Seksueel misbruik van kinderen — ’Wie zou zo iets doen?’

DE MEESTE ouders zouden deze vraag verkeerd beantwoorden. Als wij aan seksueel misbruik denken, stellen de meesten van ons zich waarschijnlijk een griezelige onbekende voor die zich voor kinderen ontbloot of hen meelokt in een auto of naar een bosje. Ook is er veel geschreven en gesproken over groepen die kinderen weglokken om hen uit te buiten voor pornografische doeleinden of in kinderprostitutie. Zulke dingen gebeuren inderdaad, maar dit is een heel ander soort mensen dan de doorsnee-aanrander van kinderen. Wie zijn dan de doorsnee-aanranders van kinderen?

Sue werd misbruikt door een voorganger van een kerk. Hij was leider van een jeugdclub en iedereen was het erover eens dat het zo’n aardige man was. Maar hij vergreep zich aan Sue en anderen. Een ander jong meisje schreef naar een adviesrubriek om te vertellen dat haar lievelingsoom er een gewoonte van maakte haar op schoot te nemen en op onbetamelijke wijze te betasten. Een man herinnert zich dat hij als jongen geregeld werd misbruikt door de volwassen zoon van een goede vriend van het gezin. Een elfjarige jongen werd seksueel misbruikt door de tante bij wie hij in huis was. Een Newyorkse vrouw bericht dat zij door haar grootvader seksueel werd misbruikt toen zij zeven jaar oud was. Een vijftienjarige jongen werd door zijn dokter tijdens een medisch onderzoek seksueel misbruikt. Voor Pam was het nog erger. Zij werd jarenlang door haar eigen vader misbruikt. En Mary werd misbruikt door twee oudere broers en een oudere volle neef.

Waarschijnlijk wordt nog geen derde van de aanrandingen van kinderen gepleegd door vreemden. Gewoonlijk kent het slachtoffer de aanrander, dikwijls een bloedverwant. In de meeste gevallen worden kinderen dus seksueel misbruikt door mensen die zij kennen en vertrouwen, hetgeen het probleem om hen te beschermen veel groter maakt.

De tactiek van de aanrander

Bij veel ouders heerst nog een andere misvatting. Zij zien seksueel misbruik als iets waaraan geweld te pas komt, waarbij het kind vecht en om genade schreeuwt. Dat hoeft helemaal niet het geval te zijn, althans niet in het begin. Aanvankelijk vindt seksueel misbruik misschien plaats onder het mom van een speelse of tedere aanraking, en zo gaat het dan steeds verder. Vermoedelijk zal de aanrander het kind overreden en onder druk zetten, en daarbij gebruik maken van alle autoriteit die een oudere nu eenmaal kan doen gelden. Kunt u zich nog herinneren hoe u als kind geleerd werd volwassenen te gehoorzamen, zelfs als zij u dingen opdroegen die u niet wilde, zoals vroeg naar bed gaan of je bordje leegeten? Met die opvoeding doen aanranders hun voordeel. Een veroordeelde aanrander zei: „Toon mij een gehoorzaam kind, en ik zal u een gemakkelijk slachtoffer tonen.”

Een kind kreeg steeds obscene telefoontjes. Toen haar werd gevraagd waarom zij niet opgehangen had, zei zij dat zij dacht dat dat onbeleefd was als iemand nog aan het praten was! Een dertigjarige vrouw herinnert zich hoe haar grootvader het met haar aanlegde toen zij vijf jaar oud was. Hij zei tegen haar: „Lieve meisjes doen dit voor Opa en zeggen het nooit tegen hun moeder.” Hoeveel vijfjarigen zouden in staat zijn het bedrog hiervan te doorzien?

En weet u nog hoe u als kind verzot was op cadeautjes en traktaties? Aanranders maken dikwijls gebruik van dit kinderlijke trekje om een situatie te creëren voor seksueel misbruik. Wat zou uw kind bijvoorbeeld doen als de conciërge op school zei: „Blijf me na schooltijd nog even helpen, dan zal ik je wat geld geven”? of als de babysitter zou zeggen: „Je mag van mij laat opblijven en televisie kijken, als je eerst iets voor mij doet”?

Sommige aanranders maken misbruik van de natuurlijke voorliefde die een kind voor geheimpjes heeft. Vond u het, toen u jong was, niet opwindend om een geheimpje te hebben? Een klein meisje had een geheimpje voor haar ouders. Maar op een dag zagen haar ouders heel vroegwijs seksueel gedrag bij hun dochtertje. Toen zij haar vroegen waar zij zo iets geleerd had, zei het kleine ding: „Dat is een geheimpje.” Haar vader legde uit dat wij soms een geheimpje niet mogen bewaren, en dus verklapte het meisje haar geheim. Een veertigjarige man, die zelf een gezin had, een naaste bloedverwant van het gezin, had haar achterovergeduwd en misbruikt.

Ten slotte kunnen er dreigementen worden gebruikt, subtiele argumenten waarmee het kind in zijn gevoel van veiligheid wordt bedreigd. Een volwassen vrouw vertelt dat zij als kind door haar stiefvader werd misbruikt. Zij zegt dat hij haar vier jaar lang, vanaf haar zesde, misbruikt heeft. Waarom vertelde zij het niet aan haar moeder? „Hij zei dat als ik er ooit met iemand over zou praten, de politie hem zou komen halen en mijn moeder haar baan zou kwijtraken. Het gezin zou verhongeren en dat zou allemaal mijn schuld zijn.”

De schrijfster Gail Sheehy vat veel van deze punten samen in de opmerking: „Wij vergeten hoe almachtig volwassenen ons toeschenen toen wijzelf kind waren.” Zij voegt eraan toe: „Het is voor een ouder of babysitter heel gemakkelijk een begin te maken met seksuele handelingen onder het mom van normale controle op wassen en hygiëne. Het kind krijgt pas in de gaten dat er iets niet deugt als er geheimzinnigheid aan te pas komt: ’Niet tegen Mammie zeggen dat wij dit gedaan hebben’ — en de intimidatie volgt dan in één moeite door — ’anders houdt zij niet meer van je.’” Zou uw kind bestand zijn tegen dit soort psychologische chantage?

De beste verdediging die het kind heeft

U ziet dus dat aanranders de meest onverwachte personen kunnen zijn en zich kunnen bedienen van geraffineerde, sluwe tactieken. Seksueel misbruik van kinderen is waarschijnlijk bijna zo oud als de geschiedenis zelf. Maar naarmate deze generatie van kwaad tot erger vervalt, en steeds meer mensen ’zichzelf liefhebben, geen natuurlijke genegenheid hebben, en zonder zelfbeheersing zijn’, wordt de dreiging groter (2 Timótheüs 3:1-3). Kinderen bezitten echter één zeer krachtige verdediging. Wat is dat? Hun ouders. Dat zijn de volwassenen die het best in staat zijn hen te beschermen tegen andere volwassenen die hen misschien seksueel zouden willen misbruiken. Laten wij beschouwen hoe.

[Inzet op blz. 5]

Zij werd door de voorganger van haar kerk seksueel misbruikt