Iehova—Ko e “Atua ne Foaki e Mafola”

“Kia fakalataha mo mutolu oti kana e Atua ne foaki e mafola.”—ROMA 15:33, NW.

1, 2. Ko e heigoa e tuaga faitaua kua fakamaama ia Kenese veveheaga 32 mo e 33, ti ko e heigoa e fua?

KO E matakavi ne tata ki Penueli, tata age ke he vailele ko Iapoka he faahi uta he vailele ko Ioritana. Ne logona e Esau kua liu mai fai e la mahaga haana ko Iakopo ki kaina. Pete ne 20 e tau he mole e fakafua e Esau e tufaaga uluaki haana ke he haana matakainaga, kua matakutaku a Iakopo he matakainaga haana neke fakafualoto agaia ke kelipopo a ia. He o atu mo e 400 e tagata taane, ne fina atu a Esau ke he matakainaga haana ne hola. He manamanatu neke vale e feleveiaaga, ne fakafano atu e Iakopo ki a Esau e tau mena fakaalofa loga mo loga ke molea e 550 e manu huifā he kaina. Mo e tau fuifui manu huifā takitaha, ne tala age e tau fekafekau a Iakopo ki a Esau ko e tau mena fakaalofa ia mai he matakainaga haana.

² Kua hoko mai e magaaho! He fina atu mo e loto malolō a Iakopo ki a Esau, ne tukutukuhifo a ia—nakai lagataha ka e lagafitu. Kua fitā a Iakopo he taute e mena ne mua atu e aoga ke fakamolū aki e loto he matakainaga haana. Ne liogi a Iakopo ki a Iehova ma e laveakiaga mai he tau lima a Esau. Tali nakai e Iehova e liogi nei? E. “Ti poi mai ai a Esau ke fonofono a ia, kua peka kia ia, ti falanaki ke he hana ua, ti figita kia ia,” he talahau he Tohi Tapu.—Kene. 32:11-20; 33:1-4.

3. Ko e heigoa ha tautolu kua fakaako mai he tala ki a Iakopo mo Esau?

³ Ko e tala ki a Iakopo mo Esau kua fakakite na lata ia tautolu ke taute e tau laliaga fakamakamaka mo e aoga ke fakatotoka e tau matalekua ka tutupu ne maeke ke moumou e mafola ne olioli e tautolu i loto he fakapotopotoaga Kerisiano. Ne tutuli a Iakopo ke taute mafola mo Esau, ka e nakai ko Iakopo ne fai hehē ke he matakainaga haana mo e lata a ia ke fakamagalo atu. Nakai, ne tiaki e Esau e tuaga uluaki haana ti fakafua age ai ki a Iakopo ma e polu atasemo tunu. (Kene. 25:31-34; Hepe. 12:16) Ka ko e puhala ne feleveia a Iakopo ki a Esau ne fakamaama e laulahi kua lata ia tautolu ke makai ke fakatumau e mafola mo e tau matakainaga Kerisiano ha tautolu. Fakakite ai foki kua fakamonuina he Atua mooli e tau laliaga ha tautolu ke taute mafola. Ha ha i loto he Tohi Tapu e tau fifitakiaga loga foki kua fakatonu ki a tautolu ke eke mo tau tagata taute mafola.

Fifitakiaga Mitaki Lahi Mahaki ke Tomatoma Aki a Tautolu

4. Ko e heigoa e foakiaga he Atua ke laveaki e tau tagata mai he agahala mo e mate?

⁴ Ko e fifitakiaga ne mua ue atu he taute mafola ko Iehova—ko e “Atua ne foaki e mafola.” (Roma 15:33, NW) Manamanatu ke he laulahi ne maeke ia Iehova ke fakamalolō a tautolu ke moua e fakafetuiaga mafola mo ia. Ko e mataohi agahala ha Atamu mo Eva, kua latatonu a tautolu mo e “mate ko e palepale ia he hala.” (Roma 6:23) Mai agaia he fakaalofa lahi ha Iehova, ne fakatoka e ia e fakamouiaga ma tautolu he fakafano mai e Tama fakahele haana he lagi ke fanau ko e tagata mitaki katoatoa. Ti talia fiafia he Tama. Ne fakaatā e ia a ia ke tamate he tau fī he Atua. (Ioane 10:17, 18) Ko e Atua mooli ne fakaliu tu mai e Tama fakahele haana, ti ko e magaaho fakamui ne foaki e ia ke he Matua e uho he toto haana ne liligi, ke eke mo lukutoto ke laveaki e tau tagata agahala ne fakatokihala mai he mate tukulagi.—Totou Heperu 9:14, 24.

5, 6. Maeke fēfē e toto ha Iesu ne liligi ke lauia e fakafetuiaga nakai mitaki he vahāloto he Atua mo e tau tagata agahala?

⁵ Maeke fēfē e foakiaga he poa lukutoto he Tama he Atua ke lauia e fakafetuiaga nakai mitaki he vahāloto he Atua mo e tau tagata agahala? “Ha i luga hana e akonakiaga ke mafola ai a tautolu, ko e hana tau kalavalava foki kua malolo ai a tautolu,” he talahau he Isaia 53:5. He nakai eke mo tau fī he Atua, maeke he tau tagata omaoma ke olioli mogonei e fakafetuiaga mafola mo Ia. “Ha ia [Iesu] foki kua moua ai e tautolu e lukutoto ke he hana toto, ko e fakamagaloaga he tau hala.”—Efeso 1:7.

⁶ Kua talahau he Tohi Tapu: “Kua finagalo e Atua ke nofo i loto ia [Keriso] e katoatoaga oti kana.” Kakano e mena nei ha ko Keriso e tagata mua ue atu he fakamooli e finagalo he Atua. Ti ko e heigoa e finagalo a Iehova? Ko e “fakafeilo foki ia ia e tau mena oti mo ia, ha kua fakatupu ai e ia e mafola ke [liligi] he toto” ha Iesu Keriso. Ko e “tau mena oti [foki]” kua tamai he Atua ke he fakafetuiaga mafola mo ia ko e “tau mena ha he lagi” mo e “tau mena ha he lalolagi.” Ko e heigoa e tau mena ia?—Totou Kolose 1:19, 20.

7. Ko e heigoa e “tau mena ha he lagi” mo e “tau mena ha he lalolagi” ne tamai ke he fakafetuiaga mafola mo e Atua?

⁷ Ko e foakiaga he lukutoto kua maeke ai ma e tau Kerisiano fakauku, kua “talahaua tututonu” ko e tau tama taane he Atua, ke “ha ha . . . e mafola mo e Atua.” (Totou Roma 5:1.) Kua hagaao ki a lautolu ko e “tau mena ha he lagi” ha kua ha ha ia lautolu e amaamanakiaga he lagi mo e “kua eke foki a [l]autolu mo tau patuiki ke he lalolagi” ti fekafekau ko e tau ekepoa ke he Atua. (Fakakite. 5:10) He taha faahi, ko e “tau mena ha he lalolagi” kua hagaao ke he tau tagata fakatokihala, ka fakahiku ke moua e moui tukulagi ke he lalolagi.—Sala. 37:29.

8. Kua lauia fēfē a koe he manamanatu ke he laulahi he mena ne taute e Iehova ke maeke he tau tagata ke mafola mo ia?

⁸ He fakakite e fakaaue mai he loto ke he foakiaga ha Iehova, ne tohi a Paulo ke he tau Kerisiano fakauku i Efeso: “Ko e Atua ha ha i ai e fakaalofa lahi ue atu, . . . ne fakamomoui mai e ia a tautolu fakalataha mo Keriso, ka kua mamate a tautolu he tau holifono, ko e fakaalofa noa kua fakamomoui ai a mutolu.” (Efeso 2:4, 5) He ha ha ia tautolu e amaamanakiaga ke he lagi po ke amaamanakiaga ke he lalolagi, kua loto fakaaue lahi mahaki a tautolu ke he Atua ma e fakaalofa ue atu mo e fakaalofa noa haana. Kua puke e tau loto ha tautolu ke he fakaaue he manamanatu a tautolu ke he laulahi he mena ne taute e Iehova ke maeke he tau tagata ke moua e mafola mo ia. Ka fehagai a tautolu mo e tau tuaga kua moumou e fakalatahaaga mafola he fakapotopotoaga, nakai kia lata ia tautolu ke manamanatu loto fakaaue e fifitakiaga he Atua ti omoomoi a tautolu ke eke mo tau tagata taute mafola?

Fakaako Mai he Tau Puhala ha Aperahamo mo Isaako

9, 10. Fakamooli fēfē e Aperahamo a ia ke eke mo tagata taute mafola he fehagai mo Lota he taufetoko ne tupu he vahāloto he tau leveki manu ha laua?

⁹ Hagaao ke he tupuna ko Aperahamo, pehē e Tohi Tapu: “Ne tua Aperahamo ke he Atua, ti talahaua ia kia ia mo tututonu, ti talahaua foki a ia, ko e kapitiga he Atua.” (Iako. 2:23) Kua kitia e tua a Aperahamo ha ko e tau puhala fakaalofa he mafola haana. Ma e fakatai, he loga e tau fuifui manu mo e tau mamoe a Aperahamo, ne tupu e taufetoko he vahāloto he tau leveki manu haana mo e tau leveki manu he nefiu haana ko Lota. (Kene. 12:5; 13:7) Ko e tali mukamuka ke mavehevehe a Aperahamo mo Lota. To fehagai fēfē a Aperahamo mo e tuaga vihi nei? He nakai fakaaoga e tau tau moui mo e tuaga haana mo e Atua ke tala age ke he nefiu haana e mena ke taute, ne fakakite e Aperahamo a ia ke eke mo tagata taute mafola mooli.

¹⁰ “Aua neke tupu ha taufetoko ia taua, po ke tau leveki manu ha taua,” he tala age e Aperahamo ke he nefiu haana, “ha ko e matakainaga ni a taua.” Ne matutaki e tupuna: “Nakai kia ha i mua hāu e kelekele oti? Kia mavehe kehe a koe ia au. Kaeke ke fano a koe ke he fahi hema, ti fano ai au ke he fahi matau; kaeke ke fano a koe ke he fahi matau, ti fano ai au ke he fahi hema.” Ne fifili e Lota e vala kelekele ne talumelie lahi he motu, ka e nakai fakafualoto a Aperahamo ki a ia. (Kene. 13:8-11) Fakamui ne fofō he tau fī moumou a Lota, ne nakai fakauaua a Aperahamo ke fakahao e nefiu haana.—Kene. 14:14-16.

11. Fēfē e puhala ne tutuli mafola a Aperahamo mo e haana tau katofia Filisitia?

¹¹ Manamanatu foki ke he puhala ha Aperahamo ne tutuli e mafola mo e tau katofia Filisitia haana he motu ha Kanana. Ko e tau Filisitia ne ‘fofo ha ko e vale’ hagaao ke he vai keli ne aku hake he tau fekafekau a Aperahamo i Pere-sepa. To maeke fēfē he tagata ne fakahao e nefiu haana mai he tau lima he tau patuiki tokofā ne tapaki a ia ke tali atu ke he matalekua nei? He nakai tau atu mo e moua e vai keli haana, ne fifili a Aperahamo ke nakai fakalea e matalekua. Nakai leva, ne aahi atu e patuiki Filisitia ki a Aperahamo ke taute e maveheaga he mafola. He magaaho fakamui laia ne tala age a ia ki a Aperahamo ke omonuo ki a ia ke totonu ke he tau fanau he patuiki Filisitia ne tahake mai e Aperahamo e matalekua ke he fofō he vai keli haana. Ofomate ai he logona e mena nei, ne liuaki age he patuiki e vai keli ki a Aperahamo. Ma Aperahamo, ne matutaki a ia ke nofo mafola ko e tagata kehe he motu.—Kene. 21:22-31, 34.

12, 13. (a) Muitua fēfē e Isaako e fifitakiaga he matua taane haana? (e) Fakamonuina fēfē e Iehova e tau puhala totonu he fakaalofa ha Isaako?

¹² Ne muitua he tama taane ha Aperahamo ko Isaako e tau puhala totonu he fakaalofa he matua taane haana. Kua kitia e mena nei mai he mahani ne fehagai a Isaako mo e tau Filisitia. Ha ko e hoge he motu, ne hiki atu a Isaako mo e magafaoa haana ke he faahi tokelau mai i Perelaharoi he matakavi magomago he Negeb ke he matakavi talumelie he tau Filisitia i Kira. Ne fakamonuina e Iehova a Isaako aki e tau fua he fonua ne olatia mo e fakaloga e tau fuifui manu haana. Ne kamata e tau Filisitia ke mahekeheke ki a ia. He nakai manako ki a Isaako ke monuina tuga e matua taane haana, ne ponoti he tau Filisitia e tau vai keli ne aku hake he tau fekafekau a Aperahamo he matakavi na. Fakahiku, ne tala age e patuiki Filisitia ki a Isaako ke ‘haele kehe ia lautolu.’ Ne talia he tagata loto mafola ko Isaako.—Kene. 24:62; 26:1, 12-17.

¹³ Mole e hiki atu mamao e heagaapi ha Isaako, ne aku hake foki he tau leveki mamoe e vai keli. Ne talahau he tau leveki mamoe Filisitia ko e vai ha lautolu. Tuga haana matua ko Aperahamo, ne nakai tau a Isaako ha ko e vai keli. Ka e liu a Isaako mo e tau tagata taane haana aku hake foki taha vai keli. Kua talahau foki he tau Filisitia ko e vai keli nei ko e ha lautolu. Ke taofi e mafola, ne hiki atu e heagaapi lahi ha Isaako ke he taha matakavi foki. Ne aku he tau fekafekau haana i ai e vai keli ne fakahigoa e Isaako ko Rehopo. Nakai leva, ne hiki atu a ia ke he matakavi talumelie lahi i Pere-sepa, ne fakamonuina e Iehova a ia mo e tala age ki a ia: “Ua matakutaku a koe, ha ko au ni ke fakalataha mo koe, to fakamonuina foki e au a koe, mo e fakatokologa hau a fanau, ha ko e haku a fekafekau ko Aperahamo.”—Kene. 26:17-25.

14. Eke fēfē a Isaako mo tagata taute mafola he tutuli e patuiki Filisitia ke taute e maveheaga he mafola mo ia?

¹⁴ Na ha ha mooli ia Isaako e lotomatala ke tau atu ma e tonuhia haana ke fakaaoga e tau vai keli oti ne aku hake he tau fekafekau haana. Mole ia, ko e patuiki Filisitia mo e tau tagata gahua haana ne o mai ke aahi ki a ia i Pere-sepa ti tutuli ke taute e maveheaga he mafola mo ia, he pehē: “Ne kitia tonu e mautolu ha ha ia koe a Iehova.” Ke taofi agaia e mafola, ne fifili a Isaako ke hiki lagaloga ka e nakai ke latau. He magaaho nei foki ne eke a Isaako mo tagata taute mafola. Ne tohi he fakamauaga tala tuai: “Ne eke e ia e galue [ma e tau tagata ahiahi haana], ti kai mena a lautolu mo e inu. Kua uhu matike a lautolu mogoho pogipogi, kua omonuo ko e taha ke he taha; ti fakafano atu ai e Isaako a lautolu . . . mo e mafola.”—Kene. 26:26-31.

Fakaako Mai he Tama Taane ne Mua e Ofania e Iakopo

15. Ko e ha ne nakai maeke e lafu a Iosefa ke tutala fakamafola ki a ia?

¹⁵ Ne tupu hake e tama taane ha Isaako ko Iakopo ke eke mo “tagata tututonu.” (Kene. 25:27) Tuga ne fakatutala he kamataaga, ne tutuli a Iakopo ke taute mafola mo e matakainaga haana ko Esau. Ne aoga mooli a Iakopo mai he fifitakiaga mafola he matua taane haana ko Isaako. Ko e heigoa ka talahau hagaao ke he tau tama taane a Iakopo? Mai he tau tama 12 haana, ko Iosefa e tama ne ofania lahi e Iakopo. Ko Iosefa ko e tama taane omaoma ti fakalilifu ne leveki fakalahi ke he tau mena he matua haana. (Kene. 37:2, 14) Ka ko e tau lafu lalahi ha Iosefa ne mahekeheke lahi ki a ia ti nakai maeke a lautolu ke tutala fakamafola ki a ia. Mahani vale ai, ne fakafua e lautolu a Iosefa mo tupa mo e fakavai e lautolu e matua taane ha lautolu ke talitonu kua tamate tuai he manu vale a Iosefa.—Kene. 37:4, 28, 31-33.

16, 17. Eke fēfē a Iosefa mo tehina fakaalofa mafola ke he lafu haana?

¹⁶ Kua fakalataha mooli a Iehova mo Iosefa. Nakai leva, ne eke a Iosefa mo iki ne pule i Aikupito—ko e hagai ni ki a Farao. He to e hoge kelea lahi, ti o atu e lafu a Iosefa ki Aikupito, ne nakai mailoga foki e lautolu a ia ha kua tui a ia he haana tapulu Aikupito. (Kene. 42:5-7) Na mukamuka lahi ki a Iosefa ke taui e lafu haana ha ko e mahani vale ha lautolu ki a ia mo e ke he matua taane ha lautolu! Ka e nakai kumi e ia ke taui, ne eketaha a Iosefa ke taute mafola mo lautolu. He maaliali kua tokihala e tau matakainaga haana, ne fakailoa e ia a ia ki a lautolu he pehē: “Aua neke mamahi a mutolu, po ke ita a mutolu kia mutolu he fakafua mai e mutolu au ki hinei; ha kua fakafano mai he Atua au ke mua kia mutolu ke eke mo fakamoui.” Ti taufigita a ia mo e hana tau matakainaga oti kana, mo e tagi kia lautolu.—Kene. 45:1, 5, 15.

¹⁷ He mole e mate he ha lautolu a matua taane ko Iakopo, ne manatu e lafu a Iosefa to taui e Iosefa a lautolu. He fakakite e lautolu e matakutaku ha lautolu ki a Iosefa, ne “tagi ni” a ia mo e tali atu: “Ua matakutaku a mutolu; to fagai e au ni a mutolu mo e ha mutolu a fanau.” Ko Iosefa ne fakaalofa mafola kua ‘fakamafana a lautolu, mo e vagahau fakamitaki mai kia lautolu.’—Kene. 50:15-21.

‘Tohi ke Fakaako Ai a Tautolu’

18, 19. (a) Aoga fēfē a koe mai he fakatutala ke he tau fifitakiaga he tau tagata taute mafola ne kua tutala ki ai he vala tala nei? (e) Ko e heigoa ka fakatutala a tautolu he vala tala ka mui mai?

¹⁸ “Ko e tau mena oti ne tohi mai i tuai, ne tohi ia, ke fakaako ai a tautolu; kia moua ai e tautolu e amaamanaki ha ko e fakauka mo e fakamafanatia mai he tau Tohi,” he tohi e Paulo. (Roma 15:4) Aoga fēfē a tautolu mai he fakatutala ke he falu fifitakiaga mua ue atu a Iehova ti pihia foki ke he tau tala Tohi Tapu ki a Aperahamo, Isaako, Iakopo, mo Iosefa?

¹⁹ Nakai kia ko e manamanatu loto fakaaue ke he mena ne taute e Iehova ke fakafeilo aki e fakafetuiaga nakai mitaki he vahāloto haana mo e tau tagata agahala kua omoomoi a tautolu ke taute e tau mena oti kua maeke ia tautolu ke tutuli e mafola mo e falu? Ko e tau fifitakiaga ha Aperahamo, Isaako, Iakopo, mo Iosefa kua fakakite na maeke he tau matua ke fakaohooho mitaki ke he tau fanau ha lautolu. Lafi ki ai, ko e tau tala nei kua fakakite foki na fakamonuina e Iehova e tau laliaga ha lautolu kua lali ke taute mafola. Ko e mena ia ne hagaao a Paulo ki a Iehova ko e “Atua ne foaki e mafola”! (Totou Roma 15:33;a 16:20.b) Ko e vala tala ka mui mai to fakatutala ke he kakano ne peehi e Paulo e lata ma tautolu ke tutuli e mafola mo e puhala ke eke a tautolu mo tau tagata taute mafola.

Ko e Heigoa ne Ako e Koe?

• He puhala fe ne tutuli mafola a Iakopo he amanaki a ia ke feleveia mo Esau?

• Lauia fēfē a koe he mena ne taute e Iehova ke maeke e tau tagata ke moua e mafola mo ia?

• Ko e heigoa haau kua fakaako mai he tau fifitakiaga he tau tagata taute mafola ko Aperahamo, Isaako, Iakopo, mo Iosefa?

[Tau Matahui Tala]

[Tau Fakatino he lau 23]

Ko e heigoa e lakaaga aoga lahi ha Iakopo ke taute mafola mo Esau?