22.
Ko e omaoma e matapatu ke moua e taliaaga he Atua, ti pihia agaia. He magaaho ne omaoma e tau fekafekau ha Iehova ke he tau poakiaga haana, ne fakamonuina e ia a lautolu. Ka e kua ka nakai omaoma a lautolu ki a Iehova?
“Kua Goagoa a Koe ke he Mena Na kua Eke”
Ko e taha matagahua foki ha Saulo ko e totoko ke he tau Filisitia ti fakaohooho e tali malolō mai ia lautolu. Ko e kau kua “tuga ne oneone ke he mataafaga he tokologa” ne totoko atu ki a Saulo. “Kua kitia he tau tagata Isaraela kua apitia a lautolu, ha kua fakaatukehe ni e motu ti fakamumuli ai e tau tagata ke he tau ana, mo e vao vihi, mo e tau maka, mo e tau kolo tokoluga, mo e tau luo.” (1 Samu. 13:5, 6) Ko e heigoa ha Saulo ka taute?
Ne tala age a Samuela ki a Saulo ke feleveia mo ia i Kilikala, ka foaki ai he perofeta e tau poa. Ne fakatali a Saulo ka e mule mai a Samuela, ti mavehevehe fano e kau ha Saulo. Ti foaki ni e Saulo e tau poa. Nakai leva he oti e taute e ia, ne hoko mai a Samuela. He mole e logona e mena ne taute e Saulo, ne tala age a Samuela ki a ia: “Kua goagoa a koe ke he mena na kua eke, kua nakai omaoma a koe ke he poaki a Iehova hāu a Atua ne poaki atu ai e ia kia koe; aua ia po kua fakamau ai ni e Iehova hau a pule kia Isaraela ke tukulagi. Ka ko ainei nakai tumau hau a pule; kua kumi tuai e Iehova e tagata māna ke lata mo e hana finagalo, kua poaki e Iehova kia ia ke eke mo iki he hana motu, ha kua nakai omaoma a koe ke he mena ne poaki mai ai e Iehova kia koe.”—1 Samu. 10:8; 13:8, 13, 14.
He nakai tua, ne fakatokoluga a Saulo he fifili ke nakai omaoma ke he poaki he Atua ke fakatali ki a Samuela ke hoko mai ke huhunu e poa. Kua kehe mooli e puhala ha Saulo ke he ha Kiteona, ko e takitaki kau fakamua he tau kau ha Isaraela! Ne poaki a Iehova ki a Kiteona ke fakatote hifo e kau haana mai he 32,000 ke he 300, ti omaoma a Kiteona. Ko e ha? Ha kua tua a ia ki a Iehova. Ha ko e lagomatai he Atua, ne fakakaumahala e ia 135,000 e kautau totoko. (Fakafili 7:1-7, 17-22; 8:10) Maeke foki ia Iehova ke lagomatai a Saulo. Ha ko e nakai omaoma ha Saulo ne moumou kelea he tau Filisitia a Isaraela.—1 Samu. 13:17, 18.
Magaaho ka fehagai mo e tau mena uka, taute fēfē e tautolu e tau fifiliaga? Mai he onoonoaga ha lautolu ne nakai tua, liga mitaki ke tiaki e tau matapatu fakaakoaga faka-Atua. Ha kua nakai ha ha ai a Samuela, liga manatu a Saulo kua hako e mena ne taute e ia. Ka ko lautolu kua eketaha ke moua e taliaaga he Atua, ko e muitua ke he tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu ne hagaao ke he matakupu ia ko e puhala mitaki hokoia ke muitua ki ai.
Tiaki e Iehova a Saulo
He totoko ai ke he tau tagata Amaleka, ne hala foki a Saulo ha ko e taha hehē lahi mahaki. Ne fakahala he Atua e tau tagata Amaleka he tau fakahaupō atu a lautolu ke he tau Isaraela he mole e o kehe mai i Aikupito. (Esoto 17:8; Teu. 25:17, 18) Mua atu, ne kau e tau tagata Amaleka mo e falu ke liu totoko ke he tau tagata fifili he Atua he vahā he tau Fakafili. (Fakafili 3:12, 13; 6:1-3, 33) Ti fakahala e Iehova e tau tagata Amaleka mo e poaki ki a Saulo ke fakahoko e fakafiliaga ki a lautolu.—1 Samu. 15:1-3.
He nakai omaoma e poaki ha Iehova ke fakaotioti katoatoa e tau tagata Amaleka mo e moumou e tau koloa ha lautolu, ne uta e Saulo e patuiki ha lautolu ti fakahao e tau manu ha lautolu ne mua e mitaki. Ko e heigoa ne tupu he magaaho ne totoko a Samuela ki a Saulo ke he mena nei? Ne lali a Saulo ke tukupau e falu, he pehē: “Ne fakahao he tau tagata e tau mamoe mo e tau povi ne mua he mitaki, ke eke ai e poa kia Iehova.” He manako mooli a Saulo ke poa e tau manu po ke nakai, ne liuliu a ia. Nakai tuai liu a Saulo ‘fakateaga ke he haana ni a manatu.’ Ti fakakite he perofeta he Atua kua nakai omaoma a Saulo ke he Atua. Ati pehē a Samuela: “Kua tatai kia e fiafia a Iehova ke he tau poa huhunu mo e tau poa, mo e hana fiafia ke he fanogonogo ke he leo a Iehova? Kitiala, ko e fanogonogo kua mua hana mitaki ke he poa . . . Kua tiaki e koe e kupu a Iehova ko e mena ia kua tiaki ai e ia a koe nakai tuai eke a koe mo patuiki.”—1 Samu. 15:15, 17, 22, 23.
He utakehe e Iehova e agaaga tapu mo e fakamonuinaaga mai ia Saulo, ne kamata e “agaga kelea” ke pule ke he patuiki fakamua ha Isaraela. Ne kamata e aga ha Saulo ke tuahā mo e mahekeheke ki a Tavita—ko e tagata ka fakapatuiki e Iehova he mogo fakamui. Ne lagaloga e lali a Saulo ke tamate a Tavita. He mailoga “kua fakalataha a Iehova mo Tavita,” he talahau he Tohi Tapu, “ti eke ni a Tavita mo fi a Saulo ke he tau aho oti.” Ne lali a Saulo ke tatao a ia mo e poaki foki ke tamate e toko 85 he tau ekepoa mo e falu. Ko e mena ia ne tiaki ai e Iehova a Saulo!—1 Samu. 16:14; 18:11, 25, 28, 29; 19:10, 11; 20:32, 33; 22:16-19.
He liliu e tau Filisitia ke totoko ki a Isaraela, ne fuluhi atu a Saulo ke he taulātua he lali nakai fai fua ke kumi lagomatai. He aho hake, ne pakia lahi a ia he tau ti taupega ai. (1 Samu. 28:4-8; 31:3, 4) Hagaao ke he patuiki fakamua ha Isaraela ne nakai omaoma, ne talahau he tau Tohiaga Tapu: “Ne mate a Saulo ha ko e hana holifono ne holifono ai a ia kia Iehova, ko e kupu a Iehova nakai ni omaoma a ia ki ai, ne huhu atu foki a ia ke he taha ne ha i ai e agaga talahau tuai, ke kumi ki ai. Ka e nakai kumi a ia kia Iehova.”—1 Nofo. 10:13, 14.
Ne fakakite mooli he fakafifitakiaga kelea ha Saulo kua mua e mitaki ke omaoma ki a Iehova ke he tau poa ne foaki ki a Ia. “Ko e fakaalofa ke he Atua hanai,” he tohi he aposetolo ko Ioane, “kia omaoma a tautolu ke he tau poaki hana; nakai mamafa foki hana tau poaki.” (1 Ioa. 5:3) Kia nakai tiaki e tautolu e matapatu kupu mooli nei: Ko e kapitiga tukulagi mo e Atua kua fakavē ni ke he omaoma ha tautolu ki a ia.
[Fakatino he lau 21]
Ne kamata a Saulo ko e takitaki mahani tokolalo
[Fakatino he lau 23]
Ko e ha ne tala age a Samuela ki a Saulo “ko e fanogonogo kua mua hana mitaki ke he poa”?