“Omoi a Lautolu he Agaga Tapu”

“Nakai ko e loto he tau tagata ne tuku mai ai e tau perofetaaga i tuai, ka ko e tau tagata tapu he Atua ne vagavagahau mai he omoi a lautolu he Agaga Tapu.”—2 PETE. 1:21.

TAU MATAKUPU KE MANAMANATU KI AI

Uta fēfē he agaaga tapu e fekau he Atua ke he tau tagata ne tohia e Tohi Tapu?

Ko e heigoa e fakamooliaga kua kitia ko e Tohi Tapu kua mai he agaaga he Atua?

Ko e heigoa haau ka taute he tau aho takitaha ke fakatumau e loto fakaaue haau ma e Kupu he Atua?

1. Ko e ha kua lata ia tautolu ke moua e Kupu omoomoi he Atua?

KUA omai a tautolu i fe? Ko e ha ne ha ha hinei a tautolu? Ko e ō a tautolu ki fe? Ko e ha ne pihia ai e lalolagi? Ko e heigoa ka tupu ki a tautolu ka mamate? Ko e tau tagata ne viko takai he lalolagi kua hūhū e tau hūhū nei. To iloa fēfē e tautolu e tau tali ke he tau hūhū nei mo e falu hūhū aoga foki kaeke ke nakai ha ha ia tautolu e Kupu omoomoi he Atua? Ka nakai fai Tohi Tapu, ko e matapatu faiaoga ha tautolu ko e kumikumiaga fakatagata. Ko e kumikumiaga fakatagata ko tautolu e faiaoga, maeke nakai a tautolu ke moua e tau logonaaga tuga he salamo ke he “fakatufono a Iehova”?—Totou Salamo 19:7.

2. Ko e heigoa ka lagomatai a tautolu ke fakatumau e loto fakaaue ha tautolu ma e Tohi Tapu ko e mena fakaalofa uho mai he Atua?

² Ka ko e mena momoko mooli, ko e falu ne fakaatā e fakaalofa fakamua ha lautolu ma e kupu mooli he Tohi Tapu ke galo fakahaga. (Fakatatai Fakakiteaga 2:4.) Nakai liu a lautolu ō he puhala kua fakafiafia a Iehova. (Isaia 30:21) Nakai lata e mena ia ke tupu ki a tautolu. Maeke mo e lata a tautolu ke gahua he fakatumau e loto fakaaue ha tautolu ma e Tohi Tapu mo e tau fakaakoaga ia. Ko e Tohi Tapu ko e mena fakaalofa aoga mai he ha tautolu a Tufuga fakaalofa. (Iako. 1:17) Ko e heigoa ka lagomatai a tautolu ke fakahokulo e loto fakaaue ha tautolu ma e “kupu he Atua”? Ko e kei ko e manamanatu ke he puhala ne takitaki e tau tagata tohia he Tohi Tapu ke tohi e tau Tohiaga Tapu. Kua putoia he mena ia e manatu he falu fakamooliaga loga ne omoomoi ai. He taute e mena ia kua lata ke fakaohooho a tautolu ke totou mai he Kupu he Atua he tau aho oti ti fakagahua ai e fakatonuaga ia.—Hepe. 4:12.

‘OMOI HE AGAGA TAPU’—FĒFĒ?

3. Fēfē e puhala he tau perofeta mo e tau tagata tohia Tohi Tapu ne ‘omoi he Agaga Tapu’?

³ Fai magaaho he magahala he 1,610 e tau tau—kamata mai he 1513 F.V.N. ke he 98 V.N.—kavi ke he 40 e tagata taane kehekehe ne tohia e Tohi Tapu. Falu ko e tau perofeta ne ‘omoi he Agaga Tapu.’ (Totou 2 Peteru 1:20, 21.) Ko e kupu Heleni ne talahau “omoi” kua kakano “ke hahamo po ke uta he taha matakavi ke he taha matakavi,” ti “maeke ke talahau foki: ke hiki, fakaholo, ke ta atu ai.”a Ko e Gahua 27:15 ne fakaaoga ai ke fakamaama e foulua ne nakai maeke ke tuku atu mo e hiki, po ke fakaholo he puhala pauaki, he matagi. Ko e tau perofeta mo e tau tagata tohia Tohi Tapu ne ‘omoi he Agaga Tapu’ ti ko e Atua ne matutaki, fakaohooho, mo e takitaki a lautolu he puhala he malolō gahuahua haana. Ko e mena ia ne tupu ati tohi e lautolu, nakai ko e tau manatu ni ha lautolu ka ko e tau manatu he Atua. Falu mogo ko e tau perofeta mo e tau tagata tohia ne omoomoi ne nakai ni iloa e kakano he mena ne talahau tuai po ke tohi e lautolu. (Tani. 12:8, 9) E, ko e “tau Tohi Tapu oti kana mai he Agaga he Atua” ti kua tokanoa mai he tau manatu he tau tagata.—2 Timo. 3:16.

4-6. He tau puhala fe kua fakakite e Iehova e fekau haana ke he tau tagata ne tohia e Tohi Tapu? Fakatai.

⁴ Ka e uta fēfē he agaaga tapu e fekau he Atua ke he tau tagata tohia Tohi Tapu? Moua nakai e lautolu e tau kupu tonu po ke tau manatu hokoia ke maeke a lautolu ke fakakite ke he tau kupu ni ha lautolu? Manamanatu ke he puhala ne liga tukutuku he tagata pisinisi e tohi. Ka aoga e kupu tonu, ne tohi ni e ia e tohi haana po ke tala age ai ke he tohikupu e tau kupu oti. Kua lolomi ai he tohikupu ti saini ai he tagata pisinisi. He falu mogo, ne tala age ni e ia e tau matapatu manatu, ti tauteute he tohikupu e tohi, he fakaaoga ni e puhala mo e tau kupu haana. Maeke he tagata pisinisi ke fakahakohako e tohi ti age ke he tohikupu ke taute e tau hikiaga kua lata. Fakahiku ai, ko e tohi kua ha ha i ai e saini haana ti kitia ai kua moua mai ia ia.

⁵ Pihia foki, falu vala he Tohi Tapu ne moua mai he “matalima he Atua.” (Esoto 31:18) Ne vagahau foki a Iehova ke he tau kupu takitaha kua aoga. Ia Esoto 34:27, ma e fakatai, totou e tautolu: “Ti pehe mai a Iehova kia Mose, Kia tohi e koe e tau kupu na, ha kua lata mo e tau kupu ia e maveheaga kua eke e au mo koe katoa mo Isaraela.” Pihia foki, ne tala age a Iehova ke he perofeta ko Ieremia: “Kia tohi a ke he tohi e tau kupu oti kua vagahau atu ai e au kia koe.”—Iere. 30:2.

⁶ Ka e laulahi he tau mena ne tupu, ko e tau manatu ka e nakai ko e tau kupu tonu ne fakamaama fakamana ke he tau loto mo e tau manamanatuaga he tau tagata ne tohia e Tohi Tapu, he fakaatā a lautolu ke fifili e tau kupu ha lautolu ni ke talahau ai. “Ne kumi a ia ne fakamatala kupu ke moua e tau kupu ke fiafia ai e tau tagata; ko e tau mena foki kua tohi ko e tonu ia, ko e tau kupu moli ni,” he talahau he Fakamatalaaga 12:10. Ko e tagata tohia Evagelia ko Luka ne “kumi fakamakutu . . . e tau mena oti kana, tali mai ni he kamataaga, ke tohi fakamatafeiga atu.” (Luka 1:3) Ko e agaaga he Atua kua matakite kua nakai fakailaila he nakai mitaki katoatoa he tagata e fekau haana.

7. Kitia maali fēfē e pulotu he Atua he fakaaoga e ia e tau tagata ke tohi e Tohi Tapu?

⁷ Ko e pulotu lahi he Atua ne kitia he fakaaoga haana he tau tagata ke tohi e Tohi Tapu. He nakai ni talahau he tau kupu e tau vala tala ka e pihia foki e tau fatuakiloto mo e tau logonaaga. Ka e kua ane mai fakaaoga e Iehova e tau agelu mo tau tagata tohia? Kua fakakite kia e lautolu e lauiaaga he tagata tuga e tau logonaaga he matakutaku, momoko, mo e fakaita, ne aga mau ke he tau tagata? He fakaatā e tau tagata taane nakai mitaki katoatoa ke fifili e tau kupu ma e tau manatu ne moua e lautolu he agaaga tapu, ne fakakite he Atua e fekau haana ke he puhala mafanatia, kehekehe, mo e futiaki e tau fatuakiloto mo e tau logonaaga he tau tagata!

FAKATUMAU E FAKAMOOLIAGA KE KITIA

8. Ko e ha kua talahau ai ko e Tohi Tapu kua nakai tatai ke he ha tohi fakalotu foki?

⁸ Loga lahi e fakamooliaga ko e Tohi Tapu ko e Kupu omoomoi he Atua. Kua fakamahani he Tohi Tapu a tautolu ke he Atua nakai tuga falu tohi fakalotu. Ma e fakatai, ko e tau tohiaga faka-Hinitū ne putoia e tau pepa lologo tapu Vedic, ko e tau talahauaga fakalotu hagaao ke he tau lologo nei, fakamauaga pulotu ne fakahigoa ko e tau Upanishad, mo e tau tala mahuiga ne iloa ko e Ramayana mo e Mahabharata. Ko e Bhagavad Gita, ko e tohi ne toka ai e tau fakatonuaga he mahani ko e vala he Mahabharata. He fakaakoaga faka-Puta ko e Tipitaka (Three Collections), taha e volume kua matapatu ke he tau matafakatufono mo e tau puhala he tau maaga ne nonofo ai e tau tagata tapu mo e tau taupō pope. Taha volume foki ne hagaao lahi ke he tau taofiaga faka-Puta. Ko e volume ke toluaki ne fakamau he tau fakaakoaga talahau gutu ha Buddha. Ne nakai talahau e Buddha a ia ko e atua, ti tote e mena ne talahau e ia hagaao ke he Atua. Ko e tau tohiaga he taofiaga Confucius ko e tau fakamauaga he tau mena tutupu, tau matafakatufono he mahani, tau puhala fakamana, mo e tau lologo. Mooli, ko e tohi tapu ha Isalama ne fakaako e taofiaga he taha e Atua mo e fakakite a ia ko e Atua kua nakai fakakaupā e iloilo ti iloa tuai ai, ka e nakai fakakite foki e higoa he Atua ko Iehova, ne totou afe i loto he Tohi Tapu.

9, 10. Ko e heigoa ka fakaako e tautolu hagaao ke he Atua mai he Tohi Tapu?

⁹ Pete he laulahi e tau tohi fakalotu kua tote e mena kua talahau, ka fai mena hagaao ke he Atua, ko e Tohi Tapu kua fakamahani a tautolu ki a Iehova ko e Atua mo e haana tau matagahua. Kua lagomatai ai a tautolu ke kitia e loga he tau vala kehekehe he mahani haana. Kua fakakite he Tohi Tapu e Atua nakai ni kua mua atu e malolō, pulotu, mo e Atua tututonu ka e pihia foki ko e Atua kua fakaalofa ki a tautolu. (Totou Ioane 3:16; 1 Ioane 4:19.) Lafi ki ai, pehē e Tohi Tapu ki a tautolu: “Nakai fakamailoga tagata e Atua. Ka ko e tau tagata he tau motu oti kana ne matakutaku kia ia mo e mahani tututonu, kua talia ai e ia.” (Gahua 10:34, 35) Kakano ai, ko e fai Tohi Tapu kua fakamooli e talahauaga nei. Ko e tau pulotu ke he vagahau kua pehē kavi ke he 6,700 e vagahau ne fakaaoga he lalolagi he vahā nei, kavi ke he 100 ne ha ha i ai ke he 90 e pasene he puke tagata. Ka ko e Tohi Tapu kua fakaliliu, ke he puhala katoa po ke vala ke molea e 2,400 e vagahau. Laulahi e tau tagata he lalolagi ne teitei moua e tau vala ia.

¹⁰ Ne pehē a Iesu: “Kua gahua haku a Matua kua hoko mai ni ke he aho nei, ha ne gahua foki au.” (Ioane 5:17) ‘Ko e Atua ko Iehova mai i tuai tigahau, to hoko ke he tukulagi.’ Ti manamanatu la ke he tau mouaaga oti haana! (Sala. 90:2) Ko e Tohi Tapu hokoia ne fakamahani a tautolu mo e tau matagahua he Atua he vahā i tuai mo e mogonei mo e fakakite e mena ka taute e ia he vahā anoiha. Kua fakaako foki he tau Tohiaga Tapu ki a tautolu e tau mena kua fakafiafia a ia mo e tau mena kua nakai fakafiafia a ia, ti fakakite ai e puhala kua maeke a tautolu ke fakatata ki a ia. (Iako. 4:8) Ua fakaatā e tautolu ha tutuliaga po ke tau manako fakatagata ke takitaki kehe a tautolu mai ia Ia.

11. Ko e heigoa e pulotu lahi mo e mauokafua kua moua i loto he Tohi Tapu?

¹¹ Ko e pulotu lahi mo e mauokafua ne moua he Tohi Tapu kua fakakite foki ko e tohi kua mai he Punaaga ne mua atu e tokoluga ke he tagata. Ne tohi he aposetolo ko Paulo: “Ko hai kua iloa e finagalo [ha Iehova] ke fakaako atu a ia?” (1 Kori. 2:16) Ne fakavē e kupu ia ke he mena ne talahau he perofeta ko Isaia ne hūhū ki a lautolu he vahā haana: “Ko hai kia kua fafati e agaga a Iehova? ko hai foki e tagata kua pulega fakalataha mo ia, kua fakaako ai a ia?” (Isaia 40:13) Ko e tali mooli, nakai fai tagata. Ko e mena ia ko e fakagahua e fakatonuaga faka-Tohi Tapu ke he fakamauaga, tau fanau, fakafiafiaaga, feoakiaga, fakamakutu, fakamooli, mo e mahani mitaki kua tamai e tau fua mua ue atu! Nakai moua e tautolu e fakatonuaga kelea mai he Tohi Tapu. Ko e tau tagata he taha faahi, kua nakai pulotu lahi ke talahau e mena kua aoga tumau. (Iere. 10:23) Ko e fakatonuaga i ai kua fakatumau ke fakahakohako mo e fakafoou he mailoga ai kua nakai hako e fakatonuaga fakamua ia. Ko e ‘tau manatu he tau tagata kua fakateaga,’ he talahau he Tohi Tapu.—Sala. 94:11.

12. Ko e heigoa e tau laliaga kua fakahao e Tohi Tapu ke he tau senetenari?

¹² Ko e taha vala he fakamooliaga ko e Atua mooli ko e Tohia he Tohi Tapu kua mai he fakamauaga tuai ne fakakite e tau laliaga ke moumou e fekau ia. He 168 F.V.N., ko e Patuiki Suria ko Antiochus IV ne lali ke kumi e tau tohi omoomoi he Fakatufono ke tugi. Ne fakaatā he Pule Atu Motu Roma ko Diocletian e poakiaga ke utakehe e tau matakavi feleveia he tau Kerisiano mo e ke tugi e tau Tohiaga Tapu ha lautolu ne fakatoka mai he 303 V.N. Ko e moumouaga ne matutaki ke he hogofulu tau. He mole e senetenari 11 aki, ko e tau pope ne takitaki e tau laliaga ke taofi e fakaholofa he iloilo he Tohi Tapu, totoko e fakaliliuaga he tau Tohiaga Tapu ke he tau vagahau ne aga mau ke he tau tagata. Pete ne tau laliaga pihia ha Satani mo e tau kau haana, kua mau agaia e Tohi Tapu ke hoko mai ke he vahā ha tautolu. Nakai fakaatā e Iehova taha ke utakehe e mena fakaalofa haana ke he tau tagata.

FAKAMOOLIAGA NE TALITONU E TOKOLOGA

13. Maeke a tautolu ke hagaaki atu ke he fakamooliaga fe he agaaga he Tohi Tapu?

¹³ Ha ha i ai foki falu fakamooliaga he agaaga he Tohi Tapu: ko e tataiaga he tau manatu, hakotika fakasaiene, fakamooli e tau perofetaaga, matakehe moolioli, malolō ke hiki e tau momoui, tonutika he fakamauaga tuai, mo e tau tali makona ke he tau hūhū ne totoku he paratafa 1. Manamanatu la ke he mena ka lagomatai e falu ke kitia ko e Tohi Tapu ko e mena mai he Atua.

14-16. (a) Ko e heigoa ne fakaohooho e Musilimi, Hinitū, mo e tagata nakai talitonu ke he Atua he tupumaiaga faka-Atua he Tohi Tapu? (e) Ko e heigoa e fakamooliaga he omoomoiaga faka-Atua he Tohi Tapu kua manako a koe ke fakaaoga he gahua he fonua?

¹⁴ Ko Anwarb ne tupu hake ko e Musilimi he motu ke he Lotouho he Faahi Uta. He nofo fakakū a ia he Faahi Tokelau i Amerika, ne o mai e Tau Fakamoli a Iehova ke he gutuhala haana. “He mogoia,” he ui e Anwar, “na ha ha ia au e manatu kelea he tau lotu Kerisiano ha ko e tau Kautau Fakalotu mo e Hopo Fakafili. Ka ko e tagata fia iloa mena, ne talia e au ke fakaako e Tohi Tapu.” Nakai leva, ne liu a Anwar ki kaina ti galo e matutaki mo e Tau Fakamoli. Fai tau he mole, ne hiki a ia ki Europa, ti liu a ia fakaako e Tohi Tapu haana ti hoko ke he fakahikuaga nei: “Ko e fakamooliaga he tau perofetaaga he Tohi Tapu, ko e tataiaga katoa he tau Tohiaga Tapu, galo he fekehekeheaki he Tohi Tapu, mo e fakaalofa he tau tagata tapuaki ha Iehova ne omoomoi au ko e Tohi Tapu ko e Kupu he Atua.” Ne papatiso a Anwar he 1998.

¹⁵ Ko e tama fifine hogofulumaono e tau ko Asha ne hau he magafaoa malolō faka-Hinitū. “Na liogi ni au ka fano ke he faituga po ke lauia he tau magaaho hagahaga kelea,” he ui e ia, “ka e nakai manamanatu au ke he Atua ka holo mitaki e moui haaku.” Ne matutaki e ia: “Magaaho ne nokonoko he Tau Fakamoli a Iehova e gutuhala haaku, ne maeke e moui haaku ke mafuluhi.” Ne fakaako e Asha e Tohi Tapu mo e iloa e Atua ko e haana Kapitiga. Ko e heigoa ne omoomoi a ia ko e Tohi Tapu kua mai he agaaga he Atua? Ne fakamaama e ia: “Ne tali he Tohi Tapu e tau hūhū takitaha ne hūhū e au. Ne lagomatai ki a au ke moua e tua pete he nakai kitia e Atua—he nakai fano foki au ke he faituga ke hufeilo ke he tupua.”

¹⁶ Ko Paula ne feaki ko e Katolika, ka ko e magaaho ne fuata lahi a ia, ne manamanatu a ia ki a ia na nakai talitonu ke he Atua. Ti fai mena ne tupu. “Ne feleveia au mo e kapitiga ne fai mahina he nakaila kitia e au,” he talahau e ia. “Ko e magahala he tau hipi a ia. He kitia e au a ia kua hiki—ti kua meā mogonei mo e fiafia—ne hūhū au ki a ia, ‘Ko e heigoa e mena ne tupu kia koe, ti hau a koe i fe?’ Ne pehē a ia kua fakaako a ia he Tohi Tapu mo e Tau Fakamoli a Iehova ti kamata ke fakamatala ki a au.” He kitia e kupu mooli faka-Tohi Tapu ne omoomoi e malolō pihia kua futiaki e tagata nakai talitonu ke he Atua ke he fekau he Tohi Tapu, ti talia ai e ia kua mai he Atua.

“HĀU A KUPU KO E HULU IA KE HE HAKU TAU HUI”

17. Ko e heigoa he totou e Kupu he Atua he tau aho takitaha mo e manamanatu fakahokulo ki ai ka taute ma haau?

¹⁷ Ko e Tohi Tapu ko e mena fakaalofa homo ue atu ne foaki e Iehova he puhala he agaaga tapu haana. Kia fiafia he totou ai he tau aho takitaha, mo e to tupu e fakaalofa haau ki ai mo e ki a Ia ne tohia. (Sala. 1:1, 2) Hafagi e tau vala fakaako takitaha aki e liogi, ole ke he agaaga he Atua ke takitaki haau a tau manatu. (Luka 11:13) Kua haia he Tohi Tapu e tau manatu he Atua, ti ko e manamanatu fakahokulo haau ke he mena ne talahau i ai, maeke ia koe ke eke e manamanatuaga he Atua ma haau.

18. Ko e ha kua manako a koe ke matutaki ke fakaako mai he Tohi Tapu?

¹⁸ He matutaki a koe ke tupu e iloilo tonu he kupu mooli, moui ke he mena ne fakaako e koe. (Totou Salamo 119:105.) Onoono ke he tau Tohiaga Tapu tuga he onoono a koe ke he fakaata. Ka kitia e koe e mena kua lata ke hikihiki, taute ā. (Iako. 1:23-25) Manamanatu ke he Kupu he Atua ko e pelu ke papale e tau taofiaga haau mo e ke utakehe e tau fakaakoaga fakavai he tau loto ha lautolu kua mahani molū. (Efeso 6:17) Ka taute pihia e koe, kia loto fakaaue ko e tau perofeta mo e tau tagata taane ne fakaaoga ke tohi hifo e fekau he Tohi Tapu kua mooli na ‘omoi he Agaga Tapu.’

[Tau Matahui Tala]

[Blurb he lau 29]

Totou e Tohi Tapu he tau aho takitaha, mo e to tupu haau a fakaalofa ki a Ia ne tohia

[Fakatino he lau 26]

Ko e tohi kua ha ha i ai e saini haana ti kitia ai kua moua mai ia ia