Hebt u een nieuw been nodig?

Door Ontwaakt!-correspondent in Duitsland

DIT is stellig geen ongewone vraag. Elk jaar verliezen duizenden personen ten gevolge van een ziekte of ongeluk een of meer van hun ledematen. Andere mensen worden met misvormde ledematen geboren.

Veel theoretisch en praktisch onderzoek is verricht om geamputeerden te helpen voor ontbrekende ledematen enige compensatie te vinden. Ten eerste zijn er op chirurgisch gebied vorderingen gemaakt wat het afzetten van lichaamsdelen betreft, waardoor het maken van een goed passende prothese, een kunstarm of kunstbeen minder moeilijkheden oplevert. Ook in de constructie en het ontwerp van de kunstledematen zelf zijn verbeteringen aangebracht. Zou u eens een kijkje willen nemen in een werkplaats waar deze ledematen worden vervaardigd? Komt u dan maar met me mee, dan zal ik voor een ogenblik uw gids zijn op het terrein van de technische orthopedie en revalidatie.

Wat orthopedie inhoudt? Ze is een onderafdeling van de chirurgie die zich bezighoudt met de behandeling van misvormingen, ziekten en beschadigingen van skelet en gewrichten. Hoewel het woord „orthopedie” is afgeleid van twee Griekse woorden die recht (orthos) en kind (pais, of in zijn 2e-naamvalsvorm paidos) betekenen, is men het van toepassing gaan brengen op de behandeling en voorkoming van skeletafwijkingen bij zowel kinderen als volwassenen. De technische orthopedie tracht deze defecten te compenseren met behulp van kunstledematen, beugels en corsetten. Revalidatie in de vorm van oefening en onderricht is noodzakelijk opdat de geamputeerden met deze orthopedische hulpmiddelen in staat zullen zijn hun handicap zo goed mogelijk te ondervangen.

Het instituut waarnaar in dit artikel enkele malen wordt verwezen, telt verscheidene afdelingen; in een daarvan houden specialisten zich voornamelijk bezig met de vervaardiging van kunstledematen.

Kunstbenen

Denk bij een kunstbeen alstublieft niet aan de houten poot die in de Middeleeuwen werd gedragen. Neen, de vervaardiging van kunstbenen beweegt zich tegenwoordig op een belangrijk hoger plan.

De vervaardiging van een kunstbeen voor iemand wiens been boven de knie is geamputeerd, geschiedt met buitengewone precisie. Vaak wordt er een contactprothese gemaakt, d.w.z. een prothese die nauwkeurig zonder speling over de stomp sluit, en meewerkt aan de instandhouding van een goede bloedcirculatie. Daarmee worden weefselversterf en stoornissen in de bloedsomloop tegengegaan, problemen welke vaak bij het gebruik van kunstledematen de kop opsteken. Zelfs de knie- en voetgewrichten zijn dusdanig geconstrueerd dat zij de beweging van de natuurlijke gewrichten zo dicht mogelijk benaderen.

Is het been onder de knie geamputeerd, dan zijn er nu voor de patiënt kunstledematen die rechtstreeks op de stomp passen en waarvoor zelfs geen strak leren corset meer hoeft te worden gedragen. Deze nieuwe soort van beenprothese bevat doorgaans een zachte binnenholte, gevoerd met een speciaal rubber en bekleed met leer. Deze speciale uitvoering maakt het ongewoon zware gewicht van het lichaam voor de stomp draagbaar. Als de prothese nauwkeurig past, zult u heel goed moeten kijken om te zien dat de patiënt een geamputeerde is. De beste kunstbenen worden nog altijd gemaakt van hout, hoewel ook wel andere lichtgewichtmaterialen in gebruik zijn.

Ten gevolge van een ongeluk verloor een vrouw haar beide onderbenen. Zwaar depressief kwam zij naar ons orthopedisch instituut. Herhaaldelijk stelde ze de vraag: „Hoe gaat het nou? Zal ik m’n huishouden nog kunnen doen? Iedereen zal zien dat ik kunstbenen heb.”

Aan de hand van foto’s lieten wij haar zien hoe andere mensen waren geholpen. Maar haar twijfels en depressieve stemming verdwenen niet. Ook pasten de prothesen de eerste maal niet volledig, zodat er drukplekken op de huid verschenen. Maar elke volgende keer was de passing beter. Gaandeweg raakte zij aan haar kunstbenen gewend. Na voor het eerst zonder de hulp van krukken een paar stappen te hebben gewaagd, verbeterde haar geestelijke instelling reeds aanzienlijk. Na een jaar kon zij zelfs weer dansen! Momenteel is zij erg gelukkig met haar nieuwe ledematen, hoewel het natuurlijk armzalige surrogaten blijven in vergelijking met haar verloren lichaamsdelen.

Kunstarmen en speciale steunapparaten

Kunststoffen en met name vinylharsen zijn zeer geschikt gebleken voor de vervaardiging van kunstarmen. De modernste vindingen op het gebied van de elektronica worden toegepast om de beweging van de natuurlijke arm zo nauwkeurig mogelijk na te bootsen. Speciale elektroden versterken de zenuwimpulsen naar de spieren en veroorzaken dan, naar gelang van de impuls, een draaiing van de hand, een beweging van een vinger of een buigen of strekken van de arm.

Wij gebruiken de term „bekrachtigde prothesen”. De prothese of kunstarm kan pneumatisch worden bewogen met koolzuurgas als krachtbron. Kleine kleppen, bediend door middel van een speciaal verband, regelen de bewegingen van de arm. Toch halen deze technisch ingenieuze apparaten het wat hun doelmatigheid en gemak betreft in de verste verte niet bij de natuurlijke armen die we van onze Schepper hebben gekregen.

Er is menig persoon die bij zijn geboorte of ten gevolge van een ziekte zware misvormingen aan zijn ledematen heeft opgelopen. Men denke slechts aan de softenonkinderen, wier misvormingen te wijten zijn aan het geneesmiddel thalidomide, dat — zoals men nu weet, ten onrechte — aan hun zwangere moeders werd toegediend. In sommige gevallen groeiden de vingers uit de schouders of vormden de voeten zich op de plaatsen waar normaal de knieën horen te zitten. Voor zulke misvormde personen heeft men nieuwe vormen van steunapparatuur moeten ontwikkelen. Kunt u zich voorstellen hoe blij zo iemand is wanneer hij voor het eerst op eigen kracht een paar stappen kan doen?

Het gebruik van nieuwe steunapparaten kan de eerste maal voor de betrokken patiënt een helse kwelling zijn. Oh! Wat doet het pijn wanneer die kleine misvormde voet voor het eerst in de huls van het steunapparaat wordt gewrongen. Een traan rolt langs de wang van een kleine jongen. Een andere jongen kijkt hem aan en geeft de aanmoediging: ’Toe, ga eens staan. We willen nu wel eens zien hoe groot je bent.’ De lengte van het beenstuk moet corresponderen met de maten van de rest van het lichaam.

De eerste stappen gaan wat onhandig. Het kind moet nog wat geholpen worden. Maar desondanks kent zijn vreugde geen grenzen. Voor de eerste maal in zijn leven staat onze kleine patiënt op zijn eigen twee voeten, te weten de kunstvoeten van zijn beenprothesen. Vol trots laat hij zijn kameraden zien hoe vlug hij al leert lopen. Hij wil dolgraag naar school, en dat maakt het oefenen met hem veel gemakkelijker.

Bijna alle orthopedische apparaten worden pas vervaardigd nadat men een vorm, een afgietsel, heeft gemaakt van de stomp. Rond dit afgietsel wordt dan, volgens de instructies van de arts de prothese gevormd. Goede samenwerking tussen de arts en de orthopedische werkplaats is een absoluut noodzakelijk vereiste om een invalide persoon te kunnen helpen.

Een echte oplossing

Maar kunnen armloze, beenloze of anderszins misvormde mensen wel echt worden geholpen? In feite zijn kunstledematen slechts gebrekkige hulpmiddelen. Neem alleen al de prothesen die men voor kinderen maakt. Ze groeien niet met het kind mee en moeten derhalve voortdurend worden vernieuwd tot het lichaam volgroeid is. Zelfs volwassenen moeten soms weer een nieuwe prothese aangemeten krijgen. Het spreekt vanzelf dat dit een dure aangelegenheid is. En wat voor moois er ook wordt gemaakt, het blijft een lapmiddel, dat zijn eigen problemen en tranen met zich brengt.

Toch bestaat er een echte oplossing. Uit de bijbel blijkt dat toen Jezus Christus, de Zoon van God, op aarde was, hij lamme personen werkelijk genas (Luk. 5:17-25). Hiermee voorschaduwde hij dingen die zouden komen, dingen waarom u vraagt bij het bidden van het Onze Vader, „uw wil geschiede . . .” (Matth. 6:9, 10). In het laatste boek van de bijbel wordt de volgende troostrijke belofte gedaan: „En hij [God] zal elke traan uit hun ogen wegwissen, en de dood zal niet meer zijn, noch rouw, noch geschreeuw, noch pijn zal er meer zijn. De vroegere dingen zijn voorbijgegaan” (Openb. 21:4). Er zal een volledige revalidatie plaatsvinden, teweeggebracht door de Schepper van de mens, Jehovah God.