De verschijnselen verklaard

EEN van de bezwaren tegen de reïncarnatietheorie is dat verreweg de meeste mensen op aarde zich helemaal niet herinneren eerder geleefd te hebben. Verder denken zij niet eens dat zij vroegere levens gehad zouden kunnen hebben.

Het is waar dat wij soms het vreemde gevoel hebben iemand die wij voor de eerste keer ontmoeten te herkennen. Een huis, stad of landschap kan ons bekend voorkomen, hoewel wij weten dat het de eerste keer is dat wij daar zijn. Deze dingen zijn echter te verklaren zonder dat wij onze toevlucht tot de reïncarnatietheorie hoeven te nemen.

Sommige plaatsen in ver van elkaar gelegen streken kunnen bijvoorbeeld enigszins overeenkomen, zodat wanneer wij een nieuwe plaats bezoeken, wij het gevoel kunnen hebben dat wij er al eens zijn geweest, ook al is dat niet het geval. Veel huizen, kantoren, winkels, steden en landschappen in sommige delen van de wereld vertonen overeenkomst met hun tegenhangers op andere plaatsen. Dat ze schijnen te lijken op wat wij al eerder hebben gezien, bewijst nog niet dat wij in een vorig leven op die plaatsen zijn geweest. Ze lijken alleen op plaatsen die wij goed kennen.

Dit gaat ook op ten aanzien van mensen. Sommigen komen qua uiterlijk veel met anderen overeen en hebben zelfs wat men een dubbelganger noemt. Iemand kan eigenaardigheden hebben die ons doen denken aan iemand anders die nog leeft of zelfs aan iemand die gestorven is. Maar wij hebben die mensen in dit leven gekend, niet in een vorig bestaan. Overeenkomst in uiterlijk of persoonlijkheid wil niet zeggen dat wij deze mensen in een vorig leven hebben gekend. Waarschijnlijk hebben wij allemaal wel eens iemand voor een ander aangezien. Maar beide personen hebben gelijk met u geleefd en niet in een vorig leven. Dat heeft niets met reïncarnatie te maken.

De invloed van hypnose

Zelfs ervaringen onder invloed van hypnose zijn te verklaren zonder dat wij onze toevlucht hoeven te nemen tot de reïncarnatietheorie. Ons onderbewustzijn vormt een opslagplaats van informatie die veel meer omvat dan wij ons kunnen voorstellen. De informatie bereikt deze opslagplaats via boeken, tijdschriften, tv en radio en via andere ervaringen en waarnemingen.

Veel van deze informatie wordt opgeborgen in een verscholen hoekje van ons onderbewustzijn omdat wij er niet direct of onmiddellijk iets aan hebben. Ons onderbewustzijn is enigszins als bibliotheekboeken waarnaar op het moment weinig vraag is en die daarom weggeborgen zijn op een plank achteraf.

Onder hypnose wordt het bewustzijn van de persoon in kwestie echter veranderd, zodat vergeten herinneringen aan de oppervlakte kunnen komen. Sommige mensen interpreteren deze als uit een vorig leven afkomstig, maar ze zijn niets anders dan ervaringen uit het huidige leven die wij tijdelijk vergeten waren.

Er zijn evenwel een paar gevallen waarvoor moeilijker een natuurlijke verklaring te vinden kan zijn. Een voorbeeld daarvan is, dat iemand onder invloed van hypnose een andere „taal” begint te spreken. Soms is de taal begrijpelijk, maar vaak ook niet. Mensen die in reïncarnatie geloven, zeggen dan vaak dat dit een taal is die hij of zij in een vroeger leven heeft gesproken.

Het is niettemin een bekend feit dat het zogenoemde spreken in talen zich ook voordoet wanneer mensen in een staat van mystieke of religieuze extase verkeren. Zij die zulke ervaringen hebben, zijn ervan overtuigd dat dit niets te maken heeft met een vorig leven maar dat zij worden beïnvloed door een onzichtbare macht in het huidige leven.

De meningen over de aard van deze macht lopen uiteen. In een gezamenlijke verklaring van de Fountain Trust en de Evangelische Raad van de Anglicaanse Kerk werd over het spreken in talen verklaard: „Wij zijn ons er ook van bewust dat een soortgelijk verschijnsel zich kan voordoen onder occulte/demonische invloed.” Zouden wij aannemen dat dergelijke verschijnselen bewijzen dat wij een vorig leven hebben gehad, dan zouden wij dus overhaast een onjuiste gevolgtrekking maken.

Bijna-dood-ervaringen

Hoe staat het dan met de bijna-dood-ervaringen die mensen volgens hun zeggen hebben gehad? Die zijn door sommigen geïnterpreteerd als bewijs dat een mens een ziel heeft die na de dood van het lichaam voortleeft. Maar voor zulke ervaringen bestaan verscheidene veel betere, natuurlijke verklaringen.

In de uitgave van maart 1991 van het Franse wetenschappelijke blad Science & Vie worden de verschillende fases van bijna-dood-ervaringen een al lang bekend „universeel prototype van hallucinatie” genoemd. Dergelijke ervaringen komen niet uitsluitend voor bij mensen in bijna-dood-situaties. Ze kunnen zich ook voordoen in samenhang met „vermoeidheid, koorts, epileptische aanvallen, het gebruik van drugs”.

Een pionier op het terrein van de neurochirurgie, Wilder Penfield, die epileptici opereerde die onder plaatselijke verdoving waren, deed een interessante ontdekking. Hij constateerde dat hij door het stimuleren van verschillende delen van de hersenen met een elektrode, kon bewerkstelligen dat de patiënt het gevoel had buiten zijn eigen lichaam te zijn, door een tunnel te gaan en gestorven familieleden te ontmoeten.

Een interessant detail in dit verband is dat kinderen die bijna-dood-ervaringen hebben gehad, niet hun gestorven familieleden ontmoetten maar schoolvriendjes of onderwijzers — mensen die nog leven. Dit wijst erop dat zulke ervaringen een bepaalde culturele koppeling vertonen. Wat ervaren wordt, houdt verband met het huidige leven, niet met iets na de dood.

Dr. Richard Blacher schrijft in The Journal of the American Medical Association: „Sterven, of een levensgevaarlijke situatie doormaken, is een proces; de dood is een toestand.” Als voorbeeld noemt Blacher iemand die voor de eerste keer van de Verenigde Staten naar Europa vliegt. „De vliegreis is niet [het zijn in] Europa”, schrijft hij. De toerist die naar Europa vertrekt, maar wiens vliegtuig rechtsomkeert maakt en enkele minuten na de start terug is, kan mensen niet meer over Europa vertellen dan iemand die uit een coma terugkeert een ander over de dood kan vertellen.

Met andere woorden, mensen die de dood nabij zijn geweest, zijn nooit echt dood geweest. Zij ervoeren iets terwijl zij nog leefden. En iemand is zelfs seconden voordat hij sterft nog in leven. Zij waren de dood nabij maar nog niet dood.

Zelfs degenen bij wie het hart even heeft stilgestaan en die gereanimeerd zijn, kunnen zich niet werkelijk iets herinneren van die ogenblikken dat zij buiten bewustzijn waren en als „dood” aan te duiden waren. Zo zij zich al iets herinneren, is het dat wat er vlak voor en niet tijdens die korte onderbreking gebeurde.

De gepubliceerde bijna-dood-ervaringen worden bijna altijd als positief afgeschilderd, hoewel bekend is dat ook negatieve ervaringen voorkomen. De Franse psychoanalyticus Catherine Lemaire verklaart dat als volgt: „Zij die geen BDE [bijna-dood-ervaring] hebben meegemaakt die beantwoordt aan de door de IANDS [Internationale Vereniging voor Bijna-dood-studies] gestelde norm, hebben er geen belang bij hun verhaal te vertellen.”

Geen herinnering

Het staat vast dat wij niets hebben ervaren in een ander leven dan het leven dat wij nu hebben, noch in een vorig leven noch in een leven voorbij de dood. En dus hebben wij geen deugdelijke herinneringen aan iets anders dan het leven dat wij werkelijk achter ons hebben liggen.

Zij die in reïncarnatie geloven, zeggen dat de zin van een wedergeboorte feitelijk is, dat wij een nieuwe kans krijgen om onze situatie te verbeteren. Indien wij werkelijk eerdere levens hadden gehad maar die vergeten waren, zou dat geheugenverlies een ernstige belemmering vormen. Door ons onze fouten te herinneren, kunnen wij er profijt van trekken.

Zo ook geloven zij die de zogenoemde reïncarnatietherapie aanhangen, dat mensen hun huidige problemen beter aankunnen als zij zich, door middel van hypnose, vroegere levens kunnen herinneren. Volgens die theorie worden wij wedergeboren om iets te verbeteren, maar wij zijn vergeten wat dat iets is.

Geheugenverlies in het huidige leven wordt als een handicap beschouwd. Het kan niet anders of in dit geval moet het dat ook zijn. De tegenwerping dat dit verlies van geheugen er niet toe doet omdat alleen goede mensen als mens wedergeboren worden, is geen deugdelijk argument in deze tijd waarin het kwaad het wereldtoneel meer dan ooit beheerst. Indien alleen goede mensen als mens wedergeboren worden, waar zijn alle slechte mensen dan vandaan gekomen? Zouden er niet steeds minder slechte mensen moeten zijn? Nee, niemand, goed of slecht, wordt ooit gereïncarneerd om een ander leven als mens of als wat dan ook te beginnen.

Maar misschien vraagt u zich af: ’Is reïncarnatie niet een bijbelse leerstelling?’ Laten wij die vraag in het volgende artikel beschouwen.

[Inzet op blz. 6]

Ons onderbewustzijn is als een bibliotheek vol informatie die is opgeborgen maar later teruggehaald kan worden

[Inzet op blz. 7]

„De dood is een toestand”, geen proces. — Dr. Richard Blacher in The Journal of the American Medical Association