De volmaakte morele gids
EEN navigatieofficier van een schip heeft betrouwbare kaarten en instrumenten nodig om een vaste koers uit te zetten. Evenzo hebben mensen behoefte aan een betrouwbare gids voor de morele beslissingen waar zij dagelijks mee te maken hebben. Een morele gids die grillig of inconsequent is, voldoet niet, evenmin als een gids die alleen in bepaalde culturen of gemeenschappen functioneert. De volmaakte morele gids moet ras en cultuur overstijgen.
De ironie van het geval is dat de bijbel — juist het boek dat door miljoenen is verworpen, het boek dat door sommigen louter een prachtige allegorie is genoemd, het boek dat aan meer kritiek onderhevig is geweest dan enig ander boek in de hele geschiedenis — die perfecte morele gids is. De bijbel zegt van zichzelf de van de Schepper afkomstige morele gids voor de mens te zijn, de „lamp” die onze weg kan verlichten in „de sporen van rechtvaardigheid”. — Psalm 23:3; 119:105.
Is er enig bewijs ter ondersteuning van zo’n opmerkelijke bewering? Zijn er bewijzen dat leven volgens bijbelse maatstaven superieur is aan leven naar een menselijke ethiek?
De bijbel en de seksuele moraal
Neem de kwestie van de seksuele moraal eens. De bijbel gebiedt onthouding van geslachtsgemeenschap buiten het huwelijk: „Ontvlucht seksuele immoraliteit” (1 Korinthiërs 6:18, New International Version; Efeziërs 5:5). Hij raadt gehuwde paren: „Het huwelijk zij eerbaar onder allen en het huwelijksbed zonder verontreiniging, want God zal hoereerders en overspelers oordelen” (Hebreeën 13:4). De bijbel laat verder zien dat iemand die dit gebod overtreedt, zichzelf schaadt en inbreuk maakt op de rechten van een ander. — Spreuken 6:28-35; 1 Thessalonicenzen 4:3-6.
Verwoestende problemen als tienerzwangerschappen, de dreiging van AIDS, herpes, syfilis en andere seksueel overdraagbare ziekten en het stijgende echtscheidingscijfer zijn allemaal bewijzen dat deze raad nog steeds relevant is voor het leven in de jaren ’90. Wie zich aan de bijbelse moraal houdt, blijft veel hartzeer en pijn bespaard. Belangrijker nog is dat hij een goed geweten bewaart (1 Petrus 3:16). „Ik heb zelfrespect en de voldoening te doen wat goed is in Gods ogen”, zegt de 24-jarige Jonathan. Hij is een getuige van Jehovah. „Nu zo veel jonge mensen sterven aan AIDS, kan het bewaren van mijn eerbaarheid mij wel eens letterlijk het leven redden.”
Godvrezende echtparen hebben bemerkt dat het hoog houden van de bijbelse moraal een goede uitwerking op hun huwelijk heeft. Een 23-jarige vrouw zegt: „Mijn man en ik gingen als maagd het huwelijk in. Ik ben van mening dat wij iets heel speciaals met elkaar te delen hadden, iets wat tegenwoordig maar weinig jonge mensen met een partner kunnen delen. Ik weet dat dit de band van liefde tussen ons heeft versterkt.”
De bijbel en zaken
De bijbel heeft ook zijn eigen zakenethiek. Hoewel het boek toegeeft dat het erop kan lijken dat het oneerlijke mensen voor de wind gaat, worden wij toch aangespoord eerlijk te blijven (Psalm 73:1-28). „Tweeërlei gewichten [een nauwkeurige voor het inkopen en een onnauwkeurige, oneerlijke, voor het verkopen] en tweeërlei efa-maten — ze zijn allebei iets verfoeilijks voor Jehovah” (Spreuken 20:10). Jehovah’s Getuigen vermijden dus dubieuze tactieken op zakelijk gebied.
Het is waar dat een christen het zich daarbij niet gemakkelijk maakt. Het kan moeilijk voor hem zijn te concurreren met minder gewetensvolle zakenmensen. Anderen kunnen zijn eerlijkheid vreemd, zelfs dwaas vinden, maar hij behoudt een goed geweten — dat van meer waarde is dan geld. Hij heeft vrede des geestes en kan van zijn nachtrust genieten. Hij wordt niet gekweld door een knagende angst betrapt te worden en voor oneerlijkheid gestraft te worden. — Vergelijk Spreuken 3:21-26.
Verder hebben veel Getuigen bemerkt dat men de bijbelse moraal kan hoog houden zonder het er financieel slecht af te brengen. Iemand die eerlijk is verwerft vaak het vertrouwen van werknemers, klanten, leveranciers en crediteuren. Dit kan een voordeel zijn. Een getuige van Jehovah in West-Australië vertelt: „Mijn vrouw en ik beheerden een slachthuis en een slagerij. We hadden geen problemen met de aanvoer van slachtvee. De mensen vonden het plezierig met ons handel te drijven, want ze wisten dat we bij het wegen van hun vee eerlijk te werk gingen. Zelfs toen andere slachthuizen nog maar met moeite aan vee konden komen en zelfs 500 kilometer ver dieren moesten halen, waren wij nog in staat plaatselijk te kopen.”
Anderzijds kan oneerlijkheid een tweesnijdend zwaard zijn dat zich keert tegen degene die het hanteert, tot diens ondergang. De reeds geciteerde eigenaar van het slachthuis verkocht later zijn bedrijf, maar de nieuwe eigenaars hielden zich niet aan dezelfde maatstaf van eerlijkheid. Plaatselijke boeren reageerden door hun geen vee te willen verkopen. Uiteindelijk moesten zij sluiten.
Wie het vindt, mag het houden?
Zoals wij al opmerkten, heeft de mentaliteit ’wie het vindt, mag het houden’ dieven gemaakt van potentieel eerlijke mensen. De bijbel gebood Gods volk in de oudheid echter: „Wanneer gij een os of een schaap van uw landgenoot ziet loslopen, negeer dat dan niet maar breng hem het dier terug. Als de eigenaar niet een naaste buur is en gij niet weet wie hij is, neem het dier dan in uw eigen huis en houd het bij u totdat hij het komt opeisen, en geef het hem dan terug. Doe net zo met zijn ezel of zijn mantel of wat maar ook wat uw naaste heeft verloren, ingeval gij het vindt.” — Deuteronomium 22:1-3, The New English Bible.
Jehovah’s Getuigen houden zich ook in deze tijd aan dit beginsel. Een Getuige in Brooklyn (New York) vond een zak met $25.000 op straat. Deze was bij een onbeduidende botsing ongemerkt uit een geldauto gevallen. Hoewel het geld betrof in gebruikte bankbiljetten van kleine coupures — en dus onmogelijk te traceren — droeg hij het geld over aan de politie. Zijn collega’s bespotten hem om zijn beslissing. Verrassend genoeg lachte ook de politie hem uit om zijn eerlijkheid. Maar deze christelijke man legt uit: „Ik tracht de bijbelse leer in mijn persoonlijke leven hoog te houden.” De bijbel zegt in Hebreeën 13:18: „Blijft voor ons bidden, want wij koesteren het vertrouwen dat wij een eerlijk geweten hebben, daar wij ons in alle dingen eerlijk wensen te gedragen.”
Een universele aantrekkingskracht!
De bijbel heeft ook gezonde richtlijnen te bieden voor andere morele kwesties. Hij moedigt aan tot vriendelijkheid, redelijkheid, gerechtigheid, waarheid, eer, fatsoen, verantwoordelijkheidsgevoel en humane zorg om anderen. Zijn morele advies wordt samengevat in de Gulden Regel: „Alle dingen dan die gij wilt dat de mensen voor u doen, moet ook gij insgelijks voor hen doen.” — Mattheüs 7:12.
In overeenstemming met hun Bron werken de morele richtlijnen van de bijbel in elk land en elke cultuur. In het boek Christianity’s Contributions to Civilization merkt Charles D. Eldridge op: „Boeken die in een bepaald land zijn geschreven, worden zelden populair in andere landen; ze zijn als bomen die er niet tegen bestand zijn overgeplant te worden. . . . Dit is niet het geval met de bijbel: die is zonder ernstig aan kracht en charme ingeboet te hebben, in elke grond onder de zon overgeplant.”
Op een unieke wijze heeft de bijbel dus een universele aantrekkingskracht die boven taal, cultuur en ras uitstijgt. Een bijbelschrijver formuleerde het aldus: „De hele schrift is geïnspireerd door God en is nuttig om het geloof te onderwijzen en dwaling te corrigeren, om iemands leven weer op de goede koers te zetten en hem op te leiden in goed leven” (2 Timotheüs 3:16, Phillips). Toegegeven, soms is de bijbel moeilijk te begrijpen. In oude tijden werd een ijverig bijbellezer gevraagd of hij wist wat hij las. Hij antwoordde: „Hoe zou ik dat toch ooit kunnen, tenzij iemand mij leidt?” — Handelingen 8:29-35.
Die man ontving persoonlijke hulp om de bijbel te begrijpen. In deze tijd is zulke hulp beschikbaar door het bijbelse onderwijzingswerk van Jehovah’s Getuigen. Zij hebben reeds miljoenen mensen in meer dan 200 landen geholpen Gods Woord te leren kennen. En zij nodigen u uit beter met dat Heilige Boek bekend te raken door een Koninkrijkszaal bij u in de buurt te bezoeken.
Het is belangwekkend dat er is gezegd dat ethisch gedrag „geleerd kan worden door een goed voorbeeld, . . . of door gewoon onder ethisch hoogstaande mensen te verkeren”. Dit is nog een krachtige reden om bekend te raken met degenen die uw plaatselijke Koninkrijkszaal bezoeken. Niet dat Jehovah’s Getuigen inherent beter zijn dan andere mensen, maar hun morele succes is een bewijs voor de kracht van Gods Woord. — 2 Korinthiërs 4:7.
De moraal van de wereld zal nog verder afglijden. De bijbel voorzegt: „Goddeloze mensen en bedriegers zullen van kwaad tot erger voortgaan” (2 Timotheüs 3:13). U hoeft echter niet met dat verwoestende tij meegesleept te worden. God heeft voorzien in een betrouwbaar kompas, een onfeilbare gids. Gaat u die volgen?
[Inzet op blz. 8]
De bijbel zegt van zichzelf de van de Schepper afkomstige morele gids voor de mens te zijn, de „lamp” die onze weg kan verlichten
[Illustratie op blz. 9]
Godvrezende echtparen hebben bemerkt dat het hoog houden van de bijbelse moraal een goede uitwerking op hun huwelijk heeft