“Tau Tagata O Fano” he Lalolagi Kelea
‘Ko lautolu oti kana na mo e tua ne talahau mai ko e tau tagata kehe a lautolu mo e tau tagata o fano ke he lalolagi.’—HEPE. 11:13.
1. Ko e heigoa ne talahau e Iesu hagaao ke he tuaga he tau tutaki haana ke he lalolagi?
“KO LAUTOLU, ha he lalolagi,” he ui e Iesu hagaao ke he tau tutaki haana. Ka e fakamaama e ia: “Nakai ko e tau tagata he lalolagi a lautolu; tuga na au, nakai ko e tagata he lalolagi au.” (Ioane 17:11, 14) Ti, fakakite fakamaaliali e Iesu e tuaga he tau tutaki mooli haana hagaao ke he “lalolagi nai,” ko Satani e atua. (2 Kori. 4:4) He nonofo ai he lalolagi kelea nei, to nakai fai vala a lautolu i ai. Ko e tuaga ha lautolu he lalolagi nei to tuga e “tau tagata paea mo e tau tagata kehe.”—1 Pete. 2:11.
Ne Momoui a Lautolu “ko e Tau Tagata O Fano”
2, 3. Ko e ha ne talahau ai ko Enoka, Noa, mo Aperahamo mo Sara ne momoui ko e “tau tagata kehe a lautolu mo e tau tagata o fano ke he lalolagi”?
2 Mai he tau vahā fakamua atu, ko e tau fekafekau fakamooli ha Iehova ne kehe mai he tau tagata ne nonofo ai he lalolagi nakai mahani Atua. Ato hoko e Fakapukeaga, ko Enoka mo Noa ne ‘o fano ai mo e Atua mooli.’ (Kene. 5:22-24; 6:9) Ko laua tokoua ko e tau tagata fakamatala loto malolō he tau fakafiliaga a Iehova ke he lalolagi kelea a Satani. (Totou 2 Peteru 2:5; Iuta 14, 15.) Ha kua o fano a laua mo e Atua he lalolagi nakai mahani Atua, ne “fakafiafia atu [a Enoka] ke he Atua” mo e “mahani hakohako [a Noa] ke he hana hau.”—Hepe. 11:5; Kene. 6:9.
3 Ha ko e uiina he Atua, ne toka hifo e Aperahamo mo Sara e tau monuina he moui ha laua he taone ko Uro i Kaletaia ti talia e puhala moui uka ko e tau nomaea he motu kehe. (Kene. 11:27, 28; 12:1) Ne tohi he aposetolo ko Paulo: “Ko e tua ne omaoma ai a Aperahamo ka kua tala age kia ia ke fano ke he mena ke moua e ia ke eke mo fonua hana; kua fina atu foki a ia, ka e nakai iloa po ko fe e mena kua fano a ia ki ai. Ko e tua ne nofo paea ai a ia ke he motu ne talahaua, tuga ne nofo ke he motu kehe, kua nofo ke he tau fale ie, katoa mo Isaako mo Iakopo, ko laua ne ohi fakalataha mo ia he talahauaga taha.” (Hepe. 11:8, 9) Hagaao ke he tau fekafekau fakamooli pihia ha Iehova, ne pehē a Paulo: “Kua mamate a lautolu oti kana na mo e [tua], kua nakai moua e tau mena ne talahaua mai, ka kua iloa ai ka e mamao, ne tua foki ki ai, ti talia mo e fiafia e lautolu, mo e talahau mai ko e tau tagata kehe a lautolu mo e tau tagata o fano ke he lalolagi.”—Hepe. 11:13.
Ko e Hatakiaga ke he Tau Isaraela
4. Ko e heigoa e hatakiaga ne age ke he tau Isaraela ato eke a lautolu mo tau tagata nonofo he motu?
4 Ko e tau hologa a Aperahamo, ko e tau Isaraela ne tokologa lahi ti fakahiku ai fakapotopoto ke he motu ne ha ha i ai e tau poakiaga matafakatufono mo e tau kelekele. (Kene. 48:4; Teu. 6:1) Ko e tau tagata ha Isaraela ne nakai maeke ke nimo a Ia ne pule mooli ke he kelekele ha lautolu ko Iehova. (Levi. 25:23) Nukua eke a lautolu mo tau tagata leveki ti kua lata ke fakalilifu e tau manako haana ko Ia ne pule. Lafi ki ai ne lata ia lautolu ke manatu “nakai ko e tau mena kai hokoia ke moui ai e tagata”; ti nakai lata a lautolu ke fakaatā e tau monuina he tino ke fakatupu a lautolu ke nimo a Iehova. (Teu. 8:1-3) Ato nonofo a lautolu he motu, ne age ke he tau Isaraela e hatakiaga nei: “Ka fakahoko atu foki e Iehova hau a Atua a koe ke he motu ne omonuo ai a ia ke he hau a tau matua, ko Aperahamo, ko Isaako, mo Iakopo, ke foaki atu ai kia koe, ko e tau maga lalahi mo e mitaki nakai ati ai e koe. Ko e tau fale foki kua puke ke he tau mena mitaki oti nakai fakapuke ai e koe; ko e tau vaikeli foki nakai keli ai e koe, ko e tau ulu vine mo e tau olive nakai to e koe; ka kai ai e koe mo e makona ai; a koe, neke nimo kia koe a Iehova.”—Teu. 6:10-12.
5. Ko e ha ne tiaki e Iehova a Isaraela, ti ko e motu foou fe ne hiki e taliaaga haana ki ai?
5 Ko e hatakiaga nei ne fai fakamooliaga. He vahā a Nehemia, ko e matakau he tau Levi ne liu manatu mo e fakamā e mena ne tupu he mole e kautū a Isaraela ke he Motu he Maveheaga. He mole e nonofo e tau tagata ha Isaraela he tau fale mitaki mo e loga e tau mena kai mo e uaina, “ti kai ai a lautolu, mo e makona, ne lalahi foki a lautolu.” Ne totoko a lautolu ke he Atua, ti kelipopo foki e tau perofeta ne fakafano e ia ke hataki ki a lautolu. Ati tiaki atu e Iehova a lautolu ke he tau fī ha lautolu. (Totou Nehemia 9:25-27; Hosea 13:6-9) Fakahiku, i lalo he pule Roma, ko e tau Iutaia ne nakai tua ne hokotia ke tamate e Mesia ne mavehe! Ne tiaki e Iehova a lautolu ti hiki haana a taliaaga ke he motu foou, ko Isaraela fakaagaaga.—Mata. 21:43; Gahua 7:51, 52; Kala. 6:16.
“Nakai ko e Tau Tagata he Lalolagi”
6, 7. (a) To fakamaama fēfē e koe e mena ne talahau e Iesu hagaao ke he tuaga he tau tutaki haana ke he lalolagi? (e) Ko e ha e tau Kerisiano mooli ne nakai eke mo vala he fakatokaaga a Satani?
6 He fakakite he kamataaga he vala tala nei, ko e Ulu he fakapotopotoaga Kerisiano ko Iesu Keriso, ne talahau fakamaaliali ai to nakai fai vala e tau tutaki haana he lalolagi, ko e fakatokaaga kelea a Satani. Nakai leva to mate a Iesu, ne tala age a ia ke he tau tutaki haana: “Kane mai ko e tau tagata he lalolagi a mutolu po kua fakaalofa e lalolagi ke he hana tau tagata; ka e nakai ko e tau tagata he lalolagi a mutolu, ka kua fifili e au a mutolu mai he lalolagi, ko e mena ia kua fakavihia ai he lalolagi a mutolu.”—Ioane 15:19.
7 He holofa e lotu Kerisiano, ne talia kia he tau Kerisiano e lalolagi, he fakatatau ke he tau mahani i ai mo e fai vala i ai? Nakai. Mena fe ni ne nonofo ai a lautolu, lata ia lautolu ke fakakite a lautolu kua kehe mai he fakatokaaga a Satani. Kavi ke he 30 e tau he mole e mate a Keriso, ne tohia he aposetolo ko Peteru ke he tau Kerisiano ne nonofo he tau faahi kehekehe he magamotu ha Roma: “Ko e tau fakahelehele na e, kua ole atu au kia mutolu ko e tau tagata paea mo e tau tagata kehe, kia fakamamao a mutolu mo e tau manako lahi he tino, ko e tau mena ia kua tau ke he agaga. Kia mitaki ha mutolu a mahani ki mua he tau motu kehe.”—1 Pete. 1:1; 2:11, 12.
8. Fakamaama fēfē he taha tagata fakamauaga tuai e fakafetuiaga he tau Kerisiano fakamua atu ke he lalolagi?
8 He fakamooli ko e tau Kerisiano fakamua ia ne mahani a lautolu ke eke mo “tau tagata paea mo e tau tagata kehe” he magamotu ha Roma, ko e tagata he fakamauaga tuai ko Kenneth Scott Latourette ne tohi: “Ko e taha he tau tuaga talahaua he fakamauaga tuai he tau senetenari tolu fakamua ne feleveia tumau mo e fa mahani e lotu Kerisiano ke lauia he tau favaleaga kelea lahi mahaki . . . Kua kehekehe e tau tukumale. He fakaheu e lautolu ke fakalataha ke he tau gahua pouliuli ati tukupau ai e tau Kerisiano ko e tau tagata ne fakatikai mena fai Atua. He nakai fakalataha ha lautolu ke he moui pihia he maaga—ko e tau galue pouliuli, ko e tau fakafiafiaaga he toloaga ne onoono ki ai e tau Kerisiano kua pukeina ke he tau taofiaga pouliuli, tau gahua, mo e tau mahani feuaki—ne va ki a lautolu ko e tau tagata fakavihiatia he lanu tagata.”
Nakai Totō Fakalahi e Tau Mena he Lalolagi
9. Ha ko e tau Kerisiano mooli, fakamooli fēfē e tautolu nakai ko tautolu e “tau tagata fakavihiatia he lanu tagata”?
9 Ko e heigoa e tuaga he vahā nei? Hagaao ke he “mouiaga kelea ha i ai nai,” kua lata ia tautolu ke fakatumau e aga tuga he tau Kerisiano fakamua atu. (Kala. 1:4) Ha ko e mena nei, tokologa ne nakai maama a tautolu ti kua vihiatia mai foki he falu. Ka ko tautolu mooli kua nakai ko e “tau tagata fakavihiatia he lanu tagata.” Mai he fakaalofa ke he lanu tagata, kua o a tautolu he taha fale ke he taha fale, he eketaha fakamakamaka ke tala age e “tala mitaki nai he kautu [he Atua]” ke he tau tagata takitaha. (Mata. 22:39; 24:14) Taute e tautolu e mena nei ha kua mauokafua a tautolu ko e fakatufono he Kautu a Iehova i lalo he Keriso to nakai leva ti fakaotioti e pule nakai mitaki he tagata, he hukui aki e fakatokaaga tututonu foou.—Tani. 2:44; 2 Pete. 3:13.
10, 11. (a) Fakakaupā fēfē e tautolu e fakaaoga he lalolagi? (e) Ko e heigoa e falu puhala kua maeke he tau Kerisiano mataala ke fakamamao mai he fakaaoga fakalahi e lalolagi?
10 He kitia e tata lahi he fakaotiaga he fakatokaaga nei, kua mailoga e tautolu ko e tau fekafekau a Iehova ne nakai ko e magaaho anei ke nonofo tokotoko mitaki he lalolagi nei hane mole atu. Omaoma e tautolu e tau kupu he aposetolo ko Paulo: “Ko e tau matakainaga na e, kua gahoa e tau aho kua toe . . . ko lautolu kua fakafua tuga he nakai fai mena. Ko lautolu kua toto e tau mena he lalolagi nai tuga he nakai toto fakalahi ki ai; ha ko e mena mole atu e mahani he lalolagi nai.” (1 Kori. 7:29-31) Ka e totō po ke, fakaaoga fēfē he tau Kerisiano he vahā nei e lalolagi? Taute e lautolu e mena nei he fakaaoga e tau matini foou mo e tau puhala matutakiaga ke fakaholofa e iloilo he Tohi Tapu ke he lalolagi katoa ke he totou teau e vagahau. Ne fakakaupā ha lautolu a fakaaoga he lalolagi ke leveki aki e tau momoui. Ne fakatau e lautolu e tau koloa mo e tau matagahua kua lata ne ha ha i ai he lalolagi. Ka e, fakamamao a lautolu he fakaaoga fakalahi e lalolagi he tuku e lautolu e tau koloa mo e tau gahua tupe he tau tokaaga hako.—Totou 1 Timoteo 6:9, 10.
11 Kua fakamamao e tau Kerisiano mataala mai he fakaaoga fakalahi e lalolagi hagaao ke he fakaakoaga tokoluga atu. Tokologa e tagata he lalolagi nei ne manamanatu ke he fakaakoaga tokoluga atu ko e lakaaga aoga lahi ke he talahaua mo e moui monuina. Ka ko tautolu e tau Kerisiano kua momoui ko e tau tagata o fano mo e kumi e tau foliaga kua kehe. Kalo kehe a tautolu he “manatu ke he tau mena fakatokoluga.” (Roma 12:16; Iere. 45:5) Ha ko tautolu ko e tau tutaki a Iesu, kua muitua e tautolu e hatakiaga haana: “[Kia matakite] a mutolu, kia leveki e mutolu a mutolu neke velevelemena; ha ko e mena nakai moui taha he loga hana tau mena ha i ai.” (Luka 12:15) Ko e mena ia, kua fakamalolō ke he tau Kerisiano fuata ke kumi e tau foliaga fakaagaaga, moua e fakaakoaga kua lata ni ke leveki aki e tau manako mooli ha lautolu he hagaaki ke tauteute a lautolu ke fekafekau ki a Iehova mo e ‘ha lautolu a loto, agaga, malolo, mo e manatu katoa.’ (Luka 10:27) He taute pihia, maeke ia lautolu ke ‘maukoloa ke he Atua.’—Luka 12:21; totou Mataio 6:19-21.
Kalo Kehe he Fakaniniko ke he Tau Fakaatukehe he Moui
12, 13. Taute fēfē he muitua ha tautolu ke he tau kupu a Iesu ne fakamau ia Mataio 6:31-33 ke kehe a tautolu mai he tau tagata he lalolagi?
12 Kua kehe e tau aga ha lautolu ko e tau fekafekau a Iehova mai he tau tagata he lalolagi ke he tau koloa tino. Hagaao ke he mena nei, ne tala age a Iesu ke he tau tutaki haana: “Aua neke fakaatukehe a mutolu, mo e pehe age, To kai e tautolu ha ha, po ke inu e tautolu ha ha, po ke tapulu a tautolu ha ha? Ha ko e tau mena oti ia kua kumi he tau motu kehe. Ha ko e mena fioia he Matua ha mutolu ha ha he lagi kua aoga e tau mena oti ia kia mutolu. Ka kia kumikumi fakamua a mutolu ke he kautu he Atua mo e hana tututonu, ati lafi atu ai e tau mena oti ia kia mutolu.” (Mata. 6:31-33) Mai he tau tutupuaga fakatagata, tokologa he tau matakainaga Kerisiano ha tautolu ne moua kua foaki he ha tautolu a Matua he lagi e tau mena kua lata mo lautolu.
13 “Ko e mahani Atua mo e fakamate [mahani fakalatalata] ko e koloa lahi ni haia.” (1 Timo. 6:6) Nakai onoono pihia e tau tagata he lalolagi he vahā nei. Ma e fakatai, ka mau e tau tagata fuata, tokologa ia lautolu ne amanaki ke ‘moua oti e tau mena’ he mogo tonu ia—ko e fale ne katoatoa e tau koloa i ai, motokā mitaki, mo e tau matini hila foou lahi. Ka ko e tau Kerisiano ne momoui ko e tau tagata o fano kua nakai fakaatā e tau manako ha lautolu ke molea mai he mena kua latatonu mo e maeke ia lautolu. Mooli, kua nava ai he tokologa ne toka kehe falu koloa tokotoko mitaki ke maeke ke foaki fakalahi e magaaho mo e malolō ke he gahua ha Iehova ko e tau tagata fakailoa makutu he Kautu. Ko e falu kua eke mo tau paionia, he Peteli, he gahua faifano, po ke tau misionare. Kua loto fakaaue mooli a tautolu oti ke he fekafekauaga loto katoa he ha tautolu a tau matakainaga tapuaki ha Iehova!
14. Ko e heigoa e fakaakoaga ka moua e tautolu mai he fakatai a Iesu ke he tagata gana saito?
14 He fakatai haana ke he tagata gana saito, ne pehē a Iesu “ko e fakaatukehe ke he tau mena he lalolagi nai, mo e fakavai he koloa” ka fakaapitia e kupu he Atua ke he tau loto ha tautolu mo e fakatupu a tautolu ke nakai fai fua. (Mata. 13:22) He momoui fakalatalata ha tautolu ko e tau tagata o fano he fakatokaaga nei kua lagomatai a tautolu ke kalo mai he mokulu ke he matahele nei. Ka kua fakamalolō a tautolu ke fakatumau e mata ha tautolu ke “mitaki,” po ke hagaaki he onoono atu ke he Kautu he Atua mo e toka mau ai ki mua he tau momoui ha tautolu.—Mata. 6:22.
“Ha ne Mole Atu Foki e Lalolagi Katoa”
15. Ko e heigoa e tau kupu he aposetolo ko Ioane ne fifili e onoonoaga mo e mahani he tau Kerisiano mooli ke he lalolagi mogonei?
15 Ko e matapatu manatu ne eke a tautolu ko e tau Kerisiano mooli mo “tau tagata paea mo e tau tagata kehe” he lalolagi nei ko e ha tautolu a mauokafua kua gahoa e tau aho ne toe. (1 Pete. 2:11; 2 Pete. 3:7) Ko e onoonoaga nei kua fakamalolō ha tautolu a tau fifiliaga he moui, ha tautolu a tau manako, mo e ha tautolu a tau foliaga. Ne fakatonu he aposetolo ko Ioane e tau matakainaga fakahele ke nakai fakaalofa ke he lalolagi po ke tau mena he lalolagi ha kua “mole atu foki e lalolagi katoa mo e hana tau manako lahi; ka ko e tagata kua eke e finagalo he Atua to tumau a ia tukulagi.”—1 Ioa. 2:15-17.
16. Maeke fēfē a tautolu ke fakakite kua vevehe kehe a tautolu ko e tau tagata pauaki?
16 Ko e tau Isaraela ne tala age ki ai kaeke kua omaoma a lautolu ki a Iehova, to eke a lautolu mo ‘koloa uho ma haana, ke mua ke he tau motu oti.’ (Esoto 19:5) He fakamooli ai, ne kehe a Isaraela mai he tau motu oti ke he tapuakiaga mo e puhala moui. Pihia foki he vahā nei, ne vevehe e Iehova ma haana e tau tagata ne kua kehe lahi mai he lalolagi a Satani. Talahau ai ki a tautolu: “Kia tiaki e tautolu e tau mahani hepehepe, katoa mo e tau manako lahi he lalolagi . . . kia nonofo fakalatalata a tautolu mo e tututonu katoa mo e mahani Atua ke he mouiaga nai; kua fakatalitali ke he amaamanaki ke monuina ai, mo e fakakiteaga he lilifu he Atua kua mua, mo e Fakamoui ha tautolu ko Iesu Keriso haia. Ko ia ne foaki mai e ia a ia ma tautolu ke lukutoto aki a tautolu mai he tau holifono oti kana, mo e fakamea ai e ia māna ke eke mo motu fifili kua fakamakutu ke he tau gahua mitaki.” (Tito 2:11-14) Ko e “motu” nei kua moua mai he tau Kerisiano fakauku mo e toko miliona he ‘tau mamoe kehe’ ha Iesu, ne lagomatai mo e lalago a lautolu.—Ioane 10:16.
17. Ko e ha e tau matakainaga fakauku mo e tau hoa ha lautolu kua nakai tokihala he momoui ko e tau tagata o fano he lalolagi kelea nei?
17 Ko e “amaamanaki ke monuina ai” he tau matakainaga fakauku ko e pule fakalataha mo e Keriso ke he lagi. (Fakakite. 5:10) Ka fakamooli e amaamanakiaga he moui tukulagi he lalolagi ma e tau mamoe kehe, to nakai liu a lautolu ke eke mo tau tagata o fano he lalolagi kelea. To moua e lautolu e tau kaina fulufuluola mo e loga e mena ke kai mo e inu. (Sala. 37:10, 11; Isaia 25:6; 65:21, 22) Nakai tuga e tau Isaraela, to nakai nimo e lautolu ko e tau mena oti nei kua mai ia Iehova, “ko e Atua he lalolagi oti.” (Isaia 54:5) Ko e tau matakainaga fakauku po ke tau mamoe kehe to nakai tokihala he momoui ko e tau tagata o fano he lalolagi kelea nei.
To Tali Fēfē e Koe?
• Puhala fe ne eke e tau tagata fakamooli i tuai ne momoui ko e tau tagata o fano?
• Mahani fēfē a lautolu ko e tau Kerisiano fakamua atu hagaao ke he lalolagi?
• Fakakaupā fēfē he tau Kerisiano mooli e fakaaoga ha lautolu he lalolagi?
• Ko e ha to nakai tokihala a tautolu he momoui ko e tau tagata o fano he lalolagi kelea nei?
[Fakatino he lau 18]
Fakamamao e tau Kerisiano fakamua atu he fakafiafiaaga favale mo e feuaki