Iehova Ko e Haaku a Tufaaga

“Ko au ko e hāu a veveheaga mo e hāu a fonua ke he fanau a Isaraela.”—NUME. 18:20.

1, 2. (a) Ko e heigoa e tuaga he tau Levi ma e veveheaga he fonua? (e) Ko e heigoa e fakamafanaaga ne age e Iehova ke he tau Levi?

MOLE e kautūaga he tau Isaraela ke he Motu he Maveheaga, ne fuluhi atu e onoonoaga ha Iosua ke vevehe e kelekele he vili. He taute e mena nei, ne fakatau gahua a ia mo e Ekepoa ne Mua ko Eleasaro mo e tau iki he tau magafaoa. (Nume. 34:13-29) Ma e tau Levi, kua nakai ha ha ia lautolu e veveheaga he kelekele tuga ne moua he falu magafaoa. (Iosua 14:1-5) Ko e ha ne nakai fai veveheaga po ke, tufaaga e magafaoa he tau Levi he Motu he Maveheaga? Na toe hokoia kia a lautolu?

² Moua e tautolu e tali ke he mena ne tala age e Iehova ke he tau Levi. He tala age ki a lautolu kua nakai tiaki a lautolu, ne pehē a Iehova ki a lautolu: “Ko au ko e hāu a veveheaga mo e hāu a fonua ke he fanau a Isaraela.” (Nume. 18:20) Ko e fakamalolōaga mafanatia lahi: “Ko au ko e hāu a veveheaga”! To fēfē e logonaaga haau ka talahau pihia a Iehova ki a koe? Liga ko e manatu fakamua haau, ‘Lata nakai au ke moua e fakamafanaaga ia mai he Malolō Ue Atu?’ Liga manamanatu foki a koe, ‘To eke mooli nakai a Iehova mo tufaaga he ha Kerisiano nakai mitaki katoatoa he vahā nei?’ Ko e tau hūhū ia kua putoia a koe mo e haau a tau fakahele. O mai la tautolu ke kumikumi e kakano he talahauaga faka-Atua ia. To lagomatai he mena ia a tautolu ke maama e puhala ka eke a Iehova mo tufaaga he tau Kerisiano he vahā nei. Mua atu to eke a ia mo tufaaga haau, pete he amanaki a koe ke moui he lagi po ke amanaki atu a koe ke moui he parataiso he lalolagi.

Foaki e Iehova ma e Tau Levi

3. Ko e heigoa ne hoko ati fifili he Atua e tau Levi ma e tau matagahua haana?

³ Ato age e Iehova e Fakatufono ke he tau Isaraela, ne eke e tau ulu magafaoa mo tau ekepoa ia lautolu. He magaaho ne foaki he Atua e Fakatufono, ne fakatokatoka e ia ma e tau ekepoa mo e tau lagomatai gahua mau mai he magafaoa ha Levi. Maeke fēfē e mena nei? He tamate he Atua e tau tama uluaki oti i Aikupito, ne fakatapu e ia e tau tama uluaki he tau Isaraela he vevehe kehe a lautolu ke eke mo tufaaga haana. Ti taute he Atua e hikiaga uho nei: “Kua uta tuai e au e tau tagata Levi . . . ke hukuiaki e tau tama uluaki, ko lautolu oti kana ka fanau mua mai ke he fanau a Isaraela.” Ha kua fakakite he totouaga ko e tau tama taane uluaki ha Isaraela ne tokologa atu ke he tau Levi, ti ko e tupe ne totogi ke fakakatoa aki e kehekeheaga. (Nume. 3:11-13, 41, 46, 47) Ti maeke he tau Levi ke taute e tau matagahua ha lautolu he fekafekau ke he Atua ha Isaraela.

4, 5. (a) Ko e heigoa e kakano ma e tau Levi ke eke e Atua mo tufaaga ha lautolu? (e) Foaki fēfē he Atua ma e tau Levi?

⁴ Ko e heigoa e kakano he kotofaaga ia ma e tau Levi? Ne pehē a Iehova kua eke a ia mo tufaaga ha lautolu he puhala kua nakai moua e veveheaga he fonua, ka kua foaki atu ki a lautolu e kotofaaga gahua uho lahi. Ko e “feua he ekepoa kia Iehova” ko e tufaaga ha lautolu. (Iosua 18:7) Ko e kakano he Numera 18:20 kua fakakite ai nakai toka e ia a lautolu ke nonofogati fakatino. (Totou Numera 18:19, 21, 24.) Lata e tau Levi ke foaki ki ai e “mena ne hogofulu aki he tau mena oti i Isaraela ha ko e ha lautolu a tau gahua.” To moua e lautolu 10 e pasene he tau fua he fonua mo e loga he tau fuifui manu leveki ha Isaraela. Ti ko e tau Levi ne lata ke foaki e mena ke hogofuluaki he mena ne moua e lautolu, “ko e tau mena oti ha i ai kua mua e mitaki,” ma e lalagoaga he tuaga ekepoa.a (Nume. 18:25-29) Ti age foki he tau ekepoa “e tau poa nikiti oti ke he tau mena tapu” ne kua tamai he fanau Isaraela ke he Atua he matakavi he tapuakiaga haana. Ko e tau tagata he tuaga ekepoa ne fai kakano mitaki ke talitonu to foaki e Iehova ma lautolu.

⁵ Tuga kua foaki he Fakatufono faka-Mose e mena ne hogofuluaki ke uaaki, nukua toka kehe ai ma e levekiaga mo e fiafia he magafaoa ke he magahala he tau fakapotopotoaga tapu he tau tau takitaha. (Teu. 14:22-27) Ka ko e matahiku he tau ke toluaki mo e onoaki he fitu e tau tau he tū e sapati, ko e mena nei ne hogofuluaki kua fakapotopoto ke he gutuhala ke lata mo lautolu ne nonofogati, pihia mo e tau Levi. Ko e ha ne putoia ai e tau Levi? Ha ko lautolu “kua nakai fai fonua mana po ke tufaaga mana” i Isaraela.—Teu. 14:28, 29.

6. He nakai fai veveheaga he fonua e tau magafaoa i Isaraela, to nonofo e tau Levi i fe?

⁶ Liga manamanatu a koe, ‘Kaeke ke nakai fai fonua ne foaki age ma e tau Levi, to nonofo a lautolu i fe?’ Ko e Atua ne foaki ma lautolu. Ne age e ia ki a lautolu 48 e maaga fakalataha mo e tau kelekele ne takatakai i ai. Ne putoia he tau mena nei ono e maaga mo huaga. (Nume. 35:6-8) Ti ko e tau Levi kua fai mena ke nonofo ai ka nakai fekafekau a lautolu he faituga he Atua. Ne foaki fakaloga e Iehova ma lautolu kua foaki e tau momoui ma e gahua haana. Maaliali ai, ne maeke e tau Levi ke fakakite ko Iehova ko e ha lautolu a tufaaga he falanaki ke he makai mo e malolō haana ke foaki ma lautolu.

7. Ko e heigoa e mena kua lata he tau Levi ke taute ke eke a Iehova mo tufaaga ha lautolu?

⁷ Nakai putoia he Fakatufono ha fakahala ma e Isaraela ne kaumahala ke foaki e mena ne hogofuluaki. He mogo ne fakaheu he tau tagata ke foaki e mena ne hogofuluaki, ne lauia e tau ekepoa mo e tau Levi. Tupu e mena ia he vahā a Nehemia. Ti ko e fua, ne gahua e tau Levi he tau fonua ni ha lautolu ka e tiaki e fekafekauaga ha lautolu. (Totou Nehemia 13:10.) Maama ai, ko e tau levekiaga he magafaoa Levi ne falanaki ke he tuaga fakaagaaga he motu. Mua atu, ko lautolu ko e tau ekepoa mo e tau Levi ne lata ke tua ki a Iehova mo e haana a tau levekiaga ne foaki ma lautolu.

Tau Tagata ne Eke a Iehova mo Tufaaga ha Lautolu

8. Fakamaama e lekua ne fehagai a Asafo ko e Levi.

⁸ Ko e magafaoa he tau Levi ne eke a Iehova mo tufaaga ha lautolu. Ka e uho lahi ai ke he tau tagata Levi takitaha ke fakaaoga e talahauaga “ko Iehova ko e haku a tufaaga haia” ke fakakite e fakamooliaga ke he Atua mo e falanaki ki a ia. (Aue 3:24) Taha he tau Levi ia ko e tagata uhu mo e fati lologo. To hagaao a tautolu ki a ia ko Asafo, ka e liga ko ia ko e tagata he fale a Asafo, ko e Levi ne takitaki e tau tagata uhu lologo he vahā he Patuiki ko Tavita. (1 Nofo. 6:31-43) Ia Salamo 73 ne totou e tautolu ko Asafo (po ke taha he haana tau fanau) ne fakahakuhaku. Ne mahekeheke a ia ki a lautolu ne mahani kelea kua moui monuina ati hoko a ia ke pehē: “Ko e moli ni kua fakameā teao e au haku loto; ti kua holoholo e au haku tau lima neke hala au, ka e teao ni.” Mailoga ai e ia kua maheu kehe haana a fekafekauaga lilifu; ne kaumahala a ia ke loto fakaaue ko Iehova e tufaaga haana. Ne tupetupe fakaagaaga a ia ati “hoko ke he aho ne fina atu ai [a ia] ke he faituga he Atua.”—Sala. 73:2, 3, 12, 13, 17.

9, 10. Ko e ha kua hagaao a Asafo ke he Atua ke ‘eke tukulagi’ ma haana?

⁹ He faituga, ne kamata a Asafo ke onoono ke he tau mena mai he tuaga he Atua. Liga kua pihia foki e mena ne tupu ki a koe. Liga fai magaaho ne galo ia koe e tau matagahua fakaagaaga haau ti kamata ke hagaaki ke he tau mena fakatino ne temotemoai ai a koe. Ka e mai he fakaako e Kupu he Atua mo e fano ke he tau feleveiaaga Kerisiano, ne kitia e koe e tau mena he puhala a Iehova. Ne mailoga e Asafo e mena ka tupu ke he tau tagata mahani kelea. Ne manamanatu a ia ke he tau mena he moui haana ti mailoga to totō e Iehova e lima matau haana ti takitaki a ia. Maeke ia Asafo ke pehē ki a Iehova: “Hoko koe foki ne fiafia ki ai au ke he lalolagi.” (Sala. 73:23, 25) Ti hagaao a ia ke he Atua ko e tufaaga haana. (Totou Salamo 73:26.) Pete he ‘ai tuai fahia e tino mo e loto’ he salamo, to ‘eke tukulagi’ e ia e Atua ma haana. Ne mauokafua e salamo to manatu e Iehova a ia ko e kapitiga. To nakai nimo e gahua fakamooli haana. (Fakama. 7:1) Kua mafanatia mooli e mena ia ki a Asafo! Ne lologo a ia: “Ka ko au, ko e mitaki kia au ke fakatata ke he Atua; kua eke e au e Iki ko Iehova mo kolo haku.”—Sala. 73:28.

¹⁰ He eke a Iehova mo tufaaga ha Asafo ne mua atu e aoga ki a ia ke he levekiaga fakatino ne moua e ia ko e Levi. Kua hagaao pauaki a ia ke he haana a kotofaaga lilifu mo e haana a fakafetuiaga mo Iehova, ko e tuaga kapitiga ne feaki e ia mo e Mua Ue Atu. (Iako. 2:21-23) Ke fakatumau e fakafetuiaga ia, kua lata e salamo ke tua tumau ki a Iehova he falanaki ki a ia. Lata ia Asafo ke mauokafua ko e fakahikuaga he moui haana to palepale ai ka moui fakatatau a ia ke he tuaga faka-Atua. Maeke ia koe ke moua e mauokafua pihia ke he Malolō Ue Atu.

11. Ko e heigoa e hūhū ha Ieremia, ti tali fēfē ai?

¹¹ Ko e perofeta ko Ieremia ko e taha Levi ne mailoga ko Iehova ko e tufaaga haana. Kia fakatutala a tautolu ke he kakano haana he fakaaoga e talahauaga ia. Ne nofo a Ieremia i Anatota, ko e taone i Levi ne tata ki Ierusalema. (Iere. 1:1) Taha magaaho, ne fakahakuhaku a Ieremia: Ko e ha kua monuina e tau tagata mahani kelea ka e matematekelea e tau tagata tututonu? (Iere. 12:1) Mole he mailoga e mena ne tupu i Ierusalema mo Iuta, ne omoomoi a ia ke “taufetoko” ke he mena ne kitia e ia. Iloa e Ieremia kua tututonu a Iehova. Mole ia ne omoomoi e Iehova a Ieremia ke fakamatala mo e puhala ne fakamooli e Ia e tau kupu fakaperofeta nā ne foaki e tali mauokafua ke he hūhū he perofeta. He lagotatai mo e tau perofetaaga faka-Atua, ko lautolu kua omaoma ke he takitakiaga a Iehova ne ‘moui mo mena kua moua he tau ma lautolu,’ ka ko lautolu ne mahani kelea ne monuina kua nakai talia e hatakiaga ti mamate ai.—Iere. 21:9.

12, 13. (a) Ko e heigoa ne omoomoi a Ieremia ke talahau: “Ko Iehova ko e haku a tufaaga haia,” ti ko e heigoa e aga ne ha ha ia ia? (e) Ko e ha kua lata e tau magafaoa oti a Isaraela ke feaki e aga fakatali?

¹² He onoono atu a Ieremia ke he motu haana kua malona tiaki, ne logona hifo e ia na tuga kua fano a ia he mena pouli. Ka e liga taute e Iehova a ia ke ‘nofo tuga na lautolu ne mamate ne aho mua.’ (Aue 1:1, 16; 3:6) Ne tala age a Ieremia ke he motu faliuliu ke liliu mai ke he ha lautolu a Matua he lagi, ka kua hoko e mahani kelea ha lautolu ke he tuaga ati fakaatā he Atua a Ierusalema mo Iuta ke moumou. Ne fakamamahi he mena ia a Ieremia ka e nakai ko e hehē haana. Pete e tau mamahi he perofeta, ne manatu e ia e tau fakaalofa hofihofi he Atua. “Kua nakai fakaoti ai a tautolu,” he talahau e ia. Mooli, kua foou e tau fakaalofa hofihofi a Iehova he tau pogipogi oti! Ko e mena ia ati fakailoa e Ieremia: “Ko Iehova ko e haku a tufaaga haia.” Ne fakatumau a ia ke moua e lilifu he fekafekau ki a Iehova ko e perofeta.—Totou Tagi Aue 3:22-24.

¹³ He 70 e tau, to nakai fai mena e tau Isaraela ke nonofo ai. To eke ai mo mena kua moumou. (Iere. 25:11) Ka ko e talahauaga a Ieremia “ko Iehova ko e haku a tufaaga haia” ne fakakite haana a mauokafua ke he fakaalofa hofihofi faka-Atua, ti foaki ki a ia e kakano ke fakakite e aga “amaamanaki” po ke fakatali. Ko e tau magafaoa oti ha Isaraela ne galo e tufaaga ha lautolu, ti lata ia lautolu ke feaki e aga pihia tuga he perofeta. Ko Iehova ko e ha lautolu ni a amaamanakiaga. He mole e 70 e tau, ne liuaki mai e tau tagata he Atua ke he motu ha lautolu mo e moua e lilifu he fekafekau ki a ia i ai.—2 Nofo. 36:20-23.

Maeke he Falu ke Eke a Iehova mo Tufaaga ha Lautolu

14, 15. He nakai ni ko e tau Levi, ko hai ne eke a Iehova mo tufaaga haana, ti ko e ha?

¹⁴ Ko Asafo mo Ieremia ne mai he magafaoa ha Levi, ka ko e tau Levi hokoia kia ka moua e lilifu ke fekafekau ki a Iehova? Mamao ligo! Ko e fuata ko Tavita, ko e patuiki anoiha ha Isaraela ne fakahigoa e Atua kua ‘eke ma haana e motu he tau tagata momoui.’ (Totou Salamo 142:1, 5.) Magaaho ne fati e Tavita e salamo nei, nakai nofo a ia he fale patuiki po ke fale foki. Ko ia he ana ne fakamumuli mai he tau fī haana. Liga lagaua e fakamumuli ha Tavita he ana—taha ne tata ki Atulama ti taha ke he tutakale ha Enekati. Liga fati mooli e ia e Salamo 142 i loto he taha he tau ana ia.

¹⁵ Kaeke ko e mena ia ne tupu, ko e Patuiki ko Saulo ko ia ne tatao a Tavita, he eketaha ke tamate a ia. Ne hola a Tavita ke he ana ne uka ke hoko ki ai. (1 Samu. 22:1, 4) He matakavi mamao nei, tuga kua mailoga e Tavita kua nakai fai kapitiga he tapa haana ke foaki ki a ia e lalagoaga haohao mitaki. (Sala. 142:4) Ko e magaaho a ia ne ui atu a Tavita ke he Atua.

16, 17. (a) Ko e heigoa e tau kakano ne ha ha ia Tavita ma e logonaaga fakaatukehe? (e) Ko hai ka fuluhi atu a Tavita ki ai ma e lagomatai?

¹⁶ He magaaho ne fati e Tavita e Salamo 142, ne liga iloa e ia e mena ne tupu ke he Ekepoa ne Mua ko Ahimeleke, ne lalago noa ki a ia he mogo ne hola a ia mai ia Saulo. Ko e patuiki mahekeheke ko Saulo ne poaki ke kelipopo a Ahimeleke mo e magafaoa haana. (1 Samu. 22:11, 18, 19) Ne logona hifo e Tavita e fai fakalagoaga ke he ha lautolu a mamate. Tuga na kelipopo e ia e ekepoa ne lagomatai a ia. Kaeke ko koe he tuaga a Tavita, to logona hifo nakai e koe e fai fakalagoaga? Lafi ke he fakaatukehe ha Tavita, ne nakai okioki a ia ha ko e fakatumau ha Saulo ke tutuli a ia.

¹⁷ Nakai leva he magaaho fakamui ne mate e perofeta ko Samuela, ne fakauku a Tavita ke eke mo patuiki anoiha. (1 Samu. 25:1) Liga lafi he mena ia ke he tau logonaaga a Tavita e fakaagitau. Ka e iloa e Tavita ko hai haana ka fuluhi ki ai ma e lagomatai—ki a Iehova. Nakai tatai e kotofaaga lilifu a Tavita ke he tau Levi, ka kua fakauku tuai a ia ke taute e taha gahua foki, ti eke mo patuiki he tau tagata he Atua. (1 Samu. 16:1, 13) Ti liligi e Tavita e loto haana ki a Iehova ti fakatumau ke kumi atu ke he Atua ma e takitakiaga. Maeke foki ia koe ti lata foki ke eke a Ia mo tufaaga haau mo e malu haau he eketaha a koe ke taute haana gahua.

18. Maeke fēfē ia lautolu ne fakatutala e tautolu he vala tala nei ke fakakite kua eke a Iehova mo tufaaga ha lautolu?

¹⁸ Ko lautolu oti ne fakatutala a tautolu ki ai kua eke a Iehova mo tufaaga ha lautolu he puhala kua moua e lautolu e kotofaaga gahua he fekafekauaga haana. Ne falanaki a lautolu ke he Atua ma e levekiaga he fekafekau a lautolu ki a ia. Ko e tau Levi mo lautolu he tau magafaoa a Isaraela, tuga a Tavita, kua maeke ke eke e Atua mo tufaaga ha lautolu. Maeke fēfē ia koe ke eke foki a Iehova mo tufaaga haau? To fakatutala a tautolu ke he mena ia ke he ha tautolu a vala tala ka mui mai.

[Matahui Tala]

To Tali Fēfē e Koe?

• Ke he puhala fe kua eke a Iehova mo tufaaga ke he tau Levi?

• Ko e heigoa ne taute e Asafo, Ieremia, mo Tavita he fakakite ko Iehova ko e tufaaga ha lautolu?

• Ko e heigoa e mahani kua lata ia koe kaeke ke eke e Atua mo tufaaga haau?

[Blurb he lau 8]

Nakai moua he tau Levi e veveheaga he fonua. Ka ko Iehova e tufaaga ha lautolu ha kua lilifu lahi a lautolu he fekafekau ki a ia

[Fakatino he lau 7]

Eke fēfē a Iehova mo tufaaga he tau ekepoa mo e tau Levi?

[Fakatino he lau 9]

Ko e heigoa ne lagomatai a Asafo ke fakatumau ke eke a Iehova mo tufaaga haana?