Bouwmateriaal van de zee

DOOR ONTWAAKT!-CORRESPONDENT IN DE DOMINICAANSE REPUBLIEK

IS DIT geen heerlijke manier om jezelf te ontspannen? Zittend hier op het witte strand, een grote parasol ter bescherming tegen de zon, en kijken naar de golven die het strand proberen op te kruipen.

Wist u, tussen twee haakjes, dat daar, op die plaats waar de golven wit schuim opwerpen, een groot bouwproject aan de gang is? Neen, er is geen zwaar bouwmateriaal aanwezig, ook geen stalen balken, betonblokken of stenen. Maar daar wordt het prachtige bouwmateriaal koraal geproduceerd.

De koraalwereld onder water is een vreemde en tegelijk prachtige wereld — vreemd wat gedaante en vorm betreft, prachtig als men let op de kleur en de afwisseling. Er zijn hersenkoralen van alle formaten, die zo heten omdat ze precies lijken op dat waarnaar ze zijn genoemd. Er zijn op bloemen gelijkende sterkoralen, en koralen die eruitzien als hertshoorns of geweien. Er zijn waaierkoralen, orgelpijpkoralen en vele andere koralen van vreemde vorm. Ook fascinerend zijn de kleuren — bruin, geel, oranje, roze, violet en rood.

Waar het materiaal wordt gevonden

Waar u heen kunt om dit wonderbare bouwmateriaal, koraal, te gaan bekijken? Naar heel veel plaatsen. U zou de gladde, turkooisblauwe wateren van Montego Bay kunnen bezoeken, aan de noordkust van Jamaica, of een andere plek in het westelijk deel van de Atlantische Oceaan, tussen de Bermuda-eilanden en Brazilië. Ook zou u een kijkje kunnen gaan nemen in het gebied van de Indische en Stille Oceaan, van de oostkust van Afrika, voorbij de eilanden in het westen van de Stille Oceaan, tot Hawaii. In dit gebied ligt ook het Groot Barrièrerif, een koraalmassa die over een afstand van ongeveer 2000 kilometer voor de noordoostkust van Australië loopt.

Op sommige plaatsen zal men misschien in de gelegenheid zijn het wonderbaarlijke bouwmateriaal van de zee door de glazen bodem van een boot waar te nemen. Of misschien geeft u er wel de voorkeur aan, zwemvliezen aan te doen, een masker op te zetten en een luchttank op uw rug te binden om een kijkje van nabij te gaan nemen. Als men het water ingaat moet men echter wel wennen aan de op- en neergaande beweging ervan, omdat het altijd lijkt of het schouwspel op de zeebodem gelijk met de beweging van de zee rijst en daalt. Ook moet men voorzichtig zijn, want verwondingen die aan koraal worden opgelopen, genezen heel moeilijk.

Hoe koraal wordt vervaardigd

De dieren die koraal maken, worden koraalpoliepen genoemd. Ze zijn verwant aan de kwal en de op een bloem gelijkende zeeanemoon. Na een zeer kort larve-stadium, waarin ze vrij rondzwemmen, gaan deze kleine schepselen volledig over tot een rustend bestaan, waarbij ze zich stevig op de skeletten van andere koraaldieren hechten.

Wanneer de poliepen zich eenmaal stevig hebben vastgezet, groeien ze uit tot een kleine vleesachtige buis, waarvan de diameter varieert van twee tot meer dan dertig centimeter. Aan de bovenkant bevindt zich de mond, omgeven door kleine tentakels. ’s Nachts strekken deze zich uit om microscopisch kleine planktondiertjes te vangen, die de poliep tot voedsel dienen.

Terzelfder tijd zijn deze kleine schepselen druk aan het bouwen. Ze nemen calcium op uit het water en scheiden calciumcarbonaat (kalksteen) af. Dit afscheidingsmateriaal gebruiken ze om rondom zich een harde, kelkvormige kalkstructuur te bouwen. Deze dient dan als koraalhuis of kalkskelet waarin ze zich voor bescherming kunnen terugtrekken.

Wanneer vele poliepen een koraalhuis bouwen, verenigen deze zich tot een kleurrijke, harde massa. De poliepen sterven, maar andere hechten zich weer op hun skelet en gaan op hun beurt verder met bouwen. Op deze wijze zijn er ongelooflijk grote bouwwerken opgericht, groter dan wat de mens ooit heeft gemaakt.

Wat er wordt gebouwd

Koraalriffen worden gebouwd door kleine poliepen. Sommige riffen sluiten bij de kust aan. Ze worden franjeriffen genoemd. Een barrièrerif daarentegen is door een strook water van de kust gescheiden, maar volgt wel de loop van de kustlijn.

Het op één na grootste koraalrif ter wereld — op het Australische Groot Barrièrerif na — strekt zich langs de kust van Brits Honduras uit, over een afstand van meer dan 200 kilometer. Tussen het rif en de kust is het water anderhalve tot vier en een halve meter diep.

Koraaldieren maken ook atollen. Dit zijn ringvormige koraaleilanden in de open zee, die een soort van meer, lagune genaamd, omgeven. Een atol kan ontstaan als de koralen hun bouwwerkzaamheden beginnen op de rand van de krater van een verzonken vulkaan. Sommige van deze atollen zijn bewoond. Eén atol in de Indische Oceaan heeft een noodlandingsterrein voor straalpassagiersvliegtuigen.

Voor het bouwen van eilanden schrikken deze kleine poliepen dus niet terug. Het eiland Barbados bijvoorbeeld in de Caribische Zee bestaat voornamelijk uit koraal. Ten gevolge van de langzame afbraak van de bodem door het water en het weer is het koraal van het eiland nu met een rode kleiachtige laag bedekt.

Koraalformaties kunnen in elke oceaan groeien, maar de rifbouwende koraalpoliepen zijn alleen te vinden in water waarvan de temperatuur niet beneden de 18 °C komt. De overblijfselen van oude koraalriffen in de wateren rond de noordpool wijzen er dus op dat in deze noordelijke streken eens een tropisch klimaat moet hebben geheerst.

Terwijl de koraaldieren met hun kolossale bouwwerkzaamheden in de zee bezig zijn, zijn andere organismen, zoals de papegaaivis en de engelvis, voortdurend aan de gang gaten in de structuur te boren en er stukken van af te breken, zodat deze verzwakt en afbrokkelt. Sponsen, zeegras en wier komen echter te hulp en metselen de losse stukken weer aaneen, zodat totale afbraak wordt voorkomen. Het resultaat is een poreuze kalksteenformatie met tunnels, grotten en inhammen.

Het gebruik van koraal in de loop der geschiedenis

De Fenicische zeehaven Tyrus stond eens bekend om haar handel in koraal. Uit de Middellandse Zee werd, en wordt nog steeds, een dure rode koraalsoort gewonnen. Dit koraal groeit in kleine struikvormige formaties en heeft een hard skelet dat kan worden gepolijst zodat er rode, rozekleurige of roze tinten verschijnen. Dit koraal wordt daarna gebruikt voor de vervaardiging van halssnoeren, armbanden en andere sieraden.

Op Barbados en de Bermuda-eilanden gebruikt men koraal bij de bouw van huizen. Het koraal is makkelijk te bewerken en wordt hard en duurzaam wanneer het aan de lucht wordt blootgesteld.

Maar mogelijk is de belangrijkste functie van koraal wel de bescherming die het de kusten biedt tegen de zeedeining, vloedgolven en orkanen. Al menige zeevaarder heeft gedurende een storm achter een koraalrif een veilige ankerplaats gevonden.

Ja, als men nadenkt over het wonderbare bouwvermogen van zulke nietige schepseltjes, het werk van Gods handen, kan men er niet anders dan grote bewondering voor hebben. — Ps. 104:24.