Ko Hai kua Maeke ke Fakamaama e Perofetaaga?
Ne talahau hagaao ke he pona Gordian ko e mena galo mua ue atu he vahā ha Alesana ne Mua. Kua pulotu e tagata, ti lahi e kautū haana ka vevete e pona uka ia.a Ne iloa e Alesana ke vevete e mena galo, ti matutaki atu e tala tuai, he taha e ili he pelu haana.
TALI MAI he tau vahā ia, ko e tau tagata taane pulotu kua nakai ni kumi ke vevete e tau matapona uka ka e fakakite foki e tau moki, fakamaama po ke fakamatala e tau perofetaaga, mo e talahau tuai foki e vahā anoiha.
Ka e nakai pihia he falu mogo, ko e tau gahua pihia kua uka lahi mahaki ai ke maama. Ma e fakatai, ko e tau tagata taane pulotu ha Papelonia ne nakai maeke ke fakamaama e tohi lima ne kitia fakamana ai ke he kaupā he fale he Patuiki ko Pelesara he galue miha lahi. Ko Tanielu ni ko e perofeta motua ha Iehova ko e Atua ne talahaua he “fakamatala e tau miti” ne eke mo taha kua fakamaama e fekau fakaperofeta. (Tanielu 5:12) Ko e perofetaaga ia ne talahau tuai e moumouaga he Pule Atu Motu Papelonia, ne fakamooli he pō ia ni!—Tanielu 5:1, 4-8, 25-30.
Ko e Heigoa e Perofetaaga?
Ne kakano e perofetaaga ko e fakakiteaga he vahā anoiha, ko e tau mena tutupu he magahala ne fakamau ato hohoko ai e tau mena ia. Ko e perofetaaga mooli he fekau omoomoi ne tohia po ke talahau, ko e fakakiteaga he finagalo faka-Atua. I loto he Tohi Tapu ne moua e tau perofetaaga hagaao ke he hauaga mo e kitiaaga he Mesia mo e “fakaotiaga he lalolagi,” ti pihia mo e tau fekau fakafili mai he Atua.—Mataio 24:3; Tanielu 9:25.
Ko e “tau tagata iloilo” he vahā nei—tau tagata pulotu he saiene, tau tuaga fakatupe, malolō tino, tau politika, takatakaiaga, mo e falu faahi foki—ne lali ke talahau tuai e vahā anoiha. Pete ne loga he tau talahauaga tuai pihia kua tohi he puhala uta tala—ti talia makai he tau tagata—kua ha ha i ai e lotomatala he tali manatu mo e tau onoonoaga fakatagata. Lafi ki ai, ma e tau manatu oti ne fakakite, ha ha i ai e kehekehe he loga he tau manatu fetotokoaki. Ko e fakatokaaga he talahau tuai e vahā anoiha kua hagahaga kelea mooli.
Ko e Punaaga he Perofetaaga Mooli
I fe mogoia kua puna mai e tau perofetaaga mooli, mo e ko hai ka fakamaama ai? Ne tohi he aposetolo ko Peteru: “Kua nakai fai kupu perofeta ha he Tohi kua fakamatala noa.” (2 Peteru 1:20) Ko e kupu Heleni ma e “fakamatala” ne kakano “tali, mouaaga,” mo e manatu “ko e mena ne fakatoka mai po ke fakamaama nukua ufiufi fakamua.” Ti talahau he The Amplified New Testament e tau kupu a Peteru: “Nakai fai perofetaaga he Tau Tohiaga Tapu ko e [manatu] fakatagata . . . kua fakamaama.”
Manamanatu ke he kauvaka makaka ne nōnō e toua aki e pona halauka. Ka mau ai, maeke he tagata ne nakai makaka ke kitia e tau kave kua pona ka e nakai iloa e ia e puhala ke vevete ai. Pihia foki, maeke he tau tagata ke kitia e tau mena tutupu mogonei ne takitaki ke he vahā anoiha kua puke he tau mena vihi ka e nakai iloa e lautolu e puhala ka fakahiku ai e vahā anoiha.
Ko e tau perofeta omoomoi i tuai, tuga a Tanielu ne nakai kumikumi fakatagata e tau mena tutupu foou he vahā ha lautolu ti lali ke fakamaama e vahā anoiha ne kua halauka he talahau e perofetaaga. Ane lali a lautolu ke fakaohooho e vahā anoiha ke kitia ke he puhala nei, to puna mai e perofetaaga pihia he manamanatuaga ni ha lautolu. To ha ha i ai mogoia e fuafuaaga he tagata, ko e talahauaga ne ati ke he fakavēaga nakai mitaki katoatoa. Ka e matutaki atu a Peteru ke fakamaama: “Ko e mena nakai ko e loto he tau tagata ne tuku mai ai e tau perofetaaga i tuai, ka ko e tau tagata tapu he Atua ne vagavagahau mai he omoi a lautolu he [a]gaga [t]apu.”—2 Peteru 1:21.
“Ha Ha he Atua e Tau Fakamatalaaga”
Kavi ke he 3,700 tau kua mole, tokoua e tagata ne tuku he fale puipui i Aikupito. Igatia a laua mo e miti ofoofogia. He nakai maeke ke o atu ke he tau tagata iloilo he motu, ne tala age e laua e tau miti halavihi ha laua ke he kapitiga i loto he fale puipui ko Iosefa, he pehē: “Kua miti ni e maua, ti nakai fai tagata ke fakamatala mai ai.” Ko e fekafekau nā he Atua kua fakamalolō ki a laua ke tala age e tau miti ha laua ki a ia, he pehē: “Nakai kia ha ha he Atua e tau fakamatalaaga?” (Kenese 40:8) Ko Iehova ko e Atua hokoia kua ha ha ai e lotomatala ke fakamaama e tau perofetaaga, tuga ni ne maeke he kauvaka lotomatala ke vevete e tau pona halauka. Mua atu, ko e Atua ne tauteute po ke līlī e tau perofetaaga ia he mogo fakamua. Ti kua latatonu ni ke ono atu a tautolu ki a ia ke fakamaama e tau kakano i ai. E, hako a Iosefa he tuku atu e nava ke he Atua.
Ti ko e kakano fe mogoia kua “ha ha he Atua e tau fakamatalaaga”? Loga e puhala ne fakamooli e mena nei ne tupu. Falu perofetaaga he Tohi Tapu kua tohia fakalataha mo e tau fakamooliaga i ai. Ti ko e tau mena nei mogoia kua mukamuka mooli ke vetevete, ke tuga e falu pona kua mukamuka e kauvaka ke fakamaama e puhala ke vevete ai.—Kenese 18:14; 21:2.
Maeke foki falu perofetaaga ke fakamaama mo e vevete he kumikumi ke he vala tala. Ko e perofeta ko Tanielu ne moua e fakakiteaga fakaperofeta he ‘mamoe tane ne ua e hoe’ ne tamate he “koti tane fulufulu” ne ha ha ai e ‘hoe lahi he vaha he tau mata hana.’ Kua fakakite he vala tala ko e mamoe tane ne ua e hoe kua hukui e “tau patuiki ia a Metai mo Peresia” mo e koti, ko e “patuiki a Iavana.” (Tanielu 8:3-8, 20-22) Molea e 200 tau fakamui, ko e “hoe lahi”—ko Alesana ne Mua—kua kamata e pule haana ki Peresia. Ko e tagata fakamau tala tuai Iutaia ko Josephus ne totoku e magahala he matagahua kautau ha Alesana he lotouho ha Ierusalema, ne fakakite ai e perofetaaga nei ti talitonu kua hagaao mooli ki a ia nā.
Kua “ha ha he Atua e tau fakamatalaaga” he taha puhala foki. He takitaki he agaaga tapu, ko Iosefa, ko e fekafekau fakamooli a Iehova ko e Atua, ne maeke ke maama e kakano he tau miti halavihi ne tala age ai he tau tagata tokoua ne tuku fakalataha mo ia he fale puipui. (Kenese 41:38) Ka nakai iloa he tau fekafekau he Atua he vahā nei e kakano he falu perofetaaga, ne liogi a lautolu ma e agaaga he Atua ti fakaako fakamakutu mogoia mo e kumikumi e Kupu omoomoi he Atua. Mo e takitakiaga he Atua, maeke ia lautolu ke moua e tau kupu tohi kua hafagi e kakano he falu perofetaaga. Ko e tau fakamatalaaga kua nakai puhala fakamana mai he ha tagata. Kua hau ai he Atua ha kua puhala mai he agaaga haana mo e Kupu haana ati maama fakahaga e kakano. Ko e fakamatalaaga kua nakai fakakite mai he tau tagata talahau tuai i fafo he Tohi Tapu.—Gahua 15:12-21.
Kua “ha ha he Atua e tau fakamatalaaga” foki he fifili mo e takitaki e ia e magaaho ke maama he tau fekafekau fakamooli haana he lalolagi e perofetaaga. Ko e kakano he perofetaaga kua maeke ke kitia fakamua, magaaho ia, po ke mole e fakamooliaga. Ha kua līlī he Atua e tau perofetaaga, to vetevete ai e ia he magaaho tonu—ko e magaaho haana.
He tala ki a Iosefa mo e tau tagata tokoua ne tuku he fale puipui, ne fakamaama e ia e tau miti, tolu e aho ato fakamooli ai. (Kenese 40:13, 19) Fakamui, he tamai a Iosefa ki mua ha Farao ne mua ue atu ke fakamaama e tau miti a Farao, ne ha ha i ai e tau vahā mahu ne fitu. Mo e agaaga he Atua, ne fakamaama e Iosefa e kakano he tau miti a Farao ke maeke ke taute e tau fakatokaaga ke tanaki ke loga e tau fua he fonua ne talahau tuai.—Kenese 41:29, 39, 40.
Ko e falu perofetaaga kua maama katoa he tau fekafekau he Atua he mole laia e fakamooliaga ki ai. Loga e mena tutupu ke he moui ha Iesu ne kua talahau tuai he tau senetenari ato fanau a ia, ka e nakai maama katoatoa he tau tutaki haana e mena nei ato mole e liu tu mai haana. (Salamo 22:18; 34:20; Ioane 19:24, 36) Fakahiku ai, hagaao ki a Tanielu 12:4, ko e falu perofetaaga ne kua “fakamau fakamailoga” ati talahau e Tanielu, “ato hoko ke he vaha ke fakahiku ai,” ka “to tupu lahi ai foki e mahani iloilo.” Kua nonofo a tautolu he magaaho kua fakamooli tuai e tau perofetaaga ia.b
Tau Perofetaaga he Tohi Tapu mo Koe
Ne tutū a Iosefa mo Tanielu ki mua he tau patuiki he vahā ha laua mo e talahau e tau fekau perofeta ne lauia e tau motu mo e tau kautu. Ne tutū e tau Kerisiano he senetenari fakamua ki mua he tau tagata he vahā ha lautolu ko e tau tagata vagahau ha Iehova, ko e Atua he perofetaaga ti tamai e aoga lahi ki a lautolu ne talia e tau fekau ha lautolu.
He vahā nei, ko e Tau Fakamoli a Iehova he lalolagi katoa kua fakailoa e fekau fakaperofeta—ko e tala mitaki he Kautu—ti tala age ke he tau tagata ko e perofetaaga ha Iesu ke he “fakaotiaga he lalolagi” hane fakamooli ai. (Mataio 24:3, 14) Iloa nakai e koe e perofetaaga ia ti to lauia fēfē ai a koe? Fiafia e Tau Fakamoli a Iehova ke lagomatai a koe ke maama mo e aoga mai he taha he tau perofetaaga mooli mua ue atu he Tohi Tapu.
[Tau Matahui Tala]
a Ko e tala tuai Heleni ne ui ai foki ko Gordium, ko e taone ha Ferukia, ko e kariota he tagata ko Gordius ne moua e taone, ne līlī ke he pou aki e pona halauka, ne kua maeke ni ke vevete he toa anoiha i Asia.
b Kikite e tau fufuta tala “Ono e Perofetaaga he Tohi Tapu Kitia e Koe Hane Fakamooli,” ia Iulai-Sepetema 2011, he fufuta he mekasini nei.
[Tau Fakatino he lau 28, 29]
Ko Iosefa mo Tanielu ne tuku atu e nava ke he Atua he fakamaama e perofetaaga