Kolo Toko he FATATOHI INITANETE
Kolo Toko
FATATOHI INITANETE
Faka-Niue
ā
  • ā ē ī ō ū
  • TOHI TAPU
  • TAU TOHI
  • TAU FELEVEIAAGA
  • w11 7/1 lau 11-14
  • Puhala ne Hiki he Fanau e Fakamauaga

Nakai fai vitiō ma e fifiliaga nei.

Fakamolemole, fai lekua ke moua e vitiō.

  • Puhala ne Hiki he Fanau e Fakamauaga
  • Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—2011
  • Tau Vala Mataulu
  • Tau Tohi Pihia Foki
  • Maeke e Tama ke Hiki e Fakamauaga ke he Mitaki
  • Puhala kua Hiki e Fakamauaga Ha ko e Tau Tama Mukemuke
    Maeke e Magafaoa Haau ke Fiafia
  • Maeke e Magafaoa Haau ke Fiafia
    Ko e Heigoa ka Fakaako Mai he Tohi Tapu?
  • Ua e Kei ke he Fakamauaga Mau Tumau
    Ko e Mena Galo he Fiafia he Magafaoa
  • Eketaha ke Kautū e Fakamauaga Faka-Kerisiano
    Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova (Fakaako)—2016
Kitia Foki
Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—2011
w11 7/1 lau 11-14

Tau Kei ke Fiafia e Magafaoa

Puhala ne Hiki he Fanau e Fakamauaga

Charles:a “Kua fiafia lahi au mo Mary he fanau e tama mukemuke fifine ha maua. Ka e nakai lahi e mohe haaku he tau mahina gahoa fakamua he mole e fanau haana. Ne kehekehe e tau pulega ha maua ke he puhala ke leveki aki a ia, ka kua galo mafiti e tau mena oti ia.”

Mary: “He fanau mai e tama mukemuke ha maua, ne nakai liu au ke pule ke he moui haaku. Amanaki ni ti takatakai e tau mena oti ke he taha lupo, taha kaputi ke hiki, po ke lali foki ke fakanānā e tama mukemuke. Kua lahi mahaki e hikiaga. Fai mahina ato liu e fakafetuiaga haaku mo Charles ke he tuaga fa mahani.”

TOKOLOGA ka talia ko e fanafanau ko e taha he tau fiafia ne mua ue atu he moui. Ne fakamaama he Tohi Tapu ko e fanau “ko e taui ia” mai he Atua. (Salamo 127:3) Kua iloa foki he tau matua foou tuga a Charles mo Mary kua maeke he fanau ke hiki e fakamauaga ke he tau puhala ne nakai amanaki ki ai. Ma e fakatai, liga hagaaki e matua fifine foou ke he tama mukemuke haana ti ofoofogia ke he puhala ne tali atu a ia ke he tau manako ikiiki he mukemuke fanau foou. Ma e matua taane foou, liga ofoofogia a ia ke he fakafetuiaga he vahāloto he hoana haana mo e tama mukemuke, ka e liga tupetupe foki a ia hagaao ke he amanaki ti toka tokotaha.

Ko e fanau he tama mua ka fakatupu e matematekelea he fakamauaga. Ko e tau logonaaga fakauaua he tagata mo e tau lekua ne nakai fakamafola he hoa ka liga mafuta hake ti mailoga ai mo e kitia maali ha ko e tau paleko he tuaga matua.

Maeke fēfē he tau matua foou ke hiki ke he tau mahina gahoa lavelave lahi fakamua he mogo ne manako e mukemuke fanau foou ke he tau levekiaga oti ha laua? Ko e heigoa ka taute he hoa ke fakatumau e fakafetuiaga tata ha laua? Maeke fēfē ia laua ke fehagai mo e tau fekehekeheaki hagaao ke he tuaga matua? Kia kumikumi e tautolu e tau paleko takitaha ia mo e manamanatu ke he puhala ka lagomatai he tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu e hoa ke fehagai ki ai.

PALEKO 1: Amanaki ni e moui ti hagaao katoatoa ke he tama.

Kua manako lahi e mukemuke foou ke he magaaho mo e tau manatu he matua fifine haana. Liga hokulo e logonaaga haana ke fakamooli e matagahua ke leveki e tama mukemuke haana. Magaaho taha, liga logona he taane haana kua fakaheu tuai a ia. Ko Manuel, ne nofo i Parasili, kua pehē: “Kua hiki e onoonoaga he hoana haaku mai ia au ke he tama mukemuke ha maua ko e hikiaga kua mua atu e uka ia au ke talia. Ko maua ni tokoua fakamua, ti amanaki ni, ko e hoana haaku mo e tama mukemuke.” Maeke fēfē ia koe ke fahia mo e fakatauhele?

Ko e kei ke he kautūaga: Kia fakamanavalahi.

“Kua fakauka e fakaalofa, to totonu,” he talahau he Tohi Tapu. Ko e fakaalofa kua “nakai kumi e ia hana tau mena, nakai ita vave.” (1 Korinito 13:4, 5) Ka fanau mai e tama mukemuke foou, ko e heigoa ka taute tokoua he taane mo e hoana ke fakagahua e fakatonuaga ia?

Ko e taane pulotu kua fakakite e ia e fakaalofa haana ma e hoana haana he fakaako ni a ia hagaao ke he lauiaaga ke he tino mo e manamanatuaga he fifine ha ko e fanafanau. Ka taute pihia e ia, to iloa e ia e kakano ne liga amanaki ti hikihiki e tau logonaaga he hoana haana.b Ko Adam, ne nofo i Falani ti ko e matua taane he tama fifine ne 11 e mahina, kua talahau: “Ko e hikihiki e logonaaga he hoana haaku kua uka ke fehagai ki ai he falu mogo. Ka e lali au ke manatu ko e hogohogomanava haana kua nakai tuhi mai ki a au fakatagata. Ka ko e fehagai mo e tau fakaatukehe nakai fa mahani he tuaga foou ha maua.”

Nakai kia maama he hoana haau he falu mogo e tau laliaga haau ke lagomatai? Ka pihia, ua mafiti ke ita. (Fakamatalaaga 7:9) Ka e lata ke fakauka he tuku mua e tau manako haana, nakai ko e haau, mo e to kalo mai a koe he manava hogohogo.​—Tau Fakatai 14:29.

He taha faahi, ko e hoana manamanatu to lali ke fakamalolō e taane haana ke he haana matagahua foou. To putoia he hoana a ia ke he levekiaga he tama, he fakakite fakamitaki ke he taane e puhala ke hiki e tau kaputi po ke palu e tau lupo huhu—pete he liga uka ia ia he mogo fakamua.

Ko Ellen, ko e matua fifine ne 26 e tau he moui, ne mailoga kua lata a ia ke fai hikihikiaga ke he puhala ne taute e ia e taane haana. “Ne fakatote hifo e pule lahi haaku ke he tama mukemuke,” he talahau e ia. “Ti fakamanatu e au ki a au ni ke nakai tētotonu lahi ka lali e taane haaku ke fakagahua e tau manatu haaku hagaao ke he levekiaga he tama mukemuke.”

LALI PEHĒ: Tau hoana, ka taute he taane haau falu levekiaga ke he tama kua kehe mai he puhala ne taute e koe, totoko e manako ke tuhituhi a ia po ke liu taute e matagahua. Nava ke he tau mena ne taute fakamitaki e ia, mo e to atihake e koe e mauokafua haana mo e fakamalolō a ia ke foaki ki a koe e lalagoaga kua lata. Tau taane, fakatote hifo e tau matagahua nakai aoga lahi ke fai magaaho lahi a koe ke lagomatai e hoana haau, mua atu he tau mahina gahoa fakamua he mole e fanau e tama mukemuke.

PALEKO 2: Kua lolelole e fakafetuiaga ha mua ko e hoa.

Kua mategūgū he mohe alafia mo e tau mena fakalutukia, tokologa e matua foou ne taufetului ke fakatumau e fakafetuiaga tata. Ko Vivianne, ko e matua fifine Falani ne tokoua e tama ikiiki lalahi, ne talahau: “He mogo fakamua, ne hagaaki lahi au ke he matagahua haaku ko e matua fifine ti teitei nimo ia au e kotofaaga haaku ko e hoana.”

He taha faahi, liga kaumahala e taane ke mailoga kua lahi e lauiaaga he fatu ke he hoana haana—he puhala fakatino mo e manamanatuaga. Ko e tama mukemuke foou kua maeke ke fakaaoga lahi e magaaho mo e malolō ne fakaaoga fakamua e mua tokoua ke fakatumau e hokulo he logonaaga mo e mahani fakataane mo e fifine. Maeke fēfē mogoia he hoa ke iloa ko e ha laua a tama mukemuke lolelole mo e ofania kua nakai eke mo faitaua ke vevehe a laua?

Ko e kei ke he kautūaga: Liu fakamalolō e fefakaalofaaki ha mua.

He fakamaama e fakamauaga, ne pehē e Tohi Tapu: “Ke toka ai he tane hana matua tane mo e hana matua fifine, ka e pipiki ke he hana hoana; ti eke ai a laua mo tino taha.”c (Kenese 2:24) Ko e finagalo ha Iehova ko e Atua to hoko e magaaho ke toka he fanau e tau matua ha lautolu. Kehe ai, kua amanaki e Atua ke he pipiaga he tino taha he vahāloto he taane mo e haana hoana ke tumau tukulagi. (Mataio 19:3-9) Maeke fēfē he loto fakaaue ke he manatu ia ke lagomatai e hoa mo e tama mukemuke foou ke fakatumau e tau mena kua mua e aoga?

Ko Vivianne ne totoku fakamua, ne pehē: “Ne manamanatu au ke he tau kupu he Kenese 2:24, ti lagomatai he kupu tohi ia au ke mailoga kua ‘tino taha’ au mo e taane haaku​—nakai mo e tama haaku. Kitia e au e lata ke fakamalolō e fakamauaga ha maua.” Ko Theresa, ko e matua fifine he tama fifine ne ua e tau he moui, kua pehē: “Ka kamata au ke mamao e logonaaga mai he taane haaku, ne lali agataha au ke tuku age ki a ia e onoonoaga katoa haaku, pete he tote e magaaho he tau aho takitaha.”

Kaeke ko e taane a koe, ko e heigoa kua lata ia koe ke taute ke fakamalolō e fakamauaga? Tala age ke he hoana haau kua ofania e koe a ia. Fakamooli e tau kupu haau he fakakite e fakaalofa hofihofi. Taute e laliaga fakamooli ke fakatote aki e tau logonaaga tuahā ne liga moua he hoana haau. Ko Sarah, ko e matua fifine ne 30 e tau he moui, ne pehē: “Lata he hoana ke iloa kua uho mo e ofania agaia a ia, pete kua hiki tuai e tino haana he fatu a ia.” Ko Alan, ne nofo i Sihamani ti ko e matua taane he tokoua e tama taane, ne kitia e lata ke foaki e lalagoaga ke he logonaaga. Ne pehē a ia: “Kua lali tumau au ke fakamafana e hoana haaku ka tagi.”

Maama ai, ko e fanau he tama mukemuke kua fakatauhele e fakafetuiaga he mahani fakataane mo e fifine he hoa. Ti kua lata e taane mo e hoana ke fakatutala ke he tau manako ha laua ni. Ne talahau he Tohi Tapu ko e hikiaga he fakafetuiaga he mahani fakataane mo e fifine he hoa kua lata ke taute mo e “loto fakalataha.” (1 Korinito 7:1-5) Kua lata e mena ia mo e matutakiaga. Falanaki ni ke he feakiaga po ke aga fakamotu haau, liga fakauaua a koe ke tutala mo e hoa haau hagaao ke he mahani fakataane mo e fifine. Ka ko e tau fakatutalaaga pihia kua aoga lahi he hiki e hoa ke he tau fakaholoaga he tuaga he matua. Kia manamanatu, fakamanavalahi, mo e fakamooli. (1 Korinito 10:24) To kalo mai mogoia a koe mo e hoa haau he tau fekehekeheaki mo e to fakahokulo e fefakaalofaaki ha mua.​—1 Peteru 3:7, 8.

Maeke foki he hoa ke fakahokulo e fakaalofa ne felogonaaki e laua he fakakite e loto fakaaue. To mailoga he taane pulotu e tau gahua loga ne taute he matua fifine foou ne nakai fa kitia. Ne pehē a Vivianne: “He fakaotiaga he aho, ne fa logona hifo e au tuga kua nakai fai mena au ne taute—pete he lavelave tumau au he leveki he tama mukemuke!” Ha kua lavelave, ko e hoana manamanatu to mataala ke nakai fakateaga e lagomataiaga he taane haana ke he magafaoa.​—Tau Fakatai 17:17.

LALI PEHĒ: Tau matua fifine, ka maeke, mohe fakakū he magaaho ka mohe e tama mukemuke haau. Ti, “liu ai fakamoui e puha hila haau,” to lahi e malolō haau ma e fakamauaga haau. Tau matua taane, he ha magaaho ni, matike he pō ke fagai po ke hiki e kaputi he tama mukemuke ke maeke he hoana haau ke okioki. Liu fakamalolō tumau e fakaalofa haau ma e hoa haau he tohi hifo e tau talahauaga ki a ia, he fakafano atu ki a ia e tohi he selafoni, po ke tutala ki a ia he telefoni. Ko e hoa, fakatoka e magaaho ke fetutalaaki. Fetutalaaki ki a mua ni, nakai ni hagaao ke he tama. Kia fakamalolō tumau e tuaga kapitiga haau mo e hoa haau, to maeke ia mua ke fehagai fakamitaki ke he tau paleko he tuaga matua.

PALEKO 3: Nakai talia a mua ke he tuaga matua.

Liga moua he hoa ko e tau tupuaga ha laua ati taufetoko ai a laua. Ko e matua fifine Sapanī ne higoa ko Asami mo e haana taane ko Katsuro, ne fehagai mo e paleko nei. Ne pehē a Asami: “Logona hifo e au kua tokaholo e Katsuro e tama fifine ha maua, ka e logona hifo e ia kua fakakikili lahi au ki a ia.” Maeke fefe ia mua ke kalo mai he fakafetoko?

Ko e kei ke he kautūaga: Matutaki mo e hoa haau, ti felagomataiaki.

Ne tohi he patuiki pulotu ko Solomona: “Ko e taufetoko hokoia ni kua tupu mai he mahani fakatokoluga; ka kua iloilo a lautolu kua omaoma ke he pule.” (Tau Fakatai 13:10) Lahi fēfē e mena ne iloa e koe hagaao ke he puhala feaki tama he hoa haau? Ka fakatali a mua ato fanau e tama ha mua to tutala ke he tau puhala pauaki ke feaki e tama, liga to fakahiku a mua ke fetotokoaki ka e nakai fakamafola e lekua.

Ma e fakatai, ko e heigoa e tau tali ke he tau hūhū nā kua talia a mua ki ai: “Maeke fēfē ia taua ke fakaako e tama ha taua ke moua e puhala kai mitaki mo e tau magaaho mohe? Lata kia ia taua ke lagaki tumau e tama mukemuke ka tagi he magaaho ka fakamohe? Lata ke tali atu fēfē a taua ka fakamahani e tama ke fakaaoga e pō. Maaliali ai, ko e tau fifiliaga ka taute e mua to kehe mai he falu hoa. Ko Ethan, ko e matua taane ne ua e tama, ne pehē: “Lata ia mua ke tutala ke maeke ke tatai e tau manatu.” Ti kau tokoua, to maeke ia mua ke tali atu ke he tau manako he tama ha mua.”

LALI PEHĒ: Manamanatu ke he tau puhala ne fakaaoga he tau matua ni haau he feaki a koe. Fifili ko e tau aga mo e tau puhala fe ha laua ka manako a koe ke fifitaki ka feaki e tama haau. Fifili foki e tau aga mo e tau puhala kua manako a koe ke nakai liu taute. Fakatutala mo e hoa haau e tau manatu fakahiku haau.

Maeke e Tama ke Hiki e Fakamauaga ke he Mitaki

Ke tuga e hoa ne nakai iloa ke heke aisa ne lata ke lahi e magaaho mo e fakamanavalahi ke fakalagotatai i luga he aisa, lata ia mua ke lahi e magaaho ke hiki ke he tau matagahua foou ha mua ko e tau matua. Ka e fakahiku ai to moua e mua e mauokafua.

To kamatamata he feaki tama e fakamooliaga ke he fakamauaga ha mua mo e hiki tumau e fakafetuiaga ha mua. Ka e, to foaki foki ki a koe e magaaho ke feaki e tau mahani kua aoga. Ka fakagahua e koe e fakatonuaga pulotu he Tohi Tapu, ko e iloaaga haau to tuga he matua taane ne higoa ko Kenneth. Ne pehē a ia: “Ko e feaki tama kua lauia mitaki ke he hoana haaku mo au.” Kua tote e hagaaki fakatagata ha maua mogonei, ti kua mua atu e fakaalofa mo e femaamaaki ha maua.” Ko e tau vahega hikiaga pihia kua talia mooli ke he fakamauaga.

a Falu higoa he vala tala nei kua hiki.

b Loga e matua fifine ne lauia ke he tau fakaagitau ikiiki he tau faahi tapu he mole e fanau. Falu ne hokotia ke he tuaga kelea lahi ne iloa ko e postpartum depression. Ma e falu vala tala hagaao ke he puhala ke kitia mo e fehagai ke he paleko nai, kikite e tau vala tala “I Won My Battle With Postpartum Depression,” he fufuta he Awake! ia Iulai 22, 2002, mo e “Understanding Postpartum Depression,” he fufuta he Awake! ia Iuni 8, 2003, ne taute fakailoa he Tau Fakamoli a Iehova. Ko e tau vala tala nei kua maeke ke totou he komopiuta he www.watchtower.org.

c Hagaao ke he taha tohi, ko e vepi Heperu ia Kenese 2:24 ne talahau “pipiki” ka ‘ha ha ai e kakano pipiki ke he taha tagata ha ko e fakaalofa hofihofi mo e mahani fakamooli.’

HŪHŪ KIA KOE NI . . .

  • He tapu kua mole, ko e heigoa kua taute e au ke fakakite ke he hoa haaku kua loto fakaaue au ke he mena ne taute e ia ma e magafaoa?

  • Fakatoka fakahiku ne fe e au e magaaho ke tutala fakamooli mo e hoa haaku ne kua nakai putoia e feaki tama?

    Tau Tohi Faka-Niue (1982-2025)
    Saini ki Fafo
    Saini ki Loto
    • Faka-Niue
    • Tufa
    • Tau Manako
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Tau Kupu Fakaaoga
    • Fakavēaga Fakatagata
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Saini ki Loto
    Tufa