De samenwerking tussen Jehovah’s Getuigen en de medische wereld

IN 1945 kwamen Jehovah’s Getuigen tot het inzicht dat bloedtransfusie een onschriftuurlijk gebruik van bloed is. De beperkende bepaling was vastgelegd in de Mozaïsche wet maar werd ook opgenomen in de christelijke Griekse Geschriften. Handelingen 15:28, 29 vermeldt: „Het heeft de heilige geest en ons goedgedacht u geen verdere last toe te voegen dan deze noodzakelijke dingen: u te blijven onthouden van dingen die aan afgoden ten slachtoffer zijn gebracht en van bloed en van al wat verstikt is en van hoererij. Indien gij u nauwlettend voor deze dingen wacht, zal het u goed gaan. Wij wensen u een goede gezondheid toe!” (Zie Leviticus 17:10-12.) De weigering van de Getuigen om bloedtransfusies te aanvaarden, heeft tot menige confrontatie met sommigen in de medische wereld geleid.

Ziekenhuiscontactcomités

Om de Getuigen bij hun weigering bloed te aanvaarden bij te staan, om misverstanden bij artsen en ziekenhuizen op te helderen en een grotere bereidheid tot samenwerking tussen medische instellingen en Getuige-patiënten te creëren, werden door het Besturende Lichaam van Jehovah’s Getuigen Ziekenhuiscontactcomités opgezet. Deze comités, die bestaan uit rijpe Getuigen die geleerd is met begrip met artsen en ziekenhuizen om te gaan, hebben conflictsituaties kunnen voorkomen en een grotere bereidheid tot samenwerking weten te bereiken. Van een handvol van zulke comités in 1979 is hun aantal nu uitgegroeid tot 850 in 65 landen. Dat betekent dat hun nuttige diensten nu zo’n 3,5 miljoen Jehovah’s Getuigen ter beschikking staan.

Meer dan 4500 ouderlingen in gemeenten van Jehovah’s Getuigen zijn opgeleid om met artsen te spreken en hen te helpen aan de hand van medische literatuur na te gaan wat er allemaal gedaan kan worden zonder over te gaan tot bloedtransfusies. In bijzondere gevallen worden toepasselijke artikelen rechtstreeks naar het ziekenhuis gefaxt om artsen te helpen Getuigen te behandelen zonder bloed te gebruiken. Of de comités treffen regelingen voor overleg met andere meewerkende artsen met het oog op het ontwikkelen van strategieën voor bloedloze behandeling of chirurgie.

Zo hebben in talrijke gevallen van ernstige bloedarmoede door bloedverlies waarbij artsen zeiden dat een transfusie nodig was om het gehalte aan rode bloedcellen omhoog te brengen, leden van Ziekenhuiscontactcomités hen deelgenoot kunnen maken van artikelen uit de medische literatuur waarin gewezen wordt op de waarde van recombinante erytropoëtine (EPO) om hetzelfde te bereiken. Dit synthetische hormoon werkt als het natuurlijke erytropoëtine dat in onze nieren wordt aangetroffen en stimuleert het beenmerg om jonge, verse rode bloedcellen in de bloedstroom te brengen.

Sommige artsen waren van mening dat EPO niet snel genoeg zou werken om in de behoefte te voorzien, maar een aantal gevallen waarbij het om Jehovah’s Getuigen ging, hebben geïllustreerd hoe snel er resultaten geboekt worden. In één geval was op de dag nadat EPO was toegediend, het gehalte aan jonge rode bloedcellen al viermaal zo hoog als normaal! Een dag later werd de patiënt stabiel en op de vierde dag begon het gehalte aan rijpe rode cellen te stijgen. Toen er nog enkele dagen verstreken waren, steeg het snel. De patiënt bleef in leven. Op die manier profiteerden zowel de patiënt als de artsen van de werkzaamheden van deze Ziekenhuiscontactcomités.

Toen artsen in Australië zeiden dat zij het leven van een Getuige-patiënt niet konden redden zonder bloed te gebruiken bij de behandeling van een zeldzame tropische ziekte, deden zij een beroep op het plaatselijke Ziekenhuiscontactcomité hun alle hulp te verlenen waartoe het comité in staat was om informatie over een medische behandeling zonder bloed te vinden. Het Australische bijkantoor van Jehovah’s Getuigen werd van de vraag in kennis gesteld. Daar nam men contact op met de Ziekenhuisinformatiedienst op het internationale hoofdbureau van Jehovah’s Getuigen in Brooklyn (New York). Er werd een medische databank geraadpleegd en nuttige artikelen werden naar Australië gefaxt. Net elf uur nadat het lid van het Australische Ziekenhuiscontactcomité de spreekkamer van de arts had verlaten, was hij terug met de benodigde artikelen. Die bleken resultaat af te werpen en de patiënt herstelde. Er is zelfs gefaxt medisch materiaal van New York helemaal naar Nepal gestuurd.

Onderzoek en assistentie van hoge kwaliteit

De kwaliteit van het door Jehovah’s Getuigen in de medische literatuur verrichte onderzoek is gedegen en up to date. Een verpleegkundige die mededirecteur is van de chirurgische dienst bij een ziekenhuis in de Amerikaanse deelstaat Oregon, zei in een artikel in een medische publikatie voor hoofden van operatiekamers: „Jehovah’s Getuige[n] . . . [zijn] ons ver vooruit. Zij zijn het beste geïnformeerd over alternatieven voor bloed en bloedprodukten en voorzien ons vaak al van de literatuur nog voordat wij erover horen.” — OR Manager, januari 1993, blz. 12.

Enkele zeer prominente artsen en medische centra die kunnen behandelen zonder gebruik te maken van homoloog bloed, hebben zich beschikbaar gesteld voor raadpleging in verband met hun methoden en procedures. Hun edelmoedige reactie op deze behoefte heeft bijgedragen tot het redden van levens, zoals mag blijken uit gevallen van een succesvolle behandeling bij leukemie en bij verscheidene soorten chirurgie. Deze medische raadpleging vond vaak plaats in de vorm van internationale telefoongesprekken.

Ook indicatief voor de moeite die Jehovah’s Getuigen zich hebben getroost om degenen te assisteren die in nood verkeren door een medische situatie die een beproeving op hun geloof vormt, zijn de regelingen geweest om een patiënt over te brengen van het ene ziekenhuis naar het andere, van het ene deel van een land naar het andere, en zelfs van het ene land naar het andere. Enkele voorbeelden: Een volwassen patiënt werd van Suriname naar Porto Rico gevlogen; een ander werd van Samoa naar Hawaii gevlogen; een zuigeling van Oostenrijk naar Florida in de Verenigde Staten.

Meer artsen werken mee

De verbetering in de situatie voor Jehovah’s Getuigen blijkt ook uit het groeiende aantal artsen dat bereid is op dit gebied met hen samen te werken, van ongeveer 5000 vijf jaar geleden tot meer dan 30.000 nu in 65 landen. Dat aantal bekwame artsen heeft nog een gunstige ontwikkeling mogelijk gemaakt — de oprichting van meer dan dertig centra voor bloedloze medische behandeling en chirurgie in verscheidene landen.

Zo hoort men tegenwoordig, op zijn minst in Noord-Amerika, nog zelden van pogingen om een volwassene onder dwang een bloedtransfusie toe te dienen, en veel andere landen ontwikkelen zich in dezelfde richting. De meeste problemen doen zich nu voor bij pasgeboren baby’s en vooral bij te vroeg geborenen. Deze prematuren hebben een problematische start die te maken heeft met onvoldoende ontwikkelde organen die niet normaal functioneren, zoals de longen en de nieren. Maar artsen vinden manieren om in deze gevallen te behandelen zonder bloedtransfusies. Er is bijvoorbeeld een synthetische surfactans beschikbaar die verlichting schenkt bij hyaliene-membranenziekte. Het gebruik van EPO wordt alom steeds meer aanvaard voor de behandeling van bloedarmoede bij vroeggeboorte.

Hulp voor de medische staf en autoriteiten

Om kinderartsen en neonatologen te helpen bij het zonder bloedtransfusies behandelen van kinderen van Jehovah’s Getuigen, heeft de Ziekenhuisinformatiedienst een van een drievoudige index voorziene band met 55 artikelen uit de medische literatuur samengesteld die laat zien wat er zonder bloed gedaan kan worden bij een groot aantal problemen die zich bij pasgeborenen voordoen.

Om rechters, maatschappelijk werkers, kinderziekenhuizen, neonatologen en kinderartsen te bereiken met informatie over de beschikbare bloedloze medische alternatieven, hebben Jehovah’s Getuigen speciaal voor hen een 260 pagina’s tellend boekwerk samengesteld met als titel Family Care and Medical Management for Jehovah’s Witnesses.a Het is een losbladig handboek, zodat het up to date gehouden kan worden. Daar er wat misverstand is geweest over het gezinsleven bij Jehovah’s Getuigen, wordt daarin ook duidelijk gesproken over de liefde die ouders voor hun kinderen koesteren in een uitgesproken heilzame, zorgzame sfeer die het resultaat is van een uit bijbels onderricht voortvloeiende levensstijl.

Hoe wordt die publikatie ontvangen? Na de inhoud bestudeerd te hebben, zei de onderdirecteur van een kinderziekenhuis in Pennsylvania (VS) dat hij van zijn staf zou verwachten dat zij het handboek zouden doornemen en gebruiken, waaraan hij toevoegde: „Als ik het niet met ezelsoren en stukgelezen terugkrijg, zal ik willen weten hoe dat komt!” Enkele rechters hebben hun uitspraken al gewijzigd in de zin dat artsen wordt voorgeschreven eerst alle bloedloze alternatieven te proberen alvorens bloed te gebruiken. Kinderen zijn zonder bloed behandeld en zijn genezen naar huis gegaan.

Een typerende reactie was die van een rechter voor jeugdzaken in Ohio (VS). Hij was zo onder de indruk van het Family Care-​handboek, dat hij zeven extra exemplaren bestelde voor zijn collega’s. Hij is ertoe overgegaan in zijn uitspraken de zorg van de arts in evenwicht te brengen met de rechten van de ouders, wat hij op twee manieren bereikt. Hij specificeert in zijn uitspraak (1) dat de artsen eerst alle alternatieve behandelingen moeten uitputten alvorens bloed te gebruiken; en (2) dat de artsen hem moeten verzekeren dat het bloed dat zij gaan gebruiken, getest is en vrij is van zowel AIDS als hepatitis. Bij drie uitspraken die hij heeft gedaan sinds hij de wijziging heeft doorgevoerd, werden alle drie de kinderen succesvol behandeld zonder bloedtransfusies.

Dr. Charles H. Baron, hoogleraar in de rechtsgeleerdheid aan de Boston College Law School, hield vorig jaar een verhandeling op een bijeenkomst van academici op de Universiteit van Parijs. Zijn onderwerp was „Bloed, zonde en dood: Jehovah’s Getuigen en de Amerikaanse Beweging voor Patiëntenrechten”. In zijn tekst zei hij het volgende over het werk van de Ziekenhuiscontactcomités van de Getuigen:

„Zij zijn er zelfs in geslaagd de Amerikaanse geneeskunde ertoe te brengen enkele van haar opvattingen te heroverwegen in het licht van verder bewijsmateriaal. En passant heeft de hele Amerikaanse samenleving daar voordeel van getrokken. Niet alleen Jehovah’s Getuigen maar patiënten in het algemeen lopen tegenwoordig dank zij het werk van de Ziekenhuiscontactcomités van de Getuigen minder kans onnodige bloedtransfusies te krijgen. Patiënten in het algemeen genieten een grotere autonomie over een hele reeks beslissingen op het terrein van de gezondheidszorg door het werk dat de Getuigen hebben gedaan als onderdeel van een algehele beweging voor patiëntenrechten. En de zaak van vrijheid in het algemeen en vrijheid van godsdienst in het bijzonder is gediend door het vastberaden verzet van de Getuigen tegen pogingen hen ertoe te dwingen stappen te doen die in strijd zijn met hun geloofsovertuiging.”

Al deze activiteit van Ziekenhuiscontactcomités is dan wel geen rechtstreekse prediking van het goede nieuws van Gods koninkrijk, maar is beslist wel een antwoord op een rechtstreekse aantasting van onze aanbidding in wat het besturende lichaam uit de eerste eeuw een van de „noodzakelijke dingen” van onze heilige dienst noemde (Handelingen 15:28, 29). Interessant is echter dat onze doortastende maar waardige initiatieven om tot communicatie te komen, voor sommige medici de weg hebben geopend om gehoor te geven aan de Koninkrijksboodschap. Verscheidene leden van Ziekenhuiscontactcomités zijn bijbelstudies begonnen met artsen die zij bij hun comité-activiteit hebben ontmoet en twee van die artsen zijn onlangs gedoopt.

Dank zij de Ziekenhuiscontactcomité-regeling worden Jehovah’s Getuigen dus geholpen Jehovah’s volmaakte wet inzake onthouding van bloed te gehoorzamen, hun rechtschapenheid geen geweld aan te doen en toch de nodige medische verzorging te krijgen (Psalm 19:7). Er worden inderdaad voortdurend successen geboekt bij het overbruggen van de kloof die er eens was. Artsen en ziekenhuizen zijn nu beter geïnformeerd over het toepassen van beschikbare medische behandelingen zonder bloed. Dat resulteert voor patiënten, familie, geloofsgenoten en ziekenhuispersoneel in dat wat iedereen graag wil — het voorspoedige herstel van de patiënt. — Ingezonden door de Ziekenhuisinformatiedienst op het internationale hoofdbureau van het Wachttorengenootschap.

[Voetnoot]

[Illustratie op blz. 25]

Contactcomité in gesprek met een arts

[Illustratie op blz. 26]

Liefdevolle zorg