Nakai Maeke ia Taha ke Fekafekau ke he Tokoua e Iki

1-3. (a) Ko e heigoa e tau lekua fakatupe ke he loga e tau magafaoa, ti kua lali fēfē e falu ke fakamafola ai? (Kikite fakatino he kamataaga.) (e) Ka manamanatu e tau matua ke hiki mamao mai he tau magafaoa ha lautolu, ko e heigoa e tau tupetupe ha lautolu ke he feakiaga he tau fanau ha lautolu?

KO E taane ha Marilyn ko James, ne mategūgū he liu ki kaina he gahua he tau aho oti.a Ko e totogi haana ne moua, kua lata ni ma e levekiaga ha lautolu he tau aho takitaha. Ne manako a Marilyn ke fakamukamuka e moui he taane haana mo e ke moua he tama taane ha laua ko Jimmy e tau mena mitaki tuga he tau kapitiga aoga haana. Ne manako a ia ke lagomatai e magafaoa fakalaulahi haana mo e fakaputu foki taha tupe ma e vahā i mua. Tokologa he tau kapitiga haana ne hiki atu ke he falu motu ke lahi e totogi ka moua. Ka ko e mogo ne manamanatu a Marilyn ke hiki mamao mai he magafaoa haana, nakai iloa e ia e mena kua lata a ia ke taute. Ko e ha?

² Fakamomoko ki a Marilyn he manamanatu ke he mena ka tupu ka toka e ia e magafaoa fakahele haana. Ko e tapuaki auloa ki a Iehova ko e vala tumau he magafaoa ha lautolu. To matutaki fēfē a lautolu ke taute pihia ka nofo mamao a ia? He magaaho taha, ne manamanatu a ia ke he falu kua hiki mamao mai he tau magafaoa ha lautolu, ti tuga kua fekafekau agaia a lautolu ki a Iehova. Maeke mooli kia a ia ke feaki e tama taane haana he Initanete mo e fakaako a ia ke fekafekau ki a Iehova?​—Efeso 6:4.

³ Ne kumi lagomatai a Marilyn. Nakai manako e taane haana ke fano kehe a ia, ka e pehē a ia to nakai lali a ia ke taofi a Marilyn ka manako ke fano. Ko e tau motua mo e falu he fakapotopotoaga haana ne hataki a ia ke ua fano, ka e tala age falu matakainaga fifine ke fano: “Ka fakaalofa a koe ke he magafaoa haau, to fano a koe. Maeke agaia a koe ke fekafekau ki a Iehova.” Pete he fakauaua a Marilyn, ne mavehe a ia ki a James mo Jimmy ti fina atu ke gahua tupe he taha motu. “To nakai leva e fano haaku,” he mavehe e ia.

MATAGAHUA HE MAGAFAOA MO E TAU MATAPATU FAKAAKOAGA HE TOHI TAPU

4. Ko e ha e tau tagata tokologa ne hiki mamao mai he magafaoa ha lautolu? Ko hai ne fa feaki e tau tama he tau matua ne hiki mamao?

⁴ Nakai manako a Iehova ke mamate hoge e tau fekafekau haana. (Sala. 37:25; Fakatai 30:8) Tali mai he vahā i tuai, ne hiki e tau tagata ha Iehova ke nakai lauia he nofogati. Ke nakai mamate hoge, ne fakafano e Iakopo e tau tama taane haana ki Aikupito ke fakatau mena kai.b (Kene. 42:1, 2) Kehe ai, ko e laulahi ne hiki he vahā nei kua nakai mamate hoge, ti ko e ha ne hiki a lautolu? Tokologa ne loga lahi e tau kaitalofa. Falu ne nonofo he matakavi ne tokolalo e tuaga fakatupe. Ha kua manako a lautolu ke moua e tau koloa mitaki mo e tokotoko mitaki e moui, liga hiki a lautolu mai he tau magafaoa ha lautolu ke he matakavi ne mukamuka lahi ke moua e gahua tupe. Ko e tau matua ne hiki kehe he kaina ne fa toka e tau fanau ha lautolu ke feaki hake he falu, tuga e taha matua, tama lahi, tau matua tupuna, falu magafaoa, po ke tau kapitiga. Pete kua momoko lahi ke toka e tau magafaoa ha lautolu, tokologa ne hiki ke gahua tupe he tau matakavi ne mamao mai mo kaina ne logona hifo kua nakai fai puhala foki a lautolu.

5, 6. (a) Ko e heigoa ne fakaako e Iesu hagaao ke he fiafia mo e haohao mitaki? (e) Ko e heigoa e tau koloa he tino ne fakaako e Iesu e tau tutaki haana ke liogi ke moua? (i) Fakamonuina fēfē e Iehova a tautolu?

⁵ He vahā ha Iesu, tokologa e tagata ne mativa. Ne liga manatu a lautolu ane mai loga e tupe ha lautolu, liga to fiafia lahi mo e haohao mitaki a lautolu. (Mare. 14:7) Ka e nakai manako a Iesu ki a lautolu ke falanaki ke he tau mena mole vave. Manako a ia ki a lautolu ke falanaki ki a Iehova, ha kua tumau tukulagi e tau monuina haana. He haana a Lauga he Mouga, ne fakaako e Iesu ko e fiafia mooli mo e haohao mitaki kua moua mai he tuaga kapitiga ha tautolu mo Iehova, nakai mai he tau mena ne ha ha ia tautolu po ke mai he tau malolō ni ha tautolu.

⁶ He liogi fakatai haana, ne nakai fakaako e Iesu a tautolu ke liogi ke moua e moui tokotoko mitaki. Ne fakaako e ia a tautolu ke liogi ma e “tau mena kai, ke lata ke he aho taha.” Ne fakaako fakamaali e Iesu e tau tagata fanogonogo haana: “Aua neke tanaki e mutolu e tau koloa ma mutolu ke he lalolagi.” Ti lafi e ia: “Ka kia tanaki e mutolu e tau koloa ma mutolu ke he lagi.” (Mata. 6:9, 11, 19, 20) Maeke ia tautolu ke falanaki to fakamonuina e Iehova a tautolu tuga ni he mavehe e ia. Loga atu foki e tau monuina he Atua ke he talia hokoia ni haana. Ko e maveheaga to foaki mai e ia e tau mena oti kua lata mooli mo tautolu. Ko e puhala hokoia ni ke moua e fiafia mo e haohao mitaki mooli ko e falanaki ke he ha tautolu a Matua fakaalofa ko Iehova, ka e nakai ko e tau tupe.​—Totou Mataio 6:24, 25, 31-34.

7. (a) Age e Iehova ki a hai e kotofaaga ke feaki e tau fanau? (e) Ko e ha kua lata ke tokoua e matua ke feaki e tau fanau ha laua?

⁷ Ko e taute he finagalo he Atua kua putoia e leveki he tau matagahua fakamagafaoa ha tautolu he puhala ne manako a Iehova ke taute e tautolu. Ma e fakatai, ne poaki he Fakatufono a Mose e tau matua ke fakaako ni e lautolu e tau fanau ha lautolu ke fekafekau ki a Iehova. Ko e tau Kerisiano ne manako ke fakafiafia a Iehova kua lata ke taute foki e mena nei. (Totou Teutaronome 6:6, 7.) Ne tuku age he Atua e kotofaaga nei ke he tau matua, nakai ke he tau matua tupuna po ke ha tagata foki. Pehē e Patuiki ko Solomona: “Haku tama tane na e, kia fanogonogo mai a ke he tau kupu ne fakaako atu ai he matua tane hāu; aua neke tiaki foki e koe e poaki he hāu a matua fifine.” (Fakatai 1:8) Manako a Iehova ke he tau magafaoa ke nonofo auloa ke maeke he tau matua tokoua ke fakaako mo e takitaki e tau fanau ha laua. (Fakatai 31:10, 27, 28) Ka logona he tau fanau e tau matua ha lautolu kua tutala hagaao ki a Iehova mo e kitia e puhala kua fekafekau a laua ki a Iehova he tau aho takitaha, kua fakaako e tau fanau ke taute pihia.

TAU FUA NE NAKAI AMANAKI KI AI

8, 9. (a) Ko e heigoa e tau hikiaga ne fa tupu ka nofo kehe e taha matua mai he magafaoa? (e) Ka nakai nonofo auloa e tau matua mo e tau fanau, moumou fēfē he mena nei e magafaoa?

⁸ Tokologa ne manamanatu ke toka e tau magafaoa ha lautolu ne mailoga to liga fai lekua e fifiliaga ha lautolu. Ka e nakai iloa tonu e lahi he lauiaaga he fifiliaga pihia ke he magafaoa haau. (Fakatai 22:3)c He nakai leva e hiki kehe a Marilyn, ne kamata a ia ke momoko lahi he nofo mamao mai he magafaoa haana. Ne momoko foki e taane mo e tama taane haana. Ne hūhū tumau e tama taane haana ko Jimmy, “Ko e toka he ha e koe au?” Ne gahoa ni e mahina ne fakatoka e Marilyn ke fano, ka e fai tau he mole, kua matakutaku a ia ke kitia e hikiaga he magafaoa haana. Ko Jimmy kua nakai ko e tama taane ne iloa e ia fakamua. Ne tote fakahaga e tutala haana ke he matua fifine ti nakai makai ke talahau e tau logonaaga haana. Pehē a Marilyn, “Nakai fai fakaalofa a ia ki a au.”

⁹ Ka nakai nonofo auloa e tau matua mo e tau fanau ko e magafaoa, ko e ha lautolu a tau logonaaga mo e tau tuaga ke he tau mena hako mo e hepe ka lauia ai.d Ka ikiiki lalahi e tau fanau mo e ka leva e nonofo kehe mai mo e tau matua ka lahi atu e lekua. Ne fakamaama e Marilyn ki a Jimmy kua taute e ia e foakiaga nei ke lagomatai aki a ia, ka e ki a Jimmy ne tuga kua nakai fakaalofa e matua fifine haana ki a ia. He kamataaga, ne ita a Jimmy he galo a ia. Ka e fakamui, he ahiahi atu a ia ki a Jimmy, ne ita a Jimmy he liu mai a ia. Pihia foki e tokologa he tau fanau ne vevehe mai he tau matua ha lautolu, ne talitonu a Jimmy kua nakai lata e matua fifine haana ke fakakite ki ai e fakaalofa mo e omaoma.​—Totou Tau Fakatai 29:15.

10. (a) Ka age he tau matua e tau mena fakaalofa ka e nakai ko e magaaho mo e logonaaga ha lautolu, ko e heigoa ka tupu ke he tau fanau ha lautolu? (e) Ko e heigoa ka galo he magafaoa he mogo ka nofo kehe e taha matua?

¹⁰ Ha kua nofo mamao a Marilyn mai ia Jimmy, ne lali a ia ke fakamitaki e tuaga he fakafano e tau tupe mo e tau mena fakaalofa ki a Jimmy. Ka e mailoga e ia hane poka kehe e ia e tama taane haana. Kua fakaako e ia e tama haana ke fiafia lahi ke he tau tupe ka e nakai ke he magafaoa haana po ko Iehova. (Fakatai 22:6) Momoko ai, ne tala age a Jimmy ki a ia ke ua liu mai ki kaina ka e fakatumau ke fakafano mai e tau mena fakaalofa. Fakahiku ai ne fifili a Marilyn kua nakai maeke a ia ke feaki e tama haana he tohitohi, hea telefoni, mo e tutala puhala he vitiō. Fakamaama e ia, “Nakai maeke ia koe ke kuku e tama haau po ke figita a ia to fano ke mohe, i loto he Initanete.”

11. (a) Lauia fēfē e fakamauaga he nonofo kehekehe ma e gahua tupe? (e) Mogo fe ne mailoga e Marilyn kua lata a ia ke fakalataha mo e magafaoa haana?

¹¹ Ne matematekelea foki e fakafetuiaga ha Marilyn mo Iehova. Ne taha ni e aho po ke nakai katoa ai he fakalataha a ia mo e fakapotopotoaga haana he faahi tapu. Ne lekua foki e fakafetuiaga haana mo e taane haana. Kua eketaha a ia ke totoko atu e takitaki gahua haana ne manako ke mahani feuaki mo ia. Ha kua nakai maeke a James mo Marilyn ke fetogitogiaki ke he tau lekua ha laua ni, ne tutala a laua ke he falu tagata ke he tau logonaaga ha laua ti teitei taute e mahani faivao. Mailoga e Marilyn pete he nakai mahani faivao a laua, kua hagahaga kelea e fakamauaga ha laua. Ne fakaako he Tohi Tapu e tau hoa mau ke felevekiaki e tau logonaaga mo e tau manako fakataane mo e fifine ha laua. Ha kua mamao e tau nonofoaga ha Marilyn mo James, ne nakai maeke ia laua ke moua e magaaho ma laua ni mo e fakafetuiaga ne kua lata ma e tau hoa mau. (Lo. a Solo. 1:2; 1 Kori. 7:3, 5) Ti nakai maeke a laua ke tapuaki ki a Iehova fakalataha mo e tama taane ha laua. Pehē a Marilyn, “He iloa e au he fonoaga kua aoga lahi ke taute tumau e tapuakiaga he magafaoa ha tautolu ke hao he aho lahi ha Iehova, maama e au kua lata au ke fano ki kaina.” Lata a Marilyn ke liu atihake e fakafetuiaga haana mo e magafaoa haana mo Iehova.

FAKATONUAGA MITAKI MO E KELEA

12. Ko e heigoa e fakatonuaga he Tohi Tapu ka lagomatai a lautolu kua nonofo kehe mai he tau magafaoa ha lautolu?

¹² Magaaho ne fifili a Marilyn ke liu ki kaina, fai ne tala age ki a ia e fakatonuaga mitaki ti fai ne tala age e fakatonuaga kelea. Nava e tau motua he fakapotopotoaga haana ki a ia. Lali falu ke fakaohooho a ia ke nofo ti tala age to nakai lahi e tupe haana ka moua ka liu ki kaina. “Nakai leva to liu mai a koe,” he ui e lautolu. He nakai talahau e tau tala fakalolelole pihia, kua lata e tau Kerisiano ke “fakaako . . . ke he tau tamāfine ke fakaalofa ke he tau tane ha lautolu, kia fakaalofa foki ke he tau fanau ha lautolu,” mo e “kia nonofo kaina,” po ke leveki e tau magafaoa ni ha lautolu. He puhala nei, to nakai ekefakakelea he tau Kerisiano e higoa he Atua.​—Totou Tito 2:3-5.

13, 14. Ko e ha kua lata a tautolu ke moua e tua ke nakai talia e tau manako he magafaoa? Talahau e fakafifitakiaga.

¹³ Ko lautolu kua toka e magafaoa ka e o atu ke gahua he taha matakavi kua momoui hake he tau feakiaga ne taofi lahi ke he tau aga fakamotu mo e tau magafaoa, mua atu ke he tau mamatua. Kua lata e Kerisiano ke malolō e tua ke fehagai mo e tau manako he magafaoa haana kaeke kua nakai fakafiafia he tau manako nei a Iehova.

¹⁴ Manamanatu ke he tala ha Carin: “Magaaho ne fanau e tama taane haaku ko Don, ko au mo e taane haaku kua gahua he taha motu, ti ko e kamata laia au ke fakaako e Tohi Tapu.” Ne amanaki oti e magafaoa to ta atu e Carin a Don ke he tau matua haana ato lahi e tupe haana mo e taane ka moua. He magaaho ne pehē a Carin to leveki ni e ia a Don, ne fakahigoa he tau magafaoa haana a ia, pihia foki mo e taane haana, ko e fifine teva ti fekī ki a ia. Pehē a Carin: “He mogoia, ne nakaila iloa katoatoa e au e lekua he toka a Don mo e tau matua haaku ke he tau tau gahoa. Ka e iloa e au ne tuku mai e Iehova e gahua ki a maua ko e tau matua ke feaki e tama taane.” He magaaho ne liu foki a ia fai tama, ne poaki malolō e taane haana ne nakai ko e Fakamoli ke fakatō tama. Ko e fifiliaga mitaki ne taute e Carin he magaaho fakamua ne mautauteute mitaki a ia, ti maeke a ia ke taute foki taha fifiliaga kua fakafiafia a Iehova. He mogonei, ko ia, taane haana, mo e tau fanau kua fiafia oti ha kua fakalataha auloa. Ane mai fakafano atu e Carin taha po ke tokoua e fanau haana ke feaki he falu, liga to kehe lahi mahaki e fua.

15, 16. (a) Feaki hake fēfē a Vicky he mogo ne tote? (e) Ko e ha ne fifili a ia ke nakai feaki hake pihia foki e tama fifine haana?

¹⁵ Ko e Fakamoli ne higoa ko Vicky ne talahau: “Fai tau ne feaki he tupuna fifine haaku au, ka e toka he tau matua haaku e tehina tote haaku mo laua. He liu atu au ke he tau matua haaku, kua hiki tuai e tau logonaaga haaku ki a laua. Atāina e tehina haaku ke talahau e tau manatu haana ki a laua, ke kuku atu ki a laua, mo e moua e fakafetuiaga tata mo laua. Ne mamao e logonaaga haaku ke he tau matua, ti pihia foki he lahi hake au, ne uka au ke fakakite ki a laua e tau logonaaga mooli haaku. Ne tala age au mo e tehina haaku ke he tau matua ha maua to leveki e maua a laua ka momotua. Ka e to taute e au ha ko e matagahua, ka e to leveki he tehina haaku ha ko e fakaalofa.

¹⁶ “Manako e matua fifine haaku mogonei ke ta age e au e tama fifine haaku ke leveki e ia, tuga ni ne fakafano atu e ia au ke he matua fifine haana.” Nakai talia fakalilifu ai e Vicky. Ne manako a ia mo e taane haana ke feaki hake e tama ni ha laua ke fakaalofa ki a Iehova. “Nakai manako au ke fai lekua e fakafetuiaga haaku he vahā i mua mo e tama fifine haaku,” he ui e Vicky. Kua iloa e ia ko e puhala ni ke kautū a ia ko e fakaalofa ki a Iehova mo e tau matapatu fakaakoaga haana kua mua hake ke he tau koloa mo e magafaoa foki haana. Ne talahau fakamaaliali e Iesu: “Nakai maeke ia taha ke fekafekau ke he na iki tokoua,” ke he Atua mo Mamone.​—Mata. 6:24; Esoto 23:2.

“FAKAMONUINA” E IEHOVA E TAU LALIAGA HA TAUTOLU

17, 18. (a) Ko e heigoa e fifiliaga kua ha ha i ai tumau he tau Kerisiano? (e) Ko e heigoa e tau hūhū ka fakatutala a tautolu ki ai he vala tala ka mui mai?

¹⁷ Ko e ha tautolu a Matua ko Iehova, ne mavehe ke tuku mai e tau mena oti kua lata mooli ma tautolu kaeke kua tuku fakamua e tautolu e Kautu mo e haana tututonu he tau momoui ha tautolu. (Mata. 6:33) Ha ko e maveheaga nei, kua fai fifiliaga tumau e tau Kerisiano mooli. Pete he fehagai a tautolu mo e tau lekua uka lahi mahaki, kua fai puhala tumau ke fakafiafia a Iehova mo e muitua e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu. Mavehe e Iehova ke tuku mai ki a tautolu e “mena ke hao ai.” (Totou 1 Korinito 10:13.) Ko e tau liogi mo e omaoma ha tautolu ki a Iehova kua fakakite e falanaki ha tautolu ki a ia. (Sala. 37:5, 7) To kitia e Iehova e tau laliaga ha tautolu ti foaki mai e tau mena oti kua lata mo tautolu. To “fakamonuina” e ia e tau momoui ha tautolu.​—Fakatatai Kenese 39:3.

¹⁸ Ka ko e heigoa ka taute e tautolu ke liu atihake e malona ne tupu mai he nonofo kehekehe? Maeke fēfē ia tautolu ke leveki e tau manako fakatino he magafaoa ha tautolu ka e nakai nonofo kehe mai ia lautolu? Ti maeke fēfē ia tautolu ke lagomatai fakaalofa e falu ke nonofo mo e tau magafaoa ha lautolu? To fakatutala e vala tala ka mui mai ke he tau hūhū nei.