“Aua Neke Falanaki a Koe ke he Hāu a Pulotu”

“Kia tua a koe kia Iehova mo e hāu a loto katoa; ka e aua neke falanaki a koe ke he hāu a pulotu.”—FAKATAI 3:5.

1, 2. (a) Ko e heigoa e tau tuaga ka feleveia mo tautolu? (e) Ka fehagai mo e tupetupe, he taute e fifiliaga, po ke totoko e kamatamata, ko hai kua lata ia tautolu ke falanaki ki ai, ti ko e ha?

KO E takitaki gahua ha Cynthiaa ne fitā e pāpā e falu faahi he kamupanī haana ti fakaoti e tokologa he tau tagata gahua. Ne logona hifo e Cynthia ko ia mogonei ka fano. Ko e heigoa haana ka taute kaeke ke oti e gahua haana? To totogi fēfē e ia e tau kaitalofa haana? Ko e matakainaga fifine Kerisiano ne higoa ko Pamela ne loto ke hiki ke he matakavi ne manako lahi ke he tau tagata fakapuloa he Kautu, ka to hiki kia a ia? Ko e tagata taane fuata ne higoa ko Samuel ne tupetupe ke he taha puhala foki. Ne fakatapakupaku a ia ke he tau ata telefua he vahā tote. Mogonei he 20 tumā e tau ha Samuel, ne malolō e kamatamata haana ke liu ke he aga tuai ia. Maeke fēfē a ia ke totoko e tohoaga?

² Ko hai kua falanaki a koe ki ai ka fehagai mo e tau tuaga tupetupe, he taute e tau fifiliaga aoga, po ke totoko e tau kamatamata? To falanaki katoatoa ni kia a koe ki a koe, po ke “tuku atu kia Iehova e tau mena ne fakaatukehe ai a koe”? (Sala. 55:22) “Ko e tau fofoga a Iehova kua hagao ia kia lautolu ne tututonu, mo e hana tau teliga foki ke he kalaga ha lautolu,” he talahau he Tohi Tapu. (Sala. 34:15) Ti kua aoga mooli ke falanaki a tautolu ki a Iehova mo e tau loto katoa ha tautolu ti ko e mena ia kua nakai falanaki a tautolu ke he pulotu ni ha tautolu!—Fakatai 3:5.

3. (a) Ko e heigoa kua putoia he falanaki ki a Iehova? (e) Ko e ha e falu ne liga hihiga ke falanaki ke he pulotu ni ha lautolu?

³ Ko e falanaki ki a Iehova mo e loto katoa kua putoia e taute e tau mena he puhala haana ti fakatatau ke he finagalo haana. Ko e matapatu he taute pihia ha tautolu ko e tumau ke ō atu ki a ia he liogi mo e taute e tau olelalo mai he loto ma e takitakiaga haana. Ka ko e falanaki katoatoa ki a Iehova kua paleko ke he tokologa. Ma e fakatai, ko e matakainaga fifine Kerisiano ko Lynn ne pehē, “He fakaako ke tuku e mauokafua katoatoa haaku ki a Iehova ko e taufetului tumau ki a au.” Ko e ha? “Nakai fai fakafetuiaga au mo e matua taane haaku,” he ui e ia, “ti ko e matua fifine haaku ne nakai manamanatu ke he logonaaga po ke tuaga fakatino haaku. Ti iloa mafiti lahi au ke leveki ne au au.” Ko e feakiaga ha Lynn ati uka ia ia ke falanaki katoatoa ke he ha tagata. Ko e lotomatala mo e kautūaga fakatagata ka fakatupu foki e tagata ke falanaki ki a ia ni. Ko e falanaki ke he mena ne tupu ki a ia, ka kamata e motua ke leveki e tau mena ne putoia e fakapotopotoaga ka e nakai taute fakamua e liogi ke he Atua.

4. Ko e heigoa ka fakatutala he vala tala nei?

⁴ Amanaki a Iehova ki a tautolu ke eketaha fakamooli ke fakatatau ke he tau liogi ha tautolu mo e fakalagotatai mo e finagalo haana. Maeke fēfē mogoia a tautolu ke fakalautatai he tuku atu e tau manako ha tautolu ki a ia ti eketaha fakalahi ai ke fakamafola e tau lekua halavihi? Ka taute e tau fifiliaga, ko e heigoa e hatakiaga kua lata ia tautolu ke fakagahua? Ko e ha e liogi kua aoga ka lali a tautolu ke totoko e tau kamatamata? To fakatutala a tautolu ke he tau hūhū nei he manamanatu ke he tau fakafifitakiaga faka-Tohi Tapu.

Ka Lauia he Tupetupe

5, 6. Tali atu fēfē a Hesekia he mogo ne fakamatakutaku he patuiki Asuria a ia?

⁵ Hagaao ke he Patuiki ko Hesekia i Iuta, pehē e Tohi Tapu: “Ne pipiki ni a ia kia Iehova, ti nakai fano kehe a ia he mui atu kia ia, ka e omaoma a ia ke he hana tau poaki ne poaki mai ai e Iehova ia Mose.” E, “ne tua a ia kia Iehova ko e Atua a Isaraela.” (2 Patu. 18:5, 6) Tali atu fēfē a Hesekia he magaaho ne fakafano atu he patuiki Asuria ko Sanerivi e tau hukui haana—fakalataha mo Ravesake—ki Ierusalema mo e tau kautau tokologa? Ko e kautau Asuria malolō lahi ne fitā e fōfō e loga he tau maaga malolō ha Iuta, ti tokamata atu mogonei a Sanerivi ki Ierusalema. Ne fano a Hesekia ke he fale a Iehova ti kamata ke liogi: “Iehova na e ha mautolu a Atua, kua ole atu au kia koe, kia fakamomoui e koe a mautolu mai he lima hana; ke iloa ai he tau kautu oti he lalolagi ko koe ni ko Iehova ko e Atua a koe hoko koe ni.”—2 Patu. 19:14-19.

⁶ Ne fakatatau a Hesekia mo e liogi haana. Ato hake foki a ia ke he faituga ke liogi, ne hataki e ia e tau tagata ke nakai tali atu ke he tau fakafiufiu ha Ravesake. Ne fakafano atu foki e Hesekia e hukui ki a Isaia ko e perofeta ke kumi e fakatonuaga haana. (2 Patu. 18:36; 19:1, 2) Ne taute e Hesekia e tau lakaaga kua latatonu ia ia ke taute. He magaaho nei, ne nakai lali a ia ke moua e tali ne nakai felauaki mo e finagalo a Iehova he kumi lalagoaga mai ia Aikupito po ke mai he tau motu tūtū tata. He nakai falanaki ni ke he pulotu haana, ne falanaki a Hesekia ki a Iehova. He mole e ta he agelu a Iehova e toko 185,000 he tau tagata taane a Sanerivi, ne “fano ai” a Sanerivi ti liu ki Nineva.—2 Patu. 19:35, 36.

7. Ko e heigoa e fakamafanaaga ka moua e tautolu mai he tau liogi ha Hana mo Iona?

⁷ Ko Hana e hoana he tagata Levi ko Elekana, ne falanaki foki ki a Iehova he mogo ne tupetupe lahi a ia ha ko e nakai maeke ke fai tama. (1 Samu. 1:9-11, 18) Ne fakahao e perofeta ko Iona mai he manava he ika lahi he mole e liogi haana: “Ne ui atu au kia Iehova ha ko e haku a matematekelea, ti fanogonogo mai a ia kia au; ne kalaga atu ai au mai he mena hokulo he tukuaga, ti fanogonogo mai a koe ke he haku a leo.” (Iona 2:1, 2, 10) Mafanatia mooli ke iloa pete ne matematekelea e tuaga ha tautolu, maeke ia tautolu ke ui atu ki a Iehova mo e “ole atu”!—Totou Salamo 55:1, 16.

8, 9. Ko e heigoa e tau tupetupe ne talahau he tau liogi ha Hesekia, Hana, mo Iona, ti ko e heigoa ne fakaako e tautolu mai he mena nei?

⁸ Ko e fakafifitakiaga ha Hesekia, Hana, mo Iona foki kua fakaako ki a tautolu e fakatonuaga aoga ke he mena kua nakai lata a tautolu ke nimo he liogi a tautolu ka lauia he pehiaaga. Ne lauia oti a lautolu tokotolu he logonaaga mamahi he haia he tau tuaga uka lahi mahaki. Ka ko e tau liogi ha lautolu kua fakakite ne nakai tupetupe a lautolu hagaao ki a lautolu ni mo e moua e fakatotoka mai he tau lekua ha lautolu. Ko e higoa he Atua, haana a tapuakiaga, mo e taute he finagalo haana e tau mena ne mua atu e aoga ki a lautolu. Ne hukia lahi a Hesekia ha ko e ekefakakelea ne fata ke he higoa a Iehova. Ne mavehe a Hana ke age e tama fuataha haana ne momokoina lahi ki ai ke fekafekau he faituga i Sailo. Ti pehē a Iona: “To eke e au e tau mena ne omonuo ai au.”—Iona 2:9.

⁹ Ka liogi a tautolu ke laveaki mai he tuaga lekua, kua pulotu ke kumikumi e tau fatuakiloto ha tautolu. Kua manamanatu katoatoa kia a tautolu ke moua e totokaaga mai he lekua, po ke tokaloto tumau e tautolu a Iehova mo e finagalo haana? Ko e matematekelea fakatagata ka mukamuka ke fakatupu a tautolu ke lavelave ni ke he tuaga ha tautolu ti galo fakahaga ki tua e manamanatu ke he tau mena fakaagaaga. Ka liogi ke he Atua ma e lagomatai, kia tokaloto tumau e tautolu a Iehova, fakatapu e higoa haana, mo e fakatokoluga e pule katoatoa haana. Ko e taute pihia ka lagomatai a tautolu ke fakatumau e onoonoaga mitaki pete ko e tali kua amanaki a tautolu ki ai kua kaumahala ke fakamooli. Ko e tali ke he tau liogi ha tautolu kua liga lata ia tautolu ke fakauka ke he tuaga mo e lagomatai he Atua.—Totou Isaia 40:29; Filipi 4:6, 7.

Ka Taute e Tau Fifiliaga

10, 11. Ko e heigoa ne taute e Iehosafata he feleveia a ia mo e tuaga ne nakai iloa e ia e puhala ke taute aki?

¹⁰ Taute fēfē e koe e tau fifiliaga hokulo he moui? Liga taute fakamua kia e koe e fifiliaga ti liogi mogoia ki a Iehova ke fakamonuina e fifiliaga ne taute e koe? Manamanatu ke he mena ne taute e Iehosafata ko e patuiki ha Iuta, he mogo ne totoko mai e tau matakau kauauloa he tau Moapi mo e tau Amoni ke fakafehagai tau ki a ia. Nakai ha ha ia Iuta e tuaga ke totoko a lautolu. Ko e heigoa ne taute e Iehosafata?

¹¹ Kua “matakutaku ai a Iehosafata, ti fakamalolo a ia ke kumi kia Iehova,” he talahau he Tohi Tapu. Ne fakailoa e ia ke fakakanopogi e motu oti ha Iuta ti fakapotopoto fakalataha e tau tagata “ke kumi a Iehova.” Ti tū hake a ia he fakapotopotoaga ha Iuta mo Ierusalema mo e liogi. Taha vala, ne olelalo a ia: “Ha mautolu a Atua na e, nakai kia fakafili e koe a lautolu? Ha kua nakai fai malolo a mautolu ke totoko atu ke he motu o tagata tokologa nai, kua o mai ke tau mo mautolu; nakai iloa foki e mautolu e mena ke eke; ka kua hagao atu a mautolu kia koe.” Ne logona he Atua mooli e liogi a Iehosafata ti foaki e fakahaoaga ofoofogia. (2 Nofo. 20:3-12, 17) Ka taute e tau fifiliaga, mua atu ke he tau fifiliaga ne liga lauia e tuaga fakaagaaga ha tautolu, nakai kia lata ia tautolu ke tua ki a Iehova ka e nakai falanaki hokoia ke he pulotu ha tautolu?

12, 13. Ko e heigoa e fifitakiaga ne fakatoka he Patuiki ko Tavita he taute e tau fifiliaga?

¹² Ko e heigoa ka taute e tautolu ka feleveia a tautolu mo e tau tuaga ne liga mukamuka ke taute—liga ha ko e mena ne tupu fakamua kua fakaatā a tautolu ke manamanatu ke he tali mafiti? Ko e tala ke he Patuiki ko Tavita ne foaki e maamaaga ke he mena nei. He feoho mai e tau Amaleka ke he maaga ha Tikelaka, ne uta e lautolu e tau hoana mo e tau tama ha Tavita ti pihia mo lautolu e tau tagata taane haana. Ne kumi atu a Tavita ki a Iehova, he pehē: “To tutuli nakai e au e kau na?” Ne tali a Iehova: “Kia tutuli ā, ha ko e mena to moua atu ni, ti moua mai ai e koe e tau mena oti.” Ne omaoma a Tavita, ti ‘moua ai e ia e tau mena oti ne uta e Amaleka.’—1 Samu. 30:7-9, 18-20.

¹³ Fai mogo he mole e feoho atu he tau Amaleka, ne totoko e tau Filisitia ki a Isaraela. Ne liu foki a Tavita kumi atu ki a Iehova ti moua e tali maaliali. Ne pehē e Atua: “Hake ā, ha ko e mena to tuku atu ni e au e tau tagata Filisitia ke he lima hau.” (2 Samu. 5:18, 19) Nakai leva he mole, ne liu foki e tau Filisitia totoko atu ki a Tavita. Ko e heigoa haana mogonei ke taute? Maeke a ia ke manatu: ‘Na lagaua ia e fehagai haaku mo e tuaga pihia. Toka au ke hake ke totoko e tau fī he Atua, tuga ne taute e au fakamua.’ Po ke to kumi a Tavita ke he takitakiaga a Iehova? Nakai falanaki a Tavita ke he tau mena ne taute e ia fakamua. Ne liu foki a ia liogi ki a Iehova. Kua liga fiafia mooli a ia ha kua taute pihia e ia! Ko e tau fakatonuaga ne moua e ia he mogonei kua kehe. (2 Samu. 5:22, 23) Ka feleveia mo e tuaga po ke lekua pihia, lata ia tautolu ke fakaeneene ke nakai falanaki katoatoa a tautolu ke he tau mena ne tutupu kua mole.—Totou Ieremia 10:23.

14. Ko e heigoa e fakaakoaga ka moua mai e tautolu he puhala ne fehagai a Iosua mo e tau patu ha Isaraela ke he tau Kipeona?

¹⁴ He nakai mitaki katoatoa, ko tautolu oti—pihia mo e tau motua lotomatala—kua lata ke puipui neke kaumahala ke ono atu ki a Iehova ma e takitakiaga ka taute e tau fifiliaga. Manamanatu e puhala he hukui ha Mose ko Iosua mo e tau patu ha Isaraela nukua tali atu he magaaho ne o age e tau Kipeona lotomatala he fakatupua a lautolu mo e taute ko e mena o mai he motu mamao. He nakai kumi atu ki a Iehova, ko Iosua mo e falu ne hokotia ke taute e mafola mo e tau Kipeona ti fakatū e maveheaga mo lautolu. Pete he lalago katoatoa e Iehova e maveheaga, kua mailoga mooli e ia ko e kaumahala nei ke kumi e takitakiaga haana ne fakamau he tau Tohiaga Tapu ma e aoga ni ha tautolu.—Iosua 9:3-6, 14, 15.

Ka Taufetului ke Totoko e Tau Kamatamata

15. Fakamaama e kakano kua aoga e liogi ke totoko e kamatamata.

¹⁵ He moua e “fakatufono he hala” he tau tino ha tautolu, kua lata ia tautolu ke tau fakamalolō ke he tau fatuakiloto agahala. (Roma 7:21-25) Ko e tau anei kua maeke ke kautū ki ai. Fēfē? Ne tala age a Iesu ke he tau tutaki haana kua aoga e liogi ke totoko e kamatamata. (Totou Luka 22:40.) Pete ka fakatumau e tau logonaaga po ke tau manatu kelea ke tupu he mole e liogi ha tautolu ke he Atua, kua lata a tautolu ‘kia ole atu ke he Atua’ ma e pulotu ke fahia ke he kamatamata nei. Kua fakamafana ki a tautolu “ko ia kua foaki mai mo e totonu ke he tau tagata oti mo e nakai tauage.” (Iako. 1:5) Tohi foki e Iakopo: “Kua gagao [fakaagaaga] kia taha ia mutolu? Kia ui atu a ia ke he tau patu he ekalesia, kia liogi a lautolu mo ia, mo e fakatākai a ia ke he magalolo ke he higoa he Iki [Iehova]. To fakamoui e tagata gagao ke he liogi kua eke mo e tua.”—Iako. 5:14, 15.

16, 17. Ka kumi lagomatai ke totoko e kamatamata, ko e magaaho fe kua mitaki lahi mahaki ke liogi?

¹⁶ Kua latatonu e liogi ke totoko e kamatamata, ka kua lata ia tautolu ke mataala ke he aoga he liogi he magaaho tonu. Manamanatu ke he mena ne tupu ke he tagata taane fuata ne totoku ia Tau Fakatai 7:6-23. He magaaho mahegihegi he afiafi, kua hifo a ia he puhala ne iloa kua nofo ai e fifine mahani faivao. Ne fakavaia he tau fakahehē mo e fakataki he tau laugutu fakavai he fifine, ne mui atu e fuata taane ki a ia tuga ne povi kua fano ke tamate. Ko e ha ne fina atu e fuata taane nei ki ai? Ha ko ia kua “nakai fai manamanatu,” kakano kua goagoa ai, ti liga taufetului a ia mo e tau manako kelea. (Fakatai 7:7) Magaaho fe ka lagomatai lahi he liogi a ia? Mooli, ko e liogi ke totoko e kamatamata he ha magaaho ka fehagai ki ai a ia to aoga lahi. Ka ko e magaaho mitaki lahi mahaki ma haana ke liogi ko e magaaho fakamua ne ha ha ia ia e manatu ke hifo he puhala ia.

¹⁷ He vahā nei, liga eketaha fakamakamaka e tagata taane ke totoko e onoono ke he tau fakatino telefua. Pete ia, ka amanaki a ia ke hafagi e tau faahi Internet ne iloa e ia na ha ha i loto e tau fakatino po ke tau vitiō telefua fakalialia. To nakai kia tatai e mena nei ne tupu ki a ia ke he fuata taane ne hagaao ki ai he Tau Fakatai veveheaga 7? Ko e puhala hagahaga kelea mooli ke kamata ke hifo ai! Ke totoko e kamatamata ke onoono ke he tau fakatino telefua, kua lata e tagata ke kumi e lagomatai a Iehova he liogi ato kamata ke hifo he puhala ia he Internet.

18, 19. (a) Liga uka he ha ke totoko e kamatamata, ka e maeke fēfē a koe ke kautū ke he tuaga uka? (e) Ko e heigoa e fifiliaga haau?

¹⁸ Nakai mukamuka ai ke totoko e kamatamata po ke kautū mai he tau aga kelea. “Ko e tino kua lahi hana manako ke totoko atu ke he Agaga,” he tohi he aposetolo ko Paulo, ti “lahi foki e manako he Agaga ke totoko atu ke he tino.” Ti “ko e mena ia kua nakai eke ai e [tautolu] e tau mena kua loto ki ai [a tautolu].” (Kala. 5:17) Ke fehagai mo e paleko nei, kua lata ia tautolu ke liogi fakamakamaka ka hau mua e tau manatu hehē po ke tau kamatamata ke he manamanatuaga ti gahua fakatatau mogoia mo e tau liogi ha tautolu. “Nakai moua a mutolu he kamatamata kua kehe mo e tau tagata auloa,” mo e lagomatai a Iehova, kua maeke ia tautolu ke fakatumau ke fakamooli ki a ia.—1 Kori. 10:13.

¹⁹ He fehagai a tautolu mo e tuaga uka, taute e fifiliaga hokulo lahi, po ke lali ke totoko e kamatamata, kua foaki e Iehova ki a tautolu e mena fakaalofa homo ue atu—ko e foakiaga uho he liogi. He puhala ia, kua fakatātā e tautolu e falanaki ha tautolu ki a ia. Kua lata foki ia tautolu kia ole ke he Atua ma e agaaga tapu haana, kua takitaki mo e fakamalolō a tautolu. (Luka 11:9-13) Ti kua lata ni ke falanaki a tautolu ki a Iehova mo e nakai falanaki ke he pulotu ni ha tautolu.

[Matahui Tala]

Manatu Nakai e Koe?

• Ko e heigoa haau ne fakaako mai ia Hesekia, Hana, mo Iona ke he falanaki ki a Iehova?

• Peehi fēfē he tau fifitakiaga a Tavita mo Iosua e lata ke fakaeneene ka taute e tau fifiliaga?

• Magaaho tonu fe kua lata ia tautolu ke liogi hagaao ke he tau kamatamata?

[Fakatino he lau 9]

He totoko e kamatamata, magaaho fe kua aoga lahi e liogi?