Fakakite e Manatu ma e Tau Matua Tokotaha

GAHOA e tagata kua fahia ke he tau manako lahi ke he magaaho mo e malolō ha lautolu ke he tau matua tokotaha. Ko e tau paleko ne fehagai mo lautolu kua loga lahi. Kua lata ia lautolu ke leveki e tau matagahua loga ke feaki e magafaoa. He nakai ni gahua tupe, ka e fano ke he fale koloa, kaitunu, fakameā, ti matua foki. Ti lata ke foaki e levekiaga ke he malolō tino, fakafiafiaaga, mo e lalago e logonaaga he fanau, ti ka maeke, ke kumi taha magaaho uho lahi ma haana ni.

Pete kua tokologa lahi fakahaga e tau magafaoa matua tokotaha mo e kitia lahi ai ko e vala he kaufakalatahaaga he vahā nei, maeke ke mukamuka ke nimo a lautolu. Tuga ne talahau mooli he taha matua fifine, “Ato eke au mo matua tokotaha, ne nakai mailoga lahi e au a lautolu.” Ko e heigoa haau ka taute ke fakakite e manatu ke he tau matua tokotaha? Lata nakai ia koe ke manamanatu hagaao ki a lautolu? Kia fakatutala la tautolu ke he tolu e kakano ke manamanatu ke he tau manako ha lautolu.

Tau Kakano he Fakakite e Manatu

Tokologa e matua tokotaha kua manako lagomatai. Ko e fifine takape ne 41 e tau he moui ne ua e tama, ne talahau, “Ha ha i ai e tau magaaho ne nakai iloa mitaki e au e mena ke taute, ti tupetupe lahi au ke he tau matagahua loga haaku.” Ko e tuaga takape, tiaki kehe, po ke falu tuaga nakai mitaki ne taute e tau matua tokotaha ke moua e logonaaga tuga he taha matua fifine.Pehē a ia, “Kua manako lagomatai a mautolu, ti manako lahi mahaki ki ai!”

Kua lafi ke he fiafia ni haau. Kua lagomatai nakai e koe e taha ke fua e kavega ne mamafa lahi ma e tagata tokotaha? Ka pihia, liga logona hifo e koe e loto fakaaue he iloa kua lagomatai e koe taha tagata ke he puhala aoga. Pihia foki, ko e tau matua tokotaha kua fua e kavega kua mamafa lahi ke he falu a magaaho ma e taha ni e tagata. Ka tali atu a koe ke he tau manako ha lautolu he foaki e lima lagomatai, to iloa e koe e mooli he mena ne talahau he Salamo 41:1: “Uhoaki e tagata kua manatu [po ke, gahua mo e manatu] ke he tagata nofogati.”

Kua fakafiafia ke he Atua. Ne pehē e Iakopo 1:27: “Ko e hanai e oma ke he Atua kua mitaki mo e fakamoli ki mua he Atua e Matua, ke ahi e tau tagata kua mamate e tau matua, mo e tau fifine takape ke he ha lautolu a matematekelea.” Putoia he mena nei e leveki he tau matua tokotaha.a Ne pehē e Heperu 13:16: “Aua neke nimo ia mutolu ke mahani mitaki atu mo e fakaalofa atu; ha ko e tau poa pihia kua fiafia ai e Atua.”

He tokaloto e tau kakano tolu nei ke fakakite e manatu ma e tau matua tokotaha, kia kitekite a tautolu mogonei ke he mena ka taute e koe ke lagomatai mo e puhala ka iloa mooli e koe kua aoga e lagomatai haau ka foaki.

Mailoga e Tau Manako ha Lautolu

Liga kua maaliali ni ke hūhū ke he matua tokotaha, “Maeke fēfē au ke lagomatai?” Ka e mooli, lavea e mena nei ke tala atu he taha tagata ki a koe e tau manako mooli haana. Tuga ne talahau he kamataaga, ne fakamafana he Salamo 41:1 ke ‘gahua mo e manatu.’ Ne fakamaama he taha tohi ko e kupu Heperu nei ne fakaaoga kua maeke ke kakano “ko e puhala manamanatu ke he tau fakatokaaga uka lahi he tau manatu ne fua ai he fakafehagai fakailoilo.”

Ti ko e mena ia, ke moua e puhala mitaki lahi ke lagomatai, lata ia koe ke manamanatu fakahokulo ke he tau paleko ne fehagai ki ai e matua tokotaha. Kia matakite, he nakai onoono teao ke he tuaga. Hūhū hifo ki a koe, ‘Kaeke ko au he tuaga ia, ko e heigoa e lagomatai ka manako au ki ai?’ Mooli, tokologa e tau matua tokotaha ka tala atu ki a koe, pete he lali a koe, to nakai maama katoatoa e koe e tuaga he matua tokotaha ato matua tokotaha a koe. Pete ia, ka taute e koe e tau mena mitaki oti ke fakakite e fakaalofa ke he tau tutūaga ha lautolu, to tuku a koe he tuaga mitaki ke ‘gahua mo e manatu’ ke he tau matua tokotaha.

Muitua ke he Fifitakiaga Mitaki Katoatoa he Atua

He leveki e tau matua tokotaha, nakai fai tagata kua mua atu e fakakite he fakaalofa mo e lagomatai mitaki nei ka ko Iehova ko e Atua ni. Loga e tau kupu tohi ne fakamaama e manamanatuaga mo e mailogaaga ne fakakite e Iehova ko e Atua ke he tau takape, tau tama nakai fai matua mo e ke he tau matua tokotaha. He kumikumi ke he puhala ne tali atu e Atua ke he tau manako ha lautolu ne nonofogati, maeke ia tautolu ke lahi e mena ka iloa he foaki e lagomatai kua latatonu mo e aoga mooli. Fā e matapatu puhala ke fakatutala ki ai.

Foaki e teliga fanogonogo

He Fakatufono ne age e Iehova ki a Isaraela i tuai, ne talahau e ia to ‘fanogonogo ni a ia ke he tagi’ ha lautolu ne nonofogati. (Esoto 22:22, 23) Maeke fēfē ia koe ke muitua e fifitakiaga mitaki nei? Fa logona he tau matua tokotaha e matimati lahi mahaki, he nakai fai tagata lahi ke tutala ki ai. “Ka ō e fanau ke momohe, ne nakai maeke au he falu mogo ke oti e tagi,” he talahau he taha matua tokotaha. “Kua malolō lahi e matimati he falu mogo.” Ka latatonu, maeke nakai a koe ke fakaatā a koe ke ‘fanogonogo ke he tagi’ he matua tokotaha ne liga manako ke liligi mai e tau logonaaga haana? He foaki e koe e teliga fanogonogo he tau tuaga kua lata ka lagomatai lahi a ia ke fahia ke he tau paleko he matua tokotaha.

Foaki e tau kupu atihake

Ne omoomoi e Iehova ke tohi e tau lologo tapu, po ke tau salamo, ka lologo he tau Isaraela he tau magaaho tapuaki. Manamanatu la ke he fakamalolōaga ne moua he tau takape mo e tau tagata nakai fai matua i Isaraela ka lologo e tau kupu faka-Atua ne fakamanatu ki a lautolu ko Iehova ko e “matua” mo e “fakafili” ma lautolu mo e to foaki e ia ki a lautolu e totokaaga. (Salamo 68:5; 146:9) Maeke foki ia tautolu ke foaki e tau kupu fakamalolō ka manatu tumau he matua tokotaha ke he tau tau loga i mua. Pete kua 20 e tau he mole, ko Ruth, ko e matua tokotaha, kua manatu agaia e magaaho ne tala age he matua taane lotomatala ki a ia: “Kua mitaki lahi mooli e gahua haau he feaki e tau tama taane tokoua haau. Fakatumau ki ai.” Ne pehē a Ruth: “He logona e tau kupu ia mai ia ia ne atihake lahi ki a au.” Mooli, “ko e alelo kua vagahau ke malolo ai” ti maeke ke lahi atu ai e atihake ke he matua tokotaha. (Tau Fakatai 15:4) Iloa nakai e koe ha navaaga mooli mo e latatonu ka tala age e koe ke he matua tokotaha?

Foaki e lagomatai tino ka lata

Ko e Fakatufono ha Iehova ki a Isaraela i tuai kua putoia e tau fakatokaaga ma e tau takape mo e tau tama nakai fai matua ke moua e tau mena kai kua lata ke he puhala lilifu. Ke he tau foakiaga pihia, ko lautolu nei ne nonofogati ne lahi e mena ke ‘kai e lautolu mo e mamakona ai.’ (Teutaronome 24:19-21; 26:12, 13) Maeke foki ia tautolu, he puhala fakailoilo mo e lilifu, ke foaki e lagomatai tino ke he magafaoa matua tokotaha kua manako lagomatai. Maeke nakai ia koe ke uta falu mena kai po ke kato he tau koloa kai ke he tau kaina ha lautolu? Fai mena tui nakai a koe ke fakaaoga he matua tokotaha po ke fanau? Po ke maeke nakai ia koe ke foaki e lagomatai tupe ke fakatau aki he matua tokotaha falu koloa kua lata mo e magafaoa?

Foaki e fakalatahaaga

Ne poaki e Iehova ke fakalataha foki e tau takape mo e tau tama nakai fai matua ke he tau galue he motu he tau tau takitaha, ke olioli ai e lautolu e fakalatahaaga mo e tau matakainaga Isaraela. Ti tala age foki ki a lautolu: ‘Kia fiafia a mutolu.’ (Teutaronome 16:10-15) Pihia he vahā nei, kua tomatoma ke he tau Kerisiano ke ‘ta age e tau mena fakaalofa ko e taha ke he taha,’ he foaki e tau magaaho ke fakalataha mo e fiafia. (1 Peteru 4:9) Ti ko e ha he uiina e magafaoa matua tokotaha ke kai he kaina haau? Kua nakai lata ke lahi e kai. “Taha e mena” po ke falu a mena, he talahau e Iesu he fiafia a ia ke he fakalatahaaga he kaina he tau kapitiga.—Luka 10:42.

To Loto Fakaaue ke he Manatu Haau

Ko Kathleen, ko e matua tokotaha ne feaki tolu e tama, ne talahau to nakai nimo e ia e tomatomaaga nei, “Ua amanaki ke he ha mena; loto fakaaue ke he tau mena oti.” Tuga a Kathleen, tokologa e tau matua tokotaha ne mailoga e matagahua ha lautolu ke feaki e fanau ha lautolu. Ko e mena ia, nakai amanaki a lautolu ke he falu ke taute e tau mena ma lautolu ne kua lata ia lautolu ke taute. Pete ia, kua loto fakaaue mooli a lautolu ke he ha lagomatai kua moua e lautolu. Maeke ia koe ke lafi ke he levekiaga ha lautolu mo e ke he fiafia ni haau he fakakite e manatu ma e tau matua tokotaha, ti mauokafua ko Iehova ko e Atua “to taui mai foki e ia e tau mena ne ta age kia ia.”—Tau Fakatai 19:17.

[Matahui Tala]

[Fakatino he lau 12]

I ne fe ne uiina e koe e magafaoa matua tokotaha ke kai auloa? Ko e ha ne nakai taute mafiti ai?