Faituga Fakaagaga Mua Ue Atu a Iehova

“Ha ia tautolu e ekepoa ne mua pehenai . . . ko e fekafekau ke he tau mena tapu, mo e fale uta fano moli ne fakatu he Iki, ka e nakai ko e tagata.”​—HEPERU 8:1, 2.

1. Ko e heigoa e foakiaga fakaalofa ne taute he Atua ma e tau tagata agahala?

KO E Atua ko Iehova, mai he hana a fakaalofa lahi ma e tau tagata, kua foaki e poa ke uta kehe e tau agahala he lalolagi. (Ioane 1:29; 3:16) Kua lata ke tamai ai e moui he hana a Tama uluaki mai he lagi ke he nofoaga tama he tamafine tote Iutaia ne higoa ko Maria. Ne fakaamaama fakamahino he agelu a Iehova ki a Maria ko e tama ka fatu e ia to “talahaua ai e tama tapu, ko e Tama he Atua.” (Luka 1:34, 35) Ko Iosefa, ne fakatuhoana ki a Maria, kua tala age ai hagaao ke he tupuaga fakamana he fatu ia Iesu mo e ako ai ko ia nei to “fakamoui e ia hana tau tagata mai he tau hala ha lautolu.”​—Mataio 1:20, 21.

2. Ko e heigoa ne taute e Iesu he magaaho ne kavi ke 30 e tau tau he moui, mo e ko e ha?

² He lahi hake a Iesu, kua liga maeke ia ia ke maama falu he tau mena moli nei hagaao ke he fanauaga fakamana hana. Ne iloa e ia ha ha he Matua hana he lagi e gahua fakamoui ma hana ke taute he lalolagi. Ti, ko e tagata tane kua katoatoa e fuata kavi ke 30 e tau tau he moui, ne hau ai a Iesu ke he perofeta he Atua ko Ioane ke papatiso ai ke he Vailele Ioritana.​—Mareko 1:9; Luka 3:23.

3. (a) Ko e heigoa e kakano a Iesu ke he tau kupu, “Tau poa tamate mo e tau poa, kua nakai finagalo a koe ki ai”? (e) Ko e heigoa e fakafifitakiaga kehe lahi kua fakatoka e Iesu ma lautolu ne manako ke eke mo tau tutaki hana?

³ Ne liogi ai a Iesu he magaaho ia he hana a papatisoaga. (Luka 3:21) Maama mitaki ai, ke he magahala nei he hana a moui, ne fakamoli e ia e tau kupu he Salamo 40:6-8, he magaaho fakamui ti fakakite mai he aposetolo ko Paulo: “Ko e tau poa tamate mo e tau poa, kua nakai finagalo a koe ki ai, ka kua taute e koe e tino māku.” (Heperu 10:5) Ti kua fakakite ai e Iesu hana a mataala “kua nakai finagalo” e Atua ke he tau poa manu ke fakatumau ke foaki he faituga Ierusalema. Ka e, kua mailoga e ia kua tauteute he Atua e tino he tagata mitaki katoatoa ma hana, ko Iesu, ke foaki ke eke mo poa. To uta kehe ai he mena nei ha manako atu ke he tau poa manu. He fakakite ai e manako mai he hana a loto ke omaoma ke he finagalo he Atua, ne fakatumau a Iesu ke liogi: “Ko e Atua na e, kitiala, kua fina atu au ke eke hau a finagalo, (kua tohia kia au ke he tohivakai).” (Heperu 10:7) Ko e fakafifitakiaga mua ue atu he fakamalolo mo e mahani fakamoli nakai lotokai ha ia kua fakatoka e Iesu he aho ia ma lautolu he magaaho fakamui ka eke mo tau tutaki hana!​—Mareko 8:34.

4. Fakakite fefe he Atua e taliaaga hana ke he poa ni e Iesu a ia?

⁴ Talia nakai he Atua e liogi papatiso a Iesu? Kia toka la e taha he tau aposetolo fifili a Iesu ke talahau ki a tautolu e tali: “Kua papatiso a Iesu, ti hake mai agataha a ia he vai, kitiala, kua maihiua tuai e lagi kia ia, kua kitia foki e ia e Agaga he Atua kua hifo mai tuga ne lupe, kua hoko ki luga ia ia. Kitiala, ko e leo mai he lagi, kua pehe mai, ko e haku a tama fakahele hanā, kua fiafia na au kia ia.”​—Mataio 3:16, 17; Luka 3:21, 22.

5. Ko e heigoa kua fakaata mai he fatapoa he faituga moli?

⁵ Ko e taliaaga he Atua ke he hukuiaga he tino ha Iesu ma e poa kua kakano e mena ia, ke he talahauaga fakaagaga, ko e fatapoa ne mua ke he faituga a Ierusalema kua kitia ai ki mua. Ko e fatapoa ne tuku ai e tau manu huifa ma e poa kua fakatino mai e fatapoa fakaagaga ia, ne kua fua ai e “finagalo” he Atua po ke fakatokaaga ma e taliaaga he moui tagata a Iesu mo poa. (Heperu 10:10) Ko e mena haia ne tohi he aposetolo ko Paulo ke he tau Kerisiano fakahele: “Ha ha ia tautolu e fata poa kua nakai lata ke kai e tau mena kua toka ki ai a lautolu kua fekafekau ke he fale uta fano [po ke, faituga].” (Heperu 13:10) Ke he falu he tau kupu, ko e tau Kerisiano moli kua aoga ai mai he poa fakamagalo hala kua mua atu, ne kua tiaki ai he tokologa he tau ekepoa Iutaia.

6. (a) Ko e heigoa ne kitia ai ki mua ke he magaaho he papatisoaga a Iesu? (e) Ko e heigoa e kakano he matahigoa Mesia, po ko Keriso?

⁶ Ko e fakaukuaga ha Iesu aki e agaga tapu kua kakano kua tamai he Atua hana a fakatokatokaaga he faituga fakaagaga katoatoa, mo Iesu ne fekafekau ko e Ekepoa Ne Mua. (Gahua 10:38; Heperu 5:5) Kua fakaohooho e tutaki ko Luka ke fakamau e tau he mena tupu nei ko e “tau hogofulu ma lima he pule a Tiperio Kaisara.” (Luka 3:1-3) Kua tatai e mena ia ke he tau 29 V.N.​—hakotika ke he 69 e tau fahi tapu he tau tau, po ke 483 e tau tau, mai he magahala ne foaki he Patuiki ko Aretaseta e poakiaga ma e liu ati hake he tau kaupa a Ierusalema. (Nehemia 2:1, 5-8) Hagaao ke he perofetaaga, ko e “Mesia ko e Iki” ka hau he tau ia ne fakamailoga. (Tanielu 9:25) Tokologa e tau Iutaia kua mataala moli ai ke he mena nei. Ne hokotaki mai e Luka “ne talifaki e motu” hagaao ke he hauaga he Mesia, po ko Keriso, ko e tau mataulu ne hau ai he tau kupu Heperu mo e Heleni ne kua tatai ai e tau kakano, “ko ia kua fakauku.”​—Luka 3:15.

7. (a) Magaaho fe ne fakauku he Atua e “Tapu he Tau Tapu,” mo e ko e heigoa e kakano he mena nei? (e) Ko e heigoa foki e mena ne tupu ki a Iesu he magaaho he hana a papatisoaga?

⁷ He magaaho he papatisoaga a Iesu, ko e kaina he Atua he lagi kua fakauku, po ke vevehe kehe, ko e “Tapu he Tau Tapu” ke he fakatokatokaaga fakaagaga ue atu. (Tanielu 9:24, NW) “Ko e fale uta fano moli [po ke, faituga] ne fakatu he Iki, ka e nakai ko e tagata” kua fakagahua ai. (Heperu 8:2) Pihia foki, he puhala he hana a papatisoaga ke he vai mo e agaga tapu, kua liu fanau e tagata ko Iesu Keriso ko e Tama fakaagaga he Atua. (Fakatatai Ioane 3:3.) Kua kakano e mena nei ko e to liuaki he Atua hana a Tama he magaaho ka hoko ai ke he moui he lagi, ke fekafekau ai a ia ke he fahi matau he hana a Matua ko e Patuiki mo e Ekepoa Ne Mua he “kainaga fakalataha mo Mekisateko.”​—Heperu 6:20; Salamo 110:1, 4.

Ko e Tapu Ue Atu he Lagi

8. Ko e heigoa e tau mena fou he nofoaiki he Atua he lagi ne kua hoko he mogonei?

⁸ Ke he aho he papatisoaga a Iesu, ko e nofoaiki he Atua he lagi kua hukui he tau mena fou. Ko e kitiaaga he poa he tagata mitaki katoatoa ke fakafeilo ma e tau hala he lalolagi kua pehi e fakatapuina he Atua kua nakai tatai ai ke he agahala he tagata. Ko e fakaalofa hofihofi noa he Atua kua talahau mai foki i ai he mogonei kua fakakite hana a mahani fakamakai ke fakamafola, po ke fakatotoka. Ti ko e nofoaiki he Atua he lagi kua eke ai ke tuga e poko i loto matua he faituga, ne ha ha i ai e ekepoa ne mua kua hu atu lagataha he tau mo e toto he punua manu huifa ke fakafeilo ma e hala ke he puhala fakatai.

9. (a) Ko e heigoa kua fakatino mai he ie puipui he vahaloto he Tapu mo e Tapu Ue Atu? (e) Hokotia atu fefe a Iesu ki loto muatua he ie puipui he faituga fakaagaga he Atua?

⁹ Ko e ie puipui ne vevehe e Tapu mai he Tapu Ue Atu kua fakakite mai e tino a Iesu. (Heperu 10:19, 20) Ko e kaupaaga a ia ne taofi mai a Iesu he hu atu ke he ha ha hinei he hana a Matua he magaaho ne nofo a ia fakatagata he lalolagi. (1 Korinito 15:50) Ke he magaaho ia he mate a Iesu, “kua hēhēua e [ie] puipui he faituga, kua kamata hifo i luga, ati hoko ke he kelekele.” (Mataio 27:51) Ko e fakatino nei kua fakakite ko e pa ne taofi mai e hu atu a Iesu ke he lagi kua uta kehe he mogonei. He tolu e aho he mole, ne taute he Atua ko Iehova e mana kehe lahi. Ne fakatu e ia a Iesu mai he mate, nakai ke eke mo tagata he tino mo e toto ne maeke ke mate, ka e ko e mena moui ne mua ue atu “kua tumau tukulagi.” (Heperu 7:24) He fagofulu e aho he mole, ne hake a Iesu ke he lagi mo e hu atu ke he “Tapu he Tau Tapu,” “ke fakakite a ia ki mua he Atua ma tautolu.”​—Heperu 9:24, NW.

10. (a) Ko e heigoa e mena tupu he foaki e Iesu e uho he hana a poa ke he hana a Matua he lagi? (e) Ko e heigoa e kakano he fakauku aki e agaga tapu ma e tau tutaki a Keriso?

¹⁰ Talia nakai he Atua e toto uho ha Iesu ne fakamaligi ko e fakafeiloaga ma e tau hala he lalolagi? Moli lahi ne taute pihia e ia. Ko e fakamoli he mena nei kua hoko tonu ke he 50 e aho he mole e liu tu mai a Iesu, ko e aho galue he Penetekoso. Ko e agaga tapu he Atua kua liligi ke he tau tutaki 120 ha Iesu ne fakapotopoto auloa i Ierusalema. (Gahua 2:1, 4, 33) Tuga ha lautolu a Ekepoa Ne Mua, ko Iesu Keriso, he magaaho nei kua fakauku a lautolu ke fekafekau ko e “tau ekepoa kua tapu, ke ta atu e tau poa kua lata mo e agaga” ki lalo hifo he fakatokaaga fakaagaga lahi he faituga. (1 Peteru 2:5) Lafi ki ai, ko lautolu nei ne fakauku kua taute e motu fou, ko e “motu tapu” ha Isaraela fakaagaga. Holo atu ai, ko e tau perofetaaga oti he tau mena mitaki hagaao ki Isaraela, tuga e “maveheaga fou” kua fakamau he Ieremia 31:31, ka fakaaoga ke he fakapotopotoaga Kerisiano fakauku, kua moli ko “Isaraela he Atua.”​—1 Peteru 2:9; Kalatia 6:16.

Ko e Falu Mena Foki he Faituga Fakaagaga he Atua

11, 12. (a) Ko e heigoa kua fakaata mai he lotopa fakaekepoa ne hagaao ki a Iesu, mo e ko e heigoa e mena fakaata hagaao ke he tau tutaki fakauku hana? (e) Kua fakaata mai e kumete vala vai ke he heigoa, mo e kua fakaaoga ai fefe?

¹¹ Pete e fakatino mai e Tapu Ue Atu ko e “lagi ni,” ne nofo ai e Atua, ko e falu he tau mena oti he faituga fakaagaga he Atua ne tatai ke he tau mena he lalolagi. (Heperu 9:24) He faituga i Ierusalema, ha ha i ai e lotopa fakaekepoa i loto ne toka ai e fatapoa ma e poa mo e kumete vala vai, ne fa fakaaoga ai he tau ekepoa ke fakamea a lautolu ato taute e fekafekauaga tapu. Ko e heigoa he tau mena nei kua fakatino ke he fakatokaaga he faituga fakaagaga he Atua?

¹² Ke hagaao atu ki a Iesu Keriso, ko e lotopa fakaekepoa i loto kua fakatino mai e tuaga nakai fai hala hana ko e tagata mitaki katoatoa ko e Tama he Atua. He fakagahuahua e tua he poa a Iesu, ko e tau tutaki fakauku ha Keriso kua foaki ki ai e tututonu. Ka e, kua tonu e Atua ke fehagai mo lautolu kaeke kua nakai agahala a lautolu. (Roma 5:1; 8:1, 33) Ti, ko e lotopa nei kua fakatino foki e foakiaga he tuaga he tagata tututonu ne olioli he tau tagata takitokotaha he fakaekepoa tapu ki mua he Atua. Ke he magaaho taha, ko e tau Kerisiano fakauku kua agahala agaia mo e maeke ke liliu ke taute e agahala. Ko e kumete vai i loto he lotopa kua fakatino mai e Kupu he Atua, ne kua fakaaoga ai he Ekepoa Ne Mua ke fakamea tumau aki e fakaekepoa tapu. He omaoma ai ke he tauteaga fakamea nei, kua moua e lautolu e fakalilifuaga mitaki ne kua fakalilifu e Atua mo e tamai a lautolu i fafo ki loto he tapuakiaga mea.​—Efeso 5:25, 26; fakatatai Malaki 3:1-3.

Ko e Tapu

13, 14. (a) Ko e heigoa kua fakaata mai e Tapu he faituga hagaao ki a Iesu mo e hana a tau tutaki fakauku? (e) Ko e heigoa kua fakaata mai he fakatuaga lamepa auro?

¹³ Ko e poko fakamua he faituga kua fakatino e tuaga mua ue atu ke he mena ia he lotopa. Ke hagaao ke he tagata mitaki katoatoa ko Iesu Keriso, kua fakatino mai e hana liu fanau ko e Tama fakaagaga he Atua ne nofo ke liu ke he moui he lagi. He mole atu e talahaua tututonu ke he fakaveaga he ha lautolu a tua he fakamaligi toto a Keriso, ko e tau tutaki fakauku nei kua iloa foki ai e tauteuteaga pauaki nei he agaga he Atua. (Roma 8:14-17) Puhala he “vai [ko e, papatisoaga ha lautolu haia] mo e Agaga,” kua “liu foki fanau” a lautolu ko e tau tama fakaagaga he Atua. Tuga a ia, kua ha ha ia lautolu e amaamanakiaga he liu tu mai ke he moui he lagi ko e tau tama fakaagaga he Atua, kua lata ai ke tumau ha lautolu a fakamoli ato mamate.​—Ioane 3:5, 7; Fakakiteaga 2:10.

¹⁴ Ko e tau ekepoa ne fekafekau i loto he Tapu he faituga he lalolagi kua nakai kitia he tau tagata tapuaki i tua. Ti pihia ni, ko e tau Kerisiano fakauku kua iloa e tuaga fakaagaga ne kua nakai fakalataha po ke maama katoatoa he laulahi he tau tagata tapuaki he Atua, ne amaamanaki ke momoui tukulagi ai ke he lalolagi parataiso. Ko e fakatuaga lamepa auro he faituga utafano kua fakaata mai e tuaga maama he tau Kerisiano fakauku. Ko e fakagahuahuaaga he agaga tapu he Atua, kua tuga e lolo he tau moli, ne fakamaama mai e Tohi Tapu. Ko e fua he maamaaga ne moua mai he tau Kerisiano, kua nakai toka ni e lautolu ki a lautolu. Ka e, kua omaoma a lautolu ki a Iesu, he talahau: “Ko mutolu, ko e maama he lalolagi a mutolu. . . . Kia kikila atu pihia ha mutolu a maama ki mua he tau tagata, kia kitia ai e lautolu ha mutolu a mahani mitaki ati fakaheke atu ai a lautolu ke he Atua ha mutolu ha ha he lagi.”​—Mataio 5:14, 16.

15. Ko e heigoa kua fakaata mai he areto he laulau he areto?

¹⁵ Ke fakatumau ke he tuaga maama nei, ko e tau Kerisiano fakauku kua lata ke fagai tumau ke he mena ne fakaata mai he areto he laulau he areto. Ko e punaaga mua he mena kai fakaagaga ha lautolu ko e Kupu he Atua, ne kua fakamakai a lautolu ke totou mo e manamanatu fakahokulo ki ai he tau aho oti. Ne mavehe mai foki a Iesu ke foaki he “fekafekau fakamoli mo e loto matala” ki a lautolu e “tau mena kai ke he tau magaaho.” (Mataio 24:45) Ko e “fekafekau” nei ko e kau katoa he tau Kerisiano fakauku he lalolagi ke he ha magaaho ni. Kua fakaaoga e Keriso e kau fakauku nei ke lomi fakailoa e vala tala he fakamoliaga he tau perofetaaga he Tohi Tapu mo e age e takitakiaga magaaho tonu ke he fakagahuaaga he tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu he moui he tau aho oti he vaha fou nei. Ti ko e mena ia, ko e tau Kerisiano fakauku kua fagai mo e loto fakaaue ke he foakiaga fakaagaga oti pihia. Ka ko e huhua he tau momoui fakaagaga ha lautolu kua falanaki he molea atu mai he uta ni he iloilo he Atua ke he ha lautolu a tau loto manamanatu mo e tau loto. Ne pehe a Iesu: “Ko e haku a mena kai hanei, kia eke e au e finagalo hana ne fakafano mai au, mo e fakaoti hana gahua.” (Ioane 4:34) Pihia foki, kua iloa foki he tau Kerisiano fakauku e makona he fakagahua tumau ai a lautolu ke taute e finagalo he Atua ne fakakite mai.

16. Ko e heigoa kua fakaata mai he fekafekauaga ke he fatapoa he mena manogi?

¹⁶ He magaaho pogipogi mo e magaaho afiafi, kua foaki he ekepoa e mena manogi ke he Atua ki luga he fatapoa mena manogi ke he Tapu. Ke he magaaho taha, ko lautolu ne tapuaki ka e nakai ekepoa ka liogi ke he Atua ka e tutu he tau lotopa i fafo he hana a faituga. (Luka 1:8-10) Ko e “mena manogi,” he fakamaama he Tohi Tapu, “ko e tau liogi haia he tau tagata tapu.” (Fakakiteaga 5:8) “Kia tumau haku a liogi ke tuga ne tau mena manogi kua vela ki mua hāu,” he tohia he salamo ko Tavita. (Salamo 141:2) Ko e tau Kerisiano fakauku foki kua kukumau e kotofaaga ha lautolu he o atu ki a Iehova he liogi puhala atu ia Iesu Keriso. Ko e tau liogi fakamakai ne pua mai he loto kua tuga e mena manogi kua manogi mahofi. Ko e tau Kerisiano fakauku kua fakaheke foki e Atua ke he falu he tau puhala, he fakaaoga e tau gutu ha lautolu he fakaako atu e falu. Ko e ha lautolu a fakaukaaga he fehagai mo e tau mena uka mo e ha lautolu a mauokafua i lalo he kamatamata kua mua atu e fiafia ke he Atua.​—1 Peteru 2:20, 21.

17. Ko e heigoa kua putoia ke he fakamoliaga he fakaata fakaperofeta ne foaki he huaga fakamua he ekepoa ne mua ke he Tapu Ue Atu he Aho he Fakafeiloaga?

¹⁷ Ke he Aho he Fakafeiloaga, ko e ekepoa ne mua i Isaraela kua hu atu ai ke he Tapu Ue Atu mo e tugi e mena manogi he kapiniu auro he fakaaoga ai e tau malala kaka. Kua taute ai e mena nei ato tamai e toto he tau poa agahala. He fakamoli ai e ata fakaperofeta nei, kua taofi he tagata ko Iesu e mauokafua fakamoli ke he Atua ko Iehova ato poa ai hana moui ko e poa taha tukulagi ma e tau agahala ha tautolu. Ti kua fakatata e ia ko e tagata mitaki katoatoa kua maeke ke taofi e mauokafua fakamoli hana ke he Atua pete ni e peehiaga a Satani ne tamai ki luga hana. (Tau Fakatai 27:11) He tuku ai ke he kamatamata, kua fakaaoga e Iesu e liogi mo e “tagi lahi mo e tau hihina mata . . . kua fanogonogo foki a ia kia ia he maimaina a ia.” (Heperu 5:7) He puhala nei kua fakatokoluga e ia a Iehova ko e Pule Okooko tututonu mo e tonu he lalolagi mo e lagi katoatoa. Kua palepale he Atua a Iesu he fakaliu tu mai a ia mai he mate ke he moui he lagi ne nakai maeke ke mate. He tuaga tokoluga nei, kua foaki e Iesu e kitekiteaga ke he kakano ke ua aki he hana a liu mai ke he lalolagi, ke liuaki mai e tau tagata agahala ne tokihala ke he Atua.​—Heperu 4:14-16.

Ko e Lilifu Mua Atu he Faituga Fakaagaga he Atua

18. Tamai fefe e Iehova e lilifu kehe lahi ke he hana a faituga fakaagaga?

¹⁸ “Kua mua atu e lilifu fakamui he fale nai ke he hana lilifu fakamua,” he talahau tuai mai e Iehova. (Hakai 2:9) He liu fakatu mai a Iesu ko e Patuiki nakai mate mo e Ekepoa Ne Mua, kua tamai e Iehova e lilifu kehe lahi ke he faituga fakaagaga hana. Kua ha ha ai a Iesu he tuaga mogonei ke tamai e “tupuaga he moui tukulagi kia lautolu oti kana kua omaoma kia ia.” (Heperu 5:9) Ko lautolu fakamua ne fakakite e omaoma pihia ko e tau tutaki 120 ne moua e agaga tapu he Penetekoso 33 V.N. Kua talahau tuai mai he tohi ha Fakakiteaga ko e tau fanau fakaagaga ha Isaraela to fakaoti ai e numela ke he 144,000. (Fakakiteaga 7:4) He mamate ai, tokologa ia lautolu kua momohe ke he tukuaga fa mahani he tau tagata, mo e fakatalitali ke he magaaho ka ha ha hinei a Iesu ke he malolo fakapatuiki. Ko e fakamauaga tuai ne fakaperofeta mai ia Tanielu 4:10-17, 20-27 kua tuhi ke he 1914 ko e magaaho ma Iesu ke kamata pule ai ke he vahaloto he hana a tau fi. (Salamo 110:2) Ke he tau hogofulu tau mua ia, ko e tau Kerisiano fakauku kua fakatali mo e fakamakai ke he tau ia. Ko e felakutaki fakamua he lalolagi mo e tau oi ne hau fakalataha ke he tau tagata kua foaki e fakamoliaga ko Iesu kua eke moli mo Patuiki he 1914. (Mataio 24:3, 7, 8) Nakai leva e mole atu, kua hoko mai e magaaho ke “kamata ai e fakafiliaga ke he fale he Atua,” to fakamoli e Iesu e maveheaga ke he hana tau tutaki fakauku ne mamate: “To liu mai au, ti talia mai foki e au a mutolu kia fakalataha mo au.”​—1 Peteru 4:17; Ioane 14:3.

19. Hokotia atu fefe e 144,000 ne toe ke he Tapu Ue Atu he lagi?

¹⁹ Ko e tau tagata 144,000 he ekepoa tapu kua nakai la fakaoti a lautolu he fakamau mo e nakai la fakapotopoto ke he kaina ha lautolu he lagi. Ko lautolu ne toe ne ha ha agaia ke he lalolagi ke he tuaga fakaagaga kua fakaata mai he Tapu, ne vevehe kehe mai he mena tapu he Atua ha ko e “ie puipui,” po ke fakakaupaaga, he ha lautolu a tau tino. Ma lautolu nei kua mamate mo e tua fakamoli, kua hamutia e liu tutu mai ha lautolu ko e tau mena momoui agaga nakai maeke ke mate ke fakalataha mo lautolu he 144,000 ne kua fita i luga he lagi.​—1 Korinito 15:51-53.

20. Ko e heigoa e gahua aoga lahi ne taute e lautolu ne toe he ekepoa tapu ke he magaaho nei, mo e ko e heigoa e tau fua?

²⁰ Mo e loga he tau ekepoa ne fekafekau fakalataha mo e Ekepoa Ne Mua he lagi, ko e faituga fakaagaga he Atua kua moua ai e lilifu lafi ki luga. Ke he magaaho taha, ko lautolu ne toe he ekepoa tapu kua hane taute e gahua aoga he lalolagi. He ha lautolu a gahua fakamatala, kua ‘luelue he Atua e tau motu oti’ mo e tau talahauaga he hana a fakafiliaga, tuga ne talahau tuai he Hakai 2:7. He magaaho taha, kua totou miliona he tau tagata tapuaki kua fakamaama ai ko e “manako ki ai e tau motu oti” hane fa e tafe ke he tau lotopa he faituga a Iehova he lalolagi. Hao fefe a lautolu nei ke he fakatokatokaaga he Atua ma e tapuakiaga, mo e ko e heigoa e lilifu he vaha i mua ne maeke a tautolu ke amaamanaki ki ai ma e hana a faituga fakaagaga ne mua ue atu? Ko e tau huhu nei to kumikumi ai ke he vala tala ne hau.

Tau Huhu Fakamanatu

◻ Ko e heigoa e fakafifitakiaga kehe lahi ne fakatoka e Iesu he 29 V.N.?

◻ Ko e heigoa e fakatokatokaaga ne gahuahua he 29 V.N.?

◻ Ko e heigoa kua fakaata mai he Tapu mo e Tapu Ue Atu?

◻ Kua fakalilifu fefe e faituga fakaagaga mua ue atu?

[Fakatino he lau 23]

He magaaho ne fakauku a Iesu aki e agaga tapu he 29 V.N., kua kamata ai e faituga fakaagaga lahi he Atua ke gahuahua