Veveheaga 73

Ko e Katofia Samaria

LIGA nofo tata a Iesu ki Petania, ko e maaga liga ko e tolu e kilomita mai i Ierusalema. Ko e tagata iloilo ke he Fakatufono a Mose ne finatu ki a ia mo e huhu: “Ko e akoako na e, ko e heigoa e mena ke eke e au ke moua ai e au e moui tukulagi?”

Ne mailoga e Iesu ko e tagata, ko e loea nakai ni fia iloa mena, ka ko e manako ke kamatamata ia ia. Liga ko e foli e loea he fakalata ke tali e Iesu he puhala ke fakahukia aki e tau Iutaia. Ti liuaki e Iesu e huhu ke fakagahua aki e loea: “Ko e heigoa kua tohi ke he Fakatufono? fefe hau a totou?”

Ko e tali he loea, ne fakakite e lotomatala kehe atu, he fatiaki mai he fakatufono he Atua ia Teutaronome 6:5 mo e Levitika 19:18 he talahau: “Ke fakaalofa atu a koe kia Iehova hau a Atua, mo e hau a loto katoa, mo e hau a agaga katoa, mo e hau a malolo katoa, mo e hau a manatu katoa; ke fakaalofa atu foki a koe ke he tagata ne katofia mo koe, kia tuga ni a koe kia koe.”

“Ko e moli a koe,” he tali e Iesu. “Kia eke pihia e koe, ti moui ai.”

Ka e taha e mena, ko e loea, ne nakai makona. Ne nakai lata e tali ha Iesu mo ia. Ne manako a ia ke talia e Iesu ko e tonu hana a tau manatu mo e tututonu a ia ke he tauteaga ma e falu. Ti ko e mena ia, ne huhu a ia: “Ko hai kia e tagata ne katofia mo au?”

Ne talitonu e tau Iutaia ko e kupu “katofia” ko e hagaao ni hokoia ke he tau Iutaia, tuga ne fakamaama he tala katoa he Levitika 19:18 he fakalata. Ko e moli, ko e magaaho fakamui ko e aposetolo ko Peteru foki ne pehe: “Kua iloa ni e mutolu kua tapu ke he tagata Iutaia ke fakalataha po ke fakatata ke he tagata kehe.” Ti ko e loea, liga pihia foki e tau tutaki ha Iesu, ne talitonu ko e tututonu a lautolu kaeke ke totonu ni ke he tau matakainaga Iutaia, ha ko e tau manatu ha lautolu, nakai ko e tau katofia moli ha lautolu e tau tagata nakai ko e tau Iutaia.

Ke nakai fakahukia hana a tau tagata fanogonogo, maeke fefe a Iesu ke fakahako ha lautolu a tau manatu? Ne talahau e ia e tala, liga fakave ke he tau mena tutupu moli. “Ko e taha [Iutaia],” he fakamaama e Iesu, “ne hifo a ia mai i Ierusalema ki Ieriko, kua moua a ia he tau tagata fofo mena; kua āki e lautolu hana tau tapulu, mo e fahi a ia, kua o a lautolu, kua toka a ia, kua teitei mate.”

Ne matutaki a Iesu: “Kua hifo taha ekepoa ke he puhala ia, kua kitia e ia a ia, ti fano ai a ia ke he taha kauhala. Kua pihia foki mo e tagata he magafaoa a Levi, kua fano ke he mena ia, kua hoko atu mo e kitia ai; ti fano ai a ia ke he taha kauhala. Ka ko e taha tagata Samaria kua fina age a ia, kua hoko ke he mena ha i ai a ia, kua kitia a ia, ti hofihofi ai hana fakaalofa kia ia.”

Tokologa e tau ekepoa mo e ha lautolu a tau tagata Levi ne lagomatai ke he faituga ne nonofo i Ieriko, ko e 23 e kilomita he mamao he puhala hagahaga kelea ne hifo mai he 900 kilomita mai he mena ne fekafekau a lautolu he faituga i Ierusalema. Ko e ekepoa mo e tagata Levi kua lata ke lagomatai e matakainaga Iutaia ne matematekelea. Ka e nakai lagomatai e laua. Ka ko e tagata Samaria ne lagomatai. Ne vihiatia lahi he tau Iutaia e tau Samaria ti amuamu fakakelea e lautolu a Iesu he ui a ia ko e “tagata Samaria.”

Ko e heigoa he tagata Samaria ne taute ke lagomatai aki e Iutaia? “Kua fano mo e pipi hana tau kafokia,” he talahau e Iesu, “kua liligi foki ki ai e magalolo mo e uaina; ti fakaheke a ia i luga he hana manu ni, kua takitaki a ia ke he fale ke api ai e tau fenoga, mo e leveki a ia. Ko e pogipogi ko e fano ha ne fai a ia, ti eke mai e ia ua e tenari [ko e liga lata mo e ua e aho totogi], kua age ke he patu he fale, mo e pehe age kia ia, Kia leveki a e koe a ia; ka fakafua foki e koe e falu a mena, to palepale e au kia koe ka liu mai au.”

Mole e talahau he tala, ne huhu a Iesu ke he loea: “Kua manatu fefe a koe, po ko hai taha he tokotolu na ne eke mo tagata katofia kia ia ne moua he tau tagata fofo mena?”

Ko e logonaaga nakai hagahaga mitaki ke talahaua mitaki e tagata Samaria, ne tali fakateaga he loea: “Ko ia ne fakaalofa noa atu kia ia.”

“Ati fano a mo e eke pihia e koe,” he fakaoti e Iesu.

Ane mai tala age fakahako e Iesu ke he loea ko e katofia foki hana e tau tagata nakai ko e tau Iutaia, to nakai talia ni hokoia he tagata e mena nei ka e to lago ni a lautolu ne fanogonogo ki a ia he fakatutalaaga mo Iesu. Ko e tala moli nei, kua fakamahino ke he puhala ne nakai maeke ke fakatikai ko e ha tautolu a tau katofia a lautolu e tau tagata kehe mai mo e ha tautolu a tau lanu mo e tau motu. Ko e puhala kua mua atu e mitaki e tau fakaakoaga ha Iesu! Luka 10:25-37; Gahua 10:28; Ioane 4:9; 8:48.

▪ Ko e heigoa e tau huhu he loea ne huhu ki a Iesu, mo e heigoa e kakano moli he hana huhu?

▪ Ko hai e tau katofia he tau Iutaia ne talitonu ki ai, mo e ko e heigoa e kakano ke talitonu ko e kau foki e tau tutaki ke he manatu ia?

▪ Maeke fefe a Iesu ke fakakite e manatu hako ke nakai maeke he loea ke fakatikai?