Gahua ke Laveaki Atu Hau a Magafaoa ke he Lalolagi Fou he Atua
“Ko koe ni, Iehova na e, ke leveki a lautolu; to leoleo e koe a ia mai he hau nai ato hoko ke he fakahikuaga.”—SALAMO 12:7.
1, 2. (a) Kua taui fefe e falu a magafaoa ki lalo he malolo mamafa he tau aho fakahiku? (e) Kumikumi fefe e tau magafaoa Kerisiano ke hao mai?
“KO E aho nai kua puke haku a loto ke he olioli!” he ui he taha motua Kerisiano ne higoa ko Ioane. Ko e tupuaga he loto fiafia nei? “Ko e haku a tama tane 14 tau mo e tama fifine 12 tau kua papatiso,” he matutaki mai e ia. Ka ko e hana a olioli kua nakai oti ai he mena ia. “Ko e haku a tama tane 17 tau mo e tama fifine 16 tau ne foafoa lagomatai tokoua a laua he tau e kua mole,” he lafi atu e ia.
2 Loga e tau magafaoa ne ha ha ia tautolu kua moua e tau fua mitaki pihia ha kua taute e lautolu e tau fakatonuaga he Tohi Tapu. Ko e falu, mogoia, ne feleveia mo e tau mena vihi. “Ko e tokolima e fanau ha maua,” he tohi he hoana mo e tane Kerisiano, “mo e holo ki mua e uka ke fehagai mo lautolu. Kua fita he galo taha tama ha maua ke he fakatokaaga tuai nei. Ko e ha maua a tau fuata mui liga kua fakave pauaki ke he fonua a Satani he magaaho tonu nei.” Kua ha ha i ai e tau tane mo e tau hoana ne feleveia mo e mania he fakamauaga latau, ko e falu a magaaho kua fua mai e nonofo kehekehe po ke mavehevehe. Ka e pete ia, ko e tau magafaoa ne ati hake e tau fua Kerisiano to liga hao mai he “matematekelea lahi” mo e to laveaki atu ke he lalolagi fou he Atua ka hoko mai. (Mataio 24:21, NW; 2 Peteru 3:13) Ko e heigoa mogoia, kua lata ke taute ke iloa moli e laveakiaga he hau a magafaoa?
Fakaholo ki Mua e Matutakiaga
3, 4. (a) Aoga fefe e matutakiaga he moui magafaoa, mo e ko e ha e tau mena vihi mo e mena ia ne fa tutupu ai? (e) Ko e ha kua lata ai he tau tane ke fakamakamaka ke eke mo tau tagata fanogonogo mitaki?
3 Ko e matutakiaga mitaki ko e toto moui he magafaoa malolo mitaki; he magaaho ka nakai fai, ko e fakaatukehe, mo e tupetupe ka tupu ki mua. “Kua ulu e tau mena ne manamanatu ki ai kaeke kua nakai fai pulega,” he talahau he Fakatai 15:22. Kua fulufuluola lahi, lauia ai ko e tau hokotaki he fifine fakatonutonu fakamauaga: “Ko e kono ne mahani mau au ke logona mai he tau hoana ne fakatonutonu e au ko e ‘Ne nakai vagahau a ia ki a au,’ mo e ‘Ne nakai fanogonogo a ia ki a au.’ Mo e ko e magaaho ka tutala ai au mo e tau tane ha lautolu ke he tau kono nei ha lautolu, kua nakai logona foki e lautolu au.”
4 Ko e heigoa ne tupu mai ai e nakai fai matutakiaga? Ko e taha mena ko e, kehekehe e tau tane mo e tau fifine, mo e fa fekehekeheaki tumau e tau faga matutakiaga. Taha e vala tala ne tohi ai ko e tane kua “fa mahani ke kupu taha mo e tetotonu” he hana tau tutalaaga, ka e “ko e [hoana] kua manako lahi a ia ke he tagata fanogonogo fakatekiteki.” Kaeke kua tupu e mena uka nei he fakamauaga hau, gahua ki ai ke fakamitaki e tau lekua nei. Kua lata e tane Kerisiano ke gahua fakalahi ke eke mo tagata fanogonogo mitaki. “Kia takitokotaha,” he talahau e Iakopo, “mo e alumaki ke fanogonogo, kia fakatuai ke vagahau atu.” (Iakopo 1:19) Kia fakaako ke ua fakamahani ke tuhituhi, fakakitekite, po ke fakaako kaeke ko e manako ni e hoana hau ke “loto fakalataha,” mo koe. (1 Peteru 3:8) “Ko ia kua fai iloilo, kua taofi ai e ia hana tau kupu” he talahau he Fakatai 17:27.
5. Ko e heigoa e falu puhala kua maeke he tau tane ke fakaholo ki mua ka talahau ha lautolu a tau manatu mo e tau logonaaga?
5 Ko e taha mena, kua ha ha i ai e “vaha ke vagahau ai,” mo e kua lata ia koe ke fakaako ke lotomatala he fakakite hau a tau manatu mo e tau logonaaga. (Fakamatalaaga 3:7) Ke fakatai, kua liuaki aki nakai e koe e navanava e tau gahua oti ne taute he hoana hau? (Fakatai 31:28) Kua fakakite nakai e koe e fakaaue lahi ma e gahua uka ne taute e ia ke lagomatai aki a koe mo e leveki he magafaoa? (Fakatatai Kolose 3:15.) Po ke kua lata a koe ke fakaholo ki mua e talahau age ‘e mitaki hāu a fakaalofa.’ (Lologo a Solomona 1:2) Ka taute pihia, to liga matakehe ai he magaaho fakamua kia koe, ka e to lagomatai atu ke taute hau a hoana ke mafanatia e manatu ke he hau a fakaalofa ki a ia.
6. Ko e heigoa he tau hoana ka taute ke fakaholo ki mua aki e matutakiaga he magafaoa?
6 Ka e kua e tau hoana Kerisiano? Taha e hoana ne liu fatiaki e talahauaga pehe na iloa he tane hana na fa fakaaue a ia, ki a ia, ti nakai lata ia ia ke tala age ki ai. Ka e taha e mena, na manako foki ni e tau tagata tane ke logona e tau manatu fakaaue, navanava, mo e fakahekeheke. (Fakatai 12:8) Ti kua lata nakai a koe ke talatala fakalahi he magaaho pehe nai? Ko e taha mena foki, kua lata ia koe ke onoono fakalahi ke he puhala fanogonogo hau. Kaeke ke uka lahi e tane hau ke talahau hana tau mena vihi, matakutaku, po ke hana tau manako, kua fakaako nakai a koe ke laulautaki mai a ia ke he puhala totonu mo e lotomatala?
7. Ko e heigoa ne fa fakatupuaki e tau taufetoko he fakamauaga ke lupa, mo e maeke fefe a lautolu ke puipui?
7 Moli, ke hoko foki ke he tau tane mo e tau hoana ne fa fakafetui mitaki ka kua hoko foki ni ke mamutumutu e matutakiaga. Ko e tau loto ne fa fakapulefuaki e tau mena, po ke tututala fakatekiteki kua maeke ke mafuluhi mafiti ke he taufetoko mavelavela. (Fakatai 15:1) “Ha ko e tau mena loga kua hehe ai a tautolu oti”; ko e fakamauaga kua hoko ke he tau mena uka ka oti e fakamauaga. (Iakopo 3:2) Ka ko e “miha, mo e kupu kelea” kua nakai lata, mo e maeke ke moumou aki e ha fakafetuiaga. (Efeso 4:31) Kia mafiti ke taute e mafola kaeke ke fakafeolo e tau kupu fakahukia. (Mataio 5:23, 24) Ko e tau fetoko kua maeke tumau ke puipui he magaaho fakamua kaeke ke fakagahua tokoua e mua e tau kupu a Paulo he Efeso 4:26: “Aua foki neke to e la ka e ita agaia.” E, kia fakatutala e tau mena vihi he magaaho ne tote ai mo e fahia agaia ke taute; ua fakatali ke hoko e loto hau ke he tuaga ke lupa. Ka fakaaoga e tau minuti gahoa he tau aho takitaha ke tutala e tau mena ne tupetupe ai kua maeke ke fakatupuaki e matutakiaga mo e puipui aki e tau mena ne nakai maama.
‘Ko e Tau Kupu Fakamafana a Iehova’
8. Ko e ha e falu fuata ne tafea kehe ai mai he kupu moli?
8 Kua kitia ki ai ko e falu he tau mamatua kua kamata ke fakaata ha lautolu a tau fanau ke tafea fano ai. Kua fa o e fanau he tau feleveiaaga mo e o foki he gahua lagomatai he fonua, ka ko e lahi ni ke nakai fai ati hake ha lautolu a fakafetuiaga mo e Atua. Ko e falu a magaaho “ko e manako lahi he tino, mo e manako lahi he tau mata” ke liga takitaki aki e tokologa he tau fuata pihia ke o kehe mo e kupu moli. (1 Ioane 2:16) Ko e momoko ha a ia ke hao mai e tau mamatua i Amaketo ha ko e kakano he fakateaga kua mole, kua tiaki ha lautolu a tau fanau mo e putoia fakalataha ai!
9, 10. (a) Ko e heigoa ne putoia ai he feaki e tau fanau ke he “tau kupu akonaki mo e tau kupu fakamafana a [Iehova]”? (e) Ko e ha ne aoga ai ke fakaata e tau fanau ke talahau ha lautolu a tau manatu mo e ataina?
9 Ko e mena ia ne tohi ai e Paulo: “Mo mutolu ko e tau mamatua tane, aua fakahogohogomanava ha mutolu a tau fanau, ka e feaki a lautolu ke he akonakiaga mo e tau kupu fakamafana a Iehova.” (Efeso 6:4, NW) Ke taute pihia, kua lata ni ia koe ke fakamahani fakamitaki mo e tau tutuaga a Iehova. Kua lata tonu a koe ke fakatoka e fakafifitakiaga mitaki kaeke ke hoko e tau mena pihia tuga e fifiliaga hau ke he fakafiafia tino, fakaako fakatagata, fano he feleveiaaga, mo e gahua lagomatai ke he fonua. Ko e tau kupu a Paulo kua aoga foki ke lata e matua ke (1) eke mo tagata kitekite fakalahi ke he hana fanau mo e ke maeke ia ia ke (2) tumau e matutakiaga mitaki mo lautolu. Ko e magaaho ni a ia ke maeke ia koe ke iloa po kua lata moli a lautolu mo e “tau kupu fakamafana.”
10 Ko e tufugaaga ni a ia ma e tau fuata mui ke fakamakamaka ke he fafatiaga he tu tokotaha. Ka e taha e mena, kua lata a koe ke mataala ke he tau fakamailoga tumahele he hufiaaga fakalalolagi he ha lautolu a tau vagahau, manamanatuaga, tau tapulu mo e maopoopo, mo e fifiliaga he tau kapitiga. Ko e matua tane iloilo ne talahau mo e fakamau he Fakatai 23:26: “Haku tama na e, kia ta mai e koe hāu a loto kia au.” Kua manatu tokanoa pihia nakai hau a fanau ke fetutalaaki ha lautolu a tau manatu mo e tau manamanatuaga mo koe? Kaeke ke nakai matakutaku e tau fanau ke he tau fakatutalaaga pihia, to liga mukamuka lahi a lautolu ke fakakite e tau manatu moli ha lautolu hagaao ke he falu a mena tuga e tau gahua lafi ki luga, fakatu kapitiga, tau fakaakoaga tokoluga, po ke mena ia ko e kupu moli he Tohi Tapu.
11, 12. (a) Fakaaoga fefe e tau magaaho kai ke lagaki hake aki e matutakiaga he magafaoa? (e) Ko e heigoa ka fua mai he malolo he matua ke fakamakamaka ke lagaki hake e matutakiaga mo e hana a fanau?
11 Ke he loga he tau motu ko e aga fakamotu ma e tau magafaoa ke kai auloa. Ko e mena ia ko e kai afiafi kua maeke ke moua e magaaho mitaki ma e tau tagata oti he magafaoa ke fetutalaaki auloa ke feati hake. Ke he tau magaaho oti ko e kai he magafaoa kua fa fakamavehevehe he tivi mo e falu he tau mena fakatauhele. Ma e loga he tau tula kua taofi hau a fanau ke he aoga mo e fakatokanoa ai ke he tau manamanatuaga fakalalolagi. Ko e tau magaaho kai ko e magaaho mitaki ke matutaki ai mo e hau a fanau. “Kua fakaaoga e mautolu e magaaho kai ke tutala hagaao ke he tau mena ne tutupu he aho,” he talahau he taha matua fifine. Ka e tumau agaia, ko e tau magaaho kai kua nakai lata ke eke mo tau magaaho akonaki fakama po ke tau kamatamata hele. Kia eke e magaaho ia mo magaaho okioki mo e fakaolioli!
12 Ko e taute he fanau ke hafagi atu ki a koe ko e matagahua uka mo e kua lata ni ke moua e fakahautoka. Ka hoko ke he magaaho mogoia, to kitia e koe e tau fua loto mafanatia. “Ko e tama tane 14 tau ha maua ne momoko lahi a ia mo e nofo tokotaha,” he fakamanatu he taha matua fifine tupetupe. “Ka ko e tau liogi ni ha maua mo e ole fakamakamaka, ati kua kamata a ia ke mahafagi mai mo e tutala!”
Fakaakoaga Magafaoa ne Ati Hake
13. Ko e ha e fakaako tuai e tau fanau ne aoga lahi ai, mo e to maeke ke kautu fefe?
13 Ko e tau “kupu fakamafana” kua lafi ki ai foki e fakaakoaga maopoopo he Kupu he Atua. Ke tuga a Timoteo, ko e fakaakoaga pihia kua lata ke kamata mai he “vaha tote.” (2 Timoteo 3:15) Ko e fakaako tuai ke fakamaloloaki e fanau ma e tau kamatamata he tua ka hohoko mai he tau tau he aoga—tau fakamanatuaga aho fanau, tau fakalilifuaga fakamotu, po ke tau aho okioki fakalotu. Kaeke ke nakai fai tauteuteaga ma e tau kamatamata pihia, to mapela e tua he tama. Ti fakaako tuai aki e tau kanavaakau ko e tau tohi ne tauteute he Kaufakalatahaaga Kolo Toko ma e tau fanau ikiiki, tuga e tau tohi Listening to the Great Teacher mo e My Book of Bible Stories.a
14. Maeke fefe e fakaakoaga magafaoa ke fakatumau, mo e ko e heigoa hau ne taute ke tumau e fakaako e magafaoa?
14 Ko e taha vala ke onoono fakalahi ki ai ko e fakaakoaga he magafaoa, ne fa mukamuka lahi ke to ke he nakai taute tumau po ke matetula, ko e mena taute puhala fakatolonoa ka e nakai maama ti kua eke e mena ia mo kamatamata ke he tau mamatua ua mo e tau fanau fakalataha. Ka e maeke fefe ia koe ke taute fakamitaki e tau mena ia? Fakamua, kua lata ia koe ke “fakatau e tau magaaho” ma e fakaakoaga, ka e ua fakaata ha magaaho ke fakapukeaki e tau ata tivi po ke falu mena fakahehe. (Efeso 5:15-17, NW) “Ne uka lahi a mautolu ke taute tumau e fakaakoaga magafaoa ha mautolu,” he fakakite he taha ulu he magafaoa. “Ne lali a mautolu ke he tau magaaho kehekehe ato moua e mautolu fakamui e magaaho tuloto afiafi ne kua gahuahua mitaki ma mautolu. Ti ko e magaaho nei kua taute tumau e fakaakoaga he magafaoa ha mautolu.”
15. Fakaholahola fefe e fakaakoaga he magafaoa hau ke he tau manako he magafaoa hau?
15 Ko e taha mena foki, manamanatu ke he tau mena ne manako pauaki e magafaoa hau ki ai. Loga e tau magafaoa ne loto olioli lahi ke taute auloa ha lautolu a fakaakoaga Kolo Toko fakafahi tapu. Ti mai he taha magaaho ke he taha magaaho mogoia, to fai matakupu pauaki e magafaoa hau ne manako ke fakatutala, lafi ki ai e tau mena vihi ne fa feleveia he aoga. Ko e tohi Questions Young People Ask—Answers That Work mo e tau vala tala mai he Ko e Kolo Toko mo e Awake! (Ala!) kua maeke ke fakapuke e manako nei. “Kaeke ke logona e maua e ha mahani he fanau tane ha maua ne kua lata ke fakahako,” he talahau he taha matua tane, “ne kikite a maua ke he mataulu tala he tohi Young People Ask ne fakamaama oti e vala ia.” Ne lafi atu he hana hoana: “Kua lali a maua ke fakaholahola. Kaeke kua fai mena a maua ne fakatoka ma e fakaakoaga ha mautolu, ka kua fai mena foki kua hake mai ke fakatutala, ti hiki e maua mogoia ke felauaki tonu mo e manako.”
16. (a) Maeke fefe a koe ke iloa moli kua maama he fanau hau e mena ne fakaako a lautolu ki ai? (e) Ko e heigoa ne fa mahani ke tiaki ka takitaki e fakaakoaga he magafaoa?
16 Ka e maeke fefe ia koe ke iloa moli kua maama moli he fanau hau e mena ha lautolu ne fakaako? Ko e Iki Faiaoga, ko Iesu, ne huhu e tau huhu ke he tau manatu, tuga e, “Ko e manatu a koe ke ha?” (Mataio 17:25) Ke taute e mena taha ia ni, lali ke kumikumi ko e heigoa he fanau hau ne manamanatu moli ki ai. Fakamalolo e tau tama takitokotaha ke tali he tau kupu ni ha lautolu. Moli, kaeke ke ofo ti molea a koe ke he ha lautolu a tau talahauaga fakamoli mo e vale po ke soka, to liga liu manamanatu lagaua a lautolu hagaao ke liu hafagi mai ki a koe. Ti lali ke totonu. Ua eke e fakaakoaga magafaoa mo fonoaga ke akonaki mo e fakahala. Kua lata ke ati hake, e loto fakaolioli. “Kaeke ke iloa e au kua fai mena vihi e taha he haku a tau fanau,” he talahau he taha matua tane, “to taute ni e maua e lekua ia he taha magaaho.” “Kaeke ke fakatutala ke he tama,” he lafi atu he matua fifine, “to nakai ma e tama mo e maeke ke tokanoa ke tala fakalahi ka e nakai tuga ke fakatonu he magaaho he fakaakoaga magafaoa.”
17. Ko e heigoa kua lata ke taute ke maeke he fakaakoaga ke fiafia, mo e ko e heigoa ne gahua mitaki ma e magafaoa hau?
17 Ke maeke he tau fanau ke tutala he fakaakoaga Tohi Tapu he magafaoa ko e paleko, mua atu kaeke ke fehagai a koe mo e tau fanau ne kehekehe e tau tau. Ko e tau fanau ikiiki hokoia ne fa mahani ke mioi, teva, po ke fakakite ni e mahani fanogonogo fakaku. Ko e heigoa hau ka taute? Lali ke taofi e agaga he fakaakoaga ke totoka mitaki. Kaeke ke mahani fanogonogo fakaku e fanau hau, lali ke fakaku e tau magaaho fakaako ka e taute tumau. Kua lagomatai foki ni kaeke ke fakamakutu a koe. “Ko ia kua pule, kia eke ai mo e fakamakutu.” (Roma 12:8) Kia fakamalolo e tau tagata oti ke tutala. Ko e tau fanau ikiiki kua maeke ke tutala ke he tau fakatai po ke tali e tau huhu mukamuka. Ko e tau fuata kua tala age foki ke taute e tau kumikumiaga lafi ki luga po ke fakataitai e tau mena kua fita he fakaako mai he tau manamanatuaga.
18. Maeke fefe e tau matua ke liu fatiaki tumau e Kupu he Atua he tau mena oti, mo e ko e heigoa e fua?
18 Kia nakai fakakaupa e hatakiaga fakaagaga ke he taha e tula he fahi tapu. Kia liu fatiaki tumau e Kupu he Atua ke he fanau hau he tau mena oti. (Teutaronome 6:7) Kia age taha magaaho ke fanogonogo ki a lautolu. Kia tomatoma mo e fakamafana a lautolu ke he magaaho kua lata. (Fakatatai 1 Tesalonia 2:11.) Kia momokoina mo e fakaalofa hofihofi. (Salamo 103:13; Malaki 3:17) Kaeke ke taute pihia, to ‘tupu ai ni e fiafia ia koe’ he hau a fanau mo e lagomatai atu ha lautolu a puipuiaga ke he lalolagi fou he Atua.—Fakatai 29:17.
“Ko e Vaha ke Kata Ai”
19, 20. (a) Ko e heigoa e matagahua ne taute he fakafiafia tino i loto he magafaoa? (e) Ko e heigoa falu he tau puhala ne maeke he tau matua ke fakatokatoka ma e fakafiafia tino he ha laua a magafaoa?
19 Kua ha ha i ai e “vaha ke kata ai; . . . mo e vaha ke kolikoli ai.” (Fakamatalaaga 3:4) Ko e kupu Heperu ma e “kata” kua fakaliliu foki ke he fakamaamaaga pihia tuga e “koli,” “fefeua,” “fefeua fakafiu,” po ke pihia foki ni ke he magaaho “fakafiafia.” (2 Samuela 6:21; Iopu 41:5; Fakafili 16:25, NW; Esoto 32:6; Kenese 26:8) Ko e fefeua kua taute ke aoga ma e hana kakano pauaki, mo e kua aoga lahi ma e tau fanau mo e tau fuata. Ko e vaha he Tohi Tapu na fa fakatokatoka he tau matua e tau fakalatahaaga fakafiafia mo e tau fakafiafia tino ma e tau magafaoa ha lautolu. (Fakatatai Luka 15:25.) Kua taute nakai e koe e mena taha ia?
20 “Ne fa fakaaoga fakamitaki e mautolu e tau paaka,” he talahau he taha tane Kerisiano. “To uiina e mautolu falu he tau matakainaga fuata tane ke he feua ta polo mo e pikiniki. Ne fiafia lahi a lautolu mo e loto olioli lahi ke fakalataha auloa.” Kua lafi atu he taha matua tane: “Na fa fakatokatoka e maua e tau mena ke taute mo e tau tama tane ha maua. Kua o a mautolu ke kakau, fefeua polo, mo e o ke okioki. Ka e tuku ni e mautolu e fakafiafiaaga tino he hana a tokaaga kua lata. Kua fakamamafa e au e manako ke taofi e lagotatai.” Ko e tau fakafiafia auloa, tuga e tau fakalatahaaga kua lata po ke fenoga ke he tau pa manu mo e tau fale toka mena tuai, kua maeke ke puipui fakalahiaki e ataina he tama mai he futiaki atu ke he tau fiafiaaga he lalolagi.
21. Puipui fefe he tau matua ha lautolu a tau fanau mai he manamanatuaga hukia ha ko e nakai fakamanatu e tau aho okioki fakalalolagi?
21 Kua aoga lahi foki ke ua manamanatu hukia hau a fanau ha kua nakai fakamanatu e tau aho fanau po ke tau aho okioki nakai lata mo e Kerisiano. Ko e falu a fakatokatokaaga mitaki mai ia koe to maeke ia lautolu ke onoono atu ke he tau magaaho loto olioli loga he tau. Ko e ha, ko e matua mitaki kua nakai eke e tau aho okioki mo fakaataaga ke fakakiteaki hana a fakaalofa he puhala fakatino. Tuga e Matua hana he lagi, ko ia ‘kua iloa ke age e tau mena fakaalofa mitaki ke he hana fanau’—foaki mai he loto.—Mataio 7:11.
Puipui e Vaha i Mua Tukulagi ma e Magafaoa Hau
22, 23. (a) Ha kua tata mai e matematekelea lahi, ti ko e heigoa he tau magafaoa matakutaku ke he Atua ne fakamoli ki ai? (e) Ko e heigoa he tau magafaoa ka taute ke gahua ki ai ma e puipuiaga atu ke he lalolagi fou he Atua?
22 Ne liogi he salamo: “Ko koe ni, Iehova na e, ke leveki a lautolu; to leoleo e koe a ia mai he hau nai ato hoko ke he fakahikuaga.” (Salamo 12:7) Ko e malolo mamafa mai ia Satani kua tupu lahi moli—mua atu ni e totoko ke he tau magafaoa he Tau Fakamoli a Iehova. Ka e pete ni, to maeke ke tutu ke mau ke he tau hele nei ne tutupu fakahaga. Ha ko e lagomatai a Iehova mo e fifiliaga matakutakuina mo e gahua uka he vala he tau tane, tau hoana, mo e tau fanau, tau magafaoa—lafi ki ai e magafaoa hau—kua maeke ke moua e amaamanaki ke fakahao moui ka hoko e matematekelea lahi.
23 Tau tane mo e tau hoana, kia tamai e mafola mo e tatai ke he ha mutolu a fakamauaga ke fakamoli ke he ha mutolu a tau matagahua kua fifili mai he Atua. Tau matua, kia tumau ke fakatoka e fakafifitakiaga mitaki ma e tau fanau ha mutolu, kia fakatau e magaaho ke age ki a lautolu e fakaakoaga mo e akonakiaga ne mamahi moli a lautolu ke moua. Kia tutala ki a lautolu. Kia fanogonogo ki a lautolu. Ko e tau momoui ha lautolu kua hagahaga kelea lahi! Tau fanau, kia fanogonogo mo e omaoma ke he tau matua ha mutolu. Ha ko e lagomataiaga a Iehova kua maeke ia koe ke kautu mo e puipui mau e vaha tukulagi i mua ne nakai fai fakaotiaga ka hoko mai e lalolagi fou he Atua.
[Tau Matahui Tala]
a Tau autiokasete na moua foki ke he falu vagahau.
Manatu Nakai e Koe?
◻ Maeke fefe e tau tane mo e tau hoana ke fakaholo ki mua ha lautolu a matutakiaga?
◻ Feaki fefe he tau matua e tau fanau ke he tau “kupu fakamafana a Iehova”? (Efeso 6:4, NW)
◻ Ko e heigoa falu a puhala ke taute ke ati hake e fakaakoaga he magafaoa mo e ke fiafia ki ai?
◻ Ko e heigoa he tau matua ne liga taute ke he fakatokatokaaga fakafiafia mo e tau fakafiafia tino ma e ha lautolu a tau magafaoa?
[Puha he lau 16]
Leo Kofe—Ko e Hufiaaga Malolo Lahi
Kua talahau he tagata tane tohi tala he tohi ke he feakiaga he tama: “Kaeke ke tu au i mua he toloaga . . . mo e fakaohooho e tau tagata ke konahia, konahia he tau tapaka kona, tau mariuana, po ke falu ni he ha vai kona fakakeukeu loto, to liga onoono mai a lautolu ki a au mo e ofomate ti nonaia. . . . [Ka e taha e mena] kua fa age tumau he tau matua e tau tupe ke he tau fanau ha lautolu mo fakatauaki e tau lapa kofe po ke tau kasete ne hafagi atu ke lagomatai aki e tau mena ia.” (Raising Positive Kids in a Negative World, ne tohia e Zig Ziglar.) He tau Fahi Kaufakalataha, ke fakatai, ko e maaliali he mahani feuaki kua mafiti lahi mo e matila e kakano mai he tau lologo kua ha ha he tau laugutu he tokologa he tau fuata. Kua lagomatai nakai e koe e fanau hau ke mailoga ha lautolu a fifiliaga ke he tau lologo ke maeke ia lautolu ke kalo kehe mai he tau hele fakatemoni?
[Fakatino he lau 15]
Ko e tau magaaho kai ko e tau magaaho fakaolioli ne lagaki hake aki e fakalataha mo e matutakiaga he magafaoa