Veveheaga 12
Ko e Pule Tonu ke Eke ai e Lalolagi Nei mo Parataiso
1. (a) Ko e heigoa e tau mena ne kua lata ke ha i ai e pule tututonu ke he lalolagi oti? (e) To taute nakai he Atua e lalolagi ke eke mo parataiso?
KUA lahi ni e fia moua he tau tagata e pule kua tonu ma e lalolagi nei! Kua lata ke talia he tau tagata oti ko e lalolagi nei he vaha nei nakai ko e parataiso. Mativa mo e hoge he tau aho oti kua eke ia mo mena kua mahani ki ai e tau miliona he tau tagata. Muikau e tau maaga lalahi ha kua fofo e lautolu e fulufuluola mooli, kua fakakona e matagi hauhau, katoa foki mo e tau vai kua hā hā i ai. Kua loga fakahaga e tau taone lalahi kua eke ai mo tau ‘vao’ he mahani kelea, ti kua matakutaku ai e tau tagata ke toka e tau kaina ha lautolu ka po. Kua nakai tuai tatai tuga mo e finagalo he Atua ma e tagata! Kua mitaki ke iloa, nakai nimo he Atua e finagalo haana! Ha kua fakamanatu mai e ia ki a tautolu: “To pihia ni haku a kupu kua fina atu ai he gutu haku, nakai liu noa mai a ia kia au; ka to eke ni e mena kua loto au ki ai.” (Isaia 55:11; kikite foki Kenese 2:8, 15; 1:28.) To taute ai e ia e lalolagi nei mo parataiso fulufuluola.
2. To hao fefe a tautolu ke he fakatokaaga foou he Atua?
2 Kua teitei fakamahaikava tuai e Iehova e fakatokaaga matahavala katoa nei. Ka moua e koe e fakamooliaga a Iehova he mogonei, to moua e koe e fakamouiaga ke hao atu ai ke he fakatokaaga foou he Atua. Ko e heigoa e aoga he tau mena nei kia koe?
KO E FAKAVEAGA HE PULE TUTUTONU
3. Ko e heigoa e fakatokaaga he Atua ke fakafoou e ia e tututonu?
3 Ko e manako he tau tagata oti, kua teitei katoa tuai e ono e afe he tau tau, kua liliu ke fakatatai ai mo Iehova ko e Atua, ko ia ko e tufuga haana. (2 Korinito 5:20) Ke liuaki mai e tututonu ke he lalolagi nei kua taute e Iehova e tufaaga uho, “ka hoko mai e katoatoaga he tau tau ne kotofa.” Ko e fakaveaga po ke pule mai he kautu a Keriso. Tuga he kitia e tautolu, ko e Kautu he Atua kua kamata tuai haana a pule ke he lagi kua teitei hoko mai foki haana a malōlo ke he tau matagahua he lalolagi nei. Ko e heigoa haana a kakano ke taute ai e mena nei? “Kia fakamaopoopo ai e ia e tau mena oti kia Keriso ka hoko mai e katoatoaga he tau tau ne kotofa, ko e tau mena ha he lagi katoa mo e tau mena ha he lalolagi, ha ia ia ni.” (Efeso 1:9, 10) Ko e fakaveaga nei he Atua ko e puhala haia kua taute e ia ki a lautolu ha he lalolagi kia tatai ai mo e haana pule hā hā he lagi. Ko e mena haia kua liogi a tautolu ki ai he pehe ai a tautolu: “Kia hoko mai hau a kautu. Kia eke hau a finagalo ke he lalolagi, tuga ne eke ke he lagi.”—Mataio 6:10.
4. (a) Ko e heigoa e tau hikihikiaga he tau fakafehagaiaga he tau tagata ka moua mai ai he Kautu? (e) Ko e ha ka nakai liu ai ke fai felakutaki, ti ko e heigoa e aoga he mena ia ke he tau tagata?
4 Ko e heigoa e kakano he tau mena nei hagaao ke he fakafehagaiaga fakatagata? Kua fakafetui ai ke he tapuakiaga mea he ha lautolu a Matua hā hā he lagi, ko e tau tagata kehekehe mai he tau motu oti, to nonofo a lautolu fakalataha ko e magafaoa taha he tau mahakitaga mo e tau matakainaga! (Gahua 10:34, 35; 17:26) Ko e kautu he Atua mai he “Iki he mafola” kua pule ke he lalolagi katoa, to nakai liu mavehevehe e lalolagi nei ha ko e tau pule fakalalolagi. To nakai hā hā i ai e fakalotomotu mo e hula ke fakatupu e fevihiatiaaki, felatauaki mo e fakamaligi toto. (Isaia 9:6, 7) Ko e tau kanavaakau keli tagata kua toe agaia ka mole atu a Amaketo to moumou oti tukulagi e tau mena ia. (Esekielu 39:9, 10; Salamo 46:8, 9) To nakai liu ke fakakite mai ai he tau tohi tala a lautolu kua pakia he tau, nakai fai fifine takape po ke tau fanau ne mamate e tau matua tane he tau, to nakai liu moumou ai e tau kaina mo e tau motu ke he tau pomu. Pihia ai e monuina ma e tau tagata oti!
5. Ko e ha ka nakai fai fakafiliaga hehē ai i lalo hifo he pule a Keriso?
5 Mai he nofoaiki haana ha he lagi ko Iesu Keriso to fakamaopoopo e ia e tau matagahua he lalolagi ke he puhala ke tumau ai e tau monuina. Kua lahi ni e mitaki ha kua kamata tuai ke fakakite e ia haana a tau fakaakoaga, kua tuku foki e ia haana moui ma lautolu kua eke mo tau tagata haana! Kua pehe mai foki e Tohi Tapu, to nakai—fai kamatamata, fakatupetupe, fakakelea, po ke mate foki—ke liliu kehe mai a Iesu ke he tauteaga he mena kua tonu. To iloa mooli ai e tautolu, mai he haana a pule to nakai fai mena ke tupetupe ai, to ai fai fakafiliaga nakai tonu po ke ulu moumou.—Isaia 11:2-5.
6. Ko e faga tagata fefe a Iesu, ke maeke ai ia tautolu ke fiafia ke eke a ia mo Pule?
6 Nakai kia fakaaue foki a koe ki a ia ko e pule kua vagahau tumau e tau mena tonu? Pihia e mahani a Iesu. (Ioane 1:14; 18:37) Ko hai kia kua nakai fia fakalataha mo ia kua fakakite e mafanatia mooli mo e fiafia mooli ke he falu? Ne faifano a Iesu mo e fakamatala e ia e tala mitaki, ne talahau mai pehe e Tohi Tapu, ne fakaaoga e ia e malōlo ne foaki age he Atua ki a ia, ke fakamalōlo e tau tagata gagao, ke he faahi fakatino mo e faahi fakaagaga. (Mataio 9:35, 36) Pete ni ko e mena mitaki lahi ke moui he vaha ne taute ai e Iesu e tala mitaki ke he lalolagi nei, ka e mua atu ni ke momoui ai ke he lalolagi nei he vaha ka taute ai e ia e malōlo ke lata ai mo e tau tagata oti.
7. Ko e tau faga tagata fefe ka pule fakalataha mo Iesu ke he Kautu hana he lagi?
7 To fakalataha mo Iesu ke he kautu hā hā he lagi e 144,000 he tau patuiki mo e tau ekepoa ko lautolu oti kua fifili he Atua mai he tau tagata nukua taute fakamitaki katoatoa ai he Atua. (Fakakiteaga 5:10) Ko lautolu oti nei, ko e tau tagata kua fakamooli ha lautolu a fakaalofa ke he tututonu a to hoko ke he mate.—Fakakiteaga 14:1, 4, 5; 2:10.
8. (a) To fai hukui nakai e Kautu a Keriso he lagi ha i ai ke he lalolagi nei? (e) Ko hai ka fifili a lautolu ia?
8 Ka ko e fakatufono nei hā hā he lagi, to fai hukui nakai ke he lalolagi nei? E, kua pihia ni! Pete ni he mogonei, ko e fakapotopotoaga ha he lagi kua fifili ai a lautolu ne kua tua fakamooli mo hukui ki loto he fakapotopotoaga Kerisiano, kua fekafekau ai a lautolu ke he takitakiaga he agaga tapu he Atua. (Isaia 32:1, 2; Gahua 20:28) Ko e mena haia kia falanaki ai a tautolu ki a Keriso to kitia e ia e tau tagata kua tu tonu he lalolagi nei kua kotofa ai ke eke mo tau hukui he fakatufono he kautu, ti eke ai agataha haana a pule ke fakatonu ai e tau gahua he lalolagi nei. Ha ko lautolu nei kua eke mo hukui he Patuiki ke he puhala taute pauaki, ko e mena haia kua fakahigoa ai he Tohi Tapu a lautolu ko e “tau iki.” To fakamooli a lautolu oti kua mahani hakohako ke he Atua mo e fakaalofa ke he ha lautolu a tau matakainaga. Ko e agaga tapu taha ia ni ne takitaki aki e Patuiki ha lautolu hā hā he lagi, to takitaki ai foki a lautolu.—Salamo 45:16.
9. To eke nakai e kili he tagata po ke haana a fanauaga mo mena ke lauia ai e puhala he haana a tauteaga?
9 Nakai ko e tau tagata kehekehe, po ke tau lanu kehekehe he tau tino, po ke tau motu ne fanau ai a lautolu, ke fakahēhē ai e puhala ha lautolu kua fifili he iki ke fakaaoga ai e fakatufono he Atua. (Teutaronome 10:17; Roma 2:11) To fakafifitaki he “tau iki” e mahani he ha lautolu a Patuiki, to fekafekau ai a lautolu mo e mahani holoilalo mo e lagomatai, ke moua ai e mafola ke he ha lautolu a tau matakainaga. Ka to fakatumau a lautolu ke lagaki hake e tututonu he Atua.—Mataio 11:29; 20:25-28.
10. Ke fakatatai mo e vaha nakai fai puipuiaga mo e matakutaku kua mahani mau ai nei, to fefe la e tau mena he vaha ka nonofo ai ki lalo hifo he pule tututonu a Keriso?
10 Ka mole atu he fakamea e lalolagi nei ki a lautolu kua mahani kelea, ko e agahala to nakai liu tupu foki. (Salamo 37:9-11) To nakai liu foki ke fai leoleo, tau fale puipui, tau filifili lapatoa, tau pu kaiha, tau puha tupe, tau fakamau gutuhala, mo e tau ki. I lalo hifo he pule tututonu he Kautu, kia iloa e koe ko lautolu ka tukituki mai ke he gutuhala haau ko e kapitiga a ia. To hā hā i ai e ataina mai he matakutaku ke he ha mena ke pakia ai. Ti nakai liu matakutaku foki taha ke evaeva fano ke he tau fonua fulufuluola ke he po mo e kitekite atu ai ke he tau fetu ko e tau gahua he tau lima he Tufuga. Kua pihia foki e mooli i loto he fakapotopotoaga he Atua ke he tau mena fakaagaga, to pihia foki ke he tau mena fakafaahi tino, “ka to nonofo fakatekiteki a lautolu, to nakai ha i ai foki taha ke fakamatakutaku atu kia lautolu.”—Esekielu 34:28.
TOKANOAAGA MAI HE HALA KE MOUA AI E MALŌLO MO E MOUI
11. Kehe mai he fekafekauaga he tau patuiki, ko e heigoa foki e falu a fekafekauaga ka taute ai e lautolu ka hā hā i ai he fakatufono a Keriso? Ko e ha?
11 Ko e kamataaga he fakaholoaga he Kautu to haofia ai e tau tau ne taha e afe. Ko e vaha ia ko Iesu Keriso katoa mo lautolu kua fakalataha mo ia ke he fakatufono hā hā he lagi, to nakai ko e tau patuiki hokoia ni, ka to eke foki a lautolu mo tau ekepoa he Atua ma e tau tagata oti. (Fakakiteaga 20:6) Ko e heigoa e kakano? Ko e mena kua pihia ai ha ko lautolu oti hā hā he lalolagi “ha ko e mena to toka noa ai e tau mena ne eke mai he tupaaga ke he mena popo vave” ke maeke ai ke “hoko atu ai ke he tokanoaaga ha ha he monuina he fanau he Atua.” (Roma 8:21) Pete ni he mole atu e fakaotiaga ha lautolu ne mahani kelea, ka ko lautolu ka hao ai ke he lalolagi nei, nakai la mitaki katoatoa a lautolu ha ko e hala mai ia Atamu. Ko e tau manako hepe ha ko e tino nakai mitaki katoatoa kua fetoko tumau ni ke he tau manako tonu he manatu mo e loto. (Roma 7:21-23) Ke, eke ai a lautolu mo fanau he Atua ki loto he haana magafaoa fakamua kia talia e fekafekauaga he tau ekepoa he Atua he lagi. Ko e heigoa ha lautolu nei ka taute?
12. (a) Ko e heigoa e malōlo mahomoatu ka moua ai e lautolu i loto he kautu a Iesu he lagi? (e) Ko e monuina fefe ka moua he tau tagata?
12 To hā hā ia lautolu e pule malōlo ne nakai ha i ai he tau fakatufono he lalolagi he mogonei: ko e malōlo ke fakamea ai e tau tagata mai he hala mo e nakai mitaki katoatoa. Ko e malōlo nei kua hā hā ia lautolu e tau ekepoa he Atua he lagi kua maeke ai ha ko e poa he lukutoto a Iesu. Ko e tama he Atua mo e haana tau ekepoa to fakaaoga ai e tau monuina mai he poa a Iesu fakatonu ni ki a lautolu oti kua omaoma. (Ioane 1:29; 1 Ioane 2:2) Ko e tufaaga uho nei kua fakakite mai pehe he Tohi Tapu, “e vailele tavana ko e vai he moui” kua lele mai he “nofoaiki he Atua mo e Punua mamoe” “ko e tau lau foki he akau ke fakamalolo ai e tau motu.” (Fakakiteaga 22:1, 2) Kua tupu tumau e mahani tututonu mo e lagomataiaga foki he tau ekepoa, to tupu fakahaga ai a lautolu ke fuata mo e malōlo, a to hoko atu ai ke he malōlo katoatoa he tau tino mo e tau loto manamanatu. To fakatokanoa ai a lautolu mai he liliaga ke he hala mo e mate ne tupu mai ia Atamu.—Ioane 11:26.
13. (a) Fefe he fakamaama mai he Fakakiteaga 21:4 e tau monuina ka tamai he kautu ia? (e) Ko e heigoa e mena ne taute e Iesu he haana a nofo ke he lalolagi kua fakakite ai to tamai pihia e ia e tau monuina loga?
13 E, ko e puhala haia, kua fioia he Atua “to holoholo kehe he Atua e tau hihina mata oti mai he tau mata ha lautolu; ti nakai tuai fai mate, po ke fakatutuku, po ke tagi, ti nakai tuai fai matematekelea; ha kua mole atu e tau mena fakamua.” (Fakakiteaga 21:4) Ko e mitaki hā a ia ke moua e moui mo e malōlo katoatoa! Ha kua pihia ni he fakamalōlo he Tama he Atua e tau lepela, kulikuli mo e tau mata pouli he nofo ai a ia ke he lalolagi nei, ti ko e haana a pule tututonu to uta kehe ai e tau gagao kehekehe mo e tau matematekelea. (Mareko 1:40-42; Ioane 5:5-9; Mataio 9:35) To mole atu ia e tau falegagao mo e tau inisua he tau momoui! Ka uta kehe e tau gagao mo e mate, to holoholo kehe ai e tau hihina mata oti mai he lalolagi katoa. (1 Korinito 15:25, 26) Ne pihia ai e mitaki ke fiafia ha kua fakaataina mai he hala, mo e maeke ai ke fuafua ai fakamitaki ke he tuaga he Atua ke fakamatala ai, e manatu mo e mahani!
FAKAFELEVEIA MAI A LAUTOLU NE MAMATE
14. Ko e heigoa e fakatokaaga ma e tau tagata mamate ne fakakite mai e Iesu he Ioane 5:28, 29?
14 Hā hā i ai foki e tau amaamanakiaga fiafia ki a lautolu ne fakaalofa a koe ki ai ka kua mamate, to maeke a lautolu ke moua e tau monuina ha ko e pule tututonu he Tama he Atua ke he lalolagi nei. Ne fakakite mai e Iesu e amaamanakiaga ma e tau miliona nakai totou ia lautolu ne mamate, ne pehe mai: “Aua neke ofo a mutolu he mena ia, ha ko e mena hoko ke he aho ke logona ai ke he hana leo a lautolu katoa ha he tau tukuaga, mo e o mai ai.” (Ioane 5:28, 29) Pihia ai kaiha e fiafia he magaaho ia ka fakapuloa ai e tala nei ke he lalolagi katoa: “Kua fakamamatike e tau tagata mamate!”
15. Ko e ha kua talitonu ai a tautolu to maeke ia Iesu ke fakatutū mai a lautolu e tau tagata mamate?
15 Hā hā ia tautolu e falanakiaga ko e tau mena mooli a ia. Kia manatu ke he tau loto, ha ne nofo a ia ke he lalolagi nei, nakai ko lautolu ne gagao hokoia mo e kulikuli ne fakamalōlo e Iesu, ka e fakaliliu tutū mai foki e ia a lautolu ne mamate. (Mataio 11:2-6) Kua fakakite mai foki e malōlo mua ue atu he Atua he fakaliliu tutū mai a lautolu ne mamate, ko e malōlo ne foaki age ki a Iesu Keriso. Mena liga manatu e koe e taha aho ne finatu ai a Iesu ke he fale he tagata ne mate haana a tamafifine hogofulu e tau tau. Ti vagahau atu ai a ia ke he tama fifine ne mate, pehe a Iesu: “Ko e tama fifine na e, kua tala atu e au kia koe, kia matike a”! Ko e heigoa e mena ne tupu? Kua pehe mai e Tohi Tapu: “Ti matike ai agataha e tama fifine, mo e fano.” Fefe haana e tau mamatua mo lautolu ne kitekite ke he mena ia? “Ti hohopo ai ha lautolu a tau ate.” Ne nakai maeke ke taofi ha lautolu a fiafia.—Mareko 5:35, 38-42; kikite foki Ioane 11:38-44; Luka 7:11-16.
16. Ko hai a lautolu ia ka fakatutū mai he mate, to lauia fefe a lautolu kua momoui agaia?
16 Ka oti he liu taute e lalolagi nei mo parataiso, to liu fakaaoga ai foki e Iesu haana malōlo ke fakamomomoui a lautolu ne mamate. Kua fakamooli mai pehe e Tohi Tapu, “ke liu foki tutu mai a lautolu kua mamate, ko lautolu ne tututonu katoa mo lautolu ne hepehepe.” (Gahua 24:15) Ko e fiafia hā a ia ke he lalolagi katoa ka liliu tutū mai ai e taha fufuta mo e taha fufuta he tau tagata mamate ke he moui! Fakalatalata la ke he fiafia ha kua liu fakalataha ai e tau magafaoa fakahelehele! To nakai liu tohi ai e tau tagata mamate, ka to hā hā i ai e tau fakailoaaga ki a lautolu ka fakatutū mai to moua ai e fiafia ha ko e ha lautolu a tau fakahelehele!
17. Ko e ha ka nakai uka ai ke he Atua ke manatu oti a lautolu ka liu tutū mai?
17 Nukua totou miliona a lautolu ne mamate, ka e nakai fai mena uka ke he Atua e tau mena ia. To manatu oti e ia a lautolu. Ko e ha, kua pehe e Tohi Tapu ko e Atua “kua totou e ia e tau fetu poke ne fiha; kua ui e ia ha lautolu a tau higoa oti kana.” (Salamo 147:4) Kumikumi la ko e heigoa e kakano. Ne kua pehe mai kua loga e teau he tau miliona he tau veveheaga he tau fetu (galaxies) hā hā i ai ke he lagi ti kua hā hā i ai foki ke he tau veveheaga ia e teau he tau miliona he tau fetu kehekehe, ka e iloa oti he Atua a lautolu ke he ha lautolu a tau higoa. Ko e tokologa he tau tagata ne kua momoui ka kua tokogahoa a lautolu ke he fakatataiaga. Ti nakai uka he Atua ke liu manatu a lautolu oti ne mamate ti kua moua e lautolu e moui mai he tufaaga uho he lukutoto a Keriso. (Mataio 19:26) To liu momoui ai a lautolu ke he lalolagi nei. Pihia ai e fiafia mo e olioli ke hā hā i ai ke fakafeleveia a lautolu ne mamate!
18. Ka liu tutū mai, to maeke nakai ia koe ke mailoga a lautolu ne iloa mo e mahani mo koe fakamua? Ko e ha?
18 Kaeke ke liliu mai ko e tau tagata agaia kia a lautolu? To iloa nakai e tautolu a lautolu? E! Tuga ni kua maeke he tagata ke fakamau tukulagi e tau fakatino mo e tau leo ke fakaaoga he tau vaha i mua ke fakakite mai he tau TV. Ko e Atua kua mua atu haana a tauteaga ke he tau mena pihia. Ko e vaha he liu tutū mai to maeke ke taute e ia e tau tino ke lata mo lautolu taki tokotaha. Tuga ni he tufugatia e ia e tagata uluaki, ti liu tuku atu e ia ke he haana uhoulu e tau manamanatuaga oti ne iloa e ia mo e fakaaoga he vaha ne moui fakamua ai a ia. Ti ko e liu tu mai to liu mai e tagata ia mo e fofoga haana fakamua ato mate a ia, tuga foki ni mo Iesu ne liu tu mai a ia tuga agaia ni fakamua. (Heperu 13:8) To iloa e koe a lautolu ne iloa e koe fakamua. Pihia ai e amaamanakiaga fulufuluola ia!—Iopu 14:13-15.
19. Ko e heigoa e talahauaga he tohi Fakakiteaga ki a lautolu ne mamate? Ko e heigoa ka galo fakaoti ai?
19 Ko e Aposetolo ko Ioane ne fakakite ki a ia e fakakiteaga fakaofoofogia ke he tau gahua ka taute e Iesu ke he vaha ka pule ai a ia, ne moua mai ai ke he tohi Fakakiteaga. Ko e fakakiteaga ne fakakite e ia ko e mate mo Hate (ko e tukuaga he tau tagata oti kana) to “ta atu foki he mate mo e Hate a lautolu kua mamate ha i ai.” To nakai toe ai taha. Ti ko e mate ha ko e hala ne hoko mai ke he tau tagata oti kana to fakaoti ai tukulagi. (Fakakiteaga 20:13, 14; Isaia 25:8) To uta kehe ai e tau fale mate mo e tau maka fakamanatu! To nakai hā hā i ai ha tukuaga ke fakakelea aki e fulufuluola he lalolagi parataiso.
20. (a) Ko e heigoa e mena mitaki homoatu ka hafagi ke he tau tagata ka liu tutū mai, ti ko e heigoa ka lata ke taute? (e) To matapatu mai he heigoa e fakafiliaga ha lautolu ia? (i) To fefe e liliuaga ka taute ai he tau tagata ne matakutakuina he vaha fakamua?
20 Ko lautolu ka liliu tutū mai ke he moui he lalolagi nei to liliu mai a lautolu ke he magaaho tonu ke moua ai e moui tukulagi ke he parataiso. Ko e vaha haia ke moua ai e lautolu e fakaakoaga. Ko e tau “tohi vakai” hā hā i ai e fakatonuaga mai he Atua to hafagi ai, ko e mena kua tonu kia muitua a lautolu ke liliu ai ha lautolu a tau loto ke tatai mo e finagalo he Atua. “Kua takitokotaha foki a lautolu mo e fakafili ke lata mo e ha lautolu a mahani”; ko e mena ia, ko e tau mahani ia ne taute e lautolu ha kua mole atu e liu tutū mai mo e mole atu foki e fakaakoaga he “tau tohi vakai.” (Fakakiteaga 20:11-13) Ha ko e ha lautolu a omaoma ke he fakaakoaga kua tuku atu to pihia foki a lautolu ne mahani favale fakamua tuga e tau manu favale to fakafoou foki ha lautolu a tau mahani, tuga mo e tokologa ia lautolu kua liliu ha lautolu a tau mahani a to huhū mai ai ke fakalataha mo e fakapotopotoaga he tau Kerisiano.—Isaia 11:9; 26:9; 35:8, 9.
KUA LIU E LALOLAGI KE EKE MO PARATAISO
21. Ko e heigoa e monuina he pule he Kautu kua fakamaama mai he Isaia 25:6?
21 Kua tupu ki mua ai e mahani tututonu ti moua mai ai e loga he tau monuina fakafaahitino. To fakamooli oti ai e tau kupu ne perofeta mai he perofeta ko Isaia 25:6: “To eke ai e Iehova Sapaota ke he mouga nai e galue ke he tau mena mitaki ma e tau motu oti.” Nakai ha i ai taha ke logona e mamahi mo e lolelole ha ko e hogeia e tau mena kai. Ka to taute fefe he Atua e galue ia?
22. (a) To moua mai fefe e muhu koloa, tuga he fakakite mai he Tohi Tapu? (e) To fefe e lalolagi katoa he magaaho ka fakafoou ai?
22 Ko e vaha ne eke ai e tau Isaraela mo tau tagata fifili he Atua, ko e haana a tau monuina loga kua muhu mena lahi ai a lautolu. Ko e tau fonua foki kua fua loga lahi mai ai e tau saito. Ko e tau akau kai foki kua moua mai ai e tau fua mitaki lahi. Kua vevete ai e Iehova ma lautolu haana “tau fale koloa mitaki mau; ko e lagi haia, ke foaki mai ai e uha ke he hau a motu ke he hana ni a vaha.” (Teutaronome 28:12; kikite foki ke he Teu 28 kupu 8.) To pihia foki e tau monuina lalahi kua fakalago mai ke he vaha ka pule ai e kautu a Keriso. (Salamo 67:6, 7) Ko lautolu oti ha he lalolagi ka pule ki ai e Kautu, to fakamooli e lautolu e tau poakiaga ne nakai taute e Atamu mo Eva. To “pule” okooko a lautolu ke he lalolagi nei, to taute ai e lalolagi katoa mo parataiso. Ko e manamanatu ke he tauteuteaga pihia, mo e amanakiaga ke he liututū mai, tuga ne vagahau e Iesu ke he taha he tau tagata matahavala ne tautau fakalataha mo ia: “Ko e moli, ke tala atu e au kia koe ko e aho nai, to fakalataha ai a taua mo koe i Parataiso.”—Luka 23:39-43, NW.
23. Fefe he fakakite mai he tau Salamo e fakatumauaga he fiafia ke he lalolagi?
23 To puke lahi ai e lalolagi ke he fiafia. To tuga ni e tau fonua mo e tau mouga, tau akau mo e tau fiti lakau, tau vailele mo e tau tahi, to fiafia auloa ai ha ko e pule tututonu a Iehova. (Salamo 96:11-13; 98:7-9) Ko e matagi hauhau to nakai lauia ai ke he matagi kona. Ko e tau vailele mo e tau vai puna oti to tavanavana ai mo e mea. To nakai liu moumou ai e fonua.
24. Ko e heigoa e tauteaga mai he pule a Iesu ke he vaha loto he tau tagata mo e tau manu?
24 Ko e lalolagi katoatoa—tau vao uhi, tau fonua mo e tau mouga—to eke ai mo fonua fulufuluola, ti puke ai foki ke he tau manu totolo mo e tau manu lele kehekehe. Ko e tau mena oti nei to nonofo ai ki lalo he pule iloilo he Tama a Iehova. Pihia ni mo e “vaha nakai la hoko mai.” To tuku hifo foki e ia e tau mena oti ki lalo he haana pule nakai fai lekua, ke he tau tagata.—Heperu 2:5-8; Salamo 8:4-8.
KO E KAMATAMATAAGA FAKAHIKU KE ILOA AI A LAUTOLU KUA LATA KE MOUA E MOUI TUKULAGI
25. (a) Ko e magaho ka fakaoti ai e afe tau fakamua, ko e heigoa e mena ka fakahoko mai ai he Kautu? (e) Ko e heigoa e kamatamata ka hoko mai he mogoia, mo e ko e ha?
25 Ko e kautu he Atua mai ia Keriso to pule ai tukulagi. Ka ko e fakaotiaga he taha e afe he tau tau fakamua to fakakatoatoa ai e finagalo pauaki hagaao ke he lalolagi nei. To uta kehe ai e tau mahani hepehepe oti kana. Ko lautolu oti e tau tagata he lalolagi nei to tutū mo e mahani tututonu ki mua he nofoaiki he Fakafili Tokoluga, ko e Atua ko Iehova. Ko e katoatoaaga he tau mena oti to tatai ha lautolu a tuaga mitaki katoatoa mo e faoa uluaki i Etena. (1 Korinito 15:24) To fakamooli nakai a lautolu ke talahaua kua aoga ke foaki age he Atua ki a lautolu e moui tukulagi? Ko e mena haia kua tonuhia, ko lautolu oti i lalo he Kautu, ke kamatamata mo e iloa ai ha lautolu a omaoma ke he pule tututonu he Atua. To foaki age e Iehova e magaaho ke fakakite ai ha lautolu a mahani fakamooli. Iloa fefe? Ka vevete a Satani mo e haana tau temoni mai he mena ne puipui ai a lautolu ke he “pahua.” (Fakakiteaga 20:7) Ka hoko e kamatamata ki a lautolu oti taki tokotaha e fanau he Atua hā hā he lalolagi nei to igaita a lautolu mo e tali atu ke he paleko a Satani ke he Matua ha lautolu hā hā he lagi.
26. Ko e heigoa ka moua mai (a) ma lautolu ka falanaki fakamooli ke he Atua? (e) mo lautolu ka fuluhi kehe mai he Atua? (i) Ko Satani mo e haana tau temoni?
26 Ko lautolu kua tumau e fakamooli ke he Atua to fakafili ai a lautolu ke lata mo e moui tukulagi. To foaki age e Iehova e tonu ki a lautolu ke tohi ai ha lautolu a tau higoa ke he “tohi he moui.” Ko e ha tagata kua totoko mo e hahaga kehe mai he Atua to fakaoti a lautolu ke he “mate ne ua” aki. Ko, Satani ko e Tiapolo, mo e haana a tau temoni, to fakaotioti ai a lautolu tukulagi. (Fakakiteaga 20:7-10, 15) To nakai, liu foki e lagi mo e lalolagi katoatoa ke fakalavelave ai ha ko e hala mo e totokoaga. Ne eke ai mo parataiso kua tumau ai e tututonu, ti eke ai e lalolagi nei mo fakahekeaga tukulagi tuga e penina he fakahekeaga ke he higoa a Iehova.
27. Kaeke ke loto mooli a tautolu ke he moui i loto he lalolagi parataiso, ko e heigoa kua lata ke taute he mogonei?
27 Fakahokulo nakai e fiafia ke he haau a loto, ha ko e puhala he tututonu mo e finagalo he Atua ke he parataiso? Ka kua fakalaulahi kia haau a fia fakaaue ke he haana a pulotu? Kua fakatolomaki atu kia haau a fakaalofa ki a ia? Kaeke kua pihia, kia tauteute a e koe he mogonei mo e haau a loto katoa ke fekafekau ki a ia. Kau fakalataha mo lautolu kua fakapuloa e higoa a Iehova mo e haana a finagalo. (Salamo 89:14-16; 1 Ioane 4:19) Kia nofo a mogonei hagaao ke he tau poakiaga tututonu he Atua, ti tauteute ai foki ke lata mo e moui tukulagi ke he lalolagi parataiso ki lalo hifo he pule tututonu he Kautu.
[Fakatino he lau 108]
Ne fakatutū mai e Iesu e tau tagata mamate