“Ko e Fale Liogi he Atu Motu Oti Kana”
“Nakai kia tohi, to talahaua haku a fale, ko e fale liogi he atu motu oti kana?”—MAREKO 11:17.
1. Ko e heigoa e faga fakafetuiaga ne olioli a Atamu mo Eva he magaaho fakamua mo e Atua?
HE MAGAAHO ne tufuga a Atamu mo Eva, ne olioli e laua e fakafetuiaga tata mo e Matua ha laua he lagi. Ne matutaki e Atua ko Iehova mo laua mo e fakatoka ai e hana a finagalo mua ue atu ma e lanu tagata. Moli lahi, kua fa omoi a laua ki mua he fakaheke a Iehova ma e hana a tau gahua mua ue atu he tufugatiaaga. Kaeke ke manako takitakiaga a Atamu mo Eva he manamanatu e matagahua ha laua ha ko e tau matua tupuna he vaha i mua he magafaoa he tagata, ka o atu a laua ke he Atua mai he ha matakavi he ha laua a kaina Parataiso. Nakai lata a laua ke moua mai ha fekafekauaga he ekepoa he faituga.—Kenese 1:28.
2. Ko e heigoa e hikiaga ne hoko he magaaho ne agahala a Atamu mo Eva?
2 Kua hiki ai e tuaga he magaaho ne fakavaia he agelu totoko a Eva ke manamanatu to tolomaki ki mua e tuaga hana he moui kaeke ke tiaki e ia e pule katoatoa a Iehova, he talahau to “tuga ne tau atua” a ia. Hagaao ki ai, kua kai e Eva e fua mai he akau ne fakatapu he Atua. Ti fakaaoga e Satani a Eva ke kamatamata hana a tane. Matematekelea ai, ne fanogonogo a Atamu ke he hana a hoana agahala, he fakakite ai e ia kua aoga lahi e fakafetuiaga hana mo e hoana ke he fakafetuiaga hana mo e Atua. (Kenese 3:4-7) He fua ia, kua fifili e Atamu mo Eva a Satani mo atua ha laua.—Fakatatai 2 Korinito 4:4.
3. Ko e heigoa e tau fua kelea ha ko e totokoaga a Atamu mo Eva?
3 He taute pihia ai, ko e tau tagata hoa fakamua kua nakai ni galo e fakafetuiaga uho mo e Atua ka e pihia foki e amaamanakiaga he moui tukulagi he lalolagi parataiso. (Kenese 2:16, 17) Ko e tau tino agahala ha laua kua fakahiku ai ke lolelole hifo ato mamate a laua. Kua moua ai he fanau ha laua e tuaga agahala nei. “Ti,” kua fakamaama mai he Tohi Tapu, “kua hoko mai ai e mate ke he tau tagata oti kana.”—Roma 5:12.
4. Ko e heigoa e amaamanakiaga ne fakatoka mai he Atua ke he tau tagata agahala?
4 Kua fai mena kua lata ke liuaki mai aki e tau tagata agahala ke he ha lautolu a Tufuga tapu. He magaaho ne fakahala ai a Atamu mo Eva, ne age he Atua e amaamanakiaga ke he fanau ha laua he vaha i mua, he mavehe e “tega” ka fakahao e tau tagata mai he tau lauiaaga he totokoaga a Satani. (Kenese 3:15, NW) Fakamui ai, ne fakakite he Atua to tupu mai e Tega he fakamonuinaaga ia Aperahamo. (Kenese 22:18) Ma e finagalo fakaalofa nei he manamanatuaga, ne fifili he Atua e tupumaiaga a Aperahamo, ko e tau Isaraela, ke eke mo hana a motu fifili.
5. Ko e ha kua fulufuluola ai ki a tautolu e tau fakamatafeiga he maveheaga he Matafakatufono he Atua mo Isaraela?
5 He 1513 F.V.N., ne huhu atu e tau Isaraela ke he fakafetuiaga he maveheaga mo e Atua mo e talia ai ke omaoma hana a tau matafakatufono. Kua eke ai e maveheaga he Matafakatufono ia mo mena ke fakaohooho aki a lautolu oti ne manako ke tapuaki ke he Atua he vaha nei kakano kua tuhi ai ke he Tega he maveheaga. Kua pehe a Paulo kua ha ha i ai e “ata he tau mena mitaki ne tatali.” (Heperu 10:1) He magaaho ne taute e Paulo e talahauaga nei, ne fakatutala a ia ke he fekafekauaga he tau ekepoa Isaraela he fale utafano, po ke he fale tapuaki. Kua fakahigoa ai ko e “faituga a Iehova” po ke “fale a Iehova.” (1 Samuela 1:9, 24) Ha ko e kumikumi e fekafekauaga tapu ne taute he faituga ha Iehova he lalolagi, maeke ia tautolu ke fakaaue lahi e fakatokatokaaga fakaalofa hofihofi ne maeke he tau tagata agahala he vaha nei ke fakafetui mo e Atua.
Ko e Tapu Ue Atu
6. Ko e heigoa kua toka ai ke he Tapu Ue Atu, mo e kitia fefe e ha ha hinei he Atua i ai?
6 “Ko ia ne Mua ue atu kua nakai haele a ia ke he tau faituga ne eke he tau lima,” he talahau mai he Tohi Tapu. (Gahua 7:48) Pete ia, ko e ha ha hinei he Atua he hana a fale he lalolagi kua hukui ai he aolu i loto muatua he poko ne fakahigoa ko e Tapu Ue Atu. (Levitika 16:2) Fakamoli aki ai, ko e aolu nei ne kikila lahi, kua foaki ai e maama ke he Tapu Ue Atu. Kua fakatu ai ki luga he puha tapu ne fakahigoa ko e “puha he fakatufono,” ne ha ha i ai e tau lapa maka ne ua kua tohi aki falu he tau poakiaga ne age he Atua ki a Isaraela. He uufi he Puha ko e tau kerupi auro na ua mo e tau pekau lalahi, ne kua fakaata mai e tau mena momoui agaga he fakatokatokaaga katoatoa he Atua he lagi. Ko e aolu mana he maama kua tu ai he uufi mo e vahaloto he tau kerupi. (Esoto 25:22) Kua fakatino mai he mena nei e Atua Mua Ue Atu ne nofo ai ke he kariota he lagi ne kua lagomatai he tau kerupi moui. (1 Nofoaga he Tau Patuiki 28:18) Kua fakamaama ai e kakano ne liogi e Patuiki ko Hesekia: “Iehova Sapaota na e, ko e Atua a Isaraela, kua haele ke he vaha he tau kerupi.”—Isaia 37:16.
Ko e Tapu
7. Ko e heigoa e tau mena ne toka ai ke he Tapu?
7 Ko e poko ke ua aki he faituga kua fakahigoa ai ko e Tapu. I loto he vala nei, ke he fahi hema he gutuhala kua tu ai e lamepa ne la-fitu, mo e he fahi matau ko e laulau he areto. Hagatike ki mua kua tu ai e fatapoa ne ha ha i ai e maafu mai he mena manogi ne huhunu. Kua fakatu ai i mua he ie puipui ne vevehe kehe e Tapu mai he Tapu Ue Atu.
8. Ko e heigoa e tau matagahua he tau ekepoa ne taute tumau ke he Tapu?
8 He tau magaaho pogipogi oti mo e afiafi, kua taute e ekepoa ke hu atu ke he faituga mo e huhunu e mena manogi he fatapoa he mena manogi. (Esoto 30:7, 8) He magaaho pogipogi, he fa e huhunu ai e mena manogi, ko e tau moli ne fitu ne ha ha i luga he fakatuaga lamepa auro kua lata ke fakapuke aki e lolo. Kua tugi e tau moli he magaaho afiafi ke puho ke moua e maama ma e Tapu. He tau sapati oti kua tuku he ekepoa 12 e fua falaoa fou he laulau he areto.—Levitika 24:4-8.
Ko e Lotopa
9. Ko e heigoa e kakano he kumete vala vai, mo e ko e heigoa e fakaakoaga ne moua e tautolu mai he mena nei?
9 Kua fai lotopa foki e faituga utafano, kua puipui viko aki e ie puipui he fale utafano. I loto he lotopa nei ko e kumete lahi ne fakamea ai he tau ekepoa e tau lima ha lautolu mo e tau hui to hu ke he Tapu. Kua koukou ai foki a lautolu ato foaki e tau poa ke he fatapoa ne kua tu ai ke he lotopa. (Esoto 30:18-21) Ko e poakiaga nei he fakameaaga ko e fakamanatuaga malolo lahi ke he tau fekafekau he Atua he vaha nei ne kua lata a lautolu ke tutuli ma e meaaga fakatino, mahani, manamanatuaga, mo e fakaagaga kaeke ke manako a lautolu ke he tapuakiaga ha lautolu ke talia ke he Atua. (2 Korinito 7:1) Ato fakaoti ai ko e tau gaafi ma e afi he fatapoa mo e vai ma e kumete kua tamai ai he tau tupa he faituga ne nakai ko e tau Isaraela.—Iosua 9:27.
10. Ko e heigoa falu he tau poa ne taute he fatapoa he lukutoto?
10 He tau pogipogi mo e afiafi oti, ko e mamoe tane tote kua tukupoa kua huhunu ke he fatapoa fakalataha mo e foaki he poa kai mo e inu. (Esoto 29:38-41) Ko e falu he tau poa kua taute ai ke he tau aho pauaki. Ke he falu a magaaho kua taute e poa ke lata ai mo e taha agahala pauaki he tagata. (Levitika 5:5, 6) He falu a magaaho ne taute he Isaraela e poa fakaaue kua maeke he tau vala kua kai ai he tau ekepoa mo e e ia ne taute e foakiaga. Kua fakakite he mena nei ko e maeke he tau tagata agahala ke mafola mo e Atua, he fiafia ke he kaiaga mo ia, he talahau fakatai. Ti pihia foki mo e tagata kehe ka eke ai mo tagata tapuaki ha Iehova mo e fai kotofaaga ke taute e tau poa fakaaue ke he Hana a fale. Ka ke maeke ke fakakite e fakalilifu kua lata ki a Iehova, kua maeke ni he tau ekepoa ke talia e tau poa ne kua mitaki lahi. Ko e tau poa kai kua lata ke mitaki, mo e tau manu ma e tau poa kua lata ke nakai fai kelea.—Levitika 2:1; 22:18-20; Malaki 1:6-8.
11. (a) Ko e heigoa ne taute aki e toto he tau poa manu, mo e ko e heigoa kua fakakite mai e mena nei? (e) Ko e heigoa e onoonoaga he Atua ke he toto he tagata mo e manu?
11 Ko e toto he tau poa nei kua tamai ke he fatapoa. Kua taute e mena nei ko e fakamanatu tumau ke he motu ko lautolu ko e tau tagata agahala kua lata he fai taha ke laveaki he liligi e toto ke fakafeilo tumau ma e ha lautolu a tau agahala mo e fakahao mai a lautolu he mate. (Roma 7:24, 25; Kalatia 3:24; fakatatai Heperu 10:3.) Ko e tapu nei he fakaaoga e toto kua fakamanatu foki ke he tau Isaraela ko e toto kua hukui ai e moui mo e ko e moui ia kua pule e Atua ki ai. Ke he ha fakaaoga foki he tau tagata e toto kua fakatapu tumau he Atua.—Kenese 9:4; Levitika 17:10-12; Gahua 15:28, 29.
Ko e Aho he Fakafeiloaga
12, 13. (a) Ko e heigoa e Aho he Fakafeiloaga? (e) Ato tamai he ekepoa ne mua e toto ke he Tapu Ue Atu, ko e heigoa hana kua lata ke taute?
12 Ko e lagataha he tau e mena kua fakahigoa ai ko e Aho he Fakafeiloaga, ko e motu katoa ha Isaraela, fakalataha mo e tau tagata kehe ne tapuaki a Iehova, ke oti mai he ha gahua taha mo e fakakanopogi. (Levitika 16:29, 30) He aho aoga lahi nei, kua fakamea e motu mai he hala ke he puhala fakatai ti ke olioli e tau fakafetuiaga mafola mo e Atua ma e taha tau foki. Kia manamanatu la a tautolu ke he fakatino mo e manamanatu ke he falu a tau talahauaga.
13 Ko e ekepoa ne mua kua ha ha i loto he lotopa he faituga utafano. Ha kua koukou a ia he kumete vala vai, ne keli e ia e povi ma e poa. Ko e toto he povi kua liligi ki loto he polu; to fakaaoga ai ke he puhala pauaki ke fakafeilo ma e tau agahala he magafaoa fakaekepoa ha Levi. (Levitika 16:4, 6, 11) Ka e fakamua to fai mena foki ke taute aki e tau poa, kua fai mena kua lata he ekepoa ne mua ke tauteute. Kua uta e ia e mena manogi (tuga he tuku ai he sipunu ahu) mo e tau malala vela mai he fatapoa he afi he fatapoa. He magaaho nei hu atu a ia ke he Tapu mo e fano ke he ie puipui he Tapu Ue Atu. Ti fano viko fakatekiteki a ia he ie puipui mo e tu ki mua he puha he maveheaga. Holo atu ai, mai he kitekiteaga he ha tagata foki, ne liligi e ia e mena manogi ke he tau malala kaka, mo e puke ai e Tapu Ue Atu ke he ahua manogi mahofi.—Levitika 16:12, 13.
14. Ko e ha kua lata e ekepoa mua ue atu ke hu atu ke he Tapu Ue Atu mo e toto he tau manu huifa kehekehe ne ua?
14 Mogonei kua fakamakai e Atua ke fakakite e fakaalofa hofihofi noa mo e fakamafola ke he puhala lahi. Ma e kakano he mena nei ko e uufi he Puha kua fakahigoa ai ko e “nofo he fakaalofa hohofi noa” po ke “nofoa fakaalofa.” (Heperu 9:5, NW, fakatatai matahui tala) Ko e ekepoa ne mua ne kua hoko atu he Tapu he Tau Tapu, mo e uta e toto he povi, mo e liu hu atu ke he Tapu Ue Atu. Tuga he poaki he Matafakatufono, ne fufui e ia e matalima hana ke he toto mo e pipi ai laga fitu ki mua he Puha. (Levitika 16:14) Ti liu atu a ia ke he lotopa mo e kelipopo e koti, ti ko e poa he agahala a ia “ma e motu.” Ne tamai e ia falu he toto koti ke he Tapu Ue Atu mo e taute e mena taha ne taute e ia aki e toto he povi. (Levitika 16:15) Ko e falu gahua aoga kua hoko foki ke he Aho he Fakafeiloaga. Ma e fakatai, ko e ekepoa ne mua kua fakalago ai e hana tau lima ke he ulu he koti ke ua aki mo e talahau ai ki luga hana e “tau mahani kelea oti he fanau a Isaraela.” Ko e koti moui nei kua takitaki atu ke he vao ke uta kehe e tau agahala he motu ke he puhala fakatai. Ke he puhala nei kua taute ai e fakafeiloaga he tau tau takitaha ma e “tau ekepoa katoa foki mo e tau tagata oti he fakapotopotoaga.”—Levitika 16:16, 21, 22, 33.
15. (a) Tatai fefe e faituga a Solomona mo e faituga utafano? (e) Ko e heigoa he tohi Heperu ne talahau hagaao ke he fekafekauaga tapu ne taute ke he faituga utafano mo e faituga?
15 Ke he tau tau 486 fakamua he fakamauaga tuai a Isaraela ko e tau tagata he maveheaga he Atua, ko e faituga utafano kua eke ai ki a lautolu mo fale ke tapuaki ke he ha lautolu a Atua, ko Iehova. Ti, ko Solomona ha Isaraela kua foaki ai e fakamonuinaaga ke talaga e fakatokatokaaga mau. Pete ni ko e faituga nei to mua atu e lahi mo e lahi atu e gahua, ka ko e fakatokatoka foaki faka-Atua kua muitua ke he puhala taha ia tuga he faituga utafano. Tuga e faituga utafano, kua fakatoka ai ke he fakatataaga kua lahi, mo e mitaki e fakatokatokaaga ma e tapuaki ka “fakatu e [Iehova] nakai ko e tagata.”—Heperu 8:2, 5; 9:9, 11.
Ko e Faituga Fakamua mo e ke Ua Aki
16. (a) Ko e heigoa e ole fakaalofa ne taute e Solomona he magaaho ne fakatapu ai e faituga? (e) Fakakite fefe e Iehova e taliaaga hana he liogi a Solomona?
16 He magaaho ne fakatapu ai e faituga homo ue atu ia, kua fakalataha e Solomona e ole fakaohooho nei: “Ko e tagata kehe foki, nakai ko e tagata he hau a motu ko Isaraela, ka hau ai a ia he motu mamao, ha ko e hau a higoa lilifu, . . . ke o mai a lautolu mo e liogi a lautolu ke he fale nai; kia fanogonogo mai a koe mai he lagi, ko e mena kua haele ai a koe, ti eke e koe ke lata mo e tau mena oti ne ui atu ai e tagata kehe kia koe; kia iloa ai e tau motu oti kana he lalolagi hana higoa, mo e matakutaku a lautolu kia koe, ke tuga ne motu hau ko Isaraela, ke iloa foki e lautolu kua ui ai ke he higoa hau e fale nai kua ta e au.” (2 Nofoaga he Tau Patuiki 6:32, 33) Ke he puhala kitia maali, kua fakakite he Atua e hana a taliaaga ke he liogi fakatapu a Solomona. Ko e melo afi ne to mai he lagi mo e vela ai e tau poa manu i luga he fatapoa, mo e puke ai e faituga ke he lilifu a Iehova.—2 Nofoaga he Tau Patuiki 7:1-3.
17. Ko e heigoa ne tupu ke he magaaho fakamui ke he faituga ne ta e Solomona, mo e ko e ha?
17 Momoko ai, kua galo he tau Isaraela ha lautolu a matakutaku ati hake ki a Iehova. Ke he magaaho fakahiku, kua taholi e lautolu e hana higoa mua atu ke he tau gahua he fakamaligi toto, tapuaki tupua, faivao, feuaki, mahani tiki, mo e puhala he taute fakakelea e tau tama nakai fai matua, tau takape, mo e tau tagata motu kehe. (Esekielu 22:2, 3, 7, 11, 12, 26, 29) Ti, ke he tau 607 F.V.N., ne fakahoko he Atua e fakafiliaga he tamai ai e tau kautau Papelonia ke moumou e faituga. Ko e tau Isaraela ne hao kua uta fakapaea ai ki Papelonia.
18. He faituga ke ua aki, ko e heigoa e tau fakamonuinaaga ne hafagi ke he falu he tau tagata ne nakai ko e tau Isaraela ne lalago mo e loto katoa e tapuakiaga a Iehova?
18 He mole atu e tau tau 70 ko e tau Iutaia fakatokihala ne toe kua liliu atu ki Ierusalema mo e foaki age ai e fakamonuinaaga ke liu ati hake e faituga a Iehova. Fulufuluola ai, kua hogeia ai e tau ekepoa mo e tau Levi ke fekafekau he faituga nei ke ua aki. Ti ko e fua, ko e tau Netini, ne o mai he tau tupa he faituga ne nakai ko e tau Isaraela, kua age ki ai e fakamonuinaaga lahi ko e tau fekafekau he fale he Atua. Pete ia, ne nakai eke a lautolu ke tatai e tau tutuaga mo e tau ekepoa mo e tau Levi.—Esera 7:24; 8:17, 20.
19. Ko e heigoa e maveheaga ne taute he Atua hagaao ke he faituga ke ua aki, mo e fakamoli fefe e tau kupu nei?
19 Ke he magaaho fakamua kua tuga kua nakai fai mena he faituga ke ua aki ke fakatatai ke he patu fakamua. (Hakai 2:3) Ka e mavehe e Iehova: “To luelue foki e au e tau motu oti; ti hoko mai ai e tau mena kua manako ki ai e tau motu oti; to fakapuke foki e au e fale nai ke he lilifu. . . . Kua mua e lilifu fakamui he fale nai ke he hana lilifu fakamua.” (Hakai 2:7, 9) Ne moli ke he tau kupu nei, ko e faituga ke ua aki kua moua moli e lilifu mua atu. Kua tumau ai ke 164 e tau tau, mo e loga atu he tau tagata tapuaki mai he loga foki he tau motu ne tafe mai ke he hana tau lotopa. (Fakatatai Gahua 2:5-11.) Ko e fakafouaga he faituga ke ua aki kua kamata ai he vaha he Patuiki ko Herota, mo e fakalahi ai e hana a tau lotopa. Kua tu tokoluga ai he maka lahi mahaki mo e takai viko aki e tau fakamaluaga fulufuluola, kua tatai ai e fulufuluola hana mo e talagaaga he faituga fakamua ne talaga e Solomona. Kua fakalataha ki ai e lotopa lahi mahaki i fafo ma e tau tagata he tau motu ne manako ke tapuaki a Iehova. Ko e fakakaupaaga he maka kua vevehe aki e Gutuhala nei he tau Tagata Motu Kehe mai he lotopa i loto ne toka ma e tau Isaraela hokoia.
20. (a) Ko e heigoa e kehekeheaga kehe lahi kua fakamailoga e liu ati hake he faituga? (e) Ko e heigoa kua fakakite kua nakai hako e onoonoaga he tau Iutaia ke he faituga, mo e ko e heigoa ne taute e Iesu ke he mena nei?
20 Kua olioli he faituga ke ua aki nei e kehekeheaga lahi he ha ha i ai e Tama he Atua, ko Iesu Keriso, ke fakaako ki loto he tau lotopa. Ka e ko e faituga fakamua, ko e tau Iutaia katoa kua nakai ha ha i ai ha kitekiteaga mitaki he ha lautolu a fakamonuinaaga he leoleo he fale he Atua. Kua fakaata foki e lautolu e tau tagata fakafua ke taute pisinisi ke he lotopa he tau Tagata Motu Kehe. Mua atu ki ai, kua fakaata e tau tagata ke fakaaoga e faituga mo hala ku ke lau viko e tau mena i Ierusalema. Fa e aho ato hoko hana mate, ne fakamea e Iesu e faituga he tau gahua tupe pihia, ka e fakatumau a ia ke talahau: “Nakai kia tohi, to talahaua haku a fale, ko e fale liogi he atu motu oti kana? Ka kua eke e mutolu mo ana he tau tagata fofo mena.”—Mareko 11:15-17.
Tiaki Tukulagi he Atua Hana Fale he Lalolagi
21. Ko e heigoa kua fakakite e Iesu hagaao ke he faituga a Ierusalema?
21 Ha ko e gahua malolo a Iesu he taofi hake e tapuakiaga mea he Atua, ko e tau takitaki lotu Iutaia kua fakamalolo ke keli a ia. (Mareko 11:18) He iloa ai to kelipopo a ia, ne pehe a Iesu ke he tau takitaki lotu Iutaia: “Kua toka atu kia mutolu ha mutolu a fale kua moumou.” (Mataio 23:37, 38) Ti kua fakakite e ia to tata lahi to nakai talia he Atua e ha puhala he tapuakiaga ne taute ke he faituga fakatino i Ierusalema. To nakai eke foki mo “fale liogi he atu motu oti kana.” He magaaho ne fakakite age he hana tau tutaki ki a Iesu e homo ue atu he tau talagaaga he faituga, ne pehe a ia: “Kua kitia nakai e mutolu e tau mena oti nai? . . . nakai tuai toe taha maka ki luga he taha maka, ka e ulu oti ki lalo.”—Mataio 24:1, 2.
22. (a) Kua fakamoli fefe e tau kupu a Iesu hagaao ke he faituga? (e) He nakai tuku ha lautolu a tau amaamanakiaga he maaga he lalolagi, ko e heigoa ne tutuli he tau Kerisiano fakamua?
22 Ko e perofetaaga a Iesu kua fakamoli ke he tau tau 37 he magaaho fakamui ke he tau 70 V.N., he magaaho ne moumou ai he tau kautau Roma a Ierusalema mo e hana a faituga. Kua fakakite ai he fakamoliaga lahi ia kua tiaki moli he Atua e fale fakatino hana. Nakai liu a Iesu talahau tuai e liu ati hake he taha faituga i Ierusalema. Hagaao ke he maaga ia he lalolagi, ne tohi he aposetolo ko Paulo ke he tau Kerisiano i Heperu: “Ha ko e mena nakai fai māga a tautolu ke tumau i hinei, ka kua kumi e tautolu kia ia ne tatali.” (Heperu 13:14) Ko e tau Kerisiano fakamua kua amaamanaki lahi ke eke mo taha vala he “Ierusalema he lagi”—ko e maaga kua tuga e Kautu he Atua. (Heperu 12:22) Ti, ko e tapuaki moli ha Iehova kua nakai toka he faituga fakatino he lalolagi. He vala tala ka hau ha tautolu, to manamanatu a tautolu ke he fakatokatokaaga lahi ue atu kua fakatu he Atua ma e tau tagata oti kua manako ke tapuaki ‘mo e agaga mo e kupu moli.’—Ioane 4:21, 24.
Tau Huhu Fakamanatu
◻ Ko e heigoa e fakafetuiaga mo e Atua kua galo e Atamu mo Eva?
◻ Ko e ha e tau mena he faituga utafano kua fulufuluola ki a tautolu?
◻ Ko e heigoa kua ako mai e tautolu he tau matagahua he lotopa he faituga utafano?
◻ Ko e ha ne fakaata he Atua e hana a faituga ke moumou?
[Tau Fakatino he lau 18, 19]
Faituga ne Liu Ati Hake e Herota
1. Tapu Ue Atu
2. Tapu
3. Fatapoa ke Eke Ai e Poa Huhunu
4. Takeleaga Apakula
5. Gutuhala he Tau Ekepoa
6. Gutuhala ha Isaraela
7. Gutuhala he Tau Fifine